1, 2. (a) Mbingano yo vha yo dzudzanyelwa u fhedza tshifhinga tshingafhani? (b) Izwi zwi konadzea hani?

 MUSI Mudzimu a tshi ṱanganya munna na musadzi vha u thoma nga mbingano, ho vha hu si na tshithu tshi sumbedzaho uri honoho vhushaka ho vha vhu tshi ḓo vha ha tshifhinganyana fhedzi. Adamu na Eva vho vha vha tshi fanela u dzula vhoṱhe vhutshilo havho hoṱhe. (Genesi 2:24) Zwilinganyo zwa Mudzimu zwa mbingano i ṱhonifheaho ndi u ṱanganya munna muthihi na musadzi muthihi. Ndi u ḓifara luvhi ho kalulaho ha u ṱangana nga dzimbeu fhedzi kha mufarisi muthihi kana vhoṱhe hune ha ṋea mutheo wa lwa Maṅwalo wa muṱalano hune zwa konadzea uri muthu a dovhe a vhinge kana u vhingwa.—Mateo 5:32.

² Naa zwi a konadzea uri vhathu vhavhili vha tshile vhoṱhe nga dakalo tshifhinga tshilapfu vhukuma? Ee, nahone Bivhili i ṱalusa zwiitisi zwivhili zwa ndeme, kana khoṋololo, dzine dza thusa u ita uri zwi konadzee. Arali vhuvhili havho munna na musadzi vha dzi shumisa, vha ḓo kona u wana dakalo na phaṱutshedzo nnzhi. Dzenedzi khoṋololo ndi mini?

3. Ndi ifhio mifuda miraru ya lufuno ine ya fanela u ṱahulelwa nga vhavhingani?

³ Khoṋololo ya u thoma ndi lufuno. Zwi takadzaho ndi uri hu na mifuda yo fhamba-fhambanaho ya lufuno i ṱaluswaho Bivhilini. Luṅwe ndi lufuno lwa vhukuma, lwa muthu nga eṱhe kha muṅwe muthu, lufuno lune lwa vha hone vhukati ha khonani dza tsini-tsini. (Yohane 11:3)  Luṅwe ndi lufuno lune lwa vha hone vhukati ha miraḓo ya muṱa. (Vha-Roma 12:10) Lwa vhuraru ndi lufuno lune muthu a vha nalwo kha muthu wa mbeu yo fhambanaho na yawe. (Mirero 5:15-20) Vhukuma, zwoṱhe hezwi zwi fanela u ṱahulelwa nga munna na musadzi. Fhedzi hu na mufuda wa vhuṋa wa lufuno, lune lwa vha luhulwane vhukuma u fhira luṅwe.

4. Ndi ufhio mufuda wa vhuṋa wa lufuno?

⁴ Kha luambo lwa u thoma lwa Maṅwalo a Lugerika a Tshikriste, ipfi ḽa wonoyu mufuda wa vhuṋa wa lufuno ndi a·gaʹpe. Ḽeneḽo ipfi ḽi shumiswa kha 1 Yohane 4:8, hune ra vhudzwa uri: “Mudzimu ndi Ene lufuno.” I ngoho, “Mudzimu ri a mu funa, ngauri ndi Ene o thomaho a ri funa.” (1 Yohane 4:19) Mukriste u ṱahulela lwonolwo lufuno  u thoma kha Yehova Mudzimu nahone nga murahu kha vhathu ngae. (Marko 12:29-31) Ipfi a·gaʹpe ḽi dovha ḽa shumiswa kha Vha-Efesa 5:2, ine ya bula uri: “Ni tshimbile lufunoni vhunga na Kristo ó ni funa, a ḓi-ṋekedzela riṋe.” Yesu o ri hoyu mufuda wa lufuno wo vha u tshi ḓo ṱalula vhatevheli vhawe vha vhukuma: “Ndi zwiné vhathu vhoṱhe vha ḓo ḓivha ngazwo’ zwauri ni vhafunziwa vhanga arali u funana [a·gaʹpe] hu hone kha inwi.” (Yohane 13:35) Ṱhogomelani hafhu, u shumiswa ha a·gaʹpe kha 1 Vha-Korinta 13:13: “Tshi sá fheli ndi lutendo, na fulufhelo, na lufuno, zwithu hezwi zwiraru; hone zwihulwane khazwo’ ndi lufuno [a·gaʹpe].”

5, 6. (a) Ndi ngani lufuno lu luhulwane kha lutendo na fulufhelo? (b) Ndi zwifhio zwiṅwe zwiitisi zwi itaho uri lufuno lu ite uri mbingano i vhe ya tshoṱhe?

⁵ Ndi mini tshine tsha ita uri lwonolwu lufuno lwa a·gaʹpe lu fhire lutendo na fulufhelo? Lu vhuswa nga maitele—maitele o lugaho—ane a wanala Ipfini ḽa Mudzimu. (Psalme ya 119:105) Ndi u humbulela hu si ha tseḓa ha u itela vhaṅwe zwithu zwo lugaho na zwavhuḓi u ya nga mavhonele a Mudzimu, naho ane a khou zwi ṱanganedza zwo mu fanela kana zwi songo mu fanela. Lwonolwo lufuno lu ita uri vhafarisi vha mbingano vha tevhele nyeletshedzo ya Bivhili: “Ni nge no takulanaho, ni khathutshelane arali muṅwe e na tshiné a sola muṅwe. Vhunga Kristo ó ni khathutshela, na inwi ni ralo.” (Vha-Kolosa 3:13) Vhavhingani vha funanaho vha ṱahulela “lufuno [a·gaʹpe] lwa u funana, ngauri lufuno lu fukedza vhunzhi ha zwivhi.” (1 Petro 4:8) Ṱhogomelani uri lufuno lu fukedza vhukhakhi. A lu vhu fhungudzi, samusi hu si na muthu a songo fhelelaho ane a si khakhe.—Psalme ya 130:3, 4; Yakobo 3:2.

⁶ Musi lufuno lwo raloho nga Mudzimu na nga muthu muṅwe na muṅwe lu tshi ṱahulelwa nga vhavhingani, mbingano yavho i ḓo dzula tshifhinga tshilapfu nahone i ḓo takadza, ngauri “lufuno na lini na lini a lu lovhi.” (1 Vha-Korinta 13:8) Lufuno ndi “mbofho i putelaho zwo  khunyelelaho.” (Vha-Kolosa 3:14) Arali ni mbinganoni, inwi na mufarisi waṋu ni nga ṱahulela hani wonoyu mufuda wa lufuno? Vhalani Ipfi ḽa Mudzimu noṱhe, nahone ni ambe nga haḽo. Gudani tsumbo ya Yesu ya lufuno nahone ni lingedze u mu edzisa, ni humbule na u ḓifara u fana nae. Zwiṅwe hafhu, ṱanganelani miṱanganoni ya Vhukriste, hune Ipfi ḽa Mudzimu ḽa funzwa hone. Nahone ni rabelele thuso ya Mudzimu ya u bveledza hoyu mufuda muhulwane wa lufuno, lune lwa vha tshiaṋwiwa tsha muyamukhethwa wa Mudzimu.—Mirero 3:5, 6; Yohane 17:3; Vha-Galata 5:22; Vha-Heberu 10:24, 25.

7. Ṱhonifho ndi mini, nahone ndi nnyi ane a fanela u ṱhonifha mbinganoni?

⁷ Arali vhavhingani vhavhili vha tshi funana zwa vhukuma, nga zwenezwo vha ḓo ita na u ṱhonifhana, nahone ṱhonifho ndi khoṋololo ya vhuvhili ya mbingano i takadzaho. Ṱhonifho i ṱaluswa sa “u humbulela vhaṅwe, u vha hulisa.” Ipfi ḽa Mudzimu ḽi eletshedza Vhakriste vhoṱhe, u katela na vhanna na vhasadzi: “U hulisana muṅwe a fhire muṅwe.” (Vha-Roma 12:10) Muapostola Petro o ṅwala: “Na inwi vhanna sa zwenezwo, dzudzanani na vhasadzi [vhaṋu] nga u ḓivha zwauri ndi tshiifa vhé vhone midzio i sóngo khwaṱhaho.” (1 Petro 3:7) Mufumakadzi u eletshedzwa uri “a ofhe munna wawe.” (Vha-Efesa 5:33) Arali ni tshi ṱoḓa u hulisa muṅwe muthu, ni na vhulenda kha onoyo muthu, ni ṱhonifha tshirunzi tsha onoyo muthu na mavhonele awe, nahone ni ḓiimisela u ita naho tshi tshini tshine a ni humbela tshone.

8-10. Ndi dzifhio dziṅwe nḓila dzine ṱhonifho ya nga thusa ngadzo u ita uri mbofho ya mbingano i vhe yo dzudzanaho na i takadzaho?

⁸ Vhane vha tama u ḓiphina nga mbingano i takadzaho vha ṱhonifha vhafarisi vhavho nga u ‘sa lavhelesa zwavho fhedzi, vhoṱhe vha lavhelese na zwi re zwa vhafarisi vhavho.’ (Vha-Filipi 2:4) A vha ṱhogomeli zwine zwa vha zwavhuḓi u itela vhone vhaṋe fhedzi—zwine zwa nga vha  tseḓa. Nṱhani hazwo, vha ṱhogomela zwine zwa vha khwine u itela na vhafarisi vhavho. Vhukuma, vha zwi ita zwa u thoma.

⁹ U ṱhonifha hu ḓo thusa vhavhingani uri vha ṱhogomele u fhambana ha mavhonele. A zwi pfali u lavhelela uri vhathu vhavhili vha vhe na mavhonele a fanaho kha tshiṅwe na tshiṅwe. Zwine zwa nga vha zwi zwa ndeme kha munna zwi nga vha zwi si zwa ndeme kha musadzi, nahone zwine musadzi a zwi takalela zwi nga vha zwi si zwine munna a zwi takalela. Fhedzi muṅwe na muṅwe u fanela u ṱhonifha mavhonele na khetho dza muṅwe, tenda zwenezwi zwi tshi tendelana na milayo na maitele a Yehova. (1 Petro 2:16; vhambedzani Filemoni 14.) Hafhu, muṅwe na muṅwe u fanela u ṱhonifha tshirunzi tsha muṅwe nga u sa goḓa muṅwe vhukati ha vhaṅwe kana u mu nyadzisa, khagala kana vhe vhoṱhe.

¹⁰ Ee, u funa Mudzimu na u funana na u ṱhonifhana ndi khoṋololo mbili dza ndeme dza mbingano i bvelelaho. Dzi nga shumiswa hani kha maṅwe masia a ndeme vhukuma a vhutshilo ha mbingano?

11. U ya nga Maṅwalo, ndi nnyi ane a vha ṱhoho mbinganoni?

¹¹ Bivhili i ri vhudza uri munna o sikwa e na pfaneleo dze dza vha dzi tshi ḓo mu ita ṱhoho ya muṱa i bvelelaho. Nga zwenezwo, munna o vha a tshi ḓo ḓifhindulela kha Yehova nga mutakalo wa muya na wa ṋama wa musadzi wawe na vhana vhawe. U ḓo fanela u ita phetho dzo linganyiselwaho dzine dza sumbedza zwine Yehova a zwi funa na u vha tsumbo yavhuḓi ya u ḓifara ha u ofha Mudzimu. “Vhasadzi nga vha pfe vhanna vhavho, vhunga vha tshi pfa Murena. Ngauri munna ndi ṱhóho ya musadzi, vhunga na Kristo e ṱhóho ya tshivhidzo.” (Vha-Efesa 5:22, 23) Naho zwo ralo, Bivhili i amba uri munna na ene u na ṱhoho, Ane a mu vhusa. Muapostola Paulo o ṅwala: “Ndi funa ni tshi zwi ḓivha zwauri, yone ṱhóho ya munna ufhio na ufhio ndi Kristo, huno ṱhóho ya musadzi ndi munna,  ṱhóho ya Kristo é Mudzimu.” (1 Vha-Korinta 11:3) Munna o ṱalifhaho u guda nḓila ya u shumisa vhuṱoho nga u edzisa ṱhoho yawe, Kristo Yesu.

12. Ndi ifhio tsumbo yavhuḓi ye Yesu a i vhea ya u ḓiṱukufhadza na u shumisa vhuṱoho?

¹² Na Yesu u na ṱhoho, Yehova, nahone u ḓivhea nga fhasi Hawe zwo tea. Yesu o ri: “A thi ṱoḓi zwiné nṋe nda funa; ndi ṱoḓa zwi funwaho nga o nthumaho.” (Yohane 5:30) Ndi tsumbo yavhuḓi lungafhani! Yesu ndi “tanzhe ḽa zwivhumbwa zwoṱhe.” (Vha-Kolosa 1:15) O vha Messia. O vha a tshi ḓo vha Ṱhoho ya tshivhidzo tsha Vhakriste vho ḓodzwaho na Khosi yo ḓodzwaho ya Muvhuso wa Mudzimu, u fhira vharuṅwa vhoṱhe. (Vha-Filipi 2:9-11; Vha-Heberu 1:4) Hu sa londwi honoho vhuimo ha nṱha na zwenezwo zwilavhelelwa zwa nṱha, muthu Yesu o vha a sa halifhi, a si a sa tendelani na zwiimo, kana ane a ṱoḓesa zwithu. O vha e si muvhusawoga, we a vha a tshi dzulela u humbudza vhafunziwa vhawe uri vha fanela u mu thetshelesa. Yesu o vha e na lufuno nahone a tshi pfela vhuṱungu, zwihuluhulu vho tsikeledzwaho. O ri: “Iḓani ha nṋe noṱhe no netaho, no lemelwaho; nṋe ndi ḓo ni awedza. Ḓi-hweseni dzhogo yanga, ni funzwe nga nṋe; ngauri ndo vuḓa, ndi mudzia-u-ḓi-ṱukufhadza mbiluni; ndi hone dzimbilu dzaṋu dzi tshi ḓo rula. Ngauri dzhogo yanga a i gogoni, muhwalo wanga u a leluwa.” (Mateo 11:28-30) Zwo vha zwi tshi takadza u vha nae.

13, 14. Munna a re na lufuno u ḓo shumisa hani vhuṱoho hawe, a tshi edzisa Yesu?

¹³ Munna ane a tama vhutshilo ha muṱa vhu takadzaho u ita zwavhuḓi u ṱhogomela pfaneleo dza Yesu dzavhuḓi. Munna wavhuḓi ha halifhi nahone ha ngi muvhusi wa tshiṱuhu, ha shumisi luvhi vhuṱoho hawe sa tshibonda tsha u rwa musadzi wawe. Nṱhani hazwo, u a mu funa na u mu hulisa. Arali Yesu o vha e “mudzia-u-ḓi-ṱukufhadza mbiluni,” munna u na tshiitisi tshihulwane tsha u ita nga u ralo ngauri, u fhambana na Yesu, u a khakha. Musi a tshi khakha, u ṱoḓa uri musadzi wawe a pfesese. Nga zwenezwo,  munna ane a ḓiṱukufhadza u a tenda vhukhakhi hawe, naho maipfi, “Ndi khou humbela pfarelo; no vha no amba zwone,” a tshi nga konḓa u a amba. Musadzi u ḓo wana zwi tshi leluwa nga maanḓa u ṱhonifha vhuṱoho ha munna ane a ḓifhima na ane a ḓiṱukufhadza u fhira ane a ḓikukumusa na a re na tshipimbi. Hafhu, musadzi ane a ṱhonifha u ita na u humbela pfarelo musi o khakha.

¹⁴ Mudzimu o sika musadzi e na pfaneleo dzavhuḓi dzine a nga dzi shumisa kha u tikedza mbinganoni i takadzaho. Munna o ṱalifhaho u ḓo zwi ṱhogomela nahone ha nga mu tsikeledzi. Vhasadzi vhanzhi vha anzela u pfela vhuṱungu nga maanḓa na u vhilaelela, pfaneleo dzine dza ṱoḓea u itela u ṱhogomela muṱa na u ṱahulela vhushaka na vhathu. Kanzhi, mufumakadzi u na vhutsila nga maanḓa ha u ita uri haya hu vhe fhethu hu takadzaho hune muthu a nga tshila hone. “Musadzi vhukuma” a ṱaluswaho kha Mirero ndima ya 31 u na pfaneleo nnzhi dzavhuḓi na vhukoni havhuḓisa, nahone muṱa wawe u a vhuyelwa nga vhuḓalo ngadzo. Ndi ngani? Ngauri mbilu ya munna wawe “i nga dzula yó mu fulufhedza.”—Mirero 31:10, 11.

15. Munna a nga sumbedza hani lufuno na ṱhonifho zwine zwa nga zwa Kristo kha musadzi wawe?

¹⁵ Kha dziṅwe mvelele, hu ombedzeleswa vhuvhusi ha munna, lune na u mu vhudzisa mbudziso zwi dzhiiwa zwi lunyadzo. Munna a nga fara musadzi wawe sa phuli. Honoho u shumisa vhuṱoho ho khakheaho hu bveledza vhushaka vhu si havhuḓi hu si kha musadzi wawe fhedzi, fhedzi na kha Mudzimu. (Vhambedzani 1 Yohane 4:20, 21.) Kha ḽiṅwe sia, vhaṅwe vhanna vha litshelela u ranga phanḓa, vha tendela vhasadzi vhavho vha tshi vhusa muṱani. Munna ane a ḓiṱukufhadzela Kristo lwo fanelaho ha shumisi luvhi musadzi wawe kana u mu bvisa tshirunzi. Nṱhani hazwo, u edzisa lufuno lwa Yesu lwa u ḓiṅala nahone a ita samusi Paulo o eletshedza: “Inwi vhanna funani vhasadzi vhaṋu, vhunga na Kristo ó funa tshivhidzo, a ḓi-kumedzela tshone.” (Vha-Efesa 5:25) Kristo Yesu  o vha a tshi funa vhatevheli vhawe lwe a vha fela. Munna wavhuḓi u ḓo lingedza u edzisa eneo mavhonele a si a tseḓa, a tshi ṱoḓa zwivhuya zwa musadzi wawe nṱhani ha u ṱoḓa zwithu zwinzhi khae. Musi munna a tshi ḓivhea nga fhasi ha Kristo nahone a sumbedza lufuno na ṱhonifho zwi ngaho zwa Kristo, musadzi wawe u ḓo ṱuṱuwedzea uri a ḓiṱukufhadze khae.—Vha-Efesa 5:28, 29, 33.

16. Ndi pfaneleo dzifhio dzine musadzi a fanela u dzi sumbedza kha vhushaka hawe na munna wawe?

¹⁶ Tshiṅwe tshifhinga nga murahu ha u sikwa ha Adamu, “Yehova Mudzimu a mbo ri: A si zwavhuḓi muthu a tshi dzula e eṱhe; ndi ḓo mu itela mufarisi o mu fanelaho.” (Genesi 2:18) Mudzimu o sika Eva sa “mufarisi,” hu si mupikisi. Mbingano yo vha i songo fanela u nga tshikepe tshi re na vhalanguli vhavhili vha pikisanaho. Munna o vha a tshi fanela u shumisa vhuṱoho nga lufuno, nahone musadzi o vha a tshi fanela u sumbedza lufuno, ṱhonifho, na u ḓiṱukufhadza ha u ḓifunela.

17, 18. Ndi dzifhio dziṅwe nḓila dzine ngadzo musadzi a nga vha muthusi wa vhukuma wa munna wawe?

¹⁷ Naho zwo ralo, musadzi wavhuḓi ha sokou ḓiṱukufhadza fhedzi. U lingedza u vha muthusi wa vhukuma, u vha mutikedzi wa munna wawe kha phetho dzine a dzi ita. Vhukuma, zwi a mu lelutshela musi a tshi tendelana na phetho dzawe. Fhedzi na musi a sa tendelani nadzo, u thusa hawe nga tshumisano hu nga thusa phetho dza munna wawe uri dzi vhe na mvelelo dzi bvelelaho vhukuma.

¹⁸ Musadzi a nga thusa munna wawe uri a vhe ṱhoho yavhuḓi nga dziṅwe nḓila. A nga sumbedza u livhuha vhuḓidini hawe ha u ranga phanḓa, nṱhani ha u mu sasaladza kana u mu ita uri a ḓipfe a tshi nga a nga si vhuye a kona u mu fusha. Musi a tshi shumisana na munna wawe nga nḓila yavhuḓi, u fanela u humbula uri “vhulenda na u vuḓa ha muya, . . . zwi ná thengo khulu phanḓa  ha Mudzimu,” hu si phanḓa ha munna wawe fhedzi. (1 Petro 3:3, 4; Vha-Kolosa 3:12) Hu pfi mini arali munna e si mutendi? Naho e mutendi kana e si mutendi, Maṅwalo a ṱuṱuwedza vhasadzi uri vha vhe “vha funaho vhanna vhavho, vha funaho vhana, vha ite tsha-vhuhulwane, vha si vhe na vhuyaḓa, vha londe dzinnḓu dzavho, vha vhe na vhuthu, vha thetshelese vhanna vhavho, uri fhungo ḽa Mudzimu ḽí sa ḓo soliwa.” (Tito 2:4, 5) Musi hu tshi vha na mafhungo a kwamaho luvalo, munna a si mutendi a nga ṱhonifha vhuimo ha musadzi wawe arali eneo mafhungo a ambiwa nga “vhulenda na nyofho.” Vhaṅwe vhanna vha si vhatendi vho ‘wanala nga kutshilele kwa vhasadzi, vha songo vhuya vha ambiwa navho; vho sokou vhona kutshilele kwavho kwa u ofha u vha na vhuyaḓa.’—1 Petro 3:1, 2, 15; 1 Vha-Korinta 7:13-16.

19. Hu pfi mini arali munna a vhudza musadzi wawe uri a pfuke mulayo wa Mudzimu?

¹⁹ Hu pfi mini arali munna a tshi humbela musadzi wawe u ita zwi sa tendelwi nga Mudzimu? Arali zwenezwo zwa itea, u fanela u humbula uri Mudzimu ndi ene Muvhusi wawe muhulwane. U dzhia sa tsumbo zwe vhaapostola vha ita musi vha tshi humbelwa nga vhavhusi uri vha pfuke mulayo wa Mudzimu. Mishumo 5:29 i a anetshela: “Petro na vhaapostola vha fhindula vha ri: Kha vhathu na Mudzimu, a pfeswaho nga a vhe Mudzimu.”

20. Ndi hufhio fhethu ha ndeme hune lufuno na ṱhonifho zwa vha zwa ndeme hone?

²⁰ Lufuno na ṱhonifho ndi zwa ndeme kha ḽiṅwe sia ḽa mbingano—vhudavhidzano. Munna a re na lufuno u ḓo ambedzana na musadzi wawe nga ha mishumo yawe, vhuleme hawe, mavhonele awe kha mafhungo o fhamba-fhambanaho. Musadzi u a zwi ṱoḓa. Munna ane a vha na tshifhinga tsha u amba na musadzi wawe na u thetshelesa zwa vhukuma zwine a zwi amba u sumbedza u mu funa na u mu ṱhonifha. (Yakobo 1:19) Vhaṅwe vhasadzi vha gungulela uri vhanna vhavho vha fhedza tshifhinga  tshiṱuku nga maanḓa vha tshi khou amba navho. Zwi a ṱungufhadza. I ngoho, kha zwino zwifhinga zwa musi vhathu vho farakanea, vhanna vha nga shuma tshifhinga tshilapfu kule na hayani, nahone zwiimo zwa ekonomi zwi nga ita uri vhaṅwe vhasadzi na vhone vha shume. Fhedzi vhavhingani vha fanela u vhetshela thungo tshifhinga tsha u vha vhoṱhe. Zwa sa ralo, muṅwe na muṅwe a nga ḓilanga. Zwi nga bveledza vhuleme vhuhulwane arali vha tshi ḓipfa vha tshi kombetshedzea u ṱoḓa khonani ine ya ḓo vha thetshelesa i re nnḓa ha ndugiselelo ya mbingano.

21. U amba ho fanelaho hu nga ita hani uri mbingano i vhe i takadzaho?

²¹ Nḓila ine vhasadzi na vhanna vha davhidzana ngayo ndi ya ndeme. “Fhungo ḽo naka . . . ḽi ḓifhela mbilu, ḽi ilafha miraḓo.” (Mirero 16:24) Naho muṅwe mufarisi e mutendi kana e si mutendi, nyeletshedzo ya Bivhili i a shuma: “Ḽiné na amba nga ḽi ḓi dzula ḽí ḽa tshilidzi, ḽo lungiwaho muṋo,” ndi uri, ḽi ḓifhaho. (Vha-Kolosa 4:6) Musi muṅwe a songo shuma zwavhuḓi, maipfi a si gathi a vhulenda a u pfela vhuṱungu a bvaho kha muṅwe mufarisi a nga thusa vhukuma. “Fhungo ḽo ḓa nga tshifhinga tshaḽo ḽi nga mbumbwa dza musuku dzi ndiloni ya tsimbi-tseṱha.” (Mirero 25:11) Mutivho wa ipfi na makhethele a maipfi ndi zwa ndeme vhukuma. Sa tsumbo, o sinyuwa, na nga nḓila ya u tou langa, muṅwe a nga vhudza muṅwe uri: “Valani heḽo vothi!” Fhedzi a vha o “lungiwaho muṋo” lungafhani maipfi a ambwaho nga ipfi ḽo dzikaho, ḽi pfesesaho, “Ndi khou humbela uri ni vale vothi.”

22. Vhavhingani vha fanela u vha na mavhonele afhio u itela u vhulunga vhudavhidzano havhuḓi?

²² Vhudavhidzano havhuḓi vhu a vha hone musi hu na maipfi ane a ambiwa nga vhulenda, maṱo o ḓalaho tshilidzi na zwiito zwa vhuthu, vhulenda, u pfesesa, na vhuhwavho. Nga u shuma vhukuma u itela vhudavhidzano havhuḓi, munna khathihi na musadzi vha ḓo pfa vho vhofholowa u ita uri ṱhoḓea dzavho dzi ḓivhiwe, nahone vha nga khuthadzana na u thusana zwifhingani zwa u  nyabwa kana mutsiko. Ipfi ḽa Mudzimu ḽi a khadeledza: “Fhembeledzani vha mbilu ṱhukhu.” (1 Vha-Thesalonika 5:14) Hu ḓo vha na zwifhinga zwine munna a ḓo tsikeledzea ngazwo na zwifhinga zwine na wa musadzi a ḓo ralo-vho. Vha nga ‘fhembeledzana,’ vha fhaṱana.—Vha-Roma 15:2.

23, 24. Lufuno na ṱhonifho zwi ḓo thusa hani musi hu na u sa anḓana? Ṋeani tsumbo.

²³ Vhafarisi vha mbingano vhane vha sumbedza lufuno na ṱhonifho a vha nga vhoni u sa pfana huṅwe na huṅwe sa khaedu. Vha ḓo shuma vhukuma u itela uri vha si ‘halifhelane.’ (Vha-Kolosa 3:19) Vhuvhili havho vha fanela u humbula uri “phindulo ya vhuthu i dzikisa mbiti.” (Mirero 15:1) Ṱhogomelani uri ni si nyadze kana u sasaladza mufarisi ane a amba maḓipfele awe zwi tshi bva mbiluni. Nṱhani hazwo, dzhiani yeneyo misumbedzo sa tshibuli tsha u vha na luvhonela lwa mavhonele a muṅwe. Ni noṱhe, lingedzani u piringulula dziphambano nahone ni swike kha phetho nthihi.

²⁴ Elelwani tshifhinga tshe Sara a themendela kha munna wawe, Abrahamu, tshipiringululi tsha vhuṅwe vhuleme nahone tshi si tendelane na maḓipfele awe. Naho zwo ralo, Mudzimu o vhudza Abrahamu uri: “Itá zwe musadzi wau Sara a zwi amba zwoṱhe.” (Genesi 21:9-12) Abrahamu o zwi ita, nahone a fhaṱutshedzwa. Zwi fanaho na zwenezwo, arali musadzi a eletshedza tshiṅwe tshithu tsho fhambanaho na zwe munna wawe a zwi humbula, u fanela u thetshelesa. Nga tshifhinga tshi fanaho, musadzi ho ngo fanela u vha ene a ambesaho, fhedzi u fanela u thetshelesa zwine munna wawe a zwi amba. (Mirero 25:24) Arali munna kana musadzi a tshi farelela kha uri zwithu zwi itwe nga nḓila yawe zwifhinga zwoṱhe a zwi sumbedzi lufuno na ṱhonifho.

25. Vhudavhidzano havhuḓi vhu ḓo thusa hani kha masia a tsini-tsini a vhutshilo ha mbingano?

²⁵ Vhudavhidzano havhuḓi vhu dovha ha vha ha ndeme kha vhushaka ha vhavhingani ha u ṱangana nga dzimbeu.  Tseḓa na u sa ḓifara zwi nga tshinyadza nga maanḓa hovhu vhushaka ha tsini-tsini mbinganoni. U amba wo vhofholowa, khathihi na u sa fhela mbilu, ndi zwa ndeme. Arali muṅwe na muṅwe a tshi ṱoḓa u humbulela mutakalo wa muṅwe, vhushaka ha u ṱangana nga dzimbeu a vhu anzeli u vha vhuleme vhuhulwane. Kha zwenezwi u fana na kha maṅwe mafhungo, “hu so ngo vha na ané a ḓi-ṱoḓela zwawe ene muṋe, muthu nga a vhavhalele muṅwe.”—1 Vha-Korinta 7:3-5; 10:24.

26. Naho hu uri mbingano iṅwe na iṅwe i ḓo vha na tshenzhelo dzayo dzavhuḓi na mmbi, u thetshelesa Ipfi ḽa Mudzimu zwi ḓo thusa hani vhavhingani uri vha wane dakalo?

²⁶ Ipfi ḽa Mudzimu ḽi ṋea nyeletshedzo yavhuḓi lungafhani! I ngoho, mbingano iṅwe na iṅwe i ḓo ḓi vha na tshenzhelo dzayo dzavhuḓi na mmbi. Fhedzi musi vhavhingani vha tshi ḓiṱukufhadzela zwine Yehova a zwi humbula, samusi zwo dzumbululwa Bivhilini, nahone vha thea vhushaka havho kha lufuno lwa maitele na ṱhonifho, vha nga vha na vhungoho ha uri mbingano yavho i ḓo vha ya tshoṱhe na i takadzaho. Nga zwenezwo a vha nga ṱhonifhani nga tshavho fhedzi, fhedzi vha ḓo ṱhonifha na Muthomi wa mbingano, Yehova Mudzimu.