1-3. Ndi mbudziso dzifhio dzine vhathu vha ḓivhudzisa dzone nga ha lufu, nahone vhurereli ho fhamba-fhambanaho vhu dzi fhindula hani?

HEDZI ndi mbudziso dze vhathu vha ḓivhudzisa dzone lwa miṅwaha ya zwigidi. Ndi mbudziso dza ndeme. Hu sa londwi uri ri vhonnyi kana ri dzula ngafhi, phindulo dza hone dzi a ri kwama.

² Kha ndima yo fhiraho, ro haseledza nḓila ye tshiṱhavhelo tshi rengululaho tsha Yesu Kristo tsha ri vulela ngayo tshibuli tsha u wana vhutshilo vhu sa fheli. Ro dovha ra guda uri Bivhili yo amba hu tshee nga phanḓa nga ha tshifhinga tshine ‘lufu lwa si tsha ḓo vha hone.’ (Ndzumbululo 21:4) Zwa zwino roṱhe ri a fa. Salomo Khosi ya vhuṱali o ri: “Vha tshilaho vha ḓivha uri vha ḓo fa.” (Muhuweleli 9:5) Ri lingedza u tshila tshifhinga tshilapfu nga hune ra nga kona ngaho. Naho zwo ralo, ri a ḓivhudzisa uri hu ḓo itea mini kha riṋe musi ri tshi fa.

³ Musi vhane ra vha funa vha tshi fa, ri a lila. Nahone ri nga ḓivhudzisa uri: ‘Ho itea mini khavho? Naa vha khou shengela? Naa vha khou ri tsireledza? Naa ri nga vha thusa? Naa ri ḓo dovha ra vha vhona?’ Vhurereli ha shango vhu ṋea phindulo dzo fhamba-fhambanaho dza dzenedzi mbudziso. Vhuṅwe vhu funza uri arali na ita zwo lugaho, ni ḓo ya ṱaḓulu, fhedzi arali na ita zwivhi, ni ḓo swa fhethu ha tshengelo. Vhuṅwe vhurereli vhu funza uri musi vhathu vha tshi fa, vha fhirela kha vhuimo ha muya vha ya u dzula na vhomakhulukuku wavho. Vhuṅwe  vhurereli vhu funza uri vhathu vho faho vha ya huṅwe fhethu u itela u haṱulwa nahone nga murahu vha bebwa hafhu vhe kha muṅwe muvhili.

4. Ndi tshifhio tshithu tshithihi tshine vhurereli vhunzhi ha tshi tenda malugana na lufu?

⁴ Pfunzo dzo raloho dzoṱhe dza vhurereli dzi tenda tshithu tshithihi—uri huna tshithu tshine tsha sala tshi tshi khou tshila musi muvhili u tshi fa. U ya nga vhurereli vhunzhi ha tshifhingani tsho fhiraho na tsha zwino, zwi vhonala u nga ri bvela phanḓa ri tshi tshila nga hu sa fheli ri tshi kona u vhona, u pfa, na u humbula. Fhedzi zwenezwo zwi konadzea hani? Zwipfi zwashu, kathihi na mihumbulo yashu, zwoṱhe zwi tshimbidzana na u shuma ha vhuluvhi hashu. Musi ri tshi fa, vhuluvhi a vhu tsha shuma. Mihumbulo yashu, maḓipfele ashu, na zwipfi a zwi bveli phanḓa zwi tshi shuma zwi zwoṱhe nga iṅwe nḓila i sa pfesesei. A zwi tshili musi vhuluvhi hashu ho fa.

5, 6. Bivhili i funza mini nga ha vhuimo ha vhafu?

⁵ Yehova, Musiki wa vhuluvhi u a ḓivha zwine zwa itea musi muthu a tshi fa. U a ḓivha ngoho, nahone Ipfini ḽawe, Bivhili, u ṱalutshedza vhuimo ha vhafu. Pfunzo yayo i pfalaho ndi i tevhelaho: Musi muthu a tshi fa, ha tsha vha hone. Lufu ndi phambano ya vhutshilo. Vhafu a vha vhoni kana u pfa kana u humbula. A huna tshithu na tshithihi kha riṋe tshine tsha sala tshi tshi khou tshila musi muvhili u tshi fa. A ri na muya-tshivhili kana muya u sa fi. *

⁶ Musi Salomo o no amba uri vha tshilaho vha ḓivha uri vha ḓo fa, o ṅwala a ri: “Vho faho a vha na tshine vha tshi ḓivha.” (Maḽeḓeretsendama ndi ashu.) Nga murahu ha zwenezwo, a ṱanḓavhudza yeneyo ngoho ya mutheo nga u amba uri vhafu vha nga si kone u funa kana u vhenga na uri “a hu na  mushumo, a hu na ngelekanyo, a hu na nḓivho, a hu na vhuṱali [vhiḓani].” (Muhuweleli 9:5, 6, 10) Nga hu fanaho, Psalme ya 146:4 i amba uri musi muthu a tshi fa ‘na maano awe a a lovha.’ Ri a fa nahone a ri bveli phanḓa ri tshi tshila musi muvhili washu u tshi fa. Vhutshilo hashu vhu fana na khavhu ya khanḓela. Musi yeneyo khavhu i tshi dzimiwa, a i yi fhethu. I mbo ḓi tou sa tsha vha hone.

7. Yesu o ṱalutshedza hani zwine lufu lwa vha zwone?

⁷ Yesu Kristo o amba nga ha vhuimo ha vhafu. O amba zwenezwo malugana na Lazaro, khonani yawe ye ya vha yo fa. Yesu o vhudza vhafunziwa vhawe a ri: “Lazaro, khonani yashu o eḓela.” Vhafunziwa vha Yesu vho vha vho humbula uri Lazaro o vha o eḓela, u itela uri a fhole kha vhulwadze he ha vha ho mu fara. Zwo vha zwi songo ralo. Yesu o ṱalutshedza a ri: “Lazaro o fa.” (Yohane 11:11-14) Ṱhogomelani uri Yesu o vhambedza lufu na u awela na u eḓela. Lazaro o vha e si ṱaḓulu kana a tshi khou swa heleni. O vha e si na vharuṅwa kana vhomakhulukuku. Lazaro o vha a sa khou bebwa hafhu a vha muṅwe muthu. O vha o awela lufuni, zwa vho tou nga o eḓela khofhe khulwane dzi si na miloro. Nga muṅwe musi Yesu o vhambedza lufu na u eḓela. Musi a tshi vusa ṅwananyana wa Yairo, o amba uri “ha ngo fa, o eḓela.”—Luka 8:52, 53.

8. Ri zwi ḓivha hani uri yo vha i si ndivho ya Mudzimu uri vhathu vha fe?

⁸ Naa yo vha i ndivho ya Mudzimu ya u thoma uri vhathu vha fe? Na kathihi! Yehova o ita vhathu uri vha tshile tshoṱhe kha ḽifhasi. Samusi ro zwi guda u thomani kha yeneyi bugu, Mudzimu o vhea vhavhingani vha u thoma paradisoni yo nakaho. O vha ṋea mivhili yo fhelelaho. Yehova o vha a tshi vha  tamela zwivhuya fhedzi. Naa hu na mubebi wa lufuno ane a ṱoḓa uri vhana vhawe vha pfe vhuṱungu vhu bveledzwaho nga vhulala na lufu? Haho! Yehova u funa vhana vhawe nahone u ṱoḓa uri vha ḓiphine nga dakalo ḽi sa fheli kha ḽifhasi. Malugana na vhathu, Bivhili i ri: “Maḓuvha a ḓaho [Yehova] o a vhea mbiluni dzavho.” (Muhuweleli 3:11) Mudzimu o ri sika ri na lutamo lwa u tshila tshoṱhe. Nahone o ita ndugiselelo u itela u ḓadzisa lwonolwo lutamo.

9. Ndi tshithu tshifhio tshe Yehova a vha o tshi dzivhisa Adamu, nahone ndi ngani zwo vha zwi sa konḓi u thetshelesa yeneyi ndaela?

⁹ Nga zwenezwo-ha, ndi ngani vhathu vha tshi fa? U itela u wana phindulo, ri fanela u ṱhogomela zwe zwa itea musi hu tshi kha ḓi vha na munna na musadzi muthihi fhedzi kha ḽifhasi. Bivhili i a ṱalutshedza: “Yehova Mudzimu a melisa miri yoṱhe i takadzaho i tshi vhonwa, na i ḓifhaho i tshi ḽiwa.” (Genesi 2:9) Naho zwo ralo, o vha o dzivhisa tshithu tshithihi. Yehova o vhudza Adamu a ri: “Miri yoṱhe ya tsimu i ḽe zwau, Hone uḽa muri wa u ṱalukanya vhuḓi na vhuvhi U sóngo u ḽa; ngauri ḓuvha ḽine wa ḓo ḽa wonoyo, U ḓo vha wa u fa.” (Genesi 2:16, 17) Zwo vha zwi sa konḓi u thetshelesa yeneyi ndaela. Ho vha hu na miri minzhi ye Adamu na Eva vho vha vha tshi nga ḽa mitshelo yayo. Fhedzi zwino vho vha vho ṋewa tshibuli tsho khetheaho tsha u sumbedza u livhuha havho We a vha ṋea zwithu zwoṱhe, u katela na vhutshilo ho fhelelaho. U thetshelesa havho zwo vha zwi tshi ḓo sumbedza uri vha ṱhonifha vhuvhusi ha Khotsi avho wa ṱaḓulu na uri vha ṱoḓa vhulivhisi hawe ha lufuno.

10, 11. (a) Zwo ḓa hani uri vhavhingani vha u thoma vha si thetshelese Mudzimu? (b) Ndi ngani u sa thetshelesa ha Adamu na Eva ho vha hu mulandu muhulwane?

¹⁰ Zwi ṱungufhadzaho ndi uri vhavhingani vha u thoma vho khetha u sa thetshelesa Yehova. A tshi amba nga ṋowa, Sathane o vhudzisa Eva a ri: “Nangoho Mudzimu o amba a ri: miri yoṱhe ya tsimuni ni songo i ḽa?” Eva a fhindula a ri: “Mitshelo ya miri ya tsimu ri a i ḽa, Hone mitshelo ya muri u re vhukati ha tsimu, Mudzimu o ri: Ni songo ḽa wone, ni songo u kwama, uri ni sa ḓo fa.”—Genesi 3:1-3.

¹¹ Sathane a ri: “A ni nga fi. Mudzimu a tshi ralo u ḓivha zwauri musi nó ḽa wone, maṱo aṋu a ḓo bonyolowa, na ḓo nga Mudzimu, na ḓo ḓivha vhuḓi na vhuvhi.” (Genesi 3:4, 5) Sathane o vha a tshi ṱoḓa uri Eva a tende uri u ḓo vhuyelwa arali a ḽa mutshelo wo dzivhiswaho. U ya ngae, Eva o vha a tshi nga  ḓikhethela zwo lugaho na zwo khakheaho; o vha a tshi nga ita zwine a funa. Sathane o dovha a pomoka Yehova a amba uri o zwifha malugana na zwe a amba uri zwi ḓo itea arali vha ḽa mutshelo. Eva o tenda Sathane. Nga zwenezwo, a fula muṅwe wa yeneyo mitshelo a u ḽa. Nga murahu ha zwenezwo, a ṋea munna wawe muṅwe wawo, na ene a u ḽa-vho. Vho ita zwenezwo nga khole. Vho vha vha tshi zwi ḓivha uri vha khou ita zwe Mudzimu a vha vhudza uri vha songo zwi ita. Nga u ḽa wonoyo mutshelo, vho pfuka nga khole ndaela i leluwaho na i pfalaho. Vho sumbedza u nyadza Khotsi avho wa ṱaḓulu na vhuvhusi hawe. U nyadza ho raloho Musiki wavho wa lufuno ho vha hu sa pfali!

12. Ndi mini zwine zwa nga ri thusa u pfesesa nḓila ye Yehova a ḓipfa ngayo musi Adamu na Eva vha tshi dzhia buḓo ḽine ḽa lwisana nae?

 ¹² Sa tsumbo: No vha ni tshi nga ḓipfa hani arali murwa kana ṅwananyana we na mu ṱunḓela na u mu shavhedza a khetha u sa ni thetshelesa nga nḓila ine ya sumbedza uri ha ni ṱhonifhi kana ha ni funi? Zwenezwo zwo vha zwi tshi nga ita uri ni ḽe mbilu vhukuma. Nga zwenezwo-ha, edzani u humbula vhuṱungu he Yehova a vhu pfa musi Adamu na Eva vha tshi dzhia buḓo ḽine ḽa lwisana nae.

13. Yehova o amba uri hu ḓo itea mini kha Adamu musi a tshi fa, nahone zwenezwi zwi amba mini?

¹³ Yehova o vha e si na tshiitisi tsha u litsha Adamu na Eva vhe vha si thetshelese uri vha tshile tshoṱhe. Vho fa, samusi o vha o amba uri vha ḓo fa. Adamu na Eva a vho ngo tsha vha hone. A vho ngo fhirela fhethu ha muya. Hezwi ri a zwi ḓivha nga ṅwambo wa zwe Yehova a zwi vhudza Adamu nga murahu ha u sa thetshelesa hawe. Mudzimu o ri: “U . . . ḓo vhuyelela mavuni; ngauri wo bviswa mavuni; U buse; tshau ndi u vhuyelela buseni.” (Genesi 3:19) Mudzimu o ita Adamu nga buse ḽa mavuni. (Genesi 2:7) Adamu o vha e siho nga phanḓa ha zwenezwo. Nga zwenezwo, musi Yehova a tshi amba uri Adamu u ḓo vhuyelela buseni, O vha a tshi khou amba uri Adamu u ḓo vhuyelela kha vhuimo ha u sa tsha vha hone. Adamu o vha a sa ḓo tshila, o vha a tshi ḓo fana na buse ḽe a itwa ngaḽo.

14. Ndi ngani ri tshi fa?

¹⁴ Adamu na Eva vho vha vha tshi ḓo vha vha tshi khou tshila ṋamusi, fhedzi vho fa nga ṅwambo wa uri vho khetha u sa thetshelesa Mudzimu nahone vha ita tshivhi. Ri a fa nga ṅwambo wa uri vhuimo ha Adamu ha tshivhi kathihi na lufu ho fhiriselwa kha vhana vhawe vhoṱhe. (Vha-Roma 5:12) Tshenetsho tshivhi tshi fana na u mamela vhulwadze vhu vhulayaho vhune ha sa vhe na ane a nga vhu ponyoka. Mafheleloni tshivhi tshi bveledza lufu, lune lwa vha ṱhamu. Lufu ndi swina, a si khonani. (1 Vha-Korinta 15:26) Ri a livhuha vhukuma ngauri Yehova o ri ṋea tshirengululi u itela u ri vhofholola kha ḽeneḽi swina ḽi ofhisaho!

15. Ndi ngani zwi tshi khuthadza u ḓivha ngoho nga ha lufu?

¹⁵ Zwine Bivhili ya zwi funza nga ha vhuimo ha vhafu zwi a khuthadza. Samusi ro zwi vhona, vhafu a vha pfi vhuṱungu kana u ḽa mbilu. A ro ngo tea u vha ofha nga ṅwambo wa uri vha nga si kone u ri vhaisa. A vha ṱoḓi thuso yashu, nahone vha nga si ri thuse. Ri nga si kone u amba navho, nahone vha nga si kone u amba na riṋe. Vharangaphanḓa vhanzhi vha vhurereli vha a zwifha nga u amba uri vha nga thusa vhafu, nahone vhathu vhane vha tenda vhenevho vharangaphanḓa vha vha ṋea tshelede. Fhedzi u ḓivha ngoho nga ha vhafu zwi a ri tsireledza uri ri sa fhurwe nga vhane vha funza mazwifhi o raloho.

16. Ndi nnyi we a ṱuṱuwedza pfunzo dza vhurereli vhunzhi, nahone u zwi ita nga nḓila-ḓe?

¹⁶ Naa vhurereli haṋu vhu a tendelana na zwine Bivhili ya zwi funza nga ha vhafu? Vhurereli vhunzhi a vhu tendelani nazwo. Ndi ngani? Nga ṅwambo wa uri pfunzo dzavho dzi ṱuṱuwedzwa nga Sathane. U shumisa vhurereli ha mazwifhi u itela u fhura vhathu uri vha tende uri musi mivhili yavho i tshi fa, vha ḓo bvela phanḓa vha tshi tshila fhethu ha muya. Enea ndi mazwifhi ane Sathane a a ṱanganya na maṅwe mazwifhi u itela u pambusa vhathu kha Yehova Mudzimu. Nga nḓila-ḓe?

17. Ndi ngani pfunzo ya u shengedzwa nga hu sa fheli i tshi nyadzisa Yehova?

¹⁷ Samusi ro zwi ṱhogomela u thomani, vhuṅwe vhurereli vhu funza uri arali muthu a ita zwithu zwivhi, musi a tshi fa u ḓo ya fhethu hune a ḓo shengedzwa nga mulilo nga hu sa fheli. Heyi pfunzo i nyadzisa Mudzimu. Yehova ndi Mudzimu wa lufuno nahone a nga si vhuye a ita uri vhathu vha shengele nga yeneyi nḓila. (Yohane 4:8) Ni nga dzhia hani muthu ane a ṱarafa ṅwana wawe a sa thetshelesi nga u vhea zwanḓa zwawe muliloni? Naa ni nga mu ṱhonifha? Naa ni nga ṱoḓa na u mu ḓivha? Na kathihi! Zwi vhonala uri ni nga mu dzhia e na tshiṱuhu vhukuma. Fhedzi Sathane u ṱoḓa uri ri humbule uri ho no fhela miṅwaha ya dzibilioni Yehova a tshi khou shengedza vhathu muliloni nga hu sa fheli.

18. U gwadamela vhafu zwo thewa kha mazwifhi afhio a vhurereli?

 ¹⁸ Sathane u dovha a shumisa vhuṅwe vhurereli u funza uri musi vhathu vho no fa, vha vha mimuya ine ya fanela u ṱhonifhiwa na u huliswa nga vha tshilaho. U ya nga yeneyi pfunzo, mimuya ya vhafu i nga vha khonani khulwane kana maswina mahulwane. Vhathu vhanzhi vha tenda enea mazwifhi. Vha ofha vhafu nahone vha a vha hulisa na u vha gwadamela. Zwo fhambanaho na zwenezwo, Bivhili i funza uri vhafu vho eḓela na uri ri fanela u gwadamela Yehova, Mudzimu wa ngoho fhedzi, ane a vha Musiki na Muṋei.—Ndzumbululo 4:11.

19. U ḓivha ngoho nga ha lufu zwi ri thusa u pfesesa pfunzo ifhio ya Bivhili?

¹⁹ U ḓivha ngoho nga ha vhafu zwi ni tsireledza uri ni sa fhurwe nga mazwifhi a vhurereli. Zwi dovha zwa ni thusa uri ni pfesese dziṅwe pfunzo dza Bivhili. Sa tsumbo, musi ni tshi ṱhogomela uri vhathu a vha yi fhethu ha muya musi vha tshi fa, ni pfesesa zwavhuḓi fulufhedziso ḽa uri vhathu vha ḓo tshila kha ḽifhasi nga hu sa fheli paradisoni.

20. Ndi mbudziso ifhio ine ya ḓo ṱhogomelwa kha ndima i tevhelaho?

²⁰ Kale-kale, Yobo munna a fulufhedzeaho o vhudzisa heyi mbudziso: “Arali muthu o khwaṱhaho muvhilini a fa naa a nga dovha a tshila?” (Yobo 14:14, NW) Naa muthu o faho a nga vuswa a dovha a tshila? Zwine Bivhili ya zwi funza nga zwenezwi zwi a khuthadza vhukuma, samusi ndima i tevhelaho i tshi ḓo zwi sumbedza.