DANIELE, muswa ane a fulufhedzea nga nḓila i swayeaho, o iswa vhuthubwani Babele musi Yerusalema u sa athu fheliswa. Ene na vhaṅwe Vhayuda—vhe vha thubiwa u bva muvhusoni wa Yuda we wa kundwa—vho ṋewa mbofholowo nga vhathu vhe vha vha thuba. Tshifhingani tsha vhutshilo hawe e Babele, Daniele o fhaṱutshedzwa vhukuma nga Mudzimu, na u ponyoka lufu musi e dindini ḽa dzindau na u ṋewa mabono e a mu ita uri a kone u vhona zwithu zwine zwa ḓo itea tshifhingani tshi ḓaho. Vhuporofita ha Daniele ha ndeme vhukuma vhu livhisa ṱhogomelo kha Messia na vhuvhusi Hawe.

Daniele o vha a tshi ḓivha uri Messia u ḓo ḓa lini. Daniele o vhudzwa uri vhathu vha Mudzimu vha nga lavhelela lini u swika ha “Muḓodzwa Mu-ranga-phanḓa”—nga murahu ha vhege dza 69 dza miṅwaha ho bviswa ndaela ya u vusulusa na u fhaṱulula mitsheṱo ya Yerusalema. Vhege yo ḓoweleaho i na maḓuvha a sumbe; vhege ya miṅwaha i na miṅwaha ya sumbe. Yeneyo ndaela yo ṋewa nga murahu ha misi ya Daniele, zwine zwa amba uri nga 455 B.C.E. U thoma nga tshenetsho tshifhinga “vhege” dza 69 ndi miṅwaha ya 483, ine ya fhela nga ṅwaha wa 29 C.E. Kha tshipiḓa tshi tevhelaho tsha yeneyi khandiso, ri ḓo vhona zwe zwa itea nga wonoyo ṅwaha. Daniele o dzula o zwi vhona uri Messia u ḓo “lozwiwa,” kana u vhulahwa, u itela u vha tshipfumelelo tsha zwivhi.—Daniele 9:24-26.

Messia u ḓo vha khosi ṱaḓulu. Kha bono ḽi songo ḓoweleaho ḽa ḽiṱaḓulu, Daniele u vhona Messia, we a ambiwa sa “muṅwe we a vha a tshi nga Murwa-muthu,” a tshi khou sendela tsini na khuluṋoni ya Yehova. A tshi khou ṋewa “maanḓa, na vhurena, na vhuhosi,” nga Yehova. Wonoyo Muvhuso wo vha u tshi ḓo vha wa tshoṱhe. Daniele o vhona maṅwe mafhungo a takadzaho nga ha Muvhuso wa Vhumessia—yeneyo Khosi i ḓo vhusa na vhaṅwe vhavhusi, tshigwada tshine tsha vhidzwa “vhakhethwa vha Wa-Ṱaḓulu.”—Daniele 7:13, 14, 27.

Wonoyo Muvhuso u ḓo fhelisa mivhuso ya ḽino shango. Mudzimu o ṋea Daniele vhukoni ha u ṱalutshedza muloro we wa ḓaḓisa Nebukadanetsara, khosi ya Babele. Khosi yo vhona tshifanyiso tshihulwane tshine tsha vha na ṱhoho ya musuku, khana na zwanḓa zwa tsimbi tseṱha, thumbu na khundu zwa tsimbi-tswuku, milenzhe ya tsimbi, na ṋayo dza tsimbi yo vanganaho na vumba. Tombo ḽo tsa ḽi tshi bva thavhani ḽa gekha milenzhe i songo khwaṱhaho na u pwashekanya tshenetsho tshifanyiso tsha nga mavu. Daniele o ṱalutshedza uri zwipiḓa zwa tshenetsho tshifanyiso zwi imela mutevhe wa mahosi a re na maanḓa a shango, u thoma nga Babele sa ṱhoho ya musuku. Daniele o dzula o zwi vhona uri tshifhingani tsha u fhedza tsha vhavhusi vha ḽino shango ḽivhi, Muvhuso wa Mudzimu u ḓo dzhia vhukando. U ḓo pwashekanya mivhuso yoṱhe ya ḽino shango. Wone u ḓo vhusa tshoṱhe.—Daniele, ndima ya 2.

Musi o no kalaha, Daniele o vhona Babele u tshi wa. Khosi Korese o fhelisa wonoyo muḓi samusi vhaporofita vho dzula vho amba. Nga murahu ha tshifhinganyana, Vhayuda vho mbo ḓi vhofhololwa vhuthubwani—nga tshifhinga tsho teaho, nga murahu ha miṅwaha ya 70 ho dzula ho ambiwa nga ha u fheliswa ha shangohaya ḽavho. Nga fhasi ha vhulivhisi ha vhavhusi vha fulufhedzeaho, vhotshifhe, na vhaporofita, mafheleloni Vhayuda vho fhaṱulula Yerusalema na u vusulusa thembele ya Yehova. Naho zwo ralo, hu ḓo itea mini nga murahu ha miṅwaha ya 483?

—Enea mafhungo a wanala kha bugu ya Daniele.