Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

NDIMA YA 5

“Madzanga Oṱhe a Vhuṱali”

“Madzanga Oṱhe a Vhuṱali”

1-3. Vhuimo ho vha vhu hani musi Yesu a tshi ṋekedza pfunzo nga tshimedzi tsha 31 C.E., nahone ndi ngani vhathetshelesi vhawe vho kanuka?

HO VHA hu nga tshimedzi tsha 31 C.E. Yesu Kristo o vha e tsini na Kapernaume, muḓi une ha dzula hu na nyavha-nyavha u re vhugabeloni ha devhula vhukovhela ha Lwanzhe lwa Galilea. Henefho nṱha ha thavha i re tsini na wonoyo muḓi, Yesu o rabela e eṱhe vhusiku hoṱhe. Musi ḽi tshi tsha, Yesu a vhidza vhafunziwa vhawe, nahone a khetha vha 12 vhukati havho, vhe a vha rina dzina ḽa u pfi vhaapostola. Nga tshenetsho tshifhinga, gogo ḽihulwane ḽa vhathu—vhe vhaṅwe vha hone vha vha vha tshe kule vhukuma—vho tevhela Yesu henefho fhethu nahone vha kuvhangana fhethu hune ha vha khagala thavhani. Vho vha vho ḓiimisela u pfa zwine a ḓo zwi amba na u fhodzwa malwadze avho. Yesu o ita zwe vha vha vho zwi lavhelela.—Luka 6:12-19.

2 Yesu o ya kha gogo ḽa vhathu nahone a fhodza vhoṱhe vha lwalaho. Mafheleloni, musi hu si tshe na we a vha a tshi khou vhaisala vhukuma, o dzula fhasi nahone a thoma u funza. * Zwe a zwi amba nga tshenetsho tshimedzi zwo vha zwo fanela u mangadza vhathetshelesi vhawe. Zwi re zwone ndi uri vho vha vha sa athu vhuya vha pfa muthu a tshi funza nga nḓila ye a funza ngayo. U itela uri pfunzo dzawe dzi vhe na ndeme, ho ngo redza pfunzo dza sialala dzi bulwaho nga mulomo kana pfunzo dzi ḓivheaho dza vharangaphanḓa vha vhurereli ha Tshiyuda. Nṱhani hazwo, o redza lunzhi-lunzhi Maṅwalo a Luheberu o hevhedzwaho. Mulaedza wawe wo vha wo livha, zwe a vha a tshi khou zwi amba zwo vha zwi tshi pfala. Musi o no fhedza u amba, magogo a vhathu o kanuka pfunzo yawe. I ngoho, zwo vha zwo fanela uri vha kanuke. Vho vha vha tshi kha ḓi bva u thetshelesa munna o ṱalifhaho vhukuma we a vhuya a tshila!—Mateo 7:28, 29.

“Vhathu vh[o] kanuka pfunzo yawe”

3 Yeneyo pfunzo khathihi na zwiṅwe zwithu zwinzhi zwe Yesu a zwi amba na u zwi ita zwo ṅwaliwa Ipfini ḽa Mudzimu. Ri fanela u ṱolisisa zwine Bivhili ya zwi amba nga ha Yesu, nga uri khae hu na “madzanga oṱhe a vhuṱali.” (Vha-Kolosa 2:3) O wana ngafhi honoho vhuṱali—vhukoni ha u shumisa nḓivho na ṱhalukanyo? O sumbedza vhuṱali nga nḓila-ḓe, nahone ri nga tevhela hani tsumbo yawe?

‘Vhuṱali Uvhu O vhu Wana Ngafhi?’

4. Vhathetshelesi vha Yesu vho vhudzisa mbudziso ifhio ngei Nazaretha, nahone ndi ngani?

4 Tshifhingani tsha luṅwe lwa nyendo dzawe dza u huwelela, Yesu o dalela Nazaretha, muḓi we a alutshela khawo, nahone a thoma u funza henefho tshikoloni. Vhunzhi ha vhathetshelesi vhawe vho mangala vha ri: ‘Vhuṱali uvhu o vhu wana ngafhi?’ Vho vha vha tshi ḓivha muṱa wa hawe—vhabebi vhawe na vhana vha hawe nahone vho vha vha tshi zwi ḓivha uri o vha a tshi bva muṱani wa vhashai. (Mateo 13:54-56; Marko 6:1-3) A zwi timatimisi uri vho vha vha tshi ḓivha na zwa uri onoyo muvhaḓi ane a vha tshiambi tshavhuḓi o vha a songo ya zwikoloni zwa nṱha zwa vhufunzi. (Yohane 7:15) Nga zwenezwo mbudziso yavho yo vha i tshi vhonala i tshi pfala.

5. Yesu o zwi bvisela khagala uri vhuṱali hawe ho vha vhu tshi bva kha tshisima tshifhio?

5 Vhuṱali he Yesu a vhu sumbedza a ho ngo bveledzwa nga u vha hawe na muhumbulo wo fhelelaho. Nga murahu musi e vhuḓinḓani hawe a tshi khou funza khagala thembeleni, Yesu o zwi bvisela khagala uri vhuṱali hawe ho vha vhu tshi bva kha tshisima tshihulwane vhukuma. O ri: “Pfunzo yanga a si yanga, ndi ya o nthumaho.” (Yohane 7:16) Ee, Khotsi we a ruma Murwa, o vha e tshisima tsha vhukuma tsha vhuṱali ha Yesu. (Yohane 12:49) Naho zwo ralo, Yesu o wana vhuṱali vhu bvaho ha Yehova nga nḓila-ḓe?

6, 7. Yesu o wana vhuṱali vhu bvaho ha Khotsi awe nga nḓila-ḓe?

6 Muyamukhethwa wa Yehova wo vha u tshi khou shuma mbiluni na muhumbuloni zwa Yesu. Malugana na Yesu ane a vha Messia o fulufhedziswaho, Yesaya o ri: “Muya wa Yehova u ḓo dzula ú khae’, muya wa vhuṱali na wa ṱhalukanyo, na muya wa nyeletshedzo na wa maanḓa, na muya wa nḓivho na wa u ofha Yehova.” (Yesaya 11:2) Nga ṅwambo wa muya wa Yehova we wa vha u tshi khou livhisa mahumbulele awe na phetho dzawe, naa zwi a mangadza uri zwe Yesu a zwi amba na u zwi ita zwo vha zwi tshi sumbedza vhuṱali vhuhulwane?

7 Yesu o wana vhuṱali vhu bvaho ha Khotsi awe nga iṅwe nḓila khulwane. Samusi ro zwi vhona kha Ndima ya 2, Yesu o fhedza tshifhinga tshilapfu vhukuma na khotsi awe musi a sa athu vha muthu wa ṋama, nahone o wana tshibuli tsha u dzhenisa muhumbuloni wawe mahumbulele a Khotsi awe kha mafhungo. Ri nga si kone u humbulela vhuṱali he Murwa a vhu wana musi e na Khotsi awe, a tshi khou shuma sa “muḓinḓa” wa Mudzimu musi hu tshi sikwa zwiṅwe zwithu zwoṱhe zwi tshilaho na zwi sa tshili. Nga ṅwambo wa tshiitisi tshi pfalaho, Murwa o ṱaluswa musi a sa athu vha muthu wa ṋama sa ane a vha na vhuṱali vhuhulwane. (Mirero 8:22-31; Vha-Kolosa 1:15, 16) Tshifhingani tsha vhuḓinḓa hawe ha kha ḽifhasi, Yesu o kona u shumisa vhuṱali he a vhu wana musi e na Khotsi awe ngei ṱaḓulu. * (Yohane 8:26, 28, 38) Nga zwenezwo, a ro ngo fanela u mangala nḓivho khulwane na u pfesesa huhulwane ho sumbedzwaho nga zwe Yesu a zwi amba kana nga phetho dzavhuḓi dzo sumbedzwaho nga mishumo yawe yoṱhe.

8. Samusi ri vhatevheli vha Yesu, ri nga wana hani vhuṱali?

8 Samusi ri vhatevheli vha Yesu, na riṋe ri fanela u ḓitika nga Yehova sa tshisima tsha vhuṱali. (Mirero 2:6) Vhukuma, Yehova ha ri ṋei vhuṱali nga lwa vhuṱolo. Naho zwo ralo, u a fhindula thabelo dzashu dzi bvaho mbiluni dza u humbela vhuṱali u itela u sedzana na khaedu dza vhutshilo nga hu bvelelaho. (Yakobo 1:5) U itela u wana honoho vhuṱali zwi ṱoḓa uri ri ite vhuḓidini vhuhulwane. Ri fanela u bvela phanḓa ri tshi vhu ṱoḓa sa “lupfumo lwe lwa dzumbwa.” (Mirero 2:1-6) Ee, ri fanela u bvela phanḓa ri tshi bwa vhukuma Ipfini ḽa Mudzimu, hune vhuṱali hawe ha bviselwa hone khagala, na u ita uri vhutshilo hashu vhu tendelane na zwine ra zwi guda. Tsumbo ya Murwa wa Yehova ndi ya ndeme kha u ri thusa nga nḓila khulwane u wana vhuṱali. Kha ri ṱhogomele masia o vhalaho e Yesu a sumbedza khao vhuṱali na u guda nḓila ine ra nga mu edzisa ngayo.

Maipfi a Vhuṱali

Vhuṱali ha Mudzimu vhu a bviselwa khagala Bivhilini

9. Ndi mini zwe zwa ita uri pfunzo dza Yesu dzi vhe dza vhuṱali vhukuma?

9 Gogo ḽihulu ḽo ya kha Yesu u itela u mu pfa a tshi amba. (Marko 6:31-34; Luka 5:1-3) Nahone zwenezwi a zwi mangadzi, ngauri musi Yesu a tshi vula mulomo wawe, o vha a tshi amba maipfi a vhuṱali vhuhulwane! Pfunzo dzawe dzo vha dzi tshi sumbedza nḓivho yo dzikaho ya Ipfi ḽa Mudzimu na vhukoni vhuhulwane ha u swikelela tshiitisi tshihulwane tsha vhubvo ha eneo mafhungo. Pfunzo dzawe dzi a kunga vhathu huṅwe na huṅwe nahone dzi a shuma tshifhinga tshoṱhe. Ṱhogomelani dziṅwe tsumbo dza vhuṱali dzi wanalaho kha maipfi a Yesu, we a dzula o ambiwa hu tshee nga phanḓa uri u ḓo pfi “Mulaya-vhuṱolo.”—Yesaya 9:5.

10. Ndi pfaneleo dzifhio dzavhuḓi dzine Yesu a ri ṱuṱuwedzela u dzi ṱahulela, nahone ndi ngani?

10 Pfunzo ya Thavhani ye ya ambiwa mathomoni, ndi tshipiḓa tshihulwanesa u fhira zwoṱhe tshi re na maipfi a Yesu a songo kanganyiswaho nga mafhungo a vhaṅwe vhathu. Kha yeneyi pfunzo, Yesu ho ngo sokou ri eletshedza uri ri ambe nga nḓila yo teaho na u vha na vhuḓifari havhuḓi. Nyeletshedzo yawe yo amba nga ha zwine zwa ita uri ri ambe na u dzhia vhukando. Nga ṅwambo wa uri Yesu o vha a tshi zwi ḓivha uri mihumbulo na maḓipfele zwi livhisa kha maipfi na mishumo, o ri ṱuṱuwedza u ṱahulela pfaneleo dzavhuḓi dza muhumbulo na mbilu, u fana na vhulenda, u tama u luga, u vha na nḓowelo ya u khathutshela na u vha na mulalo, na u funa vhaṅwe. (Mateo 5:5-9, 43-48) Musi ri tshi khou ṱahulela dzenedzo pfaneleo mbiluni dzashu, mvelelo i ḓo vha u amba zwo kunaho na vhuḓifari havhuḓi vhune vhu sa takadze Yehova fhedzi, fhedzi vhune ha ḓo dovha ha tikedza vhushaka havhuḓi na vhathu nga riṋe.—Mateo 5:16.

11. Musi a tshi ṋea ndayo nga ha tshivhi, Yesu o amba nga ha tshiitisi tshihulwane tsha vhubvo ha tshenetsho tshivhi nga nḓila-ḓe?

11 Musi a tshi ṋea ndayo malugana na tshivhi, Yesu o dovha a amba nga tshiitisi tshihulwane tsha tshenetsho tshivhi. Ho ngo sokou ri vhudza uri ri litshe mishumo ya vhuhali. Nṱhani hazwo, o ri sevha uri ri sa tendele tsinyuwo i tshi vha hone mbiluni dzashu. (Mateo 5:21, 22; 1 Yohane 3:15) Ho ngo sokou dzivhisa u ita vhupombwe. Nṱhani hazwo, o sevha nga ha nyemulo ine ya thoma mbiluni nahone ya livhisa kha honoho vhupombwe. O ri eletshedza uri ri sa tendele maṱo ashu a tshi vusa nyemulo i songo teaho na u karusa maḓipfele a u ṱangana nga dzimbeu. (Mateo 5:27-30) Yesu o livhisa ṱhogomelo kha zwiitisi, hu si u livhisa ṱhogomelo fhedzi kha zwithu zwo khakheaho. O amba nga ha mavhonele na nyemulo zwine zwa livhisa kha mishumo mivhi.—Psalme ya 7:14.

12. Vhatevheli vha Yesu vha dzhia hani nyeletshedzo yawe, nahone ndi ngani?

12 Maipfi a Yesu a na vhuṱali vhukuma! Ndi ngazwo “vhathu vh[o] kanuka pfunzo yawe.” (Mateo 7:28) Samusi ri vhatevheli vhawe, ri dzhia nyeletshedzo yawe ya vhuṱali sa vhulivhisi vhutshiloni. Ri ṱoḓa u ṱahulela pfaneleo dzavhuḓi dze a dzi amba—dzi katelaho khathutshelo, mulalo, na lufuno—ri tshi zwi ḓivha uri ri ḓo vha ri tshi khou vhea mutheo wa vhuḓifari hune ha takadza Yehova. Ri lwela u bvisa mbiluni dzashu maḓipfele na nyemulo zwi sa ṱoḓei zwe a sevha nga hazwo, u fana na u sinyuwa na u vha na nyemulo dza u ḓifara luvhi, ri tshi ḓivha uri u ita nga u ralo zwi ḓo ri thusa u iledza vhuḓifari vhuvhi.—Yakobo 1:14, 15.

Matshilele a Langwaho nga Vhuṱali

13, 14. Ndi mini zwine zwa sumbedza uri Yesu o ita phetho dzavhuḓi musi a tshi khetha buḓo ḽawe ḽa vhutshilo?

13 Yesu ho ngo sumbedza vhuṱali kha zwe a zwi amba fhedzi, fhedzi o dovha a zwi sumbedza nga nyito. Matshilele awe oṱhe—phetho dzawe, nḓila ye a vha a tshi ḓidzhia ngayo, na u shumisana na vhaṅwe—zwo sumbedza masia manzhi avhuḓi a vhuṱali. Ṱhogomelani dziṅwe tsumbo dzi sumbedzaho uri Yesu o vha a tshi langiwa nga “vhuṱali vhu shumaho na vhukoni ha u humbula.”—Mirero 3:21.

14 Vhuṱali vhu katela u ita phetho dzavhuḓi. Yesu o vha a tshi ita phetho dzavhuḓi musi a tshi khetha buḓo ḽawe ḽa vhutshilo. Naa ni a humbula vhutshilo he a vha a tshi nga vha o vhu tshila—nnḓu ye a vha a tshi nga vha o i fhaṱa, bindu ḽe a vha a tshi ḓo vha e naḽo, kana vhuimo ha nṱha he a vha a tshi ḓo vha o vhu swikelela? Yesu o vha a tshi zwi ḓivha uri vhutshilo ha u ḓikumedza kha yeneyo mishumo “ndi mahandana, ndi u pandamedza muya.” (Muhuweleli 4:4; 5:9, vhambedzani NW.) Ḽeneḽo buḓo ndi ḽa vhutsilu, ḽo fhambana na u vha na vhuṱali. Yesu o khetha u leludza vhutshilo hawe. O vha e si na dzangalelo ḽa u ita tshelede kana u kuvhanganya thundu dzi vhonalaho. (Mateo 8:20) U tendelana na zwe a zwi funza, o livhisa ṱhogomelo kha ndivho nthihi—ya u ita zwine Mudzimu a zwi funa. (Mateo 6:22) Yesu o kumedza nga vhuṱali tshifhinga tshawe na nungo dzawe u itela u isa madzangalelo a Muvhuso phanḓa, zwine zwa vha zwa ndeme vhukuma na u vha zwi fushaho u fhira zwithu zwi vhonalaho. (Mateo 6:19-21) Nga zwenezwo, o vhea tsumbo ine ra fanela u i edzisa.

15. Vhatevheli vha Yesu vha nga sumbedza hani uri vha khou ita uri iṱo ḽavho ḽi dzule ḽo tsha, nahone ndi ngani ḽeneḽi buḓo ḽi ḽa vhuṱali?

15 Vhatevheli vha Yesu ṋamusi vha vhona zwi vhuṱali u ita uri iṱo ḽavho ḽi dzule ḽo tsha. Nga zwenezwo vha iledza u ḓilemedza nga zwikolodo zwi sa ṱoḓei na u tovhola zwithu zwa shango zwine zwa ṱoḓa uri vha dzule vho livhisa ṱhogomelo khazwo na u vha fhedza nungo. (1 Timotheo 6:9, 10) Vhanzhi vho dzhia vhukando u itela u leludza matshilele avho uri vha kone u fhedza tshifhinga tsho engedzeaho vhuḓinḓani ha Vhukriste, khamusi na u vha vhahuweleli vha Muvhuso vha tshifhinga tshoṱhe. A huna ḽiṅwe buḓo ḽa vhuṱali ḽine ra nga ḽi tovhola ḽi fhiraho ḽeneḽo, ngauri u vhea madzangalelo a Muvhuso vhuimoni hao zwi bveledza dakalo ḽihulwane vhukuma na u fushea.—Mateo 6:33.

16, 17. (a) Yesu o sumbedza hani uri o vha a tshi ḓiṱukufhadza na u vha na mavhonele avhuḓi kha zwe a vha a tshi zwi lavhelela kha ene muṋe? (b) Ri nga zwi sumbedza hani uri ri a ḓiṱukufhadza na u vha na mavhonele avhuḓi kha zwine ra zwi lavhelela kha riṋe vhaṋe?

16 Bivhili i ṱumanya vhuṱali na u ḓiṱukufhadza, zwine zwa katela u ḓivha vhushayanungo hashu. (Mirero 11:2, vhambedzani NW.) Yesu o vha a tshi ḓiṱukufhadza na u vha na mavhonele avhuḓi kha zwine a zwi lavhelela kha ene muṋe. O vha a tshi zwi ḓivha uri a nga si rembuluse muthu muṅwe na muṅwe ane a pfa mulaedza wawe. (Mateo 10:32-39) Hafhu o vha a tshi zwi ḓivha uri u ḓo huwelela kha tshivhalo tshiṱuku tsha vhathu. Ngauralo o ṋea nga vhuṱali vhatevheli vhawe mushumo wa u ita vhafunziwa. (Mateo 28:18-20) O amba nga u ḓiṱukufhadza uri vho vha vha tshi ḓo ‘ita mishumo i fhiraho’ yawe, ngauri vho vha vha tshi ḓo swikelela vhathu vho engedzeaho fhethu huhulwane nahone lwa tshifhinga tshilapfu. (Yohane 14:12) Yesu o dovha a zwi ṱhogomela uri o vha a tshi ṱoḓa thuso. O ṱanganedza thuso ya vharuṅwa vhe vha ḓa vha mu shumela sogani na ya muruṅwa we a ḓa a mu khwaṱhisa ngei Getsemane. Tshifhingani tsha ṱhoḓea khulwane, Murwa wa Mudzimu o lila a tshi ṱoḓa thuso.—Mateo 4:11; Luka 22:43; Vha-Heberu 5:7.

17 Na riṋe ri fanela u ḓiṱukufhadza na u vha na mavhonele avhuḓi kha zwine ra zwi lavhelela kha riṋe vhaṋe. Vhukuma ri ṱoḓa u shuma nga mbilu yashu yoṱhe na u ita zwoṱhe zwine zwa vha maanḓani ashu kha mushumo wa u huwelela na u ita vhafunziwa. (Luka 13:24; Vha-Kolosa 3:23) Nga hu fanaho, ri fanela u humbula uri Yehova ha ri vhambedzi na vhaṅwe, nahone na riṋe a ro ngo fanela u ḓivhambedza na vhaṅwe. (Vha-Galata 6:4) Vhuṱali vhu ḓo ri thusa u vhea zwipikwa zwi swikeleleaho u tendelana na vhukoni hashu na zwiimo zwashu. Zwiṅwe hafhu, vhuṱali vhu ḓo livhisa vhane vha vha na vhuimo ha vhuḓifhinduleli u ṱhogomela uri vha na vhushayanungo na uri vha ṱoḓa thuso na thikhedzo nga zwiṅwe zwifhinga. U ḓiṱukufhadza zwi ḓo thusa vhenevho vhathu u ṱanganedza thuso nga vhulenda, vha tshi zwi ṱhogomela uri Yehova a nga shumisa mutendi ngavho uri a vhe “dzilafho” khavho.—Vha-Kolosa 4:11.

18, 19. (a) Ndi mini zwine zwa sumbedza uri Yesu o vha e na vhuhwavho na u sedza zwivhuya musi a tshi shumisana na vhafunziwa vhawe? (b) Ndi ngani ri na tshiitisi tshavhuḓi tsha u vha na mavhonele avhuḓi na u sedza zwivhuya musi ri tshi shumisana na vhaṅwe, nahone ri nga zwi ita nga nḓila-ḓe?

18Yakobo 3:17 i ri: “Vhuṱali vhu bvaho ṱaḓulu . . . vh[u] na vhuhwavho.” Yesu o vha e na vhuhwavho nahone a tshi sedza zwivhuya musi a tshi shumisana na vhafunziwa vhawe. O vha a tshi ḓivha vhukhakhi havho zwavhuḓi, fhedzi o sedza zwivhuya khavho. (Yohane 1:47) O vha a tshi zwi ḓivha uri vha ḓo mu ṱutshela nga vhusiku he a vha a tshi ḓo farwa ngaho, fhedzi ho ngo timatima u fulufhedzea havho. (Mateo 26:31-35; Luka 22:28-30) Petro o landula Yesu luraru a amba uri ha mu ḓivhi. Naho zwo ralo, Yesu o rabelela Petro nahone a sumbedza u vha na fulufhelo kha lutendo lwawe. (Luka 22:31-34) Vhusikuni ha u fhedza ha vhutshilo hawe ha kha ḽifhasi, musi Yesu a tshi rabela Khotsi awe ho ngo livhisa ṱhogomelo kha vhukhakhi he vhafunziwa vhawe vha vhu ita. Nṱhani hazwo, o amba nga matshilele avho avhuḓi u swika nga honoho vhusiku, a ri: “Zwiné fhungo ḽau ḽa amba, vho zwi ita.” (Yohane 17:6) Hu sa londwi u sa fhelela havho, o vha ṋea mushumo wa kha ḽifhasi wa Muvhuso wawe. (Mateo 25:14, 15; Luka 12:42-44) A zwi timatimisi uri u vha hawe na fulufhelo na lutendo khavho zwo vha khwaṱhisa u ita mushumo we a vha laedza uri vha u ite.

19 Vhatevheli vha Yesu vha na tshiitisi tsha u edzisa tsumbo yawe kha enea mafhungo. Arali Murwa wa Mudzimu o fhelelaho o vha a sa fheli mbilu musi a tshi shumisana na vhafunziwa vhawe vha songo fhelelaho, riṋe vhathu vha re na tshivhi ri fanela u vha na vhuhwavho vhuhulwane musi ri tshi shumisana. (Vha-Filipi 4:5) Nṱhani ha u livhisa ṱhogomelo kha vhushayanungo ha vhagwadameli nga riṋe, ri fanela u sedza zwivhuya khavho. Ndi vhuṱali u humbula uri vho kokodzwa nga Yehova. (Yohane 6:44) Nga zwenezwo, ndi ngoho uri u a vhona zwivhuya khavho, na riṋe ri fanela u zwi vhona. U sedza zwivhuya kha vhaṅwe a zwi nga ri thusi u “dzhiela fhasi vhukhakhi” fhedzi, fhedzi zwi ḓo dovha zwa ri thusa u ṱoḓa masia ane ra nga khoḓa vhaṅwe khao. (Mirero 19:11, The New English Bible) Musi ri tshi sumbedza u vha na fulufhelo kha vhahashu vha tshinnani na vha tshisadzini vha Vhakriste, ri vha thusa u ita zwi re maanḓani avho kha u shumela Yehova na u wana dakalo kha yeneyo tshumelo.—1 Vha-Thesalonika 5:11.

20. Ri fanela u ita mini nga mafhungo a vhuṱali a wanalaho kha mafhungo a Evangeli, nahone ndi ngani?

20 Mafhungo a Evangeli ya vhutshilo ha Yesu na vhuḓinḓa hawe ndi a vhuṱali ha ndeme vhukuma! Ri fanela u ita mini nga tshenetshi tshifhiwa tsha ndeme? Magumoni a Pfunzo yawe ya Thavhani, Yesu ho ngo sokou ṱuṱuwedza vhathetshelesi vhawe u pfa mafhungo awe a vhuṱali fhedzi, fhedzi o dovha a vha ṱuṱuwedza uri vha a shumise. (Mateo 7:24-27) U shandula mihumbulo yashu, zwiṱuṱuwedzi, na zwiito zwashu uri zwi tendelane na maipfi na mishumo zwa Yesu zwa vhuṱali zwi ḓo ri thusa u wana vhutshilo ha khwine zwino na u dzula ri nḓilani i isaho vhutshiloni vhu sa fheli. (Mateo 7:13, 14) Vhukuma a hu na buḓo ḽa khwine kana ḽa vhuṱali ḽine ra nga ḽi tevhela ḽi fhiraho ḽeneḽo!

^ phar. 2 Nyambo ye Yesu a i ṋekedza ḽeneḽo ḓuvha yo mbo ḓi ḓivhiwa sa Pfunzo ya Thavhani. Samusi yo ṅwaliwa kha Mateo 5:3–7:27, i na ndimana dza 107 nahone zwi vhonala i tshi nga ṋekedzwa nga mimunithi ya 20 kana i ṱoḓaho u vha yeneyo.

^ phar. 7 Zwi tou vha khagala uri musi ‘ḽiṱaḓulu ḽi tshi vulea’ tshifhingani tsha u lovhedzwa ha Yesu, muhumbulo wa musi a sa athu vha muthu wa ṋama wo vhuyedzedzwa khae.—Mateo 3:13-17.