1-3. Yesu o dzhena nga nḓila-ḓe Yerusalema, nahone ndi ngani vhaṅwe kha magogo a vhaṱaleli vha tshi nga kha ḓi vha vho mangala?

VHATHU vha Yerusalema vho vha vho takala nga maanḓa. Ho vha hu tshi khou ḓa muthu wa bvumo! Vhathu vho vha vho kuvhangana thungo ha nḓila, nnḓa ha muḓi. Vho vha vho lavhelela nga maṱo matswuku u ṱanganedza onoyo muthu, nga ṅwambo wa uri vhaṅwe vho vha vha tshi khou amba uri ndi muḽaifa wa Khosi Davida na Muvhusi o teaho wa Isiraele. Vhathu vhanzhi vho vha vho ḓa na mitshevho u itela u mu ṱanganedza vha tshi khou i dzungudza; vhaṅwe vho vha vho adza dzinguvho na matavhi a miri nḓilani u itela u mu lugisela nḓila. (Mateo 21:7, 8; Yohane 12:12, 13) Zwi vhonala uri vhanzhi vho vha vha tshi khou ḓivhudzisa uri u ḓo dzhena nga nḓila-ḓe.

² Vhanzhi vha nga kha ḓi vha vho vha vho lavhelela musumbedzo muhulwane. Vho vha vha tshi ḓivha vhanna vha vhuimo ha nṱha vhe vha dzhena nga nḓila i swayeaho vhukuma. Sa tsumbo, Abesalomo murwa wa Davida o ḓiḓivhadza uri u khosi; o vha e na vhanna vha 50 vhe vha vha vho ranga phanḓa goloi yawe. (2 Samuele 15:1, 10) Muvhusi wa Muroma Julius Caesar o ṱoḓa hu tshi itwa musumbedzo wo kalulaho; o vhuya a ranga phanḓa muduba wa vhathu vhe vha vha vha tshi khou pembela vha tshi khou ya musanda wa Muvhuso wa Roma, o tangwa nga nḓou dza 40 dzi re na maḓenzhe! Naho zwo ralo, vhathu vha Yerusalema vho vha vho lindela muthu wa vhuimo vhuhulwane vhukuma. Hu sa londwi uri magogo o vha a tshi khou pfesesa nga vhuḓalo kana a sa pfesesi uri ndi Messia, muthu wa bvumo we a vhuya a tshila. Naho zwo ralo, musi yeneyi Khosi ya tshifhingani tshi ḓaho i tshi dzhena, vhaṅwe vha nga kha ḓi vha vho mangala.

³ A vho ngo vhona goloi, ho vha hu si na vhaḓinḓa, hu si na dzibere—nahone hu si na dzinḓou. Nṱhani hazwo, Yesu o vha o namela tshifuwo tsho ḓoweleaho tsha u hwala mihwalo,  mbongola. * Muthu we a vha o i ṋamela o vha a songo ambara zwiambaro zwa vhuimo ha nṱha kana u khavhisa mbongola yawe. Nṱhani ha u vhea sale dzi ḓuraho, ho vha ho vhewa dziṅwe nguvho dze vhatevheli vha Yesu vha tsini-tsini vha dzi adza kha muṱana wa tshenetsho tshifuwo. Ndi ngani Yesu o khetha u dzhena Yerusalema nga yeneyo nḓila ya vhuimo ha fhasi, ngeno vhathu vha si na bvumo ḽihulwane ḽi fhiraho ḽawe vho ṱoḓa uri hu itwe vhuṱambo vhuhulwane musi vha tshi dzhena?

4. Bivhili yo dzula yo amba mini malugana na nḓila ye Khosi ya Vhumessia ya vha i tshi ḓo dzhena ngayo Yerusalema?

⁴ Yesu o vha a tshi khou ḓadzisa hovhu vhuporofita: “Hee ṅwananyana . . . mifhululu nga i ṱahe! Hee ṅwananyana wa Yerusalema, itou khana! U ḓivhe zwauri Khosi yau i khou ḓa ha iwe, Muvhuya, Mutshidzi, Ndi Ene Mulenda; o namela mbongola.” (Sakaria 9:9) Honovhu vhuporofita ho sumbedza uri Muḓodzwa wa Mudzimu, Messia, ḽiṅwe ḓuvha u ḓo ḓivhonadza kha vhathu vha Yerusalema sa Khosi yo vhewaho nga Mudzimu. Zwiṅwe hafhu, nḓila ye a sumbedza ngayo u vha khosi—u katela na u khetha u ṋamela mbongola, zwo bvisela khagala pfaneleo yavhuḓi ya mbilu yawe—u ḓiṱukufhadza.

5. Ndi ngani u ḓiṱukufhadza ha Yesu zwi tshi kwama maḓipfele musi ri tshi elekanya nga hazwo, nahone ndi ngani zwi zwa ndeme uri ri gude u edzisa Yesu malugana na u ḓiṱukufhadza?

⁵ U ḓiṱukufhadza ha Yesu ndi iṅwe ya pfaneleo dzawe dzavhuḓi vhukuma, ine ya kwama maḓipfele musi ri tshi elekanya nga hayo. Samusi ro zwi haseledza kha thero yo fhiraho, Yesu e eṱhe ndi ene “nḓila na mafhungo-ngoho na vhutshilo.” (Yohane 14:6) Zwi khagala uri a hu na na muthihi kha vhathu vhanzhi vhe vha vhuya vha tshila kha ḽifhasi vhe vha vhuya vha vha na bvumo ḽi fanaho na ḽa Murwa wa Mudzimu. Naho zwo ralo, Yesu ho ngo vhuya a sumbedza na luthihi uri u a ḓikukumusa kana u ḓiḓivha,  zwithu zwine zwa vhaisa vhathu vhanzhi vha songo fhelelaho. U itela u vha vhatevheli vha Kristo, ri fanela u lwisana na nḓowelo ya u ḓikukumusa. (Yakobo 4:6) Humbulani uri Yehova u vhenga u ḓikukumusa. Nga zwenezwo, ndi zwa ndeme uri ri gude u edzisa u ḓiṱukufhadza ha Yesu.

6. U ḓiṱukufhadza ndi mini, nahone Yehova o zwi ḓivha hani uri Messia u ḓo ḓiṱukufhadza?

⁶ U ḓiṱukufhadza ndi u ḓivhea fhasi, u sa ḓiḓivha kana u sa ḓikukumusa. Ndi pfaneleo ine ya thoma mbiluni nahone i sumbedzwa nga zwine muthu a zwi amba, vhuḓifari hawe, na nḓila ine a shumisana ngayo na vhaṅwe. Yehova o zwi ḓivha hani uri Messia u ḓo ḓiṱukufhadza? O vha a tshi zwi ḓivha uri Murwa wawe u edzisa tsumbo yawe yo fhelelaho ya u ḓiṱukufhadza. (Yohane 10:15) O dovha a vhona Murwa wawe a tshi khou ḓiṱukufhadza. Nga nḓila-ḓe?

7-9. (a) Mikaele o sumbedza hani u ḓiṱukufhadza musi a tshi khou vhangisana na Sathane? (b) Vhakriste vha nga edzisa hani Mikaele nga u sumbedza u ḓiṱukufhadza?

⁷ Bugu ya Yuda i bvisela khagala tsumbo i takadzaho musi i tshi ri: “Mikaele, muruṅwa muhulu, musi a tshi lwa na Diabolo, musi vha tshi vhangisana mutumbu wa Mushe, khefha ó tata u sema Diabolo nga u mu vhea mulandu; khefha ó tou ri: Murena [“Yehova,” NW] nga a U seme!” (Yuda 9) Mikaele ndi dzina ḽe ḽa shumiselwa kha Yesu—nga phanḓa na nga murahu ha vhutshilo hawe ha kha ḽifhasi—kha mushumo wawe sa muruṅwa muhulu, kana ṱhoho ya mmbi ya vharuṅwa vha Yehova vha ṱaḓulu. * (1 Vha-Thesalonika 4:16) Nga zwenezwo, ṱhogomelani nḓila ye Mikaele a dzudzanya ngayo honohu u vhangisana na Sathane.

⁸ Mafhungo a Yuda ha ri vhudzi uri Sathane o vha a tshi khou ṱoḓa u ita mini nga mutumbu wa Mushe, fhedzi ri nga vha na vhungoho ha uri Diabolo o vha e na iṅwe ndivho mmbi muhumbuloni. Khamusi o vha a tshi khou ṱoḓa u ṱuṱuwedza u shumiswa luvhi ha mutumbu wa onoyo munna a fulufhedzeaho kha vhurabeli  ha mazwifhi. Musi Mikaele a tshi lwa na maano mavhi a Sathane, o dovha a sumbedza u ḓifara hu swayeaho. Sathane o vha o tewa vhukuma nga u semiwa, fhedzi Mikaele, we a vha a tshi khou vhangisana na Sathane nga tshenetsho tshifhinga nahone a sa athu ṋewa “khaṱhulo yoṱhe,” o ṱhogomela uri ndi Yehova Mudzimu fhedzi ane fanela u ita yeneyo khaṱhulo. (Yohane 5:22) Samusi o vha e muruṅwa muhulu, Mikaele o vha e na maanḓa mahulwane. Fhedzi o i kumedzela kha Yehova nga u ḓiṱukufhadza nṱhani ha u lingedza u dzhia maanḓa o engedzeaho. Nga nnḓa ha u ḓiṱukufhadza, o dovha a sumbedza u ḓifhima, zwine zwa vha u ṱhogomela zwine a si kone u zwi swikelela.

⁹ Yuda o hevhedzwa u ṅwala nga ha tshenetshi tshiitea nga uri ho vha hu na tshiitisi. Zwi ṱungufhadzaho ndi uri vhaṅwe Vhakriste vha misini ya Yuda vho vha vha sa ḓiṱukufhadzi. Vho vha vha tshi ‘sema nga u ḓikukumusa zwine vha si zwi ḓivhe.’ (Yuda 10) Zwi leluwa lungafhani kha riṋe vhathu vha songo fhelelaho u ḓikukumusa! Musi ri sa pfesesi tshiṅwe tshithu tshine tsha itwa tshivhidzoni tsha Vhukriste—khamusi tshine tsha katela phetho yo dzhiiwaho nga tshigwada tsha vhahulwane—ri aravha hani? Arali ra thoma u amba nga nḓila i si yavhuḓi na u sasaladza naho ri sa ḓivhi mbuno dzoṱhe dzine dza katelwa kha yeneyo phetho, naa a ri nga ḓo vha ri tshi khou sumbedza u sa ḓiṱukufhadza? Nga zwenezwo, kha ri edzise Mikaele, kana Yesu, nga u litsha u haṱula mafhungo e ri si ṋewe maanḓa khao nga Mudzimu.

10, 11. (a) Ndi mini zwine zwa swayea nga ha u ḓifunela ha Murwa wa Mudzimu u ṱanganedza mushumo wa u ḓa kha ḽifhasi? (b) Ri nga edzisa hani u ḓiṱukufhadza ha Yesu?

¹⁰ Murwa wa Mudzimu o dovha a sumbedza u ḓiṱukufhadza nga u ṱanganedza mushumo wa u ḓa kha ḽifhasi. Ṱhogomelani zwe a vha a tshi khou tea u zwi ṱutshela. O vha e muruṅwa muhulu. O vha a tshi dovha a vha “Ipfi”—muambeli wa Yehova. (Yohane 1:1-3) O vha a tshi dzula ṱaḓulu, ‘pfamoni khethwa ya vhurena.’ (Yesaya 63:15) Naho zwo ralo, Murwa o “ḓi-bvula, a ambara tshivhili tsha mulanda. A shanduka a fana na vhathu.” (Vha-Filipi 2:7) Humbulani nga zwe zwa vha zwi tshi katelwa nga mushumo wawe wa kha ḽifhasi! Vhutshilo hawe ho fhiriselwa mbumbeloni ya musidzana wa Muyuda a sa ḓivhi munna, uri vhu fhedze miṅwedzi ya ṱahe u itela u vha lushie lwa muthu wa ṋama. O bebwa e lushie lu  sa koni tshithu muṱani wa muvhaḓi wa mushai nahone a aluwa u bva vhuṱukuni, a vha mutukana muṱuku, nahone a swika miṅwahani ya vhufumi. Naho o vha o fhelela, vhuṱukuni hawe hoṱhe o dzula a tshi ḓiṱukufhadza kha vhabebi vhawe vha songo fhelelaho. (Luka 2:40, 51, 52) Ndi u ḓiṱukufhadza hu swayeaho lungafhani!

¹¹ Naa ri nga edzisa u ḓiṱukufhadza ha Yesu nga u ṱanganedza nga u ḓifunela mishumo ine nga zwiṅwe zwifhinga ya nga vhonala i ya vhuimo ha fhasi? Sa tsumbo, mushumo washu wa u huwelela mafhungo maḓifha a Muvhuso wa Mudzimu u nga vhonala u wa vhuimo ha fhasi musi vhathu vha sa sumbedzi dzangalelo, vha tshi ri goḓa, kana u ri vhenga. (Mateo 28:19, 20) Naho zwo ralo, arali ra konḓelela kha wonoyu mushumo, ri nga thusa vhathu uri vha tshidzwe. Hu sa londwi zwenezwo, ri ḓo guda zwithu zwinzhi nga ha u ḓiṱukufhadza, nahone ri ḓo tevhela ṋayo dza Muṋe washu, Yesu Kristo.

12-14. (a) Yesu o sumbedza hani u ḓiṱukufhadza musi vhathu vha tshi mu khoḓa? (b) Yesu o shumisana na vhaṅwe nga u ḓiṱukufhadza nga nḓila-ḓe? (c) Ndi mini zwine zwa sumbedza uri u ḓiṱukufhadza ha Yesu ho vha hu sa sokou vha maitele kana mikhwa yavhuḓi?

¹² Yesu o vha a tshi ḓivhelwa u ḓiṱukufhadza tshifhingani tsha vhuḓinḓa hawe hoṱhe ha kha ḽifhasi. O zwi sumbedza nga u ḓiṱukufhadza hawe nga u livhisa thendo dzoṱhe na vhugala kha Khotsi awe. Vhathu nga zwiṅwe zwifhinga vho vha vha tshi khoḓa Yesu nga ṅwambo wa u amba hawe nga vhuṱali, maanḓa a vhuṱolo hawe, na u vha hawe na pfaneleo dzavhuḓi. Yesu o hana lunzhi-lunzhi honoho vhugala nahone a vhu livhisa kha Yehova.—Marko 10:17, 18; Yohane 7:15, 16.

¹³ Yesu o sumbedza u ḓiṱukufhadza nga nḓila ye a vha a tshi fara ngayo vhathu. Zwi re zwone ndi uri o zwi bvisela khagala uri ho ngo ḓa kha ḽifhasi uri a shumelwe, fhedzi o ḓa u shumela vhaṅwe. (Mateo 20:28) O sumbedza u ḓiṱukufhadza nga nḓila ye a vha a tshi shumisana ngayo na vhathu nga vhulenda na nga u vha humbulela. Musi vhatevheli vhawe vha tshi mu shonisa, ho ngo vha hamba; o bvela phanḓa a tshi lingedza u swikelela mbilu dzavho. (Mateo 26:39-41) Musi magogo a tshi thithisa u ṱoḓa hawe u vha fhethu hu si na phosho, ha u awela, nahone a sa thithiswi; o bvela phanḓa a tshi ḓikumedza, a tshi vha funza “mafhungo manzhi.”  (Marko 6:30-34) Musi mufumakadzi ane a si vhe Muisiraele a tshi mu humbela lunzhi-lunzhi uri a fhodze ṅwananyana wawe, o thoma nga u sumbedza uri o vha a songo ḓiimisela u ita nga u ralo. Naho zwo ralo, ho ngo hana o sinyuwa; o ita zwe a mu humbela nga ṅwambo wa lutendo luhulwane lwa onoyo musadzi, samusi ri tshi ḓo zwi haseledza kha Ndima ya 14.—Mateo 15:22-28.

¹⁴ Nga nḓila nnzhi, Yesu o tshila u tendelana na zwine a zwi amba nga ha ene muṋe: “Ndi mudzia-u-ḓi-ṱukufhadza mbiluni.” (Mateo 11:29) U ḓiṱukufhadza hawe ho vha hu si ha muhoyo, ho vha hu sa sokou vha maitele ane a tea u tevhelwa kana u vha na mikhwa yavhuḓi. Ho vha hu tshi bva mbiluni, hu zwine a vha zwone nga ngomu. Ndi ngazwo tshipikwa tshihulwane tsha Yesu tsho vha tshi u funza vhatevheli vhawe u ḓiṱukufhadza!

15, 16. Ndi phambano ifhio ye Yesu a i ṱhogomela malugana na mavhonele a vhavhusi vha shango na mavhonele e vhatevheli vhawe vha vha vha tshi tea u a ṱahulela?

¹⁵ Vhaapostola vha Yesu vho vha vha tshi lenga u ṱahulela u ḓiṱukufhadza. Yesu o kombetshedzea u lingedza lunzhi-lunzhi u vha funza u ḓiṱukufhadza. Sa tsumbo, kha tshiṅwe tshiitea Yakobo na Yohane vho shumisa mme avho uri vha humbele Yesu uri a vha fulufhedzise vhuimo ha nṱha Muvhusoni wa Mudzimu. Nga u ḓiṱukufhadza, Yesu o fhindula a ri: “Há vha u dzula tsini hanga thungo ya tsha u ḽa na tsha monde, a si zwiné nṋe nda kona u ni fha; ndi zwa avho vhe khotsi-anga a dzula ó vha lugisela.” Vhaṅwe vhaapostola vha fumi vho “sinyutshela” Yakobo na Yohane. (Mateo 20:20-24) Yesu o piringulula hani honovhu vhuleme?

¹⁶ O vha kaidza vhoṱhe nga vhulenda, a ri: “Ni a ḓivha zwauri vhavhusi vha vhathu tshavho ndi u vhusa, na vhahulwane tshavho ndi u ita maanḓa. Kha inwi zwi songo ralo. A funaho u vha muhulwane kha inwi a vhe ene a ni shumelaho. A funaho u vha muvhusi kha inwi a nge mulanda waṋu.” (Mateo 20:25-27) Khamusi vhaapostola vho vha vho no vhona nḓila ine “vhavhusi vha vhathu” vha ḓihudza ngayo, u vha na vhuhovheleli ha u ṱoḓa u vha vhavhusi, na nḓila ine vha vha ngayo na tseḓa. Yesu o sumbedza uri vhatevheli vhawe a vho ngo fanela u fana na vhenevho vhavhusi vha re na tshiṱuhu vha ṱoḓaho u vhusa. Vho vha vha  tshi fanela u ḓiṱukufhadza. Naa vhaapostola vho guda kha zwenezwo?

17-19. (a) Vhusikuni ha nga phanḓa ha lufu lwawe, ndi nga nḓila ifhio i swayeaho ye Yesu a funza ngayo vhaapostola vhawe ngudo nga ha u ḓiṱukufhadza? (b) Ndi ngudo ifhio i re na maanḓa vhukuma ya u ḓiṱukufhadza ye Yesu a i funza musi a tshi kha ḓi vha kha ḽifhasi?

¹⁷ A zwo ngo vha lelutshela. Lwo vha lu si lwa u thoma kana lwa u fhedza Yesu a tshi vha funza yeneyo ngudo. Mathomoni, musi vha tshi khou ṱaṱisana uri ndi nnyi khavho we a vha e muhulwane, o dzhia kwana a ku imisa vhukati havho nahone a vha vhudza uri vha fanela u fana vhukuma na vhana, vhane vha anzela u sa ḓikukumusa, u sa vha na vhuhovheleli, na u sa vhilaela nga ha vhuimo ha nṱha, zwine zwa vha zwithu zwo ḓoweleaho vhukuma kha vhaaluwa. (Mateo 18:1-4) Naho zwo ralo, vhusikuni ha nga phanḓa ha lufu lwawe, o zwi vhona uri vhaapostola vhawe vho vha vha tshi kha ḓi vha na vhuleme ha u ḓikukumusa. Nga zwenezwo, o vha funza ngudo i swayeaho vhukuma. O ḓivhofha khundu nga ṅwenda nahone a ita mushumo wa fhasi vhukuma kha yoṱhe, we nga tshenetsho tshifhinga vhalanda vha vha vha tshi anzela u u itela vhaeni. Yesu o ṱanzwa milenzhe ya muapostola muṅwe na muṅwe wawe—u katela na Yudasi, we a vha a tshi khou ṱoḓa u mu ambulula!—Yohane 13:1-11.

¹⁸ Yesu o vha thusa u pfesesa mbuno ya u ḓiṱukufhadza musi a tshi vha vhudza u ri: “Ndo ni sumbedza nḓila.” (Yohane 13:15) Naa yeneyi ngudo yo fheleledza yo swikelela mbilu dzavho? Ṱhogomelani zwi tevhelaho, nga murahu vhusikuni honoho vho dovha vha ṱaṱisana uri ndi nnyi we a vha e muhulwane vhukati havho! (Luka 22:24-27) Naho zwo ralo, Yesu o bvela phanḓa a sa vha fheleli mbilu nahone o vha funza u ḓiṱukufhadza. Nga murahu o vha gudisa ngudo i re na maanḓa vhukuma: ‘O ḓi-ṱukufhadza, a vha a pfaho u swika lufuni, lufuni lwa kha [“danda ḽa tshengedzo,” NW].’ (Vha-Filipi 2:8) Yesu o ḓiṋekedza nga u ḓifunela u itela u fa nga nḓila i shonisaho, u haṱulwa nga nḓila yo khakheaho sa mutshinyi na musemi. Nga zwenezwo, Murwa wa Mudzimu o sumbedza uri o khethea, ngauri kha zwivhumbwa zwoṱhe zwa Yehova, Yesu o sumbedza u ḓiṱukufhadza ho fhelelaho nga nḓila khulwane.

¹⁹ Khamusi ndi yeneyi ngudo ya u fhedza ya u ḓiṱukufhadza ye  Yesu a i funza musi a tshi kha ḓi vha muthu wa ṋama—ye ya ita uri pfaneleo ya u ḓiṱukufhadza i nwelele mbiluni dza vhaapostola vhawe vha fulufhedzeaho. Bivhili i ri vhudza uri vhenevha vhanna vho ḓiṱukufhadza lwa miṅwaha minzhi, kana mahumi a miṅwaha nga murahu ha zwenezwo. Hu pfi mini nga riṋe?

20. Ri nga zwi ḓivha hani arali ri tshi ḓiṱukufhadza mbiluni?

²⁰ Paulo o ṱuṱuwedza muṅwe na muṅwe washu a ri: “Asizwi, zwiné nda ri zwi elekanyeni ngomu haṋu, zwi no nga zwe zwa vha zwi kha Yesu Kristo.” (Vha-Filipi 2:5) U fana na Yesu, ri fanela u ḓiṱukufhadza. Ri nga zwi ḓivha hani arali ri tshi ḓiṱukufhadza mbiluni dzashu? Ṱhogomelani hezwi, Paulo o ri humbudza uri a ro ngo fanela u “ita lwa u vhangisana na lwa u ḓi-kukumusa. [Fhedzi] hu vhe u ḓi-ṱukufhadza, kha u hulisana muṅwe a fhire muṅwe.” (Vha-Filipi 2:3) Nga zwenezwo, phindulo ya yeneyo mbudziso i ḓitika nga nḓila ine ra dzhia ngayo vhaṅwe. Ri fanela u vha dzhia vhe vhahulwane kha riṋe, vhe vha ndeme vhukuma u ri fhira. Naa ni ḓo shumisa yeneyo nyeletshedzo?

21, 22. (a) Ndi ngani vhalavhelesi vha Vhakriste vha tshi fanela u ḓiṱukufhadza? (b) Ri nga sumbedza hani uri ro ambara u ḓiṱukufhadza?

²¹ Nga murahu ha miṅwaha minzhi musi Yesu o no fa, muapostola Petro o vha a tshi kha ḓi humbula nga ha ndeme ya u ḓiṱukufhadza. Petro o funza vhalavhelesi vha Vhakriste u ita mishumo yavho nga u ḓiṱukufhadza, hu si nga u tou vhusa nngu dza Yehova. (1 Petro 5:2, 3) Vhuḓifhinduleli a vhu ṋei ndugelo ya u ḓikukumusa. Nṱhani hazwo, vhuḓifhinduleli vhu engedza ṱhoḓea ya u ḓiṱukufhadza zwa vhukuma. (Luka 12:48) Vhukuma, yeneyi pfaneleo a si ya ndeme kha vhalavhelesi fhedzi, fhedzi kha Mukriste muṅwe na muṅwe.

²² Petro ha vhuyi a hangwa na luthihi honoho vhusiku he Yesu a ṱanzwa milenzhe yawe—hu sa londwi u hana hawe! (Yohane 13:6-10) Petro o ṅwalela Vhakriste a ri: “Noṱhe ni dzule nó ambarelana u ḓi-ṱukufhadza.” (1 Petro 5:5) Ipfi ḽine ḽa ri “ambarelana” ḽi sumbedza nyito ya mulanda ane a ambara fasikoṱi u itela u ita mushumo wa vhuimo ha fhasi. Ḽeneḽo ipfi ḽi nga kha ḓi ri humbudza nga ha tshifhinga tsha musi Yesu a tshi ḓivhofha khundu nga ṅwenda musi a sa athu gwadama uri a ite mushumo wawe wa u ṱanzwa milenzhe. Arali ra tevhela Yesu, a huna mushumo naho u ufhio  we ra ṋewa nga Mudzimu une ra nga u dzhia u wa vhuimo ha fhasi. U ḓiṱukufhadza mbiluni hu fanela u vhonala kha vhoṱhe, zwa tou nga ro hu ambara.

23, 24. (a) Ndi ngani ri tshi fanela u lwisana na nḓowelo naho i ifhio ya u ḓikukumusa? (b) Ndima i tevhelaho i ḓo ri thusa u khakhulula muhumbulo ufhio wo khakheaho malugana na u ḓiṱukufhadza?

²³ U ḓikukumusa hu fana na mulimo. Mvelelo dzi nga vha dzi vhaisaho. Ndi pfaneleo ine ya nga ita uri muthu ane a vha na tshifhiwa tshavhuḓi a si vhe wa ndeme kha Mudzimu. Kha ḽiṅwe sia, u ḓiṱukufhadza hu nga ita uri muthu wa vhuimo ha fhasi a vhe wa ndeme vhukuma kha Yehova. Arali ra ṱahulela yeneyi pfaneleo ya ndeme ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe nga u lingedza u tshimbila nga u ḓiṱukufhadza ri tshi tevhela ṋayo dza Kristo, zwi ḓo vha zwavhuḓi u elekanya nga ha malamba. Petro o ṅwala a ri: “Ḓi-ṱukufhadzeni-ha tsini ha tshanḓa tsha maanḓa tsha Mudzimu, uri a ḓo ni hulisa nga tshifhinga tshazwo.” (1 Petro 5:6) Vhukuma Yehova o hulisa Yesu nge a ḓiṱukufhadza tshoṱhe. Nga hu fanaho, Mudzimu washu u ḓo takalela u ni ṋea malamba nga ṅwambo wa u ḓiṱukufhadza haṋu.

²⁴ Zwi ṱungufhadzaho ndi uri vhaṅwe vha humbula uri honoho u ḓiṱukufhadza ndi luswayo lwa u vha na vhushayanungo. Tsumbo ya Yesu i ri thusa u vhona nḓila ine wonoyo muhumbulo wa vha wo khakheaho ngayo, nga ṅwambo wa uri muthu we a vha a tshi ḓiṱukufhadza vhukuma kha vhathu vhoṱhe o vha a tshi dovha a vha na tshivhindi. Yeneyo i ḓo vha thero ya ndima i tevhelaho.