NDIMA YA 4
‘Vhonani! Ndau ya Lushaka Lwa Yuda’
1-3. Ndi khombo ifhio ye ya wela Yesu, nahone o aravha hani?
GOGO ḽa vhanna ḽi khou ṱoḓa Yesu u itela uri ḽi mu fare. Vhenevho vhanna vho vha vho ḓiṱama nga mabanga na dzithonga nahone vho vha vhe gogo ḽihulu musi vha tshi ṱanganywa na maswole e a vha e vhukati havho. Vha tshi tou nga vha khou livhiswa nga mimuya mivhi, vha tshimbila zwiṱaraṱani zwi re na swiswi zwa Yerusalema nahone vha wela Govha ḽa Kidironi vha ya Thavhani ya Miṱwari. Ṅwedzi wo vha wo tshena, fhedzi vho vha vho fara maḓenzhe na dzimbone. Naa vho vha vho vhonetshela nḓila nga ṅwambo wa uri makole o vha o tibedza tshedza tsha ṅwedzi? Kana naa vho vha vha tshi khou humbula uri muthu ane vha khou mu ṱoḓa o dzumbama swiswini? A ri na vhuṱanzi nazwo, fhedzi ri ḓivha u ri: Naho e nnyi we a vha o humbula uri Yesu o vha a tshi ḓo dzhenwa nga nyofho, ha mu ḓivhi na luthihi.
2 Yesu o vha tshi ḓivha uri u khomboni. Naho zwo ralo, ho ngo vhuya a lingedza u shavha, fhedzi o dzula henefho a lindela. Ḽeneḽo gogo ḽo swika ḽo rangwa phanḓa nga Yudasi, we u thomani a vha e khonani i fulufhelwaho. Yudasi o ambulula Yesu khagala, we u thomani a vha e muṋe wawe, a mu ṱalula nga u mu lumelisa nga muhoyo na u mu kuvhatedza. Naho zwo ralo, Yesu o vha o dzika. Ngauralo a mbo ḓi ima phanḓa ha ḽeneḽo gogo. A vha vhudzisa u ri: “Ni ṱoḓa nnyi?” Vha fhindula vha ri: “Yesu wa Nazareta.”
3 Vhathu vhanzhi vho vha vha tshi ḓo tshuwa musi vhe phanḓa ha ḽeneḽo gogo ḽo ḓiṱamaho. Khamusi ndi zwe ḽeneḽi gogo ḽa vha ḽo zwi lavhelela nga ha onoyo munna we a vha o ima phanḓa haḽo. Fhedzi Yesu o vha a songo tshuwa, ho ngo shavha, ho ngo zwifha u itela u kanganyisa ḽeneḽo gogo. Nṱhani hazwo, o mbo ḓi ri: “Ndi nṋe.” O amba o vhofholowa, e na tshivhindi, lwe vhenevho vhanna vha tshuwa. Vho humela murahu nahone vha wela fhasi!—Yohane 18:1-6; Mateo 26:45-50; Marko 14:41-46.
4-6. (a) Murwa wa Mudzimu u fanyiswa na mini, nahone ndi ngani? (b) Yesu o sumbedza u vha na tshivhindi nga nḓila dzifhio tharu?
Yohane 1:29) Naho zwo ralo, u vha na tshivhindi ha Yesu zwo ita uri a vhidzwe nga madzina o fhamba-fhambanaho. Bivhili yo amba zwi tevhelaho nga ha Murwa wa Mudzimu: ‘Vhonani! Ndau ya lushaka lwa Yuda.’—Ndzumbululo 5:5.
4 Yesu o kona hani u sedzana na yeneyo khombo khulwane o dzika na u ḓifara? O ita zwenezwi ngauri o vha e na tshivhindi. Tshivhindi ndi iṅwe ya pfaneleo dzine dza funiwa na u ṱoḓea vhukuma kha murangaphanḓa, nahone a huna muthu we a vhuya a sumbedza yeneyi pfaneleo u fana na Yesu. Kha ndima yo fhiraho, ro guda nḓila ye Yesu a vha a tshi ḓiṱukufhadza na u vha o vuḓaho ngayo. Zwo vha zwo tea uri a vhidzwe u pfi “Ngwana.” (5 Kanzhi ndau i ḓivhelwa u vha na tshivhindi. Naa no no vhuya na ima no livhana tshifhaṱuwo na ndau khulwane ya nduna? Arali no no ita nga u ralo, ni fanela u vha no vha no tsireledzwa kha tshenetsho tshivhanda, khamusi nga ḓaraṱa ya henefho vhugalaphukha. Naho zwo ralo, zwenezwo zwi a ofhisa vhukuma. Musi no lavhelesa tshenetshi tshipuka tshihulwane tshi re na maanḓa na tshone tsho ni zwondolola, ni nga si vhuye na humbula uri huna tshithu tshine tshenetshi tshipuka tsha tshi ofha lune tsha nga shavha musi tshi tshi tshi vhona. Bivhili i amba uri ‘ndau ndi muhali kha zwivhanda nahone a i shavhi tshithu.’ (Mirero 30:30) Tshivhindi tshine Kristo a vha natsho tshi fana na tsha ndau.
6 Kha ri haseledze nḓila ye Yesu a sumbedza ngayo tshivhindi tshine tsha fana na tsha ndau nga nḓila tharu: nga u imelela mafhungo-ngoho, u tikedza khaṱulokwayo, na musi a tshi tovholwa. Na riṋe ri ḓo vhona uri roṱhe—hu sa londwi uri ro bebwa ri na tshivhindi kana ri si na—ri nga edzisa Yesu nga u sumbedza tshivhindi.
O Imelela Mafhungo-ngoho nga Tshivhindi
7-9. (a) Ho itea mini musi Yesu e na miṅwaha ya 12, nahone ndi mini zwine na vhona u nga zwo vha zwi tshi ḓo ni tshuwisa arali no vha ni kha honoho vhuimo? (b) Yesu o sumbedza hani tshivhindi musi a tshi khou amba na vhafunzi thembeleni?
7 Shangoni ḽi vhuswaho nga Sathane, “khotsi ya vhadzia-u-zwifha,” Yohane 8:44; 14:30) Yesu ho ngo lindela u vhuya u swika a tshi aluwa u itela u dzhia honoho vhukando. Musi e na miṅwaha ya 12, Yesu o mbo ḓi xelana na vhabebi vhawe nga murahu ha vhuṱambo ha Paseka ngei Yerusalema. Maria na Yosefa vho fhedza maḓuvha mararu vho dinalea vha tshi khou ṱoḓa mutukana wavho. Vha fheleledza vho mu wana thembeleni. O vha a tshi khou ita mini henefho? “[O vha] ó dzula nḓuni khethwa vhukati ha vhafunzi a tshi vha thetshelesa, a tshi vha vhudzisa.” (Luka 2:41-50) Ṱhogomelani madzudzanyele a yeneyo nyambedzano.
kanzhi zwi ṱoḓa uri muthu a vhe na tshivhindi u itela u imelela mafhungo-ngoho. (8 Vhaḓivhazwakale vha amba uri vhaṅwe vharangaphanḓa vha vhurereli vhahulwane vho vha vho ḓowela uri nga murahu ha vhuṱambo vha sale thembeleni nahone vha funze kha maṅwe maguḓa mahulwane henefho. Vhathu vho vha vha tshi dzula fhasi vha thetshelesa na u vhudzisa dzimbudziso. Vhenevho vhafunzi vho vha vhe vhanna vho funzeaho. Vho vha vha tshi ḓivha nga maanḓa Mulayo wa Mushe na milayo minzhi ya vhathu yo serekanaho na masialala zwe zwa vha zwi tshi engedzea musi miṅwaha i tshi khou ḓi ṱanḓulukana. No vha ni tshi ḓo ḓipfa hani arali ni vhe no dzula vhukati ha vhenevho vhanna? Naa no vha ni tshi ḓo ofha? Zwenezwo zwo vha zwi tshi ḓo pfesesea. Nahone no vha ni tshi ḓo vha no ḓipfa hani arali no vha ni na miṅwaha ya 12 fhedzi? Vhana vhanzhi vha na ṱhoni. (Yeremia 1:6) Vhaṅwe vha lingedza nga maanḓa uri vhadededzi vhavho vha si vha vhone tshikoloni; vhenevho vhaswa vha ofha uri vha ḓo humbelwa uri vha ambe zwiṅwe zwithu, vha ofha u ṋewa ṱhogomelo yo khetheaho, nahone vha ofha u shoniswa kana u goḓiwa.
9 Naho zwo ralo, hafha ri wana Yesu o dzula vhukati ha vhenevho vhanna vho funzeaho, a sa ofhi u vha vhudzisa mbudziso dzo dzikaho. Nahone o vha vhudzisa mbudziso nnzhi. Mafhungo a ri vhudza u ri: “Vhoṱhe vhe vha vha vha tshi mu thetshelesa vha kanuka maano awe na dziphindulo dzawe.” (Luka 2:47) Bivhili a i ri vhudzi zwe a zwi amba nga tshenetsho tshifhinga, fhedzi ri fulufhela uri ho ngo tendelana na mazwifhi e a vha a tshi takalelwa nga vhenevho vhafunzi vha vhurereli. (1 Petro 2:22) O imelela mafhungo-ngoho a Ipfi ḽa Mudzimu, nahone vhathetshelesi vhawe vho vha vho mangala vhukuma uri mutukana wa miṅwaha ya 12 u amba nga vhuṱali na tshivhindi.
10. Ṋamusi vhaswa vha Vhakriste vha edzisa hani tshivhindi tsho sumbedzwaho nga Yesu?
10 Ṋamusi, vhaswa vhanzhi vha Vhakriste vha khou tevhela ṋayo dza Yesu. Ndi ngoho uri a vho ngo fhelela u fana na Yesu. Naho zwo ralo, u fana nae, a vha lindeli uri vha thome vha aluwe u itela uri vha imelele mafhungo-ngoho. Tshikoloni kana hune vha dzula hone, vha vhudzisa vhathu dzimbudziso nga vhuṱali, vha vha thetshelesa, nahone vha vha vhudza mafhungo-ngoho nga ṱhonifho. (1 Petro 3:15) Sa tshigwada, vhenevha vhaswa vho thusa vhane vha dzhena navho kilasini, vhadededzi, na vhahura uri vha vhe vhatevheli vha Kristo. Yehova u takadzwa lungafhani nga u sumbedza havho tshivhindi! Ipfi ḽawe ḽi fanyisa vhaswa vho raloho na ṅwando—ngauri vha a homolosa, u takadza, nahone ndi vhanzhi.—Psalme ya 110:3.
11, 12. Musi o no vha mualuwa, Yesu o sumbedza hani tshivhindi a tshi imelela mafhungo-ngoho?
11 Musi o no vha mualuwa, Yesu o sumbedza tshivhindi lunzhi-lunzhi musi a tshi khou imelela mafhungo-ngoho. Zwi re zwone ndi uri musi a tshi thoma vhuḓinḓa hawe ho vha na phambano dze vhathu vhanzhi vha dzi dzhia dzi tshi ofhisa. Tshifhingani tsha musi e si muruṅwa muhulwane a re na maanḓa, fhedzi e muthu zwawe, Yesu o kombetshedzea u sedzana na Sathane, swina ḽa Yehova ḽi re na maanḓa na khombo. Yesu o hanedza vhuḓidini ha Sathane ha u shanda Maṅwalo o hevhedzwaho. Yesu o phetha yeneyo nyambedzano nga u mu vhudza nga tshivhindi a ri: “Ṱuwa, Sathane!”—Mateo 4:2-11.
12 Nga zwenezwo, Yesu o ri vhetshela tsumbo vhuḓinḓani hawe, o imelela nga tshivhindi Ipfi ḽa Khotsi awe uri ḽi sa shandiwe kana u shumiswa nga nḓila mmbi. Nga tshenetsho tshifhinga, u fana na ṋamusi, u sa fulufhedzea kha mafhungo a zwa vhurereli zwo vha zwo ḓowelea vhukuma. Yesu o vhudza vharangaphanḓa vha vhurereli vha misini yawe a ri: “N[i] tshinya fhungo ḽa Mudzimu nga u hudza mikhuvha yaṋu.” (Marko 7:13) Vhenevho vhanna vho vha vha tshi ṱhonifhiwa vhukuma nga vhathu, fhedzi Yesu o vha sasaladza a sa ofhi a vha vhidza vhasumbedzi vha nḓila vha re mabofu na vhadzia muhoyo. * (Mateo 23:13, 16) Ri nga edzisa hani tsumbo ya Yesu ya u sumbedza tshivhindi?
13. Ndi zwifhio zwine ra fanela u zwi humbula musi ri tshi edzisa Yesu, nahone ndi ndugelo ifhio ine ra vha nayo?
13 Vhukuma, ri a zwi ḓivha zwavhuḓi uri a ri na vhukoni vhu fanaho na ha Yesu ha u vhona zwi re mbiluni kana maanḓa a u haṱula. Naho zwo ralo, ri nga edzisa u imelela hawe mafhungo-ngoho nga tshivhindi. Sa tsumbo, nga u bvisela khagala mazwifhi a vhurereli—mazwifhi ane kanzhi a funzwa nga ha Mudzimu, ndivho dzawe, Ipfi ḽawe—ri vhonetshela shango ḽi re swiswini nga ṅwambo wa mazwifhi a Sathane. (Mateo 5:14; Ndzumbululo 12:9, 10) Ri thusa vhathu uri vha vhofholowe kha pfunzo dza mazwifhi dzine dza vha tshuwisa na dzine dza tshinya vhushaka havho na Mudzimu. Ndi ndugelo lungafhani u vhona u ḓadzea ha fulufhedziso ḽa Yesu ḽine ḽa ri: “Mafhungo-ngoho a ḓo ni vhofholola.”—Yohane 8:32.
O Tikedza Khaṱulokwayo nga Tshivhindi
14, 15. (a) Yesu o ḓivhadza “zwine khaṱulokwayo ya vha zwone” nga nḓila ifhio? (b) Musi a tshi amba na musadzi wa Musamaria, ndi luvhengelambiluni lufhio lwe Yesu a lu nyadza?
14 Vhuporofita ha Bivhili ho dzula ho amba uri Messia o vha a tshi ḓo ḓivhadza dzitshaka “zwine khaṱulokwayo ya vha zwone.” (Mateo 12:18, NW; Yesaya 42:1) Vhukuma Yesu o thoma u ita nga u ralo musi a tshee fhano kha ḽifhasi. Nga tshivhindi tshihulwane, tshifhinga tshoṱhe o vha a tshi sumbedza u sa vha na tshiṱalula musi a tshi shumisana na vhathu. Sa tsumbo, o hana u ḓiḓowedza mukhwa u si wa maṅwalo wa luvhengelambiluni we wa vha wo phaḓalala kha vhathu nga tshenetsho tshifhinga.
15 Musi Yesu a tshi amba na musadzi wa Musamaria tshisimani tsha Sikara, vhafunziwa vhawe vho vha vho mangala. Ndi ngani? Misini yeneyo, Vhayuda nga u tou angaredza vho vha vha tshi vhenga Vhasamaria; ḽeneḽi vengo ḽo thoma kale Yesu a sa athu ḓa kha ḽifhasi. (Esera 4:4) Zwiṅwe hafhu, vhaṅwe vhafunzi vho vha vhe na mavhonele a si avhuḓi nga ha vhasadzi. Milayo ya vhafunzi, ye ya ṅwalwa nga murahu yo vha i tshi thivhela vhanna uri vha ambe na vhasadzi; vho ita na u amba uri vhasadzi vho vha vha sa fanelei u funzwa Mulayo wa Mudzimu. Vhasadzi vha Vhasamaria nga u tou angaredza vho vha vha tshi dzhiiwa sa vha songo kunaho. Yesu o nyadza lwonolwo luvhengelambiluni nahone a funza musadzi wa Musamaria o vhofholowa (we a vha a tshi ḓifara luvhi), a ita na u ḓidzumbulula khae uri ndi ene Messia.—Yohane 4:5-27.
16. Ndi ngani Vhakriste vha tshi fanela u vha na tshivhindi tsha u sumbedza uri a vha na luvhengelambiluni?
16 Naa no no vhuya na ḓiwana ni na vhathu vha re na luvhengelambiluni? Khamusi vha ita zwa u swaswa nga ha vhathu vha ḽiṅwe tsinde kana lushaka, u amba nga nḓila mmbi nga ha vhathu vha iṅwe mbeu, kana u nyadza vha si na zwavho vha vhuimo ha fhasi. Vhatevheli vha Kristo a vha tikedzi mavhonele o raloho a vengo, nahone vha a ḓidina vhukuma u itela u fhelisa vhuṱala naho vhu vhufhio ha luvhengelambiluni. (Mishumo 10:34) Muṅwe na muṅwe washu u fanela u ṱahulela tshivhindi tsha u sa vha na luvhengelambiluni.
17. Ndi vhukando vhufhio he Yesu a vhu dzhia thembeleni, nahone ndi ngani?
17 Tshivhindi tsho dovha tsha ita uri Yesu a lwele uri vhathu vha Mudzimu vha kune khathihi na u ita uri hu vhe na ndugiselelo ya vhurabeli ho kunaho. Mathomoni a vhuḓinḓa hawe, o dzhena thembeleni ngei Yerusalema nahone a dinalea musi a tshi vhona vharengisi na vhadzia mali vha tshi khou rengisa henefho. Musi o halifha nga nḓila yo teaho, Yesu o pandela vhenevho vhanna vha funesaho tshelede nahone a laṱela kule thundu dzavho. (Yohane 2:) O dovha a dzhia vhukando vhu fanaho nga murahu, musi vhuḓinḓa hawe vhu tsini na u fhela. ( 13-17Marko 11:15-18) Zwenezwo zwe a zwi ita zwo ita uri a vhe na maswina a re na maanḓa vhukuma, naho zwo ralo ho ngo vhuya a timatima. Ndi ngani? U bva a kha ḓi vha muṱuku, yeneyo thembele o vha a tshi i vhidza nnḓu ya Khotsi awe—nahone o vha a tshi khou amba ngoho. (Luka 2:49) U tshikafhadzwa ha vhurabeli ho kunaho he ha vha hu tshi itwa thembeleni ho vha hu vhuvhi lwe a vha a sa ḓo kona u hu vhuyafhedza. U fhisea hawe ho mu ṋea tshivhindi tsha u ita zwe zwa vha zwi tshi ṱoḓea.
18. Ṋamusi Vhakriste vha nga sumbedza hani tshivhindi musi zwi tshi ḓa kha u kuna ha tshivhidzo?
18 Na vhatevheli vha Kristo ṋamusi vha ṱhogomela vhukuma u kuna ha vhathu vha Mudzimu khathihi na ndugiselelo dza vhurabeli ho kunaho. Arali vha vhona uri Mukriste ngavho o ita tshivhi tshihulwane, a vha zwi dzhieli fhasi. Vha amba na onoyo muthu nga tshivhindi. (1 Vha-Korinta 1:11) Vha ita vhungoho ha uri vhahulwane vha tshivhidzo vha a vhudziwa. Vhahulwane vha nga thusa vhane vha khou lwala muyani nahone vha nga dovha vha dzhia vhukando u itela uri nngu dza Yehova dzi vhe vhuimoni ho kunaho.—Yakobo 5:14, 15.
19, 20. (a) Ndi tshikhetho tshifhio tshe tsha vha tsho ḓala misini ya Yesu, nahone Yesu o sedzana na mutsiko ufhio? (b) Ndi ngani vhatevheli vha Kristo vha tshi hana u dzhenelela kha mafhungo a politiki na vhuvemu, nahone ndi malamba afhio ane vha a wana nga zwenezwo?
19 Naa ri fanela u phetha nga uri Yesu o vha a tshi lwisana na tshikhetho tsha vhathu nga u tou angaredza? Vhukuma ho vha hu na tshikhetho henefho he a vha e hone. Shangohaya ḽa hawe ḽo vha ḽi tshi vhuswa nga shango ḽi sili. Vharoma vho vha vha tshi tsikeledza Vhayuda nga mmbi yavho i re na maanḓa, vha tshi vha thelisa muthelo munzhi, nahone vha tshi dzhenelela kha mikhuvha yavho ya vhurereli. Ndi ngazwo vhathu vhanzhi vho ṱoḓa uri Yesu a dzhenelele kha zwa politiki nga tshenetsho tshifhinga. (Yohane 6:14, 15) Hafhu, o vha a tshi fanela u sumbedza tshivhindi na kha enea mafhungo.
20 Yesu o ṱalutshedza uri Muvhuso wawe wo vha u si wa shango ḽino. Nga tsumbo yawe, o gudisa vhatevheli vhawe u sa dzhenelela kha nndwa dza politiki dza tshenetsho tshifhinga, nṱhani Yohane 17:16; 18:36) O ri gudisa ngudo i re na maanḓa ya malugana na u sa dzhia sia musi gogo ḽi tshi ḓa u mu fara. Petro o mbo ḓi dzhia vhukando nga u ṱavhanya, a mbo ḓi bvisa banga nahone a vhaisa muṅwe munna. Zwi a leluwa nga maanḓa u imelela Petro. Arali ho vha hu tshi pfi vhuvemu vhu a vhuyafhedzwa, ho vha vhu tshi ḓo vha ho tea nga honovhuḽa vhusiku, musi hu tshi vutshelwa Murwa wa Mudzimu a si na mulandu. Ndi nga tshenetsho tshifhinga he Yesu a vhetshela vhatevheli vhawe vha re kha ḽifhasi tshilinganyo u swika na zwino: “Vhuyedzedza banga ḽau vhudzuloni haḽo; ngauri a faraho pfumo u ḓo vhulahwa nga pfumo.” (Mateo 26:51-54) Kha vhatevheli vha Kristo, hu sa lwondwi vhuimo havho ha mulalo zwo vha zwi tshi ṱoḓa tshivhindi, samusi zwo tou ralo na ṋamusi. Nga ṅwambo wa u sa dzhia havho sia samusi vhe Vhakriste, vhathu vha Mudzimu ṋamusi a vha na mulandu kha nndwa nnzhi dza musalauno, madziedzi, dzikhakhathi, na zwiṅwe zwiito zwi fanaho na zwenezwo zwa vhuvemu. Honoho vhuṱanzi havhuḓi ndi malamba a u vha havho na tshivhindi.
hazwo vha livhise ṱhogomelo kha u huwelela mafhungo maḓifha a Muvhuso wa Mudzimu. (O Sumbedza Tshivhindi Musi A Tshi Khou Tovholwa
21, 22. (a) Yesu o wana thuso ifhio musi a sa athu sedzana na milingo mihulwane? (b) Yesu o sumbedza hani u vha na tshivhindi u swika mafheleloni?
21 Murwa wa Yehova o vha a tshi zwi ḓivha zwavhuḓi hu tshee nga phanḓa uri u ḓo tovholwa lu vhavhaho musi e fhano kha ḽifhasi. (Yesaya 50:4-7) O sedzana na khombo nnzhi dzi isaho lufuni, ha fheleledza ho itea zwe zwa ambiwa mathomoni a ino ndima. Yesu o vha hani na tshivhindi hu sa londwi dzenedzo khombo? Zwavhuḓi-vhuḓi Yesu o vha a tshi khou ita mini musi gogo ḽi sa athu ḓa ḽa mu fara? O vha a tshi khou rabela zwi tshi bva mbiluni kha Yehova. Nahone Yehova o ita mini? Bivhili i ri vhudza uri Yesu “[o] pfiwa.” (Vha-Heberu 5:7) Yehova o rumela muruṅwa wa ṱaḓulu uri a khwaṱhise Murwa wawe a re na tshivhindi.—Luka 22:42, 43.
22 Nga murahunyana ha musi o no khwaṱhiswa, Yesu o amba na vhaapostola vhawe a ri: “Takuwani, nḓarieni!” (Mateo 26:46) Humbulani nga ha eneo maipfi a sumbedzaho u vha na tshivhindi. O ri: “Nḓarieni,” a tshi zwi ḓivha uri u ḓo humbela gogo uri ḽi sa huvhadze khonani dzawe, a tshi zwi ḓivha uri dzenedzo khonani dzawe dzo vha dzi tshi ḓo shavha, nahone dza mu ṱutshela, a tshi zwi ḓivha uri u ḓo ṱuwa e eṱhe u itela u sedzana na vhuṱungu vhuhulwane vhutshiloni hawe. O sengiswa nga lu si lwa mulayo nahone nga nḓila i si yavhuḓi, a goḓiwa, a shengedzwa, nahone a fa lufu lu vhavhaho. Musi a tshi khou pfa vhuṱungu honoho hoṱhe, o dzula e na tshivhindi.
23. Ṱalutshedzani uri ndi ngani u sedzana ha Yesu na khombo i isaho lufuni ho vha hu si mafhungo a u ri ha londi.
23 Naa Yesu o vha a sa londi? Hai; u sa londa a hu tshimbidzani na luthihi na u vha na tshivhindi zwa vhukuma. Naho zwo ralo, Yesu o gudisa vhatevheli vhawe uri vha fhaṱuwe, vha shavhe fhethu hu Mateo 4:12; 10:16) Kha enea mafhungo Yesu o vha a tshi zwi ḓivha uri ho vha hu si na nḓila ya u shavha. O vha a tshi ḓivha zwine u funa Mudzimu zwa katela zwone. Yesu o vha o ḓiimisela u dzula a tshi fulufhedzea, ngauralo yo vha i yone nḓila i yoṱhe ya uri a sedzane na mulingo.
re na khombo nga vhuṱali u itela uri vha bvele phanḓa vha tshi ita zwine Mudzimu a zwi funa. (24. Ndi ngani ri tshi vha na vhungoho ha uri ri nga vha na tshivhindi musi ro sedzana na mulingo naho u ufhio une wa nga vha hone?
24 Kanzhi vhatevheli vha Yesu vho tshimbila nga tshivhindi kha ṋayo dza Muṋe wavho! Vhanzhi vho ima vho khwaṱha vha tshi goḓiwa, u tovholwa, u fariwa, u valelwa dzhele, u shengedzwa, naho hu lufu. Vhathu vha songo fhelelaho vha wana ngafhi tshenetsho tshivhindi? Hu na hune vha tshi wana hone. Samusi Yesu o wana thuso kha Mudzimu, na vhatevheli vhawe vha i wana khae. (Vha-Filipi 4:13) Ngauralo ni songo vhuya na ofha zwine vhumatshelo ha ḓo ri ḓela nazwo. Ḓiimiseleni u dzula ni tshi fulufhedzea, nahone Yehova u ḓo ni ṋea tshivhindi tshine na tshi ṱoḓa. Dzulani ni tshi wana maanḓa kha tsumbo ya Murangaphanḓa washu, Yesu, we a amba u ri: “Ni songo ofha, ngauri nṋe shango ndo ḽi kunda.”—Yohane 16:33.
^ phar. 12 Vhaḓivhazwakale vho amba uri mavhiḓa a vhafunzi o vha a tshi ṱhonifhiwa vhukuma u fana na mavhiḓa a vhaporofita na vhasimulalushaka.