1-3. (a) Mulimi u ita mini musi zwiliṅwa zwo ḓalesa lune a si kone u zwi kaṋa e eṱhe? (b) Ndi vhuleme vhufhio he Yesu a sedzana naho nga tshimedzi tsha 33 C.E., nahone o vhu piringulula hani?

MULIMI o sedzana na vhuleme vhuhulwane. Miṅwe miṅwedzini yo fhiraho o lima masimu awe nahone a zwala mbeu. U lavhelesa nga vhulondi musi zwimela zwawe zwi tshi thoma u bva maṱari, nahone u a takala musi zwi tshi vhibva. Zwino u ḓo ḽa tsha biko ḽawe ngauri tshifhinga tsha khaṋo tsho swika. Vhuleme hawe ndi hovhu: Zwiliṅwa zwo ḓala vhukuma lune a nga si kone u zwi kaṋa e eṱhe. U itela u tandulula honoho vhuleme, nga vhuṱali u phetha uri a thole vhashumi nahone a vha ise masimuni awe. Zwi re zwone ndi uri tshifhinga ndi tshiṱuku vhukuma tsha uri a kaṋe zwiliṅwa zwawe zwavhuḓi.

² Nga tshimedzi tsha 33 C.E., Yesu o vuswaho vhafuni o sedzana na vhuleme vhu fanaho. Tshifhingani tsha vhuḓinḓa hawe  ha kha ḽifhasi, o zwala mbeu ya mafhungo-ngoho. Ngauralo, ho vha hu na khaṋo ine ya fanela u kaṋiwa, nahone zwiliṅwa zwo vha zwo ḓala vhukuma. Vhathu vhanzhi vha re na dzangalelo vho vha vha tshi fanela u kuvhanganywa uri vha vhe vhafunziwa. (Yohane 4:35-38) Yesu o piringulula honoho vhuleme nga nḓila-ḓe? Musi e thavhani ya Galilea a sa athu gonya ṱaḓulu, o ṋea vhafunziwa vhawe ndaela ya uri vha ṱoḓe vhashumi vhanzhi, a ri: “Iyani ni ite vhathu vhoṱhe vhafunziwa nga u vha lovhedza . . . Ni vha funze u ita zwoṱhe zwe nda ni laya.”—Mateo 28:19, 20.

³ Wonoyo mushumo u tshimbidzana na zwine u vha mutevheli wa vhukuma wa Kristo zwa amba zwone. Ngauralo-ha, kha ri ṱolisise mbudziso tharu. Ndi ngani Yesu o ṋea ndaela ya uri hu ṱoḓiwe vhashumi vhanzhi? O gudisa vhafunziwa vhawe uri vha vha ṱoḓe hani? Ri katelwa hani kha yeneyi ndaela?

4, 5. Ndi ngani zwo vha zwi sa ḓo konadzea uri Yesu a fhedze mushumo we a u thoma, nahone ndi vhafhio vhe vha vha vha tshi ḓo bvela phanḓa na mushumo musi o no humela ṱaḓulu?

⁴ Musi Yesu a tshi thoma vhuḓinḓa hawe nga 29 C.E., o vha a tshi zwi ḓivha uri o vha a tshi khou thoma mushumo une a sa ḓo u fhedza ene muṋe. Hu si kale o vha a tshi ḓo ṱuwa kha ḽifhasi, o vha a nga si kone u swikelela fhethu hoṱhe na u swikelela vhathu vhanzhi nga mulaedza wa Muvhuso. Ndi ngoho uri o huwelela zwihuluhulu kha Vhayuda na dziṱhunḓu, “nngu dzo xelaho dza nnḓu ya Isiraele.” (Mateo 15:24) Naho zwo ralo, dzenedzo “nngu dzo xelaho” dzo vha dzo balangana na ḽoṱhe ḽa Isiraele, shango ḽa zwikwea zwa khilomithara dza zwigidi. Hu sa londwi zwenezwo, mafheleloni shango ḽoṱhe ḽo vha ḽi tshi ḓo fanela u swikelelwa nga mafhungo maḓifha.—Mateo 13:38; 24:14.

⁵ Yesu o zwi ṱhogomela uri mushumo munzhi wo vha u tshi ḓo itwa nga murahu ha lufu lwawe. O vhudza vhaapostola vhawe vha 11 vha fulufhedzeaho, a ri: “Ngoho, ngoho, ndi a ni vhudza, a tendaho nṋe u ḓo shuma-vho mishumo ye nda ita, na i fhiraho iyo u ḓo shuma, ngauri nṋe ndi ya ha Khotsi.” (Yohane 14:12) Samusi Murwa o vha a tshi khou humela ṱaḓulu,  vhatevheli vhawe—hu si vhaapostola fhedzi, fhedzi na vhafunziwa vhawe vhoṱhe vha tshifhingani tshi ḓaho—vho vha vha tshi ḓo fanela u ita mushumo wa u huwelela na u funza. (Yohane 17:20) Yesu nga u ḓiṱukufhadza o zwi ṱhogomela uri mishumo yavho yo vha i tshi ḓo ‘fhira’ yawe. Nga nḓila-ḓe? Nga nḓila tharu dzi tevhelaho.

6, 7. (a) Mushumo we wa vha u tshi ḓo itwa nga vhatevheli vha Yesu wo vha u tshi ḓo fhira wawe nga nḓila-ḓe? (b) Ri nga zwi sumbedza hani uri u fulufhela ha Yesu vhatevheli vhawe ho vha hu si ha mahandana?

⁶ Ya u thoma, vhatevheli vha Yesu vho vha vha tshi ḓo ṱanganya tsimu khulwane. Ṋamusi, u ṱanziela havho ho swika magumoni a ḽifhasi, u fhira mikaṋoni ya shango ḽe Yesu a huwelela khaḽo. Ya vhuvhili, vho vha vha tshi ḓo swikelela vhathu vhanzhi. Tshigwada tshiṱuku tsha vhafunziwa tshe Yesu a tshi sia tsho mbo ḓi engedzea nga u ṱavhanya tsha vha vhathu vha zwigidi. (Mishumo 2:41; 4:4) Zwino tshivhalo tshavho ndi vhathu vha dzimilioni, nahone vhaswa ngohoni vha maḓana a zwigidi vha khou lovhedzwa ṅwaha muṅwe na muṅwe. Ya vhuraru, vho vha vha tshi ḓo huwelela tshifhinga tshilapfu—u swika ṋamusi, miṅwaha i ṱoḓaho u vha 2 000 vhuḓinḓa ha Yesu ha miṅwaha miraru na hafu ho no fhela.

⁷ Yesu o vha a tshi khou sumbedza u fulufhela vhatevheli vhawe musi a tshi amba uri vho vha vha tshi ḓo ita “mishumo i fhiraho iyo.” O vha a tshi khou vha ṋea mushumo we wa vha u wa ndeme vhukuma khae, wa u huwelela na u funza “mafhungo-maḓifha a muvhuso wa Mudzimu.” (Luka 4:43) O vha e na vhungoho ha uri vha ḓo ita wonoyu mushumo nga u fulufhedzea. Zwenezwi zwi amba mini kha riṋe ṋamusi? Musi ri tshi shuma vhuḓinḓani nga u fhisea na nga mbilu yoṱhe, ri sumbedza uri u fulufhela ha Yesu vhatevheli vhawe ho vha hu si ha mahandana. Naa yeneyi a si ndugelo i swayeaho?—Luka 13:24.

8, 9. Ndi tsumbo ifhio ye Yesu a ri vhetshela yone vhuḓinḓani, nahone ri nga edzisa hani tsumbo yawe vhuḓinḓani hashu?

⁸ Yesu o gudisa vhafunziwa vhawe nga nḓila yavhuḓi  vhukuma uri vha kone u ita mushumo wa vhuḓinḓa. Tsha ndeme vhukuma ndi u vha vhetshela tsumbo yavhuḓi. (Luka 6:40) Kha ndima yo fhiraho, ro haseledza mavhonele awe malugana na vhuḓinḓa. Humbulani nga ha vhafunziwa vhe vha tshimbila na Yesu nyendoni dza u huwelela. Vho ṱhogomela uri o huwelela huṅwe na huṅwe he vhathu vha vha vha tshi wanala hone—khunzikhunzini dza dzivha na mabamani, miḓini na mimakete, na mahayani a vhathu. (Mateo 5:1, 2; Luka 5:1-3; 8:1; 19:5, 6) Vho zwi vhona uri o vha e mushumi wa biko, o vha a tshi vuwa nga matsheloni-tsheloni nahone a shuma u swika vhusiku. Vhuḓinḓa ho vha vhu si zwithu zwine a zwi ita nga tshifhinga tshawe tsha u awela! (Luka 21:37, 38; Yohane 5:17) A zwi timatimisi uri vho zwi vhona uri o vha a tshi ṱuṱuwedzwa nga u funa vhathu zwi tshi bva mbiluni. Khamusi vho vhona tshifhaṱuwo tshawe tshi tshi sumbedza u pfela vhuṱungu zwi tshi bva mbiluni. (Marko 6:34) Ni humbula uri tsumbo ya Yesu yo kwama hani vhafunziwa vhawe? No vha ni tshi ḓo vha no kwamea hani?

⁹ Samusi ri vhatevheli vha Kristo, ri edzisa tsumbo yawe vhuḓinḓani hashu. Nga zwenezwo, ri shumisa tshibuli tshiṅwe na tshiṅwe u itela u ‘ṱanziela nga maanḓa.’ (Mishumo 10:42) U fana na Yesu, ri dalela vhathu mahayani avho. (Mishumo 5:42) Ri dzudzanya mbekanyo yashu arali zwi tshi ṱoḓea u itela u vha dalela nga tshifhinga tshine zwa vhonala vha tshi wanala mahayani. Ri dovha ra ṱoḓa na u huwelela kha vhathu vha re fhethu ha vhomuthumunzhi—zwiṱaraṱani, dziphakhani, mavhengeleni, na mishumoni. Ri bvela phanḓa ri tshi ‘shuma nga maanḓa na u ita vhuḓidini’ vhuḓinḓani, ngauri ri dzhia wonoyu mushumo u wa ndeme. (1 Timotheo 4:10) U funa vhaṅwe zwi tshi bva mbiluni na nga ho dzikaho zwi ri ṱuṱuwedzela u dzula ri tshi ṱoḓa zwibuli zwa u huwelela huṅwe na huṅwe naho hu lini hune ra nga wana hone vhathu.—1 Vha-Thesalonika 2:8.

10-12. Ndi ngudo dzifhio dza ndeme dze Yesu a funza vhafunziwa vhawe musi a sa athu vha ruma u huwelela?

¹⁰ Iṅwe nḓila ye Yesu a gudisa ngayo vhafunziwa vhawe ho vhu hu nga u vha ṋea nyeletshedzo dzo engedzeaho malugana na u khunyeledza vhuḓinḓa. Musi a sa athu ruma vhaapostola  vha 12 nahone nga murahu a ruma vha 70 u ya u huwelela, Yesu o fara muṱangano navho, a vha vhudza zwine vha fanela u zwi ita mushumoni wa u huwelela. (Mateo 10:1-15; Luka 10:1-12) Honoho vhugudisi ho vha na mvelelo dzavhuḓi, ngauri Luka 10:17 i vhiga u ri: “Vha mahumi maṱanu-na-mavhili vha vhuya, mbilu dzavho dzó takala.” Kha ri ṱhogomele ngudo mbili dza ndeme dze Yesu a funza nga hadzo, ri tshi humbula uri maipfi awe a fanela u pfeseswa u ya nga vhubvo ha masialala a Vhayuda vha zwifhingani zwa Bivhili.

¹¹ Yesu o funza vhafunziwa vhawe uri vha fulufhele Yehova. O vha vhudza a ri: “Ni songo ṱuwa ní na tsimbi naho é maseṱha naho ú musuku dzikhuḓoni dzaṋu. Hu’ tshikwama tsha mbuvha, hu’ nguvho mbili, hu’ zwienda, na lubaḓa ni songo ṱuwa nazwo’. Ngauri mushumi tshawe nga hu vhe u ṋewa zwiḽiwa zwawe.” (Mateo 10:9, 10) Zwo vha zwo ḓowelea uri vhathu vhane vha khou fara lwendo vha ṱuwe na muhwetedzo wa tshelede, tshikwama tsha mbuvha, na zwiṅwe zwienda. * Musi a tshi laya vhafunziwa vhawe uri vha songo vhilaela nga ha zwenezwo zwithu, Yesu o vha a tshi khou ri: “Fulufhelani Yehova tshoṱhe, u ḓo ṱhogomela zwishaiwa zwaṋu.” Yehova o vha a tshi ḓo ita uri vhane vha ṱanganedza mafhungo maḓifha vha vhe na mafunda, zwe zwa vha zwi mukhwa kha ḽa Isiraele.—Luka 22:35.

¹² Yesu o dovha a funza vhafunziwa vhawe uri vha iledze  zwithithisi zwi sa ṱoḓei. O ri: “Ni songo resha muthu nḓilani.” (Luka 10:4) Naa Yesu o vha a tshi khou vha vhudza uri vha songo vha na dzangalelo kha vhathu? Na khathihi! Zwifhingani zwa Bivhili, kanzhi u lumelisa zwo vha zwi tshi katela zwi fhiraho uri ri a vusa. Ndumeliso dzo ḓoweleaho dzo vha dzi tshi katela maitele o fhamba-fhambanaho na nyambedzano ndapfu. Muṅwe mugudi wa Bivhili o ri: “Ndumeliso dza vhathu vha Vhubvaḓuvha dzo vha dzi si dza u kotamanyana, kana u khaḓana, fhedzi [dzo vha dzi tshi] itwa nga u kuvhatedzana lunzhi, na u kotamisa ṱhoho, naho hu u shuvhama fhasi. Zwoṱhe zwenezwo zwo vha zwi tshi ṱoḓa tshifhinga tsho engedzeaho.” Nga u vhudza vhafunziwa vhawe uri vha songo lumelisa nga yeneyi nḓila yo ḓoweleaho, nga iṅwe nḓila Yesu o vha a tshi khou ri: “Ni fanela u shumisa tshifhinga tsha vhoiwe nga nḓila yavhuḓi, ngauri mulaedza une na khou ṱanziela wo ṱavhanyiswa.” *

13. Ri nga sumbedza nga nḓila dzifhio uri ri dzhiela nṱha nyeletshedzo dze Yesu a dzi ṋea vhafunziwa vhawe vha ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha?

¹³ Ri dzhiela nṱha nyeletshedzo dze Yesu a dzi ṋea vhafunziwa vhawe vha ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha. Musi ri tshi khou ita mushumo washu wa vhuḓinḓa, ri fulufhela tshoṱhe Yehova. (Mirero 3:5, 6) Ri a zwi ḓivha uri a ri nga vhuyi ra shaya ṱhoḓea dza vhutshilo arali ri tshi ‘ṱoḓa muvhuso u thoma.’ (Mateo 6:33) Vhahuweleli vha Muvhuso vha tshifhinga tshoṱhe shangoni ḽoṱhe vha nga khwaṱhisedza uri zwifhingani zwi konḓaho tshanḓa tsha Yehova a si tshipfufhi. (Psalme ya 37:25) Ri dovha ra ṱhogomela ṱhoḓea ya u iledza zwithithisi. Arali  ri sa ṱhogomeli, ano maitele a zwithu a nga ri thithisa nga hu leluwaho. (Luka 21:34-36) Naho zwo ralo, hetshi a si tshifhinga tsha u thithiswa. Mulaedza washu wo ṱavhanyiswa ngauri vhutshilo vhu khomboni. (Vha-Roma 10:13-15) U dzula ri na mavhonele a u ṱavhanyisa zwithu mbiluni dzashu zwi ḓo ri thivhela uri ri sa tendele zwithithisi zwa ḽino shango zwi tshi ri ḽela tshifhinga na nungo zwe ra vha ri tshi ḓo zwi shumisa vhuḓinḓani. Humbulani uri tshifhinga tsho salaho ndi tshiṱuku nahone khaṋo ndi khulwane.—Mateo 9:37, 38.

14. Ndi mini zwine zwa sumbedza uri mushumo wo ṅwalwaho kha Mateo 28:18-20 u kwama vhatevheli vhoṱhe vha Kristo? (Sedzani na ṱhaluso i re magumoni a siaṱari.)

¹⁴ Nga maipfi ane a ri “Iyani . . . ni ite vhafunziwa,” Yesu o vuswaho vhafuni o ṋea vhatevheli vhawe vhuḓifhinduleli vhuhulwane. O vha a sa khou humbula nga ha vhafunziwa vhawe fhedzi vhe vha vha vhe hone nga ḽeneḽo ḓuvha thavhani ya Galilea. * Mushumo we a vha ṋea wone wo vha u tshi katela “vhathu vhoṱhe,” nahone wo vha u tshi fanela u bvela phanḓa “u swika vhufheloni ha ḽifhasi.” Vhukuma, wonoyu mushumo u kwama vhatevheli vhoṱhe vha Kristo u katela na riṋe ṋamusi. Kha ri ṱhogomele nga vhuronwane maipfi a Yesu o ṅwalwaho kha Mateo 28:18-20.

15. Ndi ngani zwi vhuṱali u thetshelesa ndaela ya Yesu ya u ita vhafunziwa?

¹⁵ Musi a sa athu vha ṋea yeneyo ndaela, Yesu o ri: “Ndo ṋewa maanḓa oṱhe ngei ṱaḓulu na fhano fhasi.” (Ndimana 18) Naa zwa vhukuma Yesu u na maanḓa mahulwane nga u ralo? Ee, u nao! Ndi muruṅwa muhulwane, ane a langa mavhuthu a vharuṅwa. (1 Vha-Thesalonika 4:16; Ndzumbululo 12:7) Samusi e “ṱhóho ya tshivhidzo,” u langa vhatevheli vhawe vha kha ḽifhasi.  (Vha-Efesa 5:23) U bva nga 1914, u khou vhusa sa Khosi ya Vhumessia ngei ṱaḓulu. (Ndzumbululo 11:15) U na maanḓa a u vusa vhafu. (Yohane 5:26-28) Musi a tshi thoma nga u amba uri maanḓa awe ndi mahulwane, Yesu o vha tshi khou amba uri maipfi a re kha ndimana 19 na 20 o vha e si nyeletshedzo, fhedzi o vha e ndaela. Zwi ḓo vha vhuṱali u thetshelesa, ngauri maanḓa awe a si a u ḓikukumusa, fhedzi o a ṋewa nga Mudzimu.—1 Vha-Korinta 15:27.

16. Nga u ri vhudza uri “iyani,” Yesu o vha a tshi khou ri vhudza uri ri ite mini, nahone ri ḓadzisa hani yeneyo ndaela?

¹⁶ Nga zwenezwo, Yesu o ṱalutshedza yeneyo ndaela ine ya thoma nga ipfi ḽithihi ḽine ḽa ri: “Iyani.” (Ndimana 19) Ngauralo o vha a tshi khou ri vhudza uri ri dzhie vhukando ha u swikelela vhaṅwe nga mulaedza wa Muvhuso. U itela u khunyeledza yeneyo ndaela, ri nga shumisa maitele o fhamba-fhambanaho. U huwelela nnḓu nga nnḓu ndi iṅwe nḓila i shumaho ine ra wana ngayo vhathu. (Mishumo 20:20) Ri dovha ra ṱoḓa zwibuli zwa u ṱanziela lu songo dzudzanywaho; ri lwela u thoma nyambedzano nga ha mafhungo maḓifha huṅwe na huṅwe hune ra vhona ho tea vhutshiloni hashu ha ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe. Maitele ashu o livhaho a u huwelela a nga fhambana, zwi tshi ya nga ṱhoḓea dza hune ra dzula hone na zwiimo. Naho zwo ralo, tshithu tshithihi tshine tsha fana ndi hetshi: Ri a “ya” nahone ra ṱoḓa vhathu vha faneleaho.—Mateo 10:11.

17. Ri ‘ita vhafunziwa’ nga nḓila-ḓe?

¹⁷ Yesu o dovha a ṱalutshedza nga ha tshipikwa tsha yeneyo ndaela, ine ya vha u ‘ita vhathu vhoṱhe vhafunziwa.’ (Ndimana 19) Ri ‘ita vhafunziwa’ nga nḓila-ḓe? Zwi re zwone ndi uri mufunziwa ndi mugudi, muthu ane a gudiswa. Naho zwo ralo, u ita vhafunziwa a zwi sokou vha mafhungo a u dzhenisa nḓivho kha vhaṅwe. Musi ri tshi khou guda Bivhili na vhathu vha re na dzangalelo, tshipikwa tshashu ndi u vha thusa uri vha vhe vhatevheli vha Kristo. U ya nga hune zwa nga konadzea ngaho, ri ombedzela tsumbo ya Yesu u itela uri vhagudiswa vhashu vha gude u mu dzhia sa Mufunzi na Tsumbo yavho, u tshila nga nḓila ye a tshila ngayo na u ita mushumo we a u ita.—Yohane 13:15.

18. Ndi ngani ndovhedzo i tshiitea tsha ndeme vhukuma vhutshiloni ha mufunziwa?

 ¹⁸ Tshipiḓa tsha ndeme tsha yeneyi ndaela tsho ṱaluswa nga haya maipfi: “Nga u vha lovhedza dzinani ḽa Khotsi na ḽa Murwa na ḽa muya-mukhethwa.” (Ndimana 19) Ndovhedzo ndi tshiitea tsha ndeme vhukuma vhutshiloni ha mufunziwa, ngauri ndi tshiga tsho teaho tsha u ḓiṋekedza hawe kha Mudzimu zwi tshi bva mbiluni. Nga zwenezwo, ndi zwa ndeme u itela u tshidzwa. (1 Petro 3:21) Ee, nga u bvela phanḓa a tshi ita zwine a zwi kona tshumeloni ya Yehova, mufunziwa o lovhedzwaho a nga lavhelela phaṱhutshedzo dzi sa fheli shangoni ḽiswa ḽine ḽa khou ḓa. Naa no no vhuya na thusa muṅwe muthu uri a vhe mufunziwa wa Kristo o lovhedzwaho? Tshenetsho ndi tshiitisi tshihulwane tsha u takala vhuḓinḓani ha Vhukriste.—3 Yohane 4.

19. Ndi mini zwine ra zwi funza vhaswa ngohoni, nahone ndi ngani vha tshi fanela u funzwa na nga murahu ha musi vho no lovhedzwa?

¹⁹ Yesu o ṱalutshedza tshipiḓa tshi tevhelaho tsha wonoyo mushumo, musi a tshi ri: “Ni vha funze u ita zwoṱhe zwe nda ni laya.” (Ndimana 20, maḽeḓeretsendama ndi ashu.) Ri funza vhaswa ngohoni u thetshelesa ndaela dza Yesu, u katela na ndaela ya u funa Mudzimu, u funa muhura, na u ita vhafunziwa. (Mateo 22:37-39) Ri vha funza nga zwiṱuku nga zwiṱuku  u ṱalutshedza mafhungo-ngoho a Bivhili na u lwela lutendo lwavho lune lwa khou engedzea. Musi vha tshi fanelea u ṱanganela mushumoni wa u huwelela khagala, ri shuma navho, ri vha funza nga zwine ra zwi amba na nga tsumbo uri vha ite wonoyu mushumo nga nḓila i bvelelaho. U funza vhafunziwa vhaswa a zwi gumi musi vha tshi lovhedzwa. Vhathu vha kha ḓi bvaho u lovhedzwa vha nga ṱoḓa nyeletshedzo yo engedzeaho u itela u vha thusa uri vha sedzane na vhuleme vhune ha vha hone nga u vha mutevheli wa Kristo.—Luka 9:23, 24.

20, 21. (a) Musi ri tshi khou ita mushumo we Yesu a ri laedza wone, ndi ngani ri si na tshiitisi tsha u ofha? (b) Ndi ngani zwino tshi si tshifhinga tsha u ḓigeḓa, nahone ri fanela u ḓiimisela u ita mini?

²⁰ Maipfi a u fhedza a ndaela ya Yesu a a ṱuṱuwedza vhukuma: “Huno vhonani, ndi na’nwi misi yoṱhe u swika vhufheloni ha ḽifhasi.” (Mateo 28:20) Yesu o zwi ṱhogomela uri wonoyu mushumo ndi wa ndeme vhukuma. Hafhu o vha a tshi zwi ḓivha uri u ḓadzisa wonoyo mushumo nga zwiṅwe zwifhinga zwo vha zwi tshi nga bveledza vhuswina. (Luka 21:12) Naho zwo ralo, a huna tshiitisi tsha uri ri ofhe. Murangaphanḓa washu ha lavheleli uri ri ite wonoyu mushumo ri si na thuso kana ri roṱhe. Naa a zwi khuthadzi u ḓivha uri A re na “maanḓa oṱhe ngei ṱaḓulu na fhano fhasi” u na riṋe u itela u ri tikedza uri ri ḓadzise wonoyu mushumo?

²¹ Yesu o khwaṱhisedza vhafunziwa vhawe uri o vha a tshi ḓo vha navho vhuḓinḓani havho maḓanani oṱhe a miṅwaha u “swika vhufheloni ha ḽifhasi.” Ri fanela u bvela phanḓa ri tshi ita wonoyu mushumo we Yesu a ri laedza u swika vhufhelo vhu tshi swika. Zwino a si tshifhinga tsha uri ri ḓigeḓe. Khaṋo khulwane ya muya i khou bvela phanḓa! Vhane vha vha na dzangalelo vha khou kuvhanganywa nga vhunzhi. Samusi ri vhatevheli vha Kristo, kha ri ḓiimisele u ḓadzisa wonoyu mushumo wa ndeme we ra ṋewa wone. Kha ri ḓiimisele u ṋekedza tshifhinga, nungo, na thundu dzashu u itela u ḓadzisa ndaela ya Kristo ine ya ri: “Iyani . . . ni ite vhafunziwa.”