1, 2. Ndi ngani ri tshi nga amba uri Yehova u ṱoḓa uri miṱa i takale?

YEHOVA MUDZIMU o ita mbingano ya u thoma. Bivhili i ri vhudza uri o vhumba mufumakadzi wa u thoma, “a mu ḓisa kha munna.” Adamu o vha o takala vhukuma lwe a ri: “Uyu ndi ene shambo ḽa shambo ḽanga, ṋama ya ṋama yanga.” (Genesi 2:22, 23) Zwenezwi zwi ri vhudza uri Yehova u ṱoḓa uri vhathu vho vhinganaho vha takale.

² Zwi ṱungufhadzaho ndi uri vhathu vhanzhi a vha athu u vhuya vha tshenzhela vhutshilo ha muṱa vhu takadzaho. Naho zwo ralo, Bivhili i na vhulivhisi vhunzhi vhune ha ḓo thusa miraḓo yoṱhe ya muṱa uri muṱani hu dzule ho takaliwa na uri vha ḓiphine nga u ṱwa vhoṱhe.—Luka 11:28.

3, 4. (a) Munna u fanela u fara mufumakadzi wawe nga nḓila-ḓe? (b) Ndi ngani zwi zwa ndeme uri munna na mufumakadzi vha hangwelane?

³ Bivhili i ri munna wavhuḓi u fanela u funa mufumakadzi wawe nahone a mu ṱhonifhe. Ri humbela uri ni vhale Vhaefesa 5:25-29. Munna u fanela u dzula a tshi fara mufumakadzi wawe nga lufuno. U ḓo dovha a mu tsireledza, u mu ṱhogomela nahone a nga si ite tshithu tshine tsha ḓo mu vhaisa.

⁴ Fhedzi munna u fanela u ita mini musi mufumakadzi wawe a tshi khakha? Vhanna vha vhudzwa uri: “Dzulani ni tshi funa vhafumakadzi vhaṋu, ni songo vha halifhela.” (Vhakolosa 3:19) Vhanna, ni songo hangwa uri na vhoiwe ni a khakha. Arali ni tshi ṱoḓa uri Mudzimu a ni hangwele,  ni fanela u hangwela mufumakadzi waṋu. (Mateo 6:12, 14, 15) Musi munna na mufumakadzi vho ḓiimisela u hangwelana, zwi ḓo vha thusa uri vha takale mbinganoni.

5. Ndi ngani munna a tshi fanela u hulisa mufumakadzi wawe?

⁵ Yehova u lavhelela uri munna a hulise mufumakadzi wawe. Munna u fanela u humbula zwavhuḓi nga ha zwishaiwa zwa mufumakadzi wawe. Enea ndi mafhungo a ndeme vhukuma. Arali munna a sa fari mufumakadzi wawe zwavhuḓi, Yehova a nga kha ḓi sa thetshelesa thabelo dzawe. (1 Petro 3:7) U funa Yehova ndi zwone zwine zwa ita uri vhathu vha vhe vha ndeme khae. Ha funi vhanna u fhira vhafumakadzi.

6. Zwi amba mini uri munna na mufumakadzi vha tea u vha “ṋama nthihi”?

⁶ Yesu o ṱalutshedza uri munna na mufumakadzi “a vha tsha ḓo vha vhavhili, fhedzi vha ḓo vha ṋama nthihi.” (Mateo 19:6) Munna na mufumakadzi vha tea u fhulufhedzea. (Mirero 5:15-21; Vhahevheru 13:4) Munna na mufumakadzi vha fanela u fushana siani ḽa zwa vhudzekani. (1 Vhakorinta 7:3-5) Munna u fanela u humbula uri “a hu na ane a vhenga muvhili wawe, fhedzi u a u ṋea zwiḽiwa na u u ṱhogomela.” Nga zwenezwo, u fanela u funa na u ṱhogomela mufumakadzi wawe. Zwine mufumakadzi a zwi ṱoḓa vhukuma kha munna wawe ndi uri a vhe na vhuthu nahone a mu fune.—Vhaefesa 5:29.

7. Ndi ngani muṱa u tshi tea u vha na ṱhoho?

⁷ Muṱa muṅwe na muṅwe u tea u vha na ṱhoho ine ya ḓo livhisa muṱa uri vhoṱhe vha shumisane. Kha 1 Vhakorinta 11:3, Bivhili i ri: “Ṱhoho ya munna ndi Kristo; ṱhoho ya mufumakadzi ndi munna; na uri ṱhoho ya Kristo ndi Mudzimu.”

8. Mufumakadzi a nga ṱhonifha hani munna wawe?

 ⁸ Munna muṅwe na muṅwe u a khakha. Fhedzi musi mufumakadzi a tshi tikedza tsheo dza munna wawe nahone a shumisana nae nga u funa, muṱa woṱhe u a vhuyelwa. (1 Petro 3:1-6) Bivhili i ri: “Mufumakadzi a ṱhonifhe munna wawe nga maanḓa.” (Vhaefesa 5:33) Mufumakadzi u tea u ita mini arali munna wawe e si wa lutendo luthihi nae? U tea u bvela phanḓa a tshi mu ṱhonifha nga maanḓa. Bivhili i ri: “Na inwi vhafumakadzi, ḓiṱukufhadzeni kha vhanna vhaṋu, uri arali hu na vhane vha si thetshelese ipfi ḽa Mudzimu, vha kungiwe nga nḓila ine vhafumakadzi vhavho vha ḓifara ngayo, hu songo ambiwa navho, ngauri vho vhona nḓila yavhuḓi ine na ḓifara ngayo na u ṱhonifha ngayo.” (1 Petro 3:1, 2) Tsumbo yavhuḓi ya mufumakadzi i nga thusa munna wawe uri a pfesese na u ṱhonifha zwine a zwi tenda.

9. (a) Mufumakadzi u fanela u ita mini arali a sa tendelani na munna wawe? (b) Vhafumakadzi vha ṋewa nyeletshedzo ifhio kha Tito 2:4, 5?

⁹ Mufumakadzi a nga ita mini musi a sa tendelani na munna wawe? U fanela u amba nḓila ine a ḓipfa ngayo nga  ṱhonifho. Sa tsumbo, Sara o amba zwithu zwe Abrahamu a si zwi fune, fhedzi Yehova a mu vhudza a ri: “Mu thetshelese.” (Genesi 21:9-12) A si kanzhi tsheo ine munna wa Mukriste a i dzhia i tshi nga lwisana na zwine Bivhili ya amba zwone, nga zwenezwo mufumakadzi wawe u fanela u mu tikedza. (Mishumo 5:29; Vhaefesa 5:24) Mufumakadzi wavhuḓi u ṱhogomela muṱa. (Vhalani Tito 2:4, 5.) Musi munna wawe na vhana vhawe vha tshi vhona nḓila ine a shuma ngayo, vha ḓo mu ṱhonifha na u mu funa nga ho engedzeaho.—Mirero 31:10, 28.

10. Bivhili i ri mini nga u fhandekana na u ṱalana?

¹⁰ Nga zwiṅwe zwifhinga, vhavhingani vha gidimela u fhandekana kana u ṱalana. Naho zwo ralo, Bivhili i ri “mufumakadzi a songo fhandekana na munna wawe” nahone “munna a songo ṱutshela mufumakadzi wawe.” (1 Vhakorinta 7:10, 11) Hu na zwiimo zwo kalulaho zwine zwa nga ita uri vhavhingani vha fhandekane, fhedzi heyi ndi tsheo ya ndeme vhukuma. Hu pfi mini nga u ṱalana? Bivhili i sumbedza uri tshiitisi tshithihi fhedzi tsha u ṱalana ndi musi munna kana mufumakadzi o ita zwa vhudzekani na muṅwe muthu.—Mateo 19:9.

11. Vhana vha ṱoḓa mini u fhira zwithu zwoṱhe?

¹¹ Vhabebi, fhedzani tshifhinga tshinzhi u ya nga hune zwa nga konadzea ngaho ni na vhana vhaṋu. Vhana vhaṋu vha ṱoḓa tshifhinga tshaṋu, vha ṱoḓa uri ni vha funze nga ha Yehova u fhira zwithu zwoṱhe.—Dotoronomio 6:4-9.

12. Vhabebi vha fanela u ita mini u itela u tsireledza vhana vhavho?

¹² Shango ḽa Saṱhane ḽi khou tshinyala ḽi tshi ya nahone hu na vhaṅwe vhathu vhane vha nga ṱoḓa u vhaisa vhana vhaṋu, u katela na u vha tambudza nga zwa vhudzekani. Vhaṅwe vhabebi vha wana zwi tshi vha konḓela u amba  nga ha enea mafhungo. Fhedzi vhabebi vha tea u tsivhudza vhana vhavho nga ha vhathu vho raloho na u vha gudisa nḓila ine vha nga vha iledza ngayo. Vhabebi, ni fanela u tsireledza vhana vhaṋu. *—1 Petro 5:8.

13. Vhabebi vha fanela u gudisa hani vhana vhavho?

¹³ Vhabebi vha na vhuḓifhinduleli ha u gudisa vhana vhavho nḓila ine vha fanela u ḓifara ngayo. Ni nga gudisa hani vhana vhaṋu? Ndi ngoho uri vhana vhaṋu vha tea u gudiswa, fhedzi a vho ngo fanela u kaidzwa nga nḓila  ya tshiṱuhu kana i vhavhaho. (Yeremia 30:11) Ni songo vhuya na kaidza vhana vhaṋu no sinyuwa. Ni songo vha vhaisa nga u amba maipfi ane a “ṱhavha sa banga.” (Mirero 12:18) Gudisani vhana vhaṋu uri vha pfesese uri ndi ngani vha tshi fanela u thetshelesa.—Vhaefesa 6:4; Vhahevheru 12:9-11; sedzani Ṱhumetshedzo 30.

14, 15. Ndi ngani vhana vha tshi fanela u thetshelesa vhabebi vhavho?

¹⁴ Yesu o dzula a tshi thetshelesa Khotsi awe na musi zwi sa leluwi. (Luka 22:42; Yohane 8:28, 29) Na Yehova u lavhelela uri vhana vha thetshelese vhabebi vhavho.—Vhaefesa 6:1-3.

¹⁵ Vhana, naho ni tshi pfa zwi tshi ni konḓela u thetshelesa vhabebi vhaṋu, ni songo hangwa uri musi ni tshi thetshelesa, Yehova na vhabebi vhaṋu vha a ḓirwa khana nga inwi. *—Mirero 1:8; 6:20; 23:22-25.

16. (a) Saṱhane u lingedza hani u linga vhaswa uri vha ite zwithu zwo khakheaho? (b) Ndi ngani zwi zwa ndeme u khetha khonani dzine dza funa Yehova?

¹⁶ Diabolo a nga shumisa khonani dzaṋu na vhaṅwe vhaswa u ni linga u ita zwithu zwo khakheaho. U a zwi ḓivha uri zwi nga konḓa vhukuma u iledza wonoyu mutsiko. Sa tsumbo, ṅwananyana wa Yakobo ane a pfi Dina o vha e na khonani dzi sa funi Yehova. Zwenezwi zwo dzhenisa ene na muṱa wa hawe khakhathini i si na vhukono. (Genesi 34:1, 2) Arali khonani dzaṋu dzi sa funi Yehova, dzi nga ni linga uri ni ite zwithu zwine Yehova a zwi vhenga, zwine zwa nga ni pfisa vhuṱungu, zwa pfisa vhuṱungu muṱa wa haṋu na Mudzimu. (Mirero 17:21, 25) Ndi ngazwo zwi  zwa ndeme uri ni wane khonani dzine dza funa Yehova.—1 Vhakorinta 15:33.

17. Ndi vhuḓifhinduleli vhufhio vhune muṅwe na muṅwe muṱani a vha naho?

¹⁷ Musi miraḓo ya muṱa i tshi tevhela nyeletshedzo dza Mudzimu, i iledza khakhathi na thaidzo nnzhi. Arali ni munna, funani mufumakadzi waṋu nahone ni mu fare zwavhuḓi. Arali ni mufumakadzi, ṱhonifhani munna waṋu nahone ni ḓiṱukufhadze khae, ni edzise tsumbo ya mufumakadzi o ṱaluswaho kha Mirero 31:10-31. Arali ni mubebi, gudisani vhana vhaṋu u funa Mudzimu. (Mirero 22:6) Arali ni khotsi, livhisani vha muṱa waṋu “nga nḓila yavhuḓi.” (1 Timotheo 3:4, 5; 5:8) Vhana, thetshelesani vhabebi vhaṋu. (Vhakolosa 3:20) Ni songo hangwa uri muṅwe na muṅwe muṱani u a khakha, nga zwenezwo ḓiṱukufhadzeni ni humbelane pfarelo. Bivhili i na vhulivhisi vhu bvaho kha Yehova ho itelwaho muṅwe na muṅwe muṱani.