Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

NDIMA 10

Ngoho Nga Ha Vharuṅwa

Ngoho Nga Ha Vharuṅwa

1. Ndi ngani ri tshi fanela u guda nga ha vharuṅwa?

YEHOVA u ṱoḓa ri tshi ḓivha muṱa wawe. Vharuṅwa ndi miraḓo ya muṱa wa Mudzimu. Bivhilini vha vhidzwa ‘vharwa vha Mudzimu.’ (Yobo 38:7) Vharuṅwa vha ita mini? Vho thusa hani vhathu tshifhingani tsho fhiraho? Naa na riṋe vha nga ri thusa?—Sedzani Ṱhumetshedzo 8.

2. Vharuṅwa vha bva ngafhi? Ho sikwa vharuṅwa vhangana?

2 Ri fanela u ḓivha uri vharuṅwa vha bva ngafhi. Vhakolosa 1:16 i ri vhudza uri musi Yehova o no sika Yesu, ho sikwa “zwoṱhe zwi re ṱaḓulu na kha ḽifhasi.” Zwenezwi zwi katela na vharuṅwa. Ho sikwa vhangana? Bivhili i amba uri hu na vharuṅwa vha maḓana a dzimiḽioni.—Phisalema 103:20; Nzumbululo 5:11.

3. Yobo 38:4-7 i ri vhudza mini nga ha vharuṅwa?

3 Bivhili i dovha ya ri vhudza uri Yehova o sika vharuṅwa musi a sa athu u sika ḽifhasi. Vho ḓipfa hani musi vha tshi vhona ḽifhasi? Bugu ya Yobo i ri vhudza uri vho vha vho takala. Vho vha vhe muṱa muthihi vha tshi shumela Yehova nga vhuthihi.—Yobo 38:4-7.

VHARUṄWA VHA THUSA VHATHU VHA MUDZIMU

4. Ri zwi ḓivha hani uri vharuṅwa vha a takalela vhathu?

4 Ndi kale vharuṅwa vha tshi takalela vhathu na u vha na dzangalelo kha zwine Yehova a ṱoḓa u zwi ita kha ḽifhasi na zwine a ḓo zwi itela vhathu. (Mirero 8:30, 31; 1 Petro 1:11, 12) Zwi tea u vha zwo vha ṱungufhadza vhukuma musi Adamu na Eva vha tshi shandukela Mudzimu. Zwino zwi nga vha zwi tshi vha ṱungufhadza zwihulu musi vha tshi vhona uri vhathu vhanzhi a vha thetshelesi Yehova. Fhedzi vharuṅwa vha a takala musi muthu muthihi a tshi rembuluwa a vhuyelela kha Mudzimu. (Luka 15:10) Vharuṅwa vha takalela nga maanḓa vhane vha shumela Mudzimu. Yehova u shumisa vharuṅwa u thusa na u tsireledza vhashumeli vhawe kha ḽifhasi. (Vhahevheru 1:7, 14) Kha ri vhone dziṅwe tsumbo dza zwenezwi.

“Mudzimu wanga o ruma muruṅwa wawe a ḓa a vala milomo ya ndau.”—Daniele 6:22

5. Vharuṅwa vho thusa hani vhashumeli vha Mudzimu tshifhingani tsho fhiraho?

5 Yehova o ruma vharuṅwa vhavhili u thusa Loto na muṱa wawe uri vha si fheliswe na muḓi wa Sodoma na Gomora. (Genesi 19:15, 16) Nga murahu ha maḓana a miṅwaha, muporofita Daniele o poswa bakoni ḽa ndau, fhedzi a dzo ngo mu huvhadza, ngauri Mudzimu “o ruma muruṅwa wawe a ḓa a vala milomo ya ndau.” (Daniele 6:22) Musi muapostola Petro e dzhele, Yehova o ruma muruṅwa uri a mu vhofholole. (Mishumo 12:6-11) Vharuṅwa vho thusa na Yesu musi e kha ḽifhasi. Sa tsumbo, musi o no lovhedzwa, “vharuṅwa vho vha vha tshi khou mu ṱhogomela.” (Marko 1:13) Yesu a sa athu u vhulawa, muruṅwa o “mu khwaṱhisa.”—Luka 22:43.

6. (a) Ri zwi ḓivha hani uri vharuṅwa vha thusa vhathu vha Mudzimu ṋamusi? (b) Ndi mbudziso dzifhio dzine ra ḓo dzi fhindula?

6 Ṋamusi, vharuṅwa a vha tsha ḓivhonadza kha vhathu. Fhedzi Mudzimu u kha ḓi shumisa vharuṅwa u thusa vhashumeli vhawe. Bivhili i ri: “Muruṅwa wa Yehova u tsireledza vhane vha Mu ofha, na u vha tshidza.” (Phisalema 34:7) Ndi ngani ri tshi ṱoḓa u tsireledzwa? Ngauri ri na maswina a re na maanḓa ane a ṱoḓa u ri vhaisa. Ndi vhonnyi? Vha bva ngafhi? Vha ṱoḓa u ri vhaisa nga nḓila-ḓe? U itela u fhindula dzenedzo mbudziso, kha ri vhone uri ho itea mini musi Adamu na Eva vha tshi kha ḓi tou bva u sikwa.

MASWINA ASHU A SA VHONALI

7. Vhathu vho ita mini nga nṱhani ha vhufhura ha Saṱhane?

7 Kha Ndima 3 ro guda uri hu na muruṅwa we a shandukela Mudzimu, we a vha a tshi ṱoḓa u vhusa vhaṅwe. Bivhili i mu vhidza Saṱhane Diabolo. (Nzumbululo 12:9) Saṱhane o ṱoḓa uri na vhaṅwe vha shandukele Mudzimu. O kona u fhura Eva nahone u bva tsheetsho o no fhura vhathu vhanzhi. Naho zwo ralo, vhaṅwe vha ngaho Abele, Henoxe na Noaxe, vho dzula vha tshi fhulufhedzea kha Yehova.—Vhahevheru 11:4, 5, 7.

8. (a) Vhaṅwe vharuṅwa vho vha hani madimoni? (b) Madimoni o ita mini uri a si fheliswe nga Maḓi Mahulu?

8 Tshifhingani tsha Noaxe, vhaṅwe vharuṅwa vho shandukela Mudzimu, vha ṱutshela haya havho ngei ṱaḓulu uri vha tshile sa vhathu kha ḽifhasi. Ndi ngani? Bivhili i ri vhudza uri vho vha vha tshi ṱoḓa u vhinga. (Vhalani Genesi 6:2.) Fhedzi zwo vha zwo khakhea uri vharuṅwa vha ite nga u ralo. (Yuda 6) U fana na vhenevho vharuṅwa vhavhi, vhathu vhanzhi nga tshenetsho tshifhinga vho mbo ḓi vha vhavhi na u vha mavemu. Yehova o mbo ḓi dzhia tsheo ya u fhelisa vhathu vhavhi nga u kumba ḽifhasi ḽoṱhe nga maḓi mahulu. Fhedzi a tshidza vhashumeli vhawe vha fhulufhedzeaho. (Genesi 7:17, 23) Vharuṅwa vhavhi vho humela ṱaḓulu uri vha si fheliswe. Bivhili i vhidza vhenevho vharuṅwa vhavhi madimoni. Vho khetha u tevhela vhushandukwa ha Saṱhane Diabolo, a vha muvhusi wavho.—Mateo 9:34.

9. (a) Ho itea mini kha madimoni musi a tshi humela ṱaḓulu? (b) Ri khou ḓo guda nga ha mini?

9 Nga ṅwambo wa uri madimoni o vha e mashandukwa, Yehova ho ngo a ṱanganedza muṱani wawe. (2 Petro 2:4) Madimoni ha tsha kona u shanduka a vha vhathu, fhedzi a kha ḓi “xedza ḽifhasi ḽoṱhe.” (Nzumbululo 12:9; 1 Yohane 5:19) Kha ri vhone uri a kona hani u fhura kana u xedza vhathu vhanzhi nga u rali.—Vhalani 2 Vhakorinta 2:11.

NḒILA INE MADIMONI A FHURA NGAYO VHATHU

10. Madimoni a fhura hani vhathu?

10 Madimoni a fhura vhathu nga nḓila nnzhi. Vhathu vha shumisana na madimoni nga ho livhaho kana nga u ya ṅangani, muporofitani kana kha ane a bvumba. U shumisana na madimoni zwi vhidzwa vhudimoni kana vhungome. Fhedzi Bivhili i ri vhudza uri ri ṱutshele kule na zwoṱhe zwi tshimbidzanaho na vhudimoni. (Vhagalata 5:19-21) Ndi ngani? Samusi muzwimi a tshi shumisa tshikwekwe u itela u fasha zwipuka, madimoni a shumisa vhufhura u fasha na u langa vhathu.—Sedzani Ṱhumetshedzo 26.

11. U bvumba ndi mini nahone ndi ngani ri tshi fanela u zwi iledza?

11 Tshiṅwe tshikwekwe ndi u bvumba. U bvumba ndi u shumisa maanḓa a madimoni u itela u ḓivha vhumatshelo kana zwi sa ḓivhei. Vhathu nga bvumba vha tshi shumisa ṋaledzi, mitalo ya nga ngomu ha tshanḓa kana u sedza muthu tshifhaṱuwoni vha mu vhudza zwine zwa ḓo itea khae. Vhathu vhanzhi vha vhona u nga zwenezwi zwithu a zwi na khombo, fhedzi ngoho ndi ya uri zwi na khombo vhukuma. Sa tsumbo, Bivhili i amba uri madimoni a shumisana na vhabvumbi. Kha Mishumo 16:16-18, ri vhala nga ha “dimoni ḽa u bvumba” ḽe ḽa thusa musidzana u “bvumba.” Musi muapostola Paulo o no pandela ḽeneḽo dimoni, onoyo musidzana ho ngo tsha kona u bvumba vhumatshelo.

12. (a) Ndi ngani zwi khombo u amba na vhafu? (b) Ndi ngani vhashumeli vha Mudzimu vha sa sheli mulenzhe kha zwithu zwi tshimbidzanaho na zwa vhudimoni?

12 Madimoni a shumisa vhuṅwe vhufhura u itela u fasha vhathu. A lingedza u ita uri ri tende uri zwi a konadzea u amba na vhafu na uri vhafu vha kha ḓi tshila huṅwe fhethu nahone vha nga kona u amba na riṋe kana u ri vhaisa. Sa tsumbo, muthu o felwaho nga khonani kana shaka a nga ya kha mungome, ane a amba uri u kona u amba na vhafu. Mungome a nga kha ḓi vhudza onoyo muthu zwithu zwine a ṱoḓa u zwi pfa nga ha khonani kana shaka ḽo faho kana a edzisa ipfi ḽa onoyo mufu. (1 Samuele 28:3-19) Zwithu zwinzhi zwine zwa itwa musi muthu o lovha zwi itwa nga nṱhani ha u tenda uri vhafu vha kha ḓi tshila huṅwe fhethu. Zwenezwi zwi nga katela u serisa vhana vha mufu nga fhasi ha bogisi, u shela mavu vhiḓani nga tshanḓa u tshi khou amba na mufu, u tibula tombo, u vhuisa mufu na u ya mavhiḓani u itela u shela halwa na fola fhasi. Musi Vhakriste vha tshi hana u ita zwenezwo zwithu, miṱa yavho kana vhathu vha hune vha dzula hone vha nga vha sasaladza, u vha sema kana vha vha ṱamba. Fhedzi Vhakriste vha a zwi ḓivha uri vhafu a vha khou tshila huṅwe fhethu. A zwi konadzei u amba navho nahone vha nga si ri vhaise. (Phisalema 115:17) Ni songo vhuya na lingedza u amba na vhafu kana madimoni kana u shela mulenzhe kha zwithu zwi tshimbidzanaho na zwa vhudimoni.—Vhalani Dotoronomio 18:10, 11; Yesaya 8:19.

13. Vhathu vhanzhi vhe vha vha vha tshi ofha madimoni vha vho tshila hani zwino?

13 Madimoni ha sokou fhura vhathu fhedzi, a ita na u vha tshuwisa. Ṋamusi, Saṱhane na madimoni awe vha a zwi ḓivha uri vho “salelwa nga tshifhinga tshiṱuku” tsha uri Mudzimu a vha fhelise, ndi ngazwo vho halifha na u sinyuwa u fhira naho hu lini. (Nzumbululo 12:12, 17) Naho zwo ralo, vhathu vhanzhi vhe vha vha vha tshi ofha madimoni a vha tsha a ofha na luthihi. Zwo ḓa hani uri vha si tsha ofha madimoni?

ILWANI NA MADIMONI, NI KUNDE

14. Ri nga kunda hani madimoni u fana na Vhakriste vha ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha?

14 Bivhili i ri vhudza nḓila ine ra nga lwa ngayo na madimoni na u a kunda. Sa tsumbo, vhaṅwe vhathu vha Efesa vho vha vha tshi amba na madimoni vha sa athu u guda ngoho. Vho zwi kunda hani? Bivhili i ri: “Vhathu vhanzhi vha itaho manditi vha ḓisa bugu dzavho, vha dzi fhisa vhathu vha tshi zwi vhona.” (Mishumo 19:19) Vho fhisa bugu dzavho dzoṱhe dza manditi ngauri vho vha vha tshi ṱoḓa u vha Vhakriste. Vhane vha ṱoḓa u shumela Yehova vha fanela u ita zwi fanaho, vha fanela u laṱa zwithu zwine zwa tshimbidzana na madimoni. Hezwi zwi katela na dzibugu, dzimagazini, zwa u bvumba nga ṋaledzi (horoscopes), mimuvi, muzika, mitambo na zwifanyiso zwine zwa ita uri madimoni kana manditi a vhonale a si na khombo kana a tshi takadza. Zwi dovha zwa katela zwithu zwine vhathu vha zwi ambara kana u zwi vhofhelela vha tshi itela u ḓitsireledza kha mimuya mivhi.—1 Vhakorinta 10:21.

15. Ndi zwifhio zwiṅwe zwine ra fanela u zwi ita u itela u lwa na Saṱhane na madimoni?

15 Musi ho no fhela miṅwaha yo vhalaho vhathu vha Efesa vho fhisa bugu dzavho dza manditi, muapostola Paulo o ṅwala uri vha kha ḓi tea u “lwa” na “madimoni.” (Vhaefesa 6:12) Naho vho vha vho no fhisa bugu dzavho, madimoni o vha a tshi kha ḓi lingedza u vha vhaisa. Ndi zwifhio zwiṅwe zwe vha vha vha tshi fanela u zwi ita? Paulo o vha vhudza uri: “Ni fare tshiṱangu tshihulu tsha lutendo, tshine na ḓo kona u dzima ngatsho misevhe yoṱhe i dugaho ya muvhi.” (Vhaefesa 6:16) Samusi tshiṱangu tshi tshi tsireledza swole nndwani, na lutendo lwashu lu nga ri tsireledza. Arali ri tshi tenda uri Yehova u ḓo ri tsireledza, ri ḓo kona u lwa na Saṱhane na madimoni.—Mateo 17:20.

16. Ri nga khwaṱhisa hani lutendo lwashu kha Yehova?

16 Ri nga khwaṱhisa hani lutendo lwashu kha Yehova? Ri fanela u vhala Bivhili ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe, ra ḓigudisa u ḓitika ngae uri a ri tsireledze. Arali ri tshi fhulufhela Yehova, Saṱhane na madimoni vha nga si kone u ri vhaisa.—1 Yohane 5:5.

17. Ndi mini zwiṅwe zwine zwa ḓo ri tsireledza kha madimoni?

17 Ndi zwifhio zwiṅwe zwe Vhakriste vha Efesa vha vha vha tshi fanela u zwi ita? Ngauri vho vha vha tshi dzula fhethu ho ḓalaho vhudimoni, Paulo o vha vhudza uri: “Ni dzule ni tshi rabela.” (Vhaefesa 6:18) Vho vha vha tshi fanela u humbela Yehova uri a vha tsireledze tshifhinga tshoṱhe. Na riṋe ri khou tshila kha shango ḽo ḓalaho vhudimoni. Zwino ri fanela u ita mini? Ri fanela u humbela Yehova uri a ri tsireledze, ri shumise dzina ḽawe musi ri tshi rabela. (Vhalani Mirero 18:10.) Arali ra dzula ri tshi humbela Yehova uri a ri tsireledze kha Saṱhane, u ḓo fhindula thabelo dzashu.—Phisalema 145:19; Mateo 6:13.

18, 19. (a) Ri nga kunda hani kha nndwa ine ra khou i lwa na Saṱhane na madimoni awe? (b) Ndi mbudziso ifhio ine ya ḓo fhindulwa kha ndima i tevhelaho?

18 Ri nga kona u lwa na Saṱhane na madimoni arali ra laṱa zwithu zwoṱhe zwine zwa tshimbidzana na vhudimoni na u ḓitika nga Yehova uri a ri tsireledze. A ro ngo fanela u vha ofha. (Vhalani Yakobo 4:7, 8.) Yehova u na maanḓa mahulu a fhiraho a madimoni. O a pfisa vhuṱungu tshifhingani tsha Noaxe nahone u ḓo a fhelisa tshifhingani tshi ḓaho. (Yuda 6) Ri humbule uri a ri roṱhe kha heyi nndwa. Yehova u khou shumisa vharuṅwa vhawe u itela u ri tsireledza. (2 Dzikhosi 6:15-17) Ri nga vha na fhulufhelo ḽa uri nga thuso ya Yehova, ri nga kunda nndwani yashu ya u lwa na Saṱhane na madimoni awe.—1 Petro 5:6, 7; 2 Petro 2:9.

19 Saṱhane na madimoni awe vha kha ḓi bvela phanḓa na u tambudza vhathu. Ndi ngani Mudzimu a sa athu u fhelisa? Yeneyi mbudziso i ḓo fhindulwa kha ndima i tevhelaho.