Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

NDIMA 17

“Iwe Gogo, Ndi Lwa Na Iwe”

“Iwe Gogo, Ndi Lwa Na Iwe”

HESEKIELE 38:3

TSHIPIKWA: Heyi ndima i ṱalutshedza uri “Gogo” ndi nnyi na uri u ḓo ṱhasela “shango” ḽifhio

1, 2. Hu ḓo vha na nndwa ifhio khulwane hu si kale, nahone zwenezwo zwi ita uri hu vhudziswe mbudziso dzifhio? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

HO NO fhela miṅwaha minzhi-minzhi ḽino ḽifhasi ḽo tshikafhala nga malofha a vhathu vhe vha vhulawa nndwani, ri si tsha amba malofha manzhi o shululwaho nga nndwa mbili dza shango dza ḓanani ḽa vhu 20 ḽa miṅwaha. Fhedzi hu kha ḓi ḓa nndwa i fhiraho dzoṱhe. Yeneyi nndwa yo fhambana na nndwa ine ya lwiwa nga dzitshaka nga nṱhani ha tseḓa. Nndwa ine ya khou ḓa ndi “[nndwa] ya ḓuvha ḽihulu ḽa Mudzimu Ramaanḓaoṱhe.” (Nzumb. 16:14) Yeneyi nndwa i ḓo vuswa nga swina ḽi ḓikukumusaho ḽine ḽa ḓo ṱhasela shango ḽine ḽa vha ḽa ndeme kha Mudzimu. Zwenezwo zwi ḓo ita uri Yehova Murena Muvhusahoṱhe a sumbedze maanḓa awe mahulu a u fhelisa a sa athu u vhuya a vhonwa kha ḽifhasi.

2 Zwenezwi zwi nga ita uri ri ḓivhudzise hedzi mbudziso dza ndeme: Ḽeneḽi swina ndi nnyi? Ḽi ḓo ṱhasela shango ḽifhio? Ndi ngani ḽi tshi ḓo ṱhasela ḽeneḽi shango? Ḽi ḓo ḽi ṱhasela hani nahone lini? Ri tea u ḓivha phindulo dza dzenedzi mbudziso ngauri zwenezwi zwiitea zwi ḓo ri kwama, samusi ri vhashumeli vha Yehova vha re kha vhurabeli ho kunaho. Ri nga wana dzenedzo phindulo kha vhuporofita vhu takadzaho ho ṅwalwaho kha Hesekiele ndima 38 na 39.

Swina Ndi Gogo Wa Magogo

3. Ṱalutshedzani mbuno khulwane dza vhuporofita ha Hesekiele vhu ambaho nga Gogo wa Magogo.

 3 Vhalani Hesekiele 38:1, 2, 8, 18; 39:4, 11. Mbuno khulwane kha honovhu vhuporofita ndi hedzi: “Nga murahu ha miṅwaha minzhi,” swina ḽine ḽa pfi “Gogo wa . . . Magogo” ḽi ḓo ṱhasela “shango” ḽa vhathu vha Mudzimu. Fhedzi zwenezwo zwi ḓo ‘sinyusa’ Yehova, zwa ita uri a dzhie vhukando ha u kunda Gogo. * Musi Yehova o no kunda, u kumedza swina ḽawe na vhoṱhe vha re naḽo uri vha vhe “zwiḽiwa zwa zwiṋoni zwa mifuda yoṱhe na zwa zwivhanda.” Mafheleloni, Yehova u ita “mavhiḓa” ane Gogo a ḓo vhulungelwa khao. U itela uri ri kone u pfesesa nḓila ine honovhu vhuporofita ha ḓo itea ngayo tshifhingani tshi ḓaho, ri fanela u thoma ra ḓivha uri Gogo ndi nnyi.

4. Ri guda mini kha yeneyi phara nga ha Gogo wa Magogo?

4 Zwino Gogo wa Magogo ndi nnyi? U ya nga zwe zwa ṱalutshedzwa nga Hesekiele, ri nga amba uri Gogo ndi swina ḽa vhagwadameli vha Yehova. Saṱhane ndi swina ḽihulwanesa ḽa vhurabeli ha ngoho. Naa Gogo ndi dzina ḽawe u ya nga vhuporofita? Lwa miṅwaha minzhi, khandiso dzashu dzo vha dzi tshi amba nga u ralo. Fhedzi u ita ṱhoḓisiso yo engedzeaho nga ha vhuporofita ha Hesekiele, zwo ita uri ri khwinise nḓila ine ra vhu pfesesa ngayo. Tshiingamo tsho ṱalutshedza uri dzina ḽine ḽa ri Gogo wa Magogo, a ḽi ambeli kha tshivhumbiwa tsha muya, fhedzi ḽi ambela kha swina ḽine ḽa vhonala. Ḽeneḽo swina ndi tshigwada tsha tshaka dzine dza ḓo lwa na vhurabeli ho kunaho. * Ndi ngani ri tshi ralo? Ri sa athu u fhindula yeneyo mbudziso, kha ri thome nga u amba nga ha zwithu zwivhili zwi re kha vhuporofita ha Hesekiele zwi sumbedzaho uri Gogo a si tshivhumbiwa tsha muya.

5, 6. Vhuporofita ha Hesekiele vhu sumbedza hani uri Gogo wa Magogo a si tshivhumbiwa tsha muya?

5 “Ndi ḓo ita uri ni vhe zwiḽiwa zwa zwiṋoni zwa mifuda yoṱhe.” (Hesek. 39:4) Kanzhi Maṅwalo a shumisa tshifanyiso tsha zwiṋoni zwi tshi ḽa zwitumbu zwa vhathu, u itela u tsivhudza vhathu nga ha khaṱhulo ya Yehova. Mudzimu o tsivhudza lushaka lwa Isiraele na dziṅwe tshaka nga yeneyo nḓila. (Dot. 28:26; Yer. 7:33; Hesek. 29:3, 5) Fhedzi ṱhogomelani uri dzenedzo tsivhudzo dzo ṋewa vhathu, hu si zwivhumbiwa zwa muya. Zwiṋoni na zwivhanda a zwi ḽi muya, zwi ḽa ṋama. Nga zwenezwo, tsevho ya Mudzimu i re kha vhuporofita ha Hesekiele, i sumbedza uri Gogo a si tshivhumbiwa tsha muya.

6 “Ndi ḓo ita uri mavhiḓa a Gogo a vhe . . . Isiraele.” (Hesek. 39:11) Maṅwalo ha ambi uri zwivhumbiwa zwa muya zwi a vhulungwa kha ḽifhasi. Nṱhani hazwo, Saṱhane na madimoni awe vha ḓo valelwa mugodini lwa miṅwaha ya 1 000, nga murahu vha ḓo poswa dzivhani ḽa mulilo wa pfanyisedzo, zwine zwa amba uri vha ḓo fheliswa lwa tshoṱhe. (Luka 8:31; Nzumb. 20:1-3, 10) Samusi ho ambiwa uri Gogo u ḓo ‘vhulungwa’ kha ḽifhasi, zwi tou pfala uri a si tshivhumbiwa tsha muya.

7, 8. “Khosi ya devhula” i ḓo fheliswa lini, nahone zwenezwi zwi fana hani na zwine zwa ḓo itea kha Gogo wa Magogo?

7 Arali Gogo a si tshivhumbiwa tsha muya, zwino ndi mini kana ndi nnyi Gogo ane a vha swina ḽine ḽa ḓo vutshela vhagwadameli vha Yehova? Kha ri haseledze nga ha vhuporofita vhuvhili vhu re Bivhilini vhune ha ḓo ri thusa u ḓivha uri Gogo wa Magogo ndi nnyi.

8 “Khosi ya devhula.” (Vhalani Daniele 11:40-45.) Daniele o amba nḓila ine mivhuso ya shango ya ḓo tevhekana ngayo u bva tshifhingani tshawe u swika tshifhingani tshashu. Honovhu vhuporofita vhu ri vhudza nga ha khosi mbili dzine dza vha maswina. Ndi “khosi ya tshipembe” na “khosi ya devhula.” Lwa miṅwaha minzhi musi tshaka dzi tshi lwela muvhuso na maanḓa, tshaka nnzhi dzo dzhia vhuimo ha khosi ya tshipembe na ha khosi ya devhula. Daniele o amba zwi tevhelaho nga ha fulo ḽa u fhedza ḽa khosi ya devhula “tshifhingani tsha vhufhelo,” o ri: “[I ḓo] ṱuwa yo halifha zwihulu i tshi ya u fhelisa na u tshinyadza vhanzhi.” Tshipikwa tshihulwane tsha khosi ya devhula, ndi u fhelisa vhagwadameli vha Yehova. * Fhedzi u fana na Gogo wa Magogo, khosi ya devhula i ḓo “fheliswa” musi i tshi lingedza u fhelisa vhathu vha Mudzimu.

9. Zwine zwa ḓo itea kha Gogo wa Magogo zwi fana hani na zwine zwa ḓo itea kha “mahosi a ḽifhasi”?

9 “Mahosi a ḽifhasi ḽoṱhe.” (Vhalani Nzumbululo 16:14, 16; 17:14; 19:19, 20.) Kha bugu ya Nzumbululo, ho dzula ho ambiwa uri “mahosi a ḽifhasi” a ḓo ṱhasela Yesu ane a vha “Khosi ya Mahosi.” Fhedzi mahosi a ḽifhasi ha koni u lwa na Yesu ngauri u ṱaḓulu. Ndi ngazwo a tshi ṱhasela vhathu vhane vha tikedza Muvhuso wa Mudzimu kha ḽifhasi. Mahosi a ḽifhasi a ḓo kundwa nndwani ya Haramagedo. Ṱhogomelani uri a ḓo fheliswa musi a tshi ṱhasela vhathu vha Yehova. Hu ambiwa zwi fanaho nga ha Gogo wa Magogo. *

10. Ri nga ri Gogo wa Magogo ndi nnyi?

10 U ya nga zwo ambiwaho afho nṱha, ri nga ri Gogo ndi nnyi? Tsha u thoma, Gogo a si tshivhumbiwa tsha muya. Tsha vhuvhili, Gogo ndi tshaka dza kha ḽifhasi dzine dza ḓo ṱhasela vhathu vha Mudzimu hu si kale. A zwi timatimisi uri dzenedzo tshaka dzi ḓo langana, dza farana uri dzi vhe tshithu tshithihi. Ndi ngani? Samusi vhathu vha Mudzimu vha tshi wanala ḽifhasini ḽoṱhe, dzenedzo tshaka dzi ḓo tea u vha na tshipikwa tshithihi na u ita zwithu zwi fanaho musi dzi tshi vha ṱhasela. (Mat. 24:9) Naho hu tshaka dzine dza ḓo ṱhasela vhathu vha Mudzimu, Saṱhane ndi ene ane a dzudzanya na u livhisa dzenedzo tshaka kha u ṱhasela. Ndi kale a tshi ṱuṱuwedza tshaka dza ḽifhasi uri dzi pikise vhurabeli ha ngoho. (1 Yoh. 5:19; Nzumb. 12:17) Fhedzi kha zwe zwa ambiwa kha vhuporofita ha Hesekiele nga ha Gogo wa Magogo, ho livhiseswa ṱhogomelo kha nḓila ine tshaka dza kha ḽifhasi dza ḓo ṱhasela ngayo vhathu vha Yehova. *

“Shango” Ndi Mini?

11. Vhuporofita ha Hesekiele vhu ṱalusa hani “shango” ḽine Gogo a ḓo ḽi ṱhasela?

11 Samusi ro zwi vhona kha  phara 3, Yehova u ḓo sinyuwa nga maanḓa, musi Gogo wa Magogo a tshi ṱhasela shango ḽine ḽa vha ḽa ndeme kha Yehova. Ḽeneḽi shango ndi mini? Kha ri dovhe ri ambe nga ha vhuporofita ha Hesekiele. (Vhalani Hesekiele 38:8-12.) Vhu amba uri Gogo u ḓo “ṱhasela vhathu vhe vha ponyokiswa” na “vhe vha kuvhanganywa vha tshi bva kha dzitshaka.” Ṱhogomelani uri vhu dovha ha amba zwi tevhelaho nga ha vhagwadameli vha Mudzimu vho ponyokaho vha dzulaho kha ḽeneḽo shango: Vha “dzula vho tsireledzea”; mahaya avho ha na “mbondo kana khoro”; nahone vho “kuvhanganya lupfumo.” Ḽeneḽi ndi shango ḽine vhagwadameli vha Yehova vha dzula khaḽo ḽifhasini ḽoṱhe. Ri nga ḽi ḓivha hani?

12. Ho vusuluswa mini shangoni ḽa Isiraele zwifhingani zwa Bivhili?

12 Zwi a thusa u humbulisisa nga ha u vusuluswa he ha vha hone shangoni ḽa Isiraele. Kha ḽeneḽo shango, ho vha hu tshi dzula vhathu vhe Mudzimu a vha khetha, vho shuma na u mu gwadamela khaḽo lwa miṅwaha minzhi. Musi Vhaisiraele vha si tsha fhulufhedzea, Yehova o amba a tshi shumisa Hesekiele uri shango ḽavho ḽi ḓo tshinyadzwa ḽa sala ḽi shubi. (Hesek. 33:27-29) Fhedzi Yehova o dovha a porofita uri masalela o rembuluwaho a ḓo vhuya vhuthubwani Babele, a vusulusa vhurabeli ho kunaho kha ḽeneḽo shango. Yehova o vha a tshi ḓo fhaṱutshedza shango ḽa Isiraele. O vha a tshi ḓo ḽi shandula ḽa naka u “fana na tsimu ya Edeni.” (Hesek. 36:34-36) Honoho u vusuluswa ho thoma nga 537 B.C.E., musi Vhayuda vho thubiwaho vha tshi vhuyelela Yerusalema u itela u vusulusa vhurabeli ha ngoho shangoni ḽine vha ḽi funa.

13, 14. (a) Pharadiso ya pfanyisedzo ndi mini? (b) Ndi ngani yeneyo pharadiso i ya ndeme kha Yehova?

13 Musalauno, vhagwadameli vha Yehova na vhone vho vhona vhurabeli ho kunaho vhu tshi vusuluswa. Samusi ro zwi guda kha Ndima 9 ya yeneyi bugu, vhathu vha Mudzimu vho vhofhololwa nga 1919 vhuthubwani ha Babele Ḽihulu he ha fhedza tshifhinga tshilapfu. Nga wonoyo ṅwaha, Yehova o dzhenisa vhagwadameli vhawe shangoni ḽo vusuluswaho, ḽine ḽa vha pharadiso ya pfanyisedzo. Yeneyo pharadiso ya pfanyisedzo ndi fhethu ho tsireledzeaho, havhuḓi kana hune vhashumeli vha Mudzimu vha mu gwadamela vhe hone. Ri dzula roṱhe kha yeneyo pharadiso ro tsireledzea, ri na mulalo wa muhumbulo nahone mbilu dzo rula. (Mir. 1:33) Ri guda zwithu zwinzhi nga ha Yehova nahone ri na mushumo munzhi u fushaho wa u huwelela mafhungo maḓifha a Muvhuso wawe. Ri vhona ngoho ya murero une wa ri: “Phaṱhutshedzo dza Yehova dzi ita uri muthu a pfume, ha dzi engedzi nga vhuṱungu.” (Mir. 10:22) Musi ri tshi tikedza vhurabeli ho kunaho nga zwine ra zwi ita na zwine ra zwi amba, ri vha ri kha yeneyo pharadiso ya pfanyisedzo, hu sa londwi uri ri dzula kha tshipiḓa tshifhio tsha ḽifhasi.

14 Heyi pharadiso ya pfanyisedzo ndi ya ndeme nga maanḓa kha Yehova. Ndi ngani? Yehova u dzhia vhathu vhane vha dzula kha yeneyo pharadiso vhe “madzanga a tshaka dzoṱhe.” Ndi vhathu vhe a vha kokodzela kha vhurabeli ho kunaho. (Hag. 2:7; Yoh. 6:44) Vha a ita zwoṱhe zwine vha nga kona u itela u ambara vhumuthu vhuswa vhune ha sumbedza zwine Mudzimu a vha zwone. (Vhaef. 4:23, 24; 5:1, 2) Samusi vhe vhagwadameli vha Yehova, vha ita vhuḓidini ha u mu shumela nga mbilu yoṱhe nga nḓila ine ya mu ḓisela vhugala na ine ya sumbedza uri vha a mu funa. (Vharoma 12:1, 2; 1 Yoh. 5:3) Zwi nga vha zwi tshi takadza mbilu ya Yehova musi a tshi vhona vhagwadameli vhawe vha tshi ita vhuḓidini ha uri yeneyo pharadiso ya pfanyisedzo i dzule yo naka. Humbulani hezwi: Musi ni tshi ita uri vhurabeli ho kunaho vhu vhe ha ndeme u fhira zwithu zwoṱhe, ni vha ni tshi khou ita uri pharadiso ya pfanyisedzo i dzule yo naka. Zwenezwo zwi takadza mbilu ya Yehova!—Mir. 27:11.

Musi ri tshi tikedza vhurabeli ho kunaho, ri vha ri kha yeneyo pharadiso ya pfanyisedzo, hu sa londwi uri ri dzula ngafhi (Sedzani dziphara 13, 14)

Ndi Ngani Gogo A Tshi Ḓo Ṱhasela Ḽeneḽo Shango, U Ḓo Ḽi Ṱhasela Hani Nahone Lini?

15, 16. Gogo wa Magogo u ḓo ṱhasela lini pharadiso yashu yo vusuluswaho ya pfanyisedzo?

15 Ndi zwa ndeme u humbula uri hu si kale tshaka dza kha ḽifhasi dzi ḓo ṱhasela pharadiso yashu yavhuḓi ya pfanyisedzo. Samusi hu riṋe vhagwadameli vha Yehova vhane vha ḓo ṱhaselwa, ri ṱoḓa u ḓivha zwo engedzeaho nga hazwo. Kha ri fhindule mbudziso tharu.

16 Gogo wa Magogo u ḓo ṱhasela lini pharadiso yashu ya pfanyisedzo? Phindulo ri i wana kha zwe ha porofitiwa nga hazwo. Ho ambiwa uri: “Nga murahu ha miṅwaha minzhi u ḓo ṱhasela vhathu.” (Hesek. 38:8) Zwenezwi zwi sumbedza uri zwi ḓo itea musi ḽino shango ḽi tsini na u fheliswa. Ni songo hangwa uri maṱungu mahulu a ḓo thoma musi hu tshi fheliswa Babele Ḽihulu, ḽine ḽa vha tshiimiswa tsha shango tsha vhurereli ha mazwifhi. Musi zwiimiswa zwa vhurereli ha mazwifhi zwo no fheliswa, Gogo u ḓo bva fulo ḽa u ṱhasela vhagwadameli vha Yehova. Zwenezwo zwi ḓo itea musi nndwa ya Haramagedo i sa athu u thoma.

17, 18. Yehova u ḓo dzhia hani vhukando nga maṱungu mahulu?

17 Ndi ngani Gogo a tshi ḓo ṱhasela pharadiso ya pfanyisedzo ya vhagwadameli vha Yehova? Vhuporofita ha Hesekiele vhu dzumbulula zwithu zwivhili zwa ndeme. Tsha u thoma, Yehova u ḓo dzhia vhukando. Tsha vhuvhili, zwiṱuṱuwedzi zwivhi zwa Gogo.

18 Yehova u ḓo dzhia vhukando. (Vhalani Hesekiele 38:4, 16.) Ṱhogomelani zwe Yehova a zwi vhudza Gogo, o ri: “Ndi ḓo . . . dzhenisa huka mulomoni wau” nahone “ndi ḓo ita uri u lwe na shango ḽanga.” Naa zwenezwo zwi amba uri Yehova u ḓo kombetshedza dzitshaka uri dzi ṱhasele vhagwadameli vhawe? Hai! A nga si vhuye a ita uri vhathu vhawe vha welwe nga khombo. (Yobo 34:12) Fhedzi Yehova u a ḓivha uri maswina awe a ḓo vhenga vhagwadameli vhawe nahone a ḓo shumisa tshibuli tshiṅwe na tshiṅwe u itela u lingedza u vha fhelisa. (1 Yoh. 3:13) Yehova u ḓo dzhia vhukando, a ita vhungoho ha uri zwithu zwi itee nga nḓila yawe na nga tshifhinga tshawe. Zwi ḓo tou nga u khou dzhenisa huka mulomoni wa Gogo. Musi Babele Ḽihulu ḽo no fheliswa, zwi nga kha ḓi itea uri Yehova a kunge dzitshaka nga iṅwe nḓila uri dzi ite zwine dza khou zwi humbula. Gogo a nga humbula uri tshenetshi ndi tshibuli tsha uri a ṱhasele vhathu vha Mudzimu na u vha fhelisa. Musi Gogo a tshi vha ṱhasela, zwi ḓo ita uri hu thome nndwa khulwane ya Haramagedo. Ndi hone Yehova a tshi ḓo tshidza vhathu vhawe, a hulisa vhuvhusahoṱhe hawe na u ita uri dzina ḽawe ḽi vhe ḽikhethwa.—Hesek. 38:23.

Tshaka dzi ḓo ṱoḓa u fhelisa vhurabeli ho kunaho, nga nṱhani ha uri dzi a vhu vhenga na u vhenga vhoṱhe vha re khaho

19. Ndi mini zwine zwa ḓo ita uri Gogo a lingedze u fhelisa vhurabeli ho kunaho?

19 Zwiṱuṱuwedzi zwivhi zwa Gogo. Tshaka dzi ḓo “vhamba maano mavhi.” Tshaka dzi ḓo ṱhasela vhagwadameli vha Yehova nga nṱhani ha mbiti na vengo ḽine dza vha naḽo u bva kale. Vhenevho vhagwadameli vha Yehova vha ḓo vhonala vha sa koni u ḓilwela, vha tshi nga vhathu “vho dzulaho mahayani a si na mbondo kana khoro.” Tshaka dzi ḓo vha dzo ḓiimisela u “thuba na u dzhia” kha “vhe vha kuvhanganya lupfumo.” (Hesek. 38:10-12) “Lupfumo” lufhio? Vhathu vha Yehova vho pfuma ngauri vha na vhushaka havhuḓi na Yehova, vha gwadamela ene fhedzi kha vhurabeli ho kunaho. Tshaka dzi ḓo ṱoḓa u fhelisa vhurabeli ho kunaho, hu si ngauri dzi a vhu dzhiela nṱha, fhedzi nga nṱhani ha uri dzi a vhu vhenga na u vhenga vhoṱhe vha re khaho.

Gogo u ḓo “vhamba maano mavhi” a lingedza u fhelisa vhurabeli ho kunaho (Sedzani phara 19)

20. Gogo u ḓo ṱhasela hani pharadiso ya pfanyisedzo?

20 Gogo u ḓo ṱhasela hani pharadiso ya pfanyisedzo? Tshaka dzi nga lingedza u thithisa nḓila ine ra tshila ngayo na u ita uri ri litshe u gwadamela Yehova. Khamusi dzi nga lingedza u thithisa nḓila ine ra gudiswa ngayo nga ha Yehova, dza ita uri ri si tsha kuvhangana nga tshashu, dza ita uri ri si tsha vha na vhuthihi vhune ra ḓiphiṋa ngaho na u ri thivhela uri ri si tsha ḓivhadza mulaedza wa Mudzimu nga u fhisea. Zwenezwo ndi zwithu zwa ndeme zwine ra vha nazwo pharadisoni yashu ya pfanyisedzo. Saṱhane u ḓo ṱuṱuwedza tshaka uri dzi lingedze u fhelisa vhagwadameli vha Yehova na vhurabeli ho kunaho kha ḽifhasi.

21. Ndi ngani ri tshi livhuwa uri Yehova o ri tsivhudza nga ha zwine zwa ḓo itea tshifhingani tshi ḓaho?

21 U ṱhasela ha Gogo wa Magogo hu ḓo kwama vhagwadameli vhoṱhe vha ngoho vha re pharadisoni ya pfanyisedzo ye Mudzimu a vha ṋea yone. Ri a livhuwa vhukuma nge Yehova a dzula o ri tsivhudza nga ha zwithu zwine zwa ḓo itea hu si kale! Samusi ro lavhelela maṱungu mahulu, kha ri ḓiimisele u tikedza vhurabeli ho kunaho na u ita uri vhu vhe ha ndeme u fhira zwithu zwoṱhe vhutshiloni hashu. Musi ri tshi ita zwenezwo, ri ḓo vha ri tshi khou ita uri pharadiso yashu ya pfanyisedzo i dzule yo naka. Ri ḓo kona u vhona zwithu zwi mangadzaho zwine zwa ḓo itea hu si kale. Samusi zwi tshi ḓo ṱalutshedzwa kha ndima i tevhelaho, ri ḓo vhona nḓila ine Yehova a ḓo lwela ngayo vhathu vhawe na dzina ḽawe ḽikhethwa.

^ phar. 3 Kha ndima i tevhelaho ya yeneyi bugu, ri ḓo haseledza uri Yehova u ḓo sinyutshela hani Gogo wa Magogo nahone lini na uri zwenezwo zwi ḓo kwama hani vhagwadameli vha Yehova.

^ phar. 4 Sedzani “Mbudziso Dzi Bvaho Ha Vhavhali,” kha Tshiingamo tsha 15 May 2015, masiaṱ. 27-28.

^ phar. 8 Daniele 11:45 i sumbedza uri khosi ya devhula i ḓo ṱoḓa u ṱhasela vhathu vha Mudzimu. I amba uri yeneyo khosi “i ḓo atha madennde ayo a vhuhosi vhukati ha lwanzhe luhulu [Meditherenieni] na thavha khethwa ya Lunako [he thembele ya Mudzimu ya vhuya ya vha hone na he vhathu vha Mudzimu vha mu gwadamela vhe hone].”

^ phar. 9 Bivhili i dovha ya amba nga ha u ṱhaselwa nga “Asuri” wa musalauno, ane a ḓo ṱoḓa u fhelisa vhathu vha Mudzimu. (Mika 5:5) Bivhili yo dzula yo amba uri vhathu vha Mudzimu vha ḓo ṱhaselwa nga mahosi maṋa. Eneo mahosi ndi Gogo wa Magogo, khosi ya devhula, mahosi a ḽifhasi na Asuri. Zwenezwi zwi nga vha zwi tshi ambela kha u ṱhaselwa huthihi, fhedzi hu tshi shumiswa madzina a sa fani.

^ phar. 10 Sedzani Ndima 22 ya yeneyi bugu u itela u ḓivha zwo engedzeaho nga ha uri ndi nnyi “Gogo na Magogo” we ha ambiwa nga hae kha Nzumbululo 20:7-9.