1, 2. Ndi khaedu dzifhio dzine vhashumeli vha Yehova vha tea u lwa nadzo?

VHAGWADAMELI vha fulufhedzeaho vho sedzana na zwiimo zwi konḓaho u bva misini ya Abele, muthu wa u thoma a fulufhedzeaho. Muapostola Paulo o ṅwalela Vhakriste vha Vhaheberu uri vho “konḓelela nndwa khulu ya maṱhupho,” musi vha tshi ṱoḓa u tondwa na u fhaṱutshedzwa nga Yehova. (Vhaheb. 10:32-34) Paulo o vhambedza nndwa ya Vhakriste na vhagidimi kha mbambe dza Vhagerika dze dza vha dzi tshi katela u gidima, tsimbe na mavili. (Vhaheb. 12:1, 4) Ṋamusi ri kha mbambe ya vhutshilo nahone hu na vhadzia-mbambe vhane vha ṱoḓa u ri thithisa, u ri piringedza, u ri pwanyeledza na u ri ita uri ri si tsha takala nahone ri xelelwe nga malamba a vhumatshelo.

² Tsha u thoma, ri ‘nndwani’ khulwane na Sathane na ḽino shango ḽawe ḽivhi. (Vhaef. 6:12) Ndi zwa ndeme uri ri lwe hu u itela uri ri si hambele “pfunzo dza mazwifhi” dza ḽino shango. Dzi katela pfunzo dza maṱali na matshilele mavhi a ngaho u ḓifara luvhi, u daha fola, u nwesa halwa na u shumisa luvhi zwidzidzivhadzi. Ri fanela u dzula ri tshi lwisana na vhushayanungo hashu ha lwa ṋama na u kulea nungo.—2 Vhakor. 10:3-6; Vhakol. 3:5-9.

3. Mudzimu u ri gudisa hani uri ri lwe na maswina ashu?

 ³ Naa zwi a konadzea zwa vhukuma u kunda eneo maswina a re na maanḓa? Ee, fhedzi ri tea u finya zwa khwaṱha. Paulo o amba zwi tevhelaho nga hae a tshi shumisa tsumbo ya vhoramavili vha zwifhingani zwa kale, o ri: “A thi gidimi sa muthu ane a si ḓivhe hune a khou ya hone; nḓila ine nda posa ngayo vili a zwi ngi a rwaho muya.” (1 Vhakor. 9:26) Ri fanela u ḓitsireledza kha maswina ashu, u fana na nḓila ine vhoramavili vha lwa ngayo. Yehova u ri gudisa nḓila ine ra nga lwa ngayo. U ri ṋea nyeletshedzo dzi tshidzaho kha Ipfi ḽawe. U dovha a ri thusa nga khandiso dzashu dzo thewaho Bivhilini, nga miṱangano ya Vhukriste, maguvhangano na mabuthano. Naa ni khou shumisa zwine na khou zwi guda? Arali na sa zwi shumisa, ni ḓo tou nga a “rwaho muya,” ngauri ni ḓo vha ni sa khou lwisana tshoṱhe na swina ḽaṋu.

4. Ri nga iledza hani u kundwa nga vhuvhi?

⁴ Maswina ashu a nga ri vutshela ri songo vhuya ra zwi lavhelela na musi ro kulea nungo, nga zwenezwo ri tea u dzula ro fhaṱuwa. Bivhili i a ri sevha: “Ni songo tenda u kundwa nga vhuvhi, fhedzi dzulani ni tshi kunda vhuvhi nga zwivhuya.” (Vharoma 12:21) Maipfi a ṱuṱuwedzaho ane a ri ri songo tenda u “kundwa nga vhuvhi” a sumbedza uri ri nga kona u kunda vhuvhi. Ri nga zwi kona arali ra dzula ri tshi lwisana naho. Zwiṅwe hafhu, ri nga kundwa nga Sathane, shango ḽawe ḽivhi na u sa fhelela hashu arali ra sa ḓilinda nahone ra litsha u lwa. Ni songo vhuya na tendela Sathane a tshi ni tshuwisa lune na kulea miraḓo!—1 Pet. 5:9.

5. (a) Ndi mini zwine zwa nga ri thusa u bvela phanḓa ri tshi lwela u fhaṱutshedzwa nga Mudzimu? (b) Ndi vhafhio vhathu vho bulwaho Bivhili vhane ra ḓo haseledza nga havho?

⁵ Vha re nndwani vha nga kunda arali vha sa hangwa tshiitisi tshavho tsha u lwa. Uri vha tondwe na u fhaṱutshedzwa nga Mudzimu, vha tea u dzula vho livhisa ṱhogomelo kha khwaṱhisedzo ine ra i vhala kha Vhaheberu 11:6: “Ane a ya khae u fanela u tenda uri u hone na uri u lambedza vhane vha mu ṱoḓa zwi tshi bva mbiluni.” Ḽiiti ḽa Luheberu ḽo ṱalutshedzelwaho nga uri ‘u ṱoḓa nga mbilu yoṱhe’ ḽi na muhumbulo wa u futelela. (Mish. 15:17) Maṅwalo a na tsumbo dzavhuḓi dza vhanna na vhafumakadzi vhe vha ita vhuḓidini uri vha fhaṱutshedzwe nga Yehova. Yakobo, Rahele, Yosefa na Paulo vho sedzana na zwiimo zwi kulaho nungo siani ḽa maḓipfele na ḽa ṋama, fhedzi vho sumbedza uri u konḓelela zwi na malamba mahulwane. Ri nga edzisa hani vhenevha vhalwi vhaṋa vha swayeaho?

6. Ndi mini zwe zwa thusa Yakobo uri a konḓelele nahone o lambedzwa hani? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

⁶ Yakobo musimulalushaka o lwa nahone a konḓelela nga ṅwambo wa uri o vha a tshi funa Yehova, o dzhiela nṱha zwithu zwa muya nahone o vha a tshi tenda nga ho fhelelaho uri Yehova u ḓo fhaṱutshedza vhana vhawe. (Gen. 28:3, 4) Ndi ngazwo musi Yakobo e na miṅwaha i ṱoḓaho u vha 100, o ita zwoṱhe zwi re maanḓani awe u itela u wana phaṱhutshedzo dza Mudzimu, o ita na u lwa na muruṅwa we a vha o ambara muvhili wa ṋama. (Vhalani Genesi 32:24-28.) Naa Yakobo o vha e na nungo dza u lwa na muruṅwa wa maanḓa? Hai! Fhedzi o vha e mulwi o ḓiimiselaho vhukuma nahone a zwi sumbedza uri o vha a tshi ḓo ita zwi re maanḓani awe uri a kunde yeneyo khaedu! Vhukuma o lambedzwa nga u konḓelela hawe. O irwa dzina ḽo mu teaho ḽine ḽa pfi Isiraele (zwine zwa amba “Mulwi [Mukonḓeleli] na Mudzimu kana “Mudzimu U A Lwa”). Yakobo o wana malamba mahulwane ane na riṋe ra khou a ṱoḓa—u tondwa na u fhaṱutshedzwa nga Yehova.

7. (a) Ndi vhuimo vhufhio vhu ṱungufhadzaho he Rahele a sedzana naho? (b) O bvela hani phanḓa a tshi lwa nahone o fheleledza o fhaṱutshedzwa nga nḓila-ḓe?

 ⁷ Rahele, mufumakadzi wa Yakobo, o vha a tshi fhisetshela u vhona nḓila ine Yehova a ḓo ḓadzisa ngayo zwe a zwi fulufhedzisa munna wawe. Fhedzi ho vha hu na thaidzo. O vha e si na vhana. U sa vha na vhana zwo vha zwi tshi vhavha vhukuma misini yawe. Rahele o wana hani thikhedzo siani ḽa maḓipfele na ḽa ṋama uri a bvele phanḓa a tshi lwisana na zwiimo zwi kulaho nungo, zwine a si kone u zwi langa na luthihi? Ho ngo vhuya a fulufhuwa. O dzula a tshi lwa nga u rabela zwi tshi bva mbiluni. Yehova o pfa thabelo dza Rahele dzi bvaho mbiluni nahone a fheleledza o fhaṱutshedzwa nga u wana vhana. Ndi ngazwo mafheleloni Rahele o vhidzelela zwa tou nga o kunda, a ri: “Ndi nndwa ya Mudzimu ye nda lwa . . . ; zwino ndo kunda.”—Gen. 30:8, 20-24.

8. Ndi khaedu ifhio khulwane na i konḓaho ye Yosefa a sedzana nayo nahone o ri vhetshela hani tsumbo yavhuḓi nga nḓila ye a aravha ngayo?

⁸ A zwi timatimisi uri tsumbo yo vhewaho nga Yakobo na Rahele ya u ima vho khwaṱha, yo kwama nga ho dzikaho murwa wavho ane a pfi Yosefa, ya ṱuṱuwedza nḓila ye a sedzana ngayo na milingo ya lutendo lwawe. Vhutshilo ha Yosefa ho shanduka vhukuma musi e na miṅwaha ya 17. Vhakomana vhawe vho mu rengisela vhupulini nga nṱhani ha vivho. Nga murahu o konḓelela miṅwaha minzhi o valelwa dzhele zwi songo tea. (Gen. 37:23-28; 39:7-9, 20, 21) Yosefa ho ngo kulea nungo; ho ngo ḓalelwa nga mbiti lwe a ṱoḓa u ḓilifhedzela. Nṱhani hazwo, o livhisa muhumbulo na mbilu yawe kha vhushaka hawe na Yehova. (Lev. 19:18; Vharoma 12:17-21) Tsumbo ya Yosefa i tea u ri thusa. Sa tsumbo, naho arali ro aluswa nga fhasi ha zwiimo zwi si zwavhuḓi kana arali zwiimo zwashu zwa zwino zwi si zwavhuḓi, ri tea u bvela phanḓa ri tshi lwa na u konḓelela. Ri nga vha na vhungoho ha uri Yehova u ḓo ri fhaṱutshedza arali ra bvela phanḓa ri tshi ita nga u ralo.—Vhalani Genesi 39:21-23.

9. Musi ri tshi edzisa Yakobo, Rahele na Yosefa, ri tea u ita vhuḓidini vhufhio uri ri fhaṱutshedzwe nga Yehova?

⁹ Humbulani nga ha vhuimo he na sedzana naho, vhune ha nga vha vhu mulingo u konḓaho kha inwi. Khamusi a no ngo farwa zwavhuḓi, no sumbedzwa tshiṱalula kana u goḓiwa. Kana khamusi mulingo une na nga sedzana nawo ndi u pomokwa nga muṅwe muthu, khamusi nga nṱhani ha vivho. Nṱhani ha u kulea miraḓo, ni songo hangwa zwe zwa thusa Yakobo, Rahele na Yosefa uri vha bvele phanḓa vha tshi shumela Yehova nga dakalo. Mudzimu o vha khwaṱhisa na u vha fhaṱutshedza nga nṱhani ha uri vho bvela phanḓa vha tshi dzhiela nṱha zwithu zwa muya. A vho ngo litsha u lwa na ita zwithu u tendelana na thabelo dzavho dzi bvaho mbiluni. Ri khou tshila tsini na vhufhelo ha ano maitele a zwithu; nga zwenezwo ri na zwiitisi zwi pfalaho zwa u farelela nga ho khwaṱhaho fulufhelo ḽi re phanḓa hashu! Naa no ḓiimisela u lwa, zwine zwa amba u ḓidina u itela uri ni tondwe nga Yehova?

10, 11. (a) Ndi ngani ri tshi nga tea u lwa uri ri wane phaṱhutshedzo dza Mudzimu? (b) Ndi mini zwine zwa nga ri thusa uri ri dzhie tsheo dzavhuḓi na u kunda u kulea nungo na zwithithisi?

¹⁰ Ndi zwifhio zwiṅwe zwiimo zwine zwa nga ṱoḓa uri ri tou lwa hu u itela uri ri fhaṱutshedzwe nga Mudzimu? Vhuṅwe vhuimo he vhanzhi vha sedzana naho ndi u lwa u itela u kunda vhushayanungo ha ṋama. Vhaṅwe ndi u ḓidina uri vha dzule vhe na mavhonele avhuḓi nga ha vhuḓinḓa. Kana inwi ni nga kha ḓi tea u bvela phanḓa ni tshi konḓelela, naho ni na mutakalo u si wavhuḓi kana ni na  vhumvumvu. Ri songo dzhiela fhasi nndwa ine vhaṅwe vha khou lwa yone ya u hangwela muthu we a vha khakhela kana we a vha itela tshivhi. Hu sa londwi miṅwaha ye ra i fhedza ri tshi khou shumela Yehova, roṱhe ri tea u lwisana na zwithu zwine zwa nga thivhela nḓila ine ra shumela ngayo Mudzimu, ane a lambedza vhane vha fulufhedzea.

¹¹ Ndi ngoho uri zwi nga konḓa u dzhia tsheo dzavhuḓi na u tevhela buḓo ḽa Vhukriste. Zwo tou ralo zwihuluhulu arali ri tshi khou pambuswa nga mbilu yashu i re mudzia-tshimbevha. (Yer. 17:9) Arali na ṱhogomela uri ni vho ṱuṱuwedzwa nga nḓila i si yavhuḓi, rabelelani muya mukhethwa. Thabelo na muya mukhethwa zwi nga ni ṋea nungo dza u tovhola buḓo ḽine na ḓivha uri ḽo luga, ḽine Yehova a nga ḽi fhaṱutshedza. Itani zwithu u tendelana na thabelo dzaṋu. Lingedzani u vhala Bivhili ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe nahone ni ḓiṋee tshifhinga tsha u ita pfunzo ya muthu nga eṱhe khathihi na Vhurabeli ha Muṱa.—Vhalani Psalme ya 119:32.

12, 13. Vhakriste vhavhili vho thuswa hani uri vha kunde nyemulo mmbi?

¹² Hu na tsumbo nnzhi dzine dza sumbedza nḓila ye Ipfi ḽa Mudzimu, muya wawe na khandiso dzashu dza Vhukriste, zwa thusa ngayo Vhakriste uri vha kunde nyemulo mmbi. Muṅwe muswa a re miṅwahani ya vhufumi o vhala thero “Ndi Nga Kunda Hani Nyemulo Mmbi?” yo gandiswaho kha Awake! ya ḽa 8 December, 2003. Yo mu kwama hani? “Ndi khou lwa uri ndi kone u langa mahumbulele a songo teaho. Musi ndi tshi vhala kha yeneyo thero uri ‘vhanzhi vha tea u lwa vhukuma uri vha kunde nyemulo mmbi,’ zwi ita uri ndi ṱhogomele uri na vhahashu vha  khou lwisana na yeneyi thaidzo. Ndo ṱhogomela uri a thi ndoṱhe.” Onoyu muswa o dovha a vhuyelwa nga thero “Naa Mudzimu U A Ṱanganedza Matshilele A Songo Ḓoweleaho?” yo gandiswaho kha thero ya ḽa 8 October, 2003. O zwi ṱhogomela uri yo bula uri kha vhaṅwe yeneyo nndwa ndi “mupfa ṋamani.” (2 Vhakor. 12:7) Musi vha tshi khou bvela phanḓa u lwela u ḓifara nga nḓila yo lugaho, vha nga vha na fulufhelo nga ha vhumatshelo. O ri: “Nga nṱhani ha zwenezwo, ndi vhona u nga ndi nga dzula ndi tshi fulufhedzea ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe. Ndi livhuha vhukuma Yehova nge a shumisa ndangulo yawe uri i ri thuse ri dzule ri tshi tshila kha ḽeneḽi shango ḽivhi.”

¹³ Dovhani ni ṱhogomele tshenzhelo ya muṅwe wahashu wa tshisadzini wa ngei United States. O ṅwala a ri: “Ndi ṱoḓa u ni livhuha ngauri ni dzula ni tshi ri kanzwa nga zwiḽiwa zwine ra zwi shaya nga tshifhinga tsho teaho. Kanzhi ndi vhona u nga dzenedzi thero dzo ṅwalelwa nṋe. Ndo fhedza miṅwaha minzhi ndi tshi khou lwela u kunda nyemulo khulwane ya u ita zwine Yehova a zwi vhenga. Nga zwiṅwe zwifhinga ndi a kulea nungo nahone nda ṱoḓa u litsha u lwa. Ndi a zwi ḓivha uri Yehova u na tshilidzi nahone u a hangwela, fhedzi nga nṱhani ha nyemulo mmbi ine nda vha nayo na uri ndi a zwi pfa ngomu hanga uri a thi i vhengi, ndi vhona u nga ndi nga si kone u wana thuso yawe. Yeneyi nndwa yo kwama sia ḽiṅwe na ḽiṅwe ḽa vhutshilo hanga. . .  Nga murahu ha u vhala thero ‘Naa Ni Na “Mbilu Ya U Ḓivha” Yehova?’ kha Tshiingamo tsha ḽa 15 March, 2013, ndi vhona u nga Yehova u ṱoḓa u nthusa zwa vhukuma.”

14. (a) Paulo o ḓipfa hani nga nndwa dze a sedzana nadzo? (b) Ri nga kunda hani vhushayanungo hashu ha lwa ṋama?

¹⁴ Vhalani Vharoma 7:21-25. Paulo o vha a tshi ḓivha nḓila ine zwa konḓa ngayo u lwisana na nyemulo na vhushayanungo ha ṋama i re na tshivhi. Naho zwo ralo, o vha e na fulufhelo ḽo khwaṱhaho ḽa uri a nga kunda yeneyi nndwa nga u ḓitika nga Yehova nga thabelo na nga u vha na lutendo kha tshiṱhavhelo tsha Yesu tshi rengululaho. Hu pfi mini nga riṋe? Ri nga kunda arali ra lwa uri ri si ite zwine zwa funwa nga ṋama yashu. Nga nḓila-ḓe? Nga u edzisa Paulo, nga u ḓisendeka tshoṱhe nga Yehova, hu si nga nungo dzashu na nga u vha na lutendo kha tshirengululi.

15. Ndi ngani thabelo i tshi nga ri thusa u dzula ri tshi fulufhela na u konḓelela milingo?

¹⁵ Hu na zwifhinga zwine Mudzimu a nga tendela uri ri sumbedze nḓila ine ra kwamea ngayo nga maṅwe mafhungo. Sa tsumbo, ri ḓo ita mini arali riṋe (kana muraḓo wa muṱa) ro farwa nga vhulwadze vhuhulwane kana ro farwa nga nḓila i si yavhuḓi? Ri ḓo sumbedza u fulufhela tshoṱhe Yehova nga u mu rabela uri a ri ṋee nungo dza u dzula ri tshi fulufhedzea, ro takala na u linganyisela zwithu siani ḽa muya. (Vhafil. 4:13) Zwe zwa tshenzhelwa nga vhathu vhanzhi misini ya Paulo na misini yavhu, zwi sumbedza uri thabelo i nga ri ṋea maanḓa na fulufhelo ḽa u bvela phanḓa ri tshi konḓelela.

16, 17. No ḓiimisela u ita mini samusi ni mulwi?

¹⁶ Diabolo u ḓo ṱoḓa u ni vhona ni tshi ṅala na u kulea miraḓo. Ḓiimiselani u ‘farelela kha zwo lugaho.’ (1 Vhathes. 5:21) Ni nga kunda Sathane, shango ḽawe ḽivhi na nḓowelo naho dzi dzifhio dza u ita tshivhi. Ni nga zwi kona nga u fulufhela tshoṱhe uri Mudzimu u na vhukoni ha u ni khwaṱhisa.—2 Vhakor. 4:7-9; Vhagal. 6:9.

¹⁷ Nga zwenezwo-ha, dzulani ni tshi lwa. Ni songo vhuya na laṱela thaula. Bvelani phanḓa ni tshi goga maanḓa. Bvelani phanḓa ni tshi konḓelela. Ivhani na fulufhelo ḽo fhelelaho ḽa uri Yehova u ḓo “ni tevhulela phaṱhutshedzo dza tou ni hulela.”—Mal. 3:10.