THERO I RE KHA GWATI | ZWE ZWA ITEA KHA BIVHILI—U SWIKA ZWINO
Bivhili A Yo Ngo Tshinyadzwa
KHOMBO: Mathomoni vhaṅwali na vhaṅwalululi vha Bivhili vho vha vha tshi ṅwalela kha mabammbiri a Papyrus na kha mikumba. * (2 Timotheo 4:13) Bivhili yo vha hani khomboni nga u ṅwalelwa kha enea mabammbiri na kha mikumba?
Papyrus i a ṱavhanya u kheruwa, u bva muvhala na u tshinyala. Richard Parkinson na Stephen Quirke vhane vha vha vhaḓivhi vha ḓivhazwakale ya Egipita vho ri: “Bammbiri ḽi nga tshinyala nahone ḽa vha matzhaka-tzhaka. Musi eneo mabammbiri o vheiwa, a nga bva muunda kana a sina kana a ḽiwa nga mbevha kana zwikhokhonono nahone a nga ḽiwa nga magege arali o bwelwa fhasi.” Musi dziṅwe papyrus dze dza vha dzo vheiwa dzi tshi wana tshedza tsho kalulaho dzo ṱavhanya u tshinyala.
Mukumba wo khwaṱha u fhira papyrus, fhedzi u a tshinyala arali u songo farwa zwavhuḓi kana wo vheiwa fhethu hune ha fhisesa, ho ṋukalaho kana hu re na mugugumela kana hune ha vha na tshedza. * Mukumba na wone u nga ḽiwa nga zwikhokhonono. Nga zwenezwo, bugu ya Everyday Writing in the Graeco-Roman East, yo ri: “Zwo leluwa uri maṅwalwa a kale a tshinyale.” Arali Bivhili i vhe yo sina, mulaedza wayo wo vha u tshi ḓo vha u si tsheeho.
NḒILA YE BIVHILI YA PONYOKA NGAYO: Mulayo wa Vhayuda wo vha u tshi kombetshedza uri khosi iṅwe na iṅwe i “ḓi-ṅwalele luṅwalo lwa heino milayo i re kha bugu” ṱhanu dza u thoma dza Bivhili. (Doiteronomio 17:18) Zwiṅwe hafhu, vhaṅwalululi makone vho kopolola maṅwalwa manzhi, zwe zwa ita uri ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha, Maṅwalo a Bivhili a wanale sinagogoni dza Isiraele na dza ngei Makedonia. (Luka 4:16, 17; Mishumo 17:11) Maṅwalwa a kale o ponyoka hani u swika ṋamusi?
Maṅwalwa ane a ḓivhiwa sa Mipombo ya Lwanzhe lwo Faho o ponyoka ngauri o vha o dzheniswa kha zwikumbu nahone o vhewa mabakoni
Philip W. Comfort ane a vha mugudi wa Thestamennde Ntswa o ri: “Vhayuda vho vha vha tshi ḓivhelwa u vhea mipombo ine ya vha na Maṅwalo kha zwikumbu u itela u a tsireledza.” Vhakriste vho bvela phanḓa vha tshi ita zwi fanaho. Maṅwe maṅwalwa a u thoma a Bivhili o wanala kha zwikumbu zwa vumba, fhethu hu re na swiswi, mabakoni na fhethu ho omaho.
MVELELO: Zwipiḓa zwinzhi zwa maṅwalwa a Bivhili zwine zwiṅwe zwazwo zwa vha na miṅwaha i fhiraho 2 000 zwo ponyoka. Kha maṅwalwa oṱhe a kale ane a vha hone, ndi maṅwalwa a Bivhili fhedzi ane a kha ḓi vha manzhi.
