Ndo bebelwa St. Paul, Minnesota, ngei Amerika nga 1954. Vhabebi vhanga vho vha vha na zwo linganelaho, ro vha si vhashai nahone ri si vhapfumi nahone ro vha ri tshi dzhena kereke ya Katolika. Vhabebi vhanga vha na vhana vhaṱanu nahone nṋe ndi wa vhuvhili. Ndo dzhena tshikolo tsha Katolika nahone ndo vha ndi tshi thusa vhafunzi kha mishumo ya kereke. Fhedzi ndo vha ndi sa ḓivhi zwithu zwinzhi nga ha Bivhili. Naho ndo vha ndi tshi zwi ḓivha uri Mudzimu ndi ene o sikaho zwithu zwoṱhe, ndo vha ndi sa tendi uri kereke ya Katolika i ḓo nthusa uri ndi mu gwadamele nga nḓila yone.

Nga ṅwaha wanga wa u thoma musi ndi tshikoloni tsha u gudela u vha ramilayo, ho ḓa Ṱhanzi mbili hune nda dzula hone, vha wana ndi tshi khou kuvha. Dzenedzo Ṱhanzi mbili ho vha hu vhavhingani nahone vha amba uri vha ḓo dovha vha vhuya. Musi vha tshi vhuya ndo vha ndo vha farela mbudziso mbili: “Ndi ngani vhavhi vha tshi bvelela u fhira vhavhuya?” na uri “Ndi mini zwine zwa nga ita uri vhathu vha takale?” Vho mpha bugu ine ya pfi: The Truth That Leads to Eternal Life na Ṱhalutshedzelo Ya Shango Ḽiswa Ya Maṅwalo Makhethwa, i re na gwati ḽidala. Ndo mbo ḓi tenda uri vha  vhale na nṋe. Zwo nthusa u pfesesa zwithu zwinzhi zwe nda vha ndi sa zwi pfesesi. Ndo vha ndo takala musi ndi tshi pfa u ri Muvhuso wa Mudzimu ndi wone une wa ḓo vhusa ḽifhasi. Ndo zwi vhona uri musi hu tshi vhusa vhathu zwi ita uri vhathu vha tambule, vha pfe vhuṱungu na u haṱulwa nga nḓila i songo teaho.

Ndo ḓiṋekedza kha Yehova mathomoni a 1982 nahone mafheloni a wonoyo ṅwaha ndo lovhedzwa kha buthano ḽi re na tshiṱoho tshine tsha ri: “Kingdom Truth,” ḽe ḽa farelwa St. Paul Civic Center. Nga vhege i tevhelaho ndo mbo ḓi humela civic center u itela u ṅwala mulingo wa vhoramilayo. Mathomoni a October, ndo mbo ḓi vhudziwa uri ndo phasa wonoyu mulingo na uri ndi nga kona u thoma u shuma sa ramilayo.

Musi ndi kha ḽeneḽo buthano, ndo mbo ḓi ṱangana na Mike Richardson we a vha a tshi shuma Bethele ya Brooklyn, o mmbudza uri Bethele ho vulwa Ofisi dza zwa Mulayo. Ndo mbo ḓi humbula zwo ambiwaho nga muḓinḓa wa muetopia kha Mishumo 8:36 nahone nda ḓivhudzisa uri: ‘Ndi ngani ndi sa yi u shuma Ofisini dza zwa Mulayo?’ Ndo mbo ḓi apulaya Bethele.

Vhabebi vhanga a vho ngo vhuya vha takala na luthihi musi ndi tshi vha Ṱhanzi. Khotsi anga vho mmbudzisa uri u shuma Watchtower zwi ḓo mmbuyedza ngani. Ndo vha ṱalutshedza uri ndi ḓo vha ndi tshi khou ita mushumo wa u ḓifunela nahone ndi ḓo livhuwiwa nga $75 fhedzi ṅwedzi muṅwe na muṅwe. Muṅwe na muṅwe we a vha a tshi khou shuma Bethele nga tshenetsho tshifhinga o vha a tshi livhuwiwa nga $75.

A tho ngo kona u shuma Bethele nga tshenetsho tshifhinga ngauri ndo vha ndo no tenda uri ndi ḓo thoma nda shuma khothe lwa tshifhinganyana. Nga zwenezwo, ndo thoma u shuma Bethele ya Brooklyn nga 1984. Ndi tshi swika ndo mbo ḓi humbelwa uri ndi shume Ofisini dza zwa Mulayo. Ndo pfa zwo tou ḓa nga tshifhinga tshone-tshone.

Nga November 1983, vhahashu vho renga holo ine ya pfi Stanley Theater ngei ḓoroboni ya Jersey. Vhahashu vho humbela thendelo ya uri vha vusuluse dzithambo dza muḓagasi na dziphaiphi dza maḓi kha tshenetsho tshifhaṱo. Vhahashu vho vhudza vhaofisiri vha henefho uri vha khou ṱoḓa u shumisa yeneyo holo u itela u fara mabuthano a Ṱhanzi dza Yehova. Ho mbo ḓi vuwa dandetande. Milayo ya ḓorobo ya Jersey yo vha i tshi amba uri zwifhaṱo zwa kereke zwi tea u vha tsini na fhethu hune vhathu vha dzula hone fhedzi. Vhenevho vhaofisiri vho hana u ri ṋea thendelo ngauri yeneyo holo ya Stanley Theater yo vha i fhethu hune ha tea u vha na zwifhaṱo zwa mabindu fhedzi.  Vhahashu vho humbela uri vhenevho vhaofisiri vha dovhe vha sedzuluse enea mafhungo, fhedzi vha hana u ita zwenezwo.

Nga vhege yanga ya u thoma musi ndi Bethele, ndangulo yo ita phetho ya uri i khou isa enea mafhungo khothe. Enea mafhungo ndo vha ndi tshi a ḓivha vhukuma ngauri ndo vha ndi tshi khou tou bva u fhedza miṅwaha mivhili ndi tshi khou shuma khothe ngei St. Paul, Minnesota. Wahashu we a vha e ramilayo o ita na u amba uri yeneyo holo ya Stanley Theater yo vha yo no ḓi shumiswa u ita zwithu zwo fhambanaho, u fana na u vhona mimuvi na u fara maḓikiṱa a zwa muzika. Zwino khezwi i songo tendelwa u itwa zwithu zwa vhurereli khayo? Yeneyo khothe yo ita phetho ya uri vhaofisiri vha ḓorobo ya Jersey vho kandeledza pfanelo dzashu dza zwa vhurereli. Khothe yo amba uri vhenevho vhaofisiri vha tea u ri ṋea thendelo ya u vusulusa yeneyo holo. Ndo mbo ḓi zwi vhona uri Yehova u imelela ndangulo yawe uri mushumo wawe u bvele phanḓa. Ndo takala vhukuma ngauri na nṋe ndo kona u shela mulenzhe khazwo.

Vhahashu vho mbo ḓi thoma mushumo muhulu wa u vusulusa yeneyo holo. Musi hu sa athu u fhela ṅwaha, nga dzi 8 September 1985, ho mbo ḓi farelwa giraduesheni ya kilasi ya vhu 79 ya tshikolo tsha Gilead. U ita wonoyo mushumo zwo ntakadza vhukuma. Zwo ntakadza u fhira na mushumo we nda u ita musi ndi sa athu u ḓa Bethele. Ndo vha ndi sa zwi ḓivhi uri Yehova u kha ḓi ḓo ntshumisa nga nḓila yo engedzeaho tshifhingani tshi ḓaho.

Nga vho 1980, kanzhi madokotela na zwibadela vho vha vha sa ṱhonifhi phetho ine Ṱhanzi ya i dzhia ya u sa ṱoḓa u shelwa malofha. Kanzhi vhahaṱuli vho vha vha tshi humbula uri mufumakadzi o ḓihwalaho ho ngo tea u ita phetho ya uri ha ṱoḓi u shelwa malofha. Vho vha vha tshi vhona u nga arali vhenevha vhafumakadzi vha sa shelwa malofha, vha nga fa vha sia ṅwana a si na mme.

Nga dzi 29 December 1988, Wahashu Vho Denise Nicoleau vho bvesa malofha manzhi nga murahu ha u beba. Samusi vhutshilo havho ho vha vhu khomboni, dokotela o vha a tshi khou ṱoḓa uri vha shelwe malofha. Wahashu Vho Nicoleau vha ri ḽa ḓa fhano ḽi a kovhela! Nga matsheloni, vhaimeleli vha sibadela vho ya khothe vha ya vha humbela uri muhaṱuli a vha ṋee thendelo ya u vha shela malofha. Onoyo muhaṱuli o tenda uri Wahashu Vho Nicoleau vha shelwe malofha. O ita yeneyo phetho a songo amba na Wahashu Vho Nicoleau kana munna wavho uri vha ambe mavhonele avho. Ho ngo vhuya a ḓidina na nga u vhudza wahashu uri o ṋea thendelo ya uri vha shelwe malofha naho vha sa funi.

Nga Ḽavhuṱanu nga dzi 30 December, vhashumi vha sibadela vho shela Wahashu Vho Nicoleau malofha naho vhone na munna wavho na muṱa wavho vho tou dadadza vhukuma. Nga eneo madekwana,  maṅwe a mashaka a wahashu na vhaṅwe vhahulwane vho fariwa ngauri vho pomokwa uri vho thivha nḓila musi vhashumi vha sibadela vha tshi khou ṱoḓa u shela Wahashu Vho Nicoleau malofha. Enea mafhungo o vha e milomoni ya vhathu nga ḓuvha ḽi tevhelaho. O vha a tshi khou ambiwa kha TV, radio na kha dzigurannḓa ngei ḓoroboni ya New York.

Nga Musumbuluwo nga matsheloni, ndo amba na muhaṱuli wa khothe khulu ane a pfi Milton Mollen. Ndo mu vhudza uri houḽa muṅwe muhaṱuli o ṋea thendelo ya uri wahashu a shelwe malofha ngeno vha songo thoma vha ya khothe. Vho Mollen vho mbo ḓi ri ndi ḓe ofisini yavho nga eneo masiari nahone ri ambe nga ha eneo mafhungo na nga milayo ine ya nga shumiswa kha wonoyo mulandu. Ndo ṱuwa na vho Philip Brumley vhe vha vha vhe mulavhelesi wa Ofisi ya zwa Mulayo. Vho Mollen vho vhidza na ramilayo wa tshenetsho sibadela uri a ḓe. Ha duba buse. Wahashu Vho Brumley vho ita na u nṅwalela mulaedza kha bugu yavho vha ri “Mafhafhu fhasi.” Vho nthusa vhukuma ngauri ndo vha ndo no ḓalelwa.

Nga murahu ha awara, Vho Mollen vho amba uri wonoyu mulandu u ḓo vha wone wa u thoma u sengiwa matshelo nga matsheloni. Musi ri tshi khou ṱuwa ofisini yavho vho ri ramilayo wa sibadela “u ḓo fara ludongo nga hu fhisaho matshelo.” Zwenezwi zwo vha zwi tshi khou amba uri a zwi nga ḓo mu lelutshela u sumbedza uri sibadela tsho vha tshi tshi tea u kombetshedza Wahashu Vho Nicoleau uri vha shelwe malofha. Ndo pfa u nga Yehova u khou mmbudza uri ri ḓo kunda. Zwo vha zwi zwavhuḓi u vhona uri Yehova u khou ri shumisa uri ri ite zwine ene a funa.

Ro shuma na nga madekwana ri tshi khou ḓilugiselela u ya khothe matshelo. Yeneyo khothe yo vha i si kule nahone vhunzhi ha vhathu vhane ra shuma navho vho tou tshimbila vha tshi ya henefho. Musi vhahaṱuli vhaṋa vho no pfa zwe ra zwi amba, vho ri zwo vha zwi songo fanela uri Wahashu Vho Nicoleau vha shelwe malofha. Khothe khulwane yo ima na Wahashu Vho Nicoleau ya amba uri a zwo ngo tendelwa uri khothe i ṋee thendelo musi mulwadze a sa athu amba mavhonele awe.

Khothe khulwane ya New York yo ri Wahashu Vho Nicoleau vha na pfanelo ya u lafhiwa hu songo shumiswa malofha. Ndo vha hone musi ndangulo i tshi kunda luṋa ngei khothe khulwane dza Amerika kha mafhungo a zwa malofha nahone holwu lwo  vha lu lwa u thoma. (Sedzani bogisi “ Milandu Ye Ndangulo Ya I Kunda Khothe Khulwane.”) Ndo dovha nda thusa na vhoramilayo vha re Bethele musi hu tshi khou sengiwa milandu ya u ṱhogomela vhana, ya ṱhalano na ya u shumiswa ha shango na zwifhaṱo.

Musi ndi tshi ṱangana na Dawn mufumakadzi wanga lwa u tou thoma, o vha o ṱalana na munna wawe nahone e na vhana vhararu. O vha a tshi khou shuma nahone e muvulanḓila. Vhutshilo ho vha vhu tshi khou mu konḓela vhukuma, fhedzi ndo mangadzwa nga nḓila ye a vha a tshi khou shumela ngayo Yehova nga u konḓelela. Nga 1992, ro ya Buthanoni ḽa Tshiṱiriki ḽi re na tshiṱoho tshine tsha ri: “Light Bearers” ngei Ḓoroboni ya New York nahone nda mu humbela uri ri ḓivhane khwine. Ro mbo ḓi vhingana nga murahu ha ṅwaha. U vha na mufumakadzi ane a funa Yehova na ane a takadza ndi tshifhiwa tshi bvaho kha Yehova. Dawn u dzula a tshi nnyitela zwivhuya tshifhinga tshoṱhe.—Mir. 31:12.

Musi ri tshi vhingana, muṅwe wa vhana vhawe o vha e na miṅwaha ya 11, muṅwe e na 13 nahone muṅwe e na miṅwaha ya 16. Ndo vha ndi tshi ṱoḓa u vha khotsi wavhuḓi. Nga zwenezwo, ndo vhala khandiso dzine dza amba nga ha u vha mubebi wavhuḓi kha vhana vhau vha si vha malofhani. Zwo vha zwi songo leluwa, fhedzi ndi a takala ngauri vhenevho vhana vha vho ndzhia sa khonani ine vha nga i themba na khotsi ane vha mu funa. Khonani dza vhenevho vhana dzo vha dzi tshi nga ḓa hayani tshifhinga tshiṅwe na tshiṅwe nahone ro vha ri tshi zwi takalela u ṱwa na vhenevho vhana.

Nga 2013, nṋe na Dawn ro pfulutshela Wisconsin u itela u thusa vhabebi vhashu vho aluwaho. Zwo mmangadza musi Bethele i tshi nkhumbela uri ndi bvele phanḓa ndi tshi khou shuma. Ndo bvela phanḓa ndi tshi thusa ndangulo fhano na fhaḽa nga mafhungo a zwa mulayo.

Nga September 2018, ndo thoma u sokou hoṱola-hoṱola. Dokotela o nṱola, fhedzi a sa vhone uri thaidzo i gai. Nga murahu ndo mbo ḓi ya kha muṅwe dokotela, a ri ndi khwine ndi tshi tou ya kha dokotela ane a zwi ḓivha khwine. Nga January 2019, onoyo dokotela we ha pfi ndi ye khae o mmbudza uri ndi na vhulwadze vhu songo ḓoweleaho vhune ha nga ita uri muvhili wanga woṱhe u si tsha shuma zwavhuḓi.

Musi ho no fhela maḓuvha mararu, ndo vunḓea tshanḓa musi ndi tshi khou tamba mutambo une nda u funesa. Ndo vha ndi tshi tou vha mutambi makone kha wonoyo mutambo nahone ho vha hu kale ndi tshi u tamba. Ndo mbo ḓi zwi vhona uri a thi tsha vha na mutakalo wavhuḓi. Honoho vhulwadze ho vha hu tshi khou hulela nga tshihaḓu. Zwo vha zwi tshi vho nkonḓela u amba, u tshimbila na u mila.

Ndo takala vhukuma ngauri ndo vha na ndugelo ya thusa ndangulo ya Yehova nga zwa mulayo. Ndo vha na ndugelo ya u ṅwala athikiḽi nnzhi kha bugu dzine dza vhalwa nga madokotela, vhoramilayo na vhahaṱuli. Ndo dovha nda vha na ndugelo ya u imelela Ṱhanzi dza Yehova shangoni ḽoṱhe uri vha na pfanelo ya u lafhiwa kana u itwa muaro vha sa shelwi malofha. Ndi tshi shumisa maipfi a Luka a re kha Luka 17:10 ndi nga ri: ‘A thi mulanda wa tshithu. Ndo ita zwe nda vha ndo fanela u zwi ita.’