1-3. (a) Ndi vhuleme vhufhio vhune vhaswa vhoṱhe vha sedzana naho, nahone zwenezwo zwi nga fanyiswa na mini? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.) (b) Vhaswa vha Vhakriste vha nga kunda hani honoho vhuleme?

KHA ri ri ni khou ṱoḓa u ya kha tshiitea tsha ndeme tshine tsha ḓo farelwa ḓoroboni i re kule. U ri ni kone u swika henefho, ni fanela u fara lwendo lulapfu nga bisi. Musi ni vhuimamabisi, ni a ḓaḓa nga u vhona vhathu vhanzhi na mabisi manzhi. Zwi takadzaho ndi uri ni a ḓivha hune na khou ya hone nahone ni ṋamela bisi ḽa hune na khou ya hone! Arali na sokou ṋamela bisi ḽiṅwe na ḽiṅwe ni nga si swike hune na khou ya hone.

² Vhutshilo vhu fana na lwendo nahone vhaswa vha nga fanyiswa na vhaṋameli vha re vhuimamabisi. Nga zwiṅwe zwifhinga, vha nga ḓipfa vho ḓaḓa nga nṱhani ha phetho nnzhi dzine vha fanela u dzi dzhia. Vhaswa, zwi nga ni lelutshela u dzhia phetho yo teaho arali ni tshi ḓivha zwine na ṱoḓa u zwi ita vhutshiloni. Ni fanela u dzhia phetho ifhio?

³ Ino thero i fhindula yeneyo mbudziso nga u ṱuṱuwedza vhaswa uri vha livhise ṱhogomelo kha u ita zwine zwa takadza Yehova. Zwenezwo zwi amba uri vha fanela u katela Yehova kha masia oṱhe a vhutshilo  havho. Eneo masia a nga katela pfunzo, mushumo, u hwala vhuḓifhinduleli muṱani na zwiṅwe-vho. Nahone zwi dovha zwa amba uri vha fanela u ḓivhetshela zwipikwa tshumeloni ya Mudzimu. Vhaswa vhane vha livhisa ṱhogomelo kha u shumela Yehova, vha nga vha na vhungoho ha uri u ḓo vha fhaṱutshedza uri vha bvelele vhutshiloni.—Vhalani Mirero 16:3.

4. Ri ḓo ṱolisisa mini kha ino thero?

⁴ Ndi zwavhuḓi u ḓivhetshela zwipikwa tshumeloni ya Mudzimu u tshee muṱuku. Ndi ngani? Ri ḓo ṱolisisa zwiitisi zwiraru. Zwiitisi zwivhili zwa u thoma zwi sumbedza uri u ḓivhetshela zwipikwa tshumeloni ya Mudzimu zwi ita uri muthu a vhe na vhushaka ho khwaṱhaho na Yehova; tsha vhuraru tshi sumbedza mbuyelo dza u ḓivhetshela zwipikwa tshumeloni ya Mudzimu u tshee muṱuku.

5. Ndi tshifhio tshiitisi tsha u thoma tsha u ḓivhetshela zwipikwa tshumeloni ya Mudzimu?

⁵ Tshiitisi tsha u thoma, musi ri tshi ḓivhetshela zwipikwa tshumeloni ya Yehova, ri vha ri tshi khou sumbedza nḓila ine ra livhuwa ngayo uri u a ri funa na u livhuwa zwe a ri itela zwone. Mupsalme o ri: “U livhuha Yehova zwo naka . . . Ngauri, Yehova, wo ntakadza nga zwe wa shuma; ndi fhululedzela zwe zwanḓa zwau zwa ita.” (Ps. 92:1, 4) Sa muswa, humbulani nga ha zwoṱhe zwe Yehova a ni itela zwone. O ni ṋea vhutshilo, o ita uri ni mu ḓivhe na u ḓivha ngoho nga hae, o ni ṋea Bivhili, tshivhidzo na fulufhelo ḽavhuḓi ḽa vhumatshelo. Musi ni tshi ḓivhetshela zwipikwa tshumeloni ya Mudzimu, ni vha ni tshi khou sumbedza uri ni livhuwa Mudzimu nga dzenedzo phaṱhutshedzo nahone zwi ni sendedza tsini-tsini nae.

6. (a) U ḓivhetshela zwipikwa tshumeloni ya Yehova zwi kwama hani vhushaka hashu nae? (b) Ndi zwipikwa zwifhio zwine ra nga ḓivhetshela zwone ri tshee vhaṱuku?

⁶ Tshiitisi tsha vhuvhili ndi tsha uri musi ni tshi shumela kha u swikelela tshipikwa tshaṋu, ni vha ni tshi khou thoma u ḓiitela dzina ḽavhuḓi kha Yehova. Zwenezwi zwi ni sendedza tsini-tsini nae. Muapostola Paulo o fulufhedzisa uri: “Mudzimu o luga, ha nga hangwi mushumo waṋu na lufuno lwe na lu sumbedza ni tshi itela dzina ḽawe.” (Vhaheb. 6:10) Ni nga ḓivhetshela zwipikwa naho ni tshee muṱuku. Christine o vha e na miṅwaha ya fumi musi a tshi ḓivhetshela tshipikwa tsha u vhala tshifhinga tshoṱhe nganeavhutshilo dza Ṱhanzi dzi fulufhedzeaho. Musi Toby e na miṅwaha ya 12, o ḓivhetshela tshipikwa tsha u vhala Bivhili yoṱhe a sa athu u lovhedzwa. Maxim o vha e na miṅwaha ya 11 nahone khaladzi awe ane a pfi Noemi o vha e na miṅwaha ya 10 musi vha tshi lovhedzwa. Vhuvhili havho vho thoma u shumela kha tshipikwa tsha u ya u shuma Bethele. U itela uri vha dzule vho livhisa ṱhogomelo kha tshipikwa tshavho, vho nambatedza fomo ya Bethele kha luvhondo lwa nnḓu ya havho. Hupfi mini nga inwi? Naa ni nga humbula nga ha zwipikwa zwine na nga ḓivhetshela zwone na u shumela kha u zwi swikelela?—Vhalani Vhafilipi 1:10, 11.

7, 8. (a) U ḓivhetshela zwipikwa zwi nga ita hani uri zwi leluwe u dzhia phetho? (b) Ndi ngani muṅwe muswa o khetha u sa ya yunivesithi?

⁷ Tshiitisi tsha vhuraru, u ḓivhetshela zwipikwa u tshee muṱuku zwi thusa musi u tshi fanela u dzhia phetho. Vhaswa vha fanela u dzhia phetho nga ha pfunzo, mushumo na zwiṅwe zwithu. U dzhia phetho zwi tou nga u khetha nḓila yo teaho musi no swika mafhandeni a nḓila. Ni nga si vhe na thaidzo musi ni tshi tea u khetha nḓila yo teaho arali ni tshi ḓivha hune na khou ya hone. Nga hu fanaho, zwi ḓo ni lelutshela u dzhia phetho arali ni tshi ḓivha zwipikwa zwaṋu. Mirero 21:5 i ri: “Ngelekanyo dza mushumi a dzi shayi bindu.” Musi ni tshi ḓivhetshela zwipikwa ni tshee muṱuku, ni ḓo bvelela. Zwenezwo zwo itea kha Damaris musi a tshi fanela u dzhia phetho sa muswa.

⁸ Damaris o ṱhaphudza tshikolo o phasa nga dziṋaledzi. O vha a tshi nga vha o ṱanganedza basari  ya u gudela zwa milayo yunivesithi, fhedzi o khetha u shuma banngani. Ndi ngani? O ri: “Ndo ḓivhetshela tshipikwa tsha u vula nḓila ndi tshee muṱuku. Zwenezwo zwo vha zwi tshi amba uri ndi fanela u shuma mushumo wa tshifhinganyana. Arali ndi vhe ndo gudela zwa milayo yunivesithi, ndo vha ndi tshi ḓo hola tshelede nnzhi, fhedzi zwo vha zwi tshi ḓo nkonḓela u wana mushumo wa tshifhinganyana.” Zwino Damaris o no fhedza miṅwaha ya 20 a tshi khou vula nḓila. Naa u pfa u nga o ḓivhetshela tshipikwa tsho teaho na u dzhia phetho yo teaho musi a tshee muswa? O ri: “Hune nda shuma hone, ndi ṱangana na vhoramilayo vhanzhi. Vha ita mushumo we nda vha ndi tshi ḓo vha ndi tshi u shuma arali ndi vhe ndo gudela zwa milayo. Fhedzi vhunzhi havho a vha takaleli mishumo yavho. Phetho ye nda i dzhia ya u vula nḓila yo nthusa uri ndi iledze zwithu zwe zwa vha zwi tshi ḓo ita uri ndi si takale nahone zwo ita uri ndi ḓiphine nga u shumela Yehova lwa miṅwaha minzhi.”

9. Ndi ngani vhaswa vha tshi fanela u khoḓwa?

⁹ Vhaswa vhanzhi vha re zwivhidzoni u mona na shango ḽoṱhe vha fanela u khoḓwa zwi tshi bva mbiluni. Vha ḓiṋekedzela kha Yehova nahone vha livhisa ṱhogomelo kha u ḓivhetshela zwipikwa tshumeloni yawe. Vhenevho vhaswa vha ḓiphina nga vhutshilo ngeno vha tshi khou guda u tevhela vhulivhisi ha Yehova kha zwoṱhe zwine vha zwi ita. Zwenezwi zwi katela pfunzo, mushumo na vhutshilo muṱani. Salomo o ṅwala uri: “Fulufhedza Mudzimu nga mbilu yau yoṱhe . . . Dzinḓilani dzau dzoṱhe ḓivha Ene, u ḓo U lugisela hune wa tshimbila.” (Mir. 3:5, 6) Vhaswa vha Vhakriste ndi vha ndeme kha Yehova, u a vha funa, u vha tsireledza, u vha livhisa na u vha fhaṱutshedza.

10. (a) Ndi ngani u huwelela zwi tshi fanela u ḓa u thoma vhutshiloni hashu? (b) Ri nga huwelela hani nga hu bvelelaho?

¹⁰ Muswa ane a livhisa ṱhogomelo kha u ita zwine zwa takadza Yehova, u dzhia u huwelela zwi zwa ndeme. Yesu Kristo o amba uri “hu ḓo thoma ha ḓivhadzwa mafhungo maḓifha.” (Marko 13:10) Nga nṱhani ha uri mushumo wa u huwelela wo ṱavhanyiswa, u fanela u vha wone une wa ḓa u thoma vhutshiloni hashu. Naa ni nga ḓivhetshela tshipikwa tsha u shela mulenzhe vhuḓinḓani nga ho engedzeaho? Naa ni nga vula nḓila? Fhedzi hu pfi mini arali u huwelela zwi sa ni takadzi nga maanḓa? Nahone ni nga huwelela hani nga hu bvelelaho? Ni nga thuswa nga zwithu zwivhili: U lugiselela zwavhuḓi na u sa litsha u vhudza vhaṅwe zwine na zwi ḓivha. Ni nga mangadzwa nga dakalo ḽine na ḓo ḽi wana musi ni tshi huwelela.

11, 12. (a) Vhaswa vha nga lugiselela hani u huwelela? (b) Muṅwe muswa o shumisa hani tshibuli tsha u huwelela tshikoloni?

¹¹ Ni nga thoma nga u ṱoḓa phindulo ya mbudziso ine ya anzela u vhudziswa nga vhane na dzhena navho tshikolo. Website yashu ya jw.org na dziṅwe khandiso dzi na thero dzo itelwaho u thusa vhaswa uri vha kone u wana nḓila ine vha nga fhindula ngayo mbudziso dzine dza anzela u vhudziswa. Sa tsumbo, ni nga vhudziswa uri, “Ndi ngani ni tshi tenda kha Mudzimu?” Kha bugwana Phindulo Dza Mbudziso Dza 10 Dzine Vhaswa Vha Dzi Vhudzisa, hu na thero ine ya ri “Naa Ndi Fanela U Tenda Pfunzo Ya Vhubvelele?” Yeneyo thero i ḓo ni thusa u lugiselela phindulo yaṋu. Ni nga lugiselela u fhindula mbudziso nnzhi ni tshi shumisa yeneyo bugwana.—Vhalani 1 Petro 3:15.

¹² Musi ni tshi wana tshibuli, ṱuṱuwedzani vhane na dzhena navho tshikolo uri vha dalele website yashu ya jw.org. Zwenezwo ndi zwe zwa itwa nga Luca. Kilasini ho vha hu tshi khou haseledzwa nga ha vhurereli ho fhamba-fhambanaho nahone Luca o ṱhogomela uri kha bugu ya tshikolo ho vha ho ṅwalwa mazwifhi nga ha Ṱhanzi dza Yehova. Naho o vha a tshi khou timatima, o humbela u khakhulula eneo mazwifhi nahone mudededzi o mu tendela. Luca o ṱalutshedza zwine a zwi tenda nahone o dovha a sumbedza kilasi yoṱhe website yashu. Mudededzi o ṋea  vhagudiswa tshuṅwahaya uri vha ṱalele vidio ine ya vha na tshiṱoho tshine tsha ri, Beat a Bully Without Using Your Fists. Luca o takala vhukuma nge a kona u huwelela.

13. Ndi ngani ri songo fanela u kulea nungo musi hu tshi vha na vhuleme?

¹³ Ni songo kulea nungo arali nga zwiṅwe zwifhinga nḓila ine na khou tshimbila khayo i na magodi-godi. (2 Tim. 4:2) Musi hu tshi vha na vhuleme, ni songo hangwa zwipikwa zwaṋu. Katharina o vha e na miṅwaha ya 17 musi a tshi ḓivhetshela tshipikwa tsha u huwelela kha vhane a shuma navho. Muṅwe wa vhashumisani nae o mu sema lwo vhalaho, fhedzi ho ngo kulea nungo. Nḓila ye a ḓifara ngayo musi o sedzana na vhuleme yo takadza muṅwe we a vha a tshi shuma nae ane a pfi Hans. Nga zwenezwo, Hans o vhala khandiso dzashu, a guda Bivhili nahone a lovhedzwa. Katharina o vha a sa ḓivhi zwenezwo zwithu ngauri o vha a si tsha dzula henefho. Nga murahu ha miṅwaha ya 13, o vha o dzula Holoni ya Muvhuso na muṱa wawe nahone o takala vhukuma musi hu tshi ḓivhadzwa uri Hans ndi mueni o ḓaho u ṋekedza nyambo! Ndi zwavhuḓi lungafhani uri Katharina ho ngo litsha u huwelela kha vhane vha shuma nae samusi ho vha hu tshipikwa tshawe!

14, 15. (a) Ndi mini zwine vhaswa vha fanela u zwi humbula musi vhe na mutsiko? (b) Vhaswa vha nga kunda hani mutsiko wa thangana ya murole?

¹⁴ U swika zwino, ino thero yo ni ṱuṱuwedza u livhisa ṱhogomelo kha u shumela Yehova. Zwenezwi zwi amba u livhisa ṱhogomelo kha u ḓivhetshela zwipikwa tshumeloni ya Mudzimu. Khamusi vhaṅwe vhaswa vha thangana dzaṋu vha livhisa ṱhogomelo kha u ḓiphina nahone vha nga ni ramba uri ni ṱanganele navho. Naho zwo ralo, ni fanela u sumbedza nḓila ye na ḓiimisela ngayo u swikelela zwipikwa zwaṋu. Ni songo thithiswa nga mutsiko wa thangana ya murole. Arali no vha ni vhuimamabisi he ha ambiwa nga haho mathomoni a ino thero, a zwi timatimisi uri no vha ni sa ḓo ṋamela bisi ḽiṅwe na ḽiṅwe nga nṱhani ha uri vhathu vhane vha vha khaḽo vha vhonala vha tshi khou ḓiphina.

¹⁵ Hu na nḓila nnzhi dza u kunda mutsiko wa thangana dza murole. Sa tsumbo, iledzani vhuimo vhune ha nga ni dzhenisa milingoni. (Mir. 22:3) Nahone ni humbule nga ha masiandoitwa a si avhuḓi a u ḓifara luvhi. (Vhagal. 6:7) Zwiṅwe  zwine zwa nga ni thusa ndi u tenda uri ni ṱoḓa nyeletshedzo. U ḓiṱukufhadza zwi ḓo ni thusa u thetshelesa nyeletshedzo ya vhabebi vhaṋu na vhahaṋu vha re na tshenzhelo tshivhidzoni.—Vhalani 1 Petro 5:5, 6.

16. Ṋeani tsumbo ine ya sumbedza mbuyelo dza u ḓiṱukufhadza.

¹⁶ U ḓiṱukufhadza zwo ita uri Christoph a ṱanganedze nyeletshedzo. Musi a tshi tou bva u lovhedzwa, o mbo ḓi thoma u ya hune ha itwa hone nyonyoloso tshifhinga tshoṱhe. Vhaṅwe vhaswa vhe vha vha vha tshi ḓa henefho vho mu ṱuṱuwedza uri a ṱanganele kha thimu ya zwa mitambo. O amba na muhulwane wa tshivhidzo nga ha enea mafhungo nahone onoyo muhulwane o humbela Christoph uri musi a sa athu u dzhia phetho, a thome a humbule nga ha khombo dzine dza nga vha hone, dzine dza fana na u dzhenelwa nga muya wa u ṱaṱisana. Naho zwo ralo, Christoph o fhedza o ṱanganela kha yeneyo thimu. Fhedzi nga u ya ha tshifhinga, o ṱhogomela uri wonoyo mutambo wo vha u na vhuvemu nahone u na khombo. O dovha a amba na vhaṅwe vhahulwane vhe vha mu ṋea nyeletshedzo vha tshi shumisa Maṅwalo. O ri: “Naho zwo ndzhiela tshifhinga, ndo thetshelesa Yehova musi a tshi nthumela vhaeletshedzi vhavhuḓi.” Naa ni a ḓiṱukufhadza lune na ṱanganedza nyeletshedzo?

17, 18. (a) Ndi mini zwine Yehova a zwi ṱoḓela vhaswa ṋamusi? (b) Ndi vhuimo vhufhio vhu ṱungufhadzaho vhune ha nga vha hone musi muthu o no aluwa, nahone vhu nga iledzwa hani? Ṋeani tsumbo.

¹⁷ Bivhili i ri: “Hee iwe Mutuka [kana ṅwananyana]! Takala misi Ú tshee muswa, U ḓifhelwe nga maḓuvha a vhutuka hau.” (Muh. 11:9) Yehova u ṱoḓa uri vhaswa vha takale. Ino thero yo sumbedza nḓila ine zwenezwo zwa nga konadzea ngayo. Dzulani no livhisa ṱhogomelo kha u ḓivhetshela zwipikwa tshumeloni ya Yehova nahone ni mu katele kha zwoṱhe zwine na ṱoḓa u zwi ita. Musi ni tshi ita zwenezwo nga u ṱavhanya, ni ḓo vhona nḓila ine Yehova a ni livhisa ngayo, u ni tsireledza na u ni fhaṱutshedza. Humbulani nahone ni shumise nyeletshedzo i re Ipfini ḽa Mudzimu ine ya ri: “U songo hangwa Muvhumbi wau misi Ú tshee muswa.”—Muh. 12:1.

¹⁸ A huna muthu ane a dzula a muṱuku. Vhaswa vha a ṱavhanya u aluwa. Zwi ṱungufhadzaho ndi uri musi vhaṅwe vho no aluwa vha a ḓisola nge vha ḓivhetshela zwipikwa zwi si zwavhuḓi vha tshee vhaswa kana vhaṅwe a vho ngo vhuya vha ḓivhetshela zwipikwa. Fhedzi vhaswa vhane vha ḓivhetshela zwipikwa tshumeloni ya Mudzimu musi vha tshee vhaṱuku, vha ḓo fushea musi vho no aluwa nga nṱhani ha phetho dze vha dzi dzhia. Zwenezwi zwo itea kha muṅwe muswa ane a pfi Mirjana we a vha e na vhutsila kha zwa mitambo. O vha o humbelwa uri a shele mulenzhe kha Winter Olympic Games, fhedzi o khetha u vha tshumeloni ya tshifhinga tsho ḓalaho. Ho no fhela miṅwaha i fhiraho 30 nahone Mirjana u kha ḓi vha tshumeloni ya tshifhinga tsho ḓalaho na munna wawe. O ri: “U vha na bvumo, u huliswa, u vha na maanḓa na u pfuma ndi zwithu zwa tshifhinganyana nahone a si zwa ndeme. U shumela Mudzimu na u shela mulenzhe kha u thusa vhathu uri vha vhe na vhushaka na Mudzimu, ndi zwone zwipikwa zwo teaho nahone ndi zwa tshifhinga tshilapfu.”

19. Ambani nga u tou pfufhifhadza mbuyelo dzine dza vha hone musi u tshi ḓivhetshela zwipikwa u tshee muṱuku.

¹⁹ Vhaswa vha Vhakriste vha fanela u khoḓwa nga nṱhani ha nḓila ine vha lwisana ngayo na honoho vhuleme na u ḓiimisela havho u livhisa ṱhogomelo kha u shumela Yehova. Vhaswa vha ita zwenezwi nga u swikelela zwipikwa zwe vha ḓivhetshela tshumeloni ya Mudzimu na u ita uri mushumo wa u huwelela u ḓe u thoma vhutshiloni havho. Zwiṅwe hafhu, a vha tendi u thithiswa nga ḽino shango. Vhaswa vha nga vha na vhungoho ha uri mushumo une vha u ita a si wa fhedzi. Vha tikedzwa nga Vhakriste ngavho nahone musi vha tshi ḓiṋekedzela kha u shumela Yehova, vha ḓo bvelela kha zwoṱhe zwine vha zwi ita.