1. Bivhili i ri vhudza mini nga ha Yehova?

NAA ni nga ṱoḓa vhathu vha tshi ni haṱula nga nṱhani ha muvhala wa lukanda lwaṋu, nḓila ine na sedzea ngayo kana nḓila ye na ima ngayo? Zwi tou pfala uri ni nga si zwi takalele. Zwi takadzaho ndi uri Yehova ha ri haṱuli o sedza zwine ra vha zwone nga nnḓa. Sa tsumbo, musi Samuele a tshi vhona vhana vha Isai, ho ngo vhona zwe Yehova a vha a tshi khou zwi vhona. Yehova o vha o vhudza Samuele uri muṅwe wa vhana vha Isai u ḓo vha khosi ya Isiraele. Ndi ufhio we a vha a tshi ḓo vha khosi? Musi Samuele a tshi vhona Eliaba tanzhe ḽa Isai, o ri: “Vhukuma hoyu ndi ene muḓodzwa wa Yehova.” Mbonalo ya Eliaba ndi yone ye ya ita uri Samuele a vhone u nga Eliaba ndi ene ane a ḓo vha khosi. “Fhedzi Yehova a amba na Samuele a ri: ‘U songo sedza mbonalo na vhulapfu hawe, onoyo a tho ngo mu nanga.’” Ri guda mini? Zwine ra zwi guda zwi kha maipfi a Yehova, o ri: “Muthu u vhona zwa nga nnḓa, fhedzi Yehova u vhona zwi re mbiluni.”—1 Sam. 16:1, 6, 7.

2. U ya nga Yohane 7:24, ndi ngani ri sa tei u haṱula muthu nga zwine ra zwi vhona khae? Ṋeani tsumbo.

² Zwo leluwa badi u haṱula muthu nga zwine ra zwi vhona ngauri a ro nga fhelela. (Vhalani Yohane 7:24.) Fhedzi zwine ra zwi vhona kha muthu a si zwine a vha zwone zwa vhukuma. Na dokotela ane a ḓivha mushumo wawe zwavhuḓi nahone hu kale a tshi khou ita wonoyo mushumo a nga si kone u ḓivha uri muthu u khou lwala mini nga u tou mu sedza fhedzi. U tea u mu thetshelesa u itela u ḓivha thaidzo dza mutakalo dze a vha e nadzo tshifhingani tsho fhiraho, nḓila ine a khou ḓipfa ngayo na tsumbadwadze dzine a vha nadzo. Dokotela a nga ita na u mu isa uri a itwe X-ray u itela u vhona zwine zwa khou  itea muvhilini wawe. Zwa sa ralo, a nga mu ṋea mushonga u si wone. Na riṋe ri nga si kone u pfesesa vhahashu zwavhuḓi nga u sokou sedza mbonalo yavho fhedzi. Ri tea u lingedza u ḓivha zwine vha vha zwone nga ngomu. Ri nga si kone u pfesesa vhathu u fana na Yehova ngauri a ri koni u vhona zwi re mbiluni dzavho. Fhedzi ri nga lingedza u mu edzisa nga maanḓa ashu oṱhe. Ri nga zwi ita hani?

3. Tsumbo dzi re Bivhilini dzi re kha heyi thero dzi ḓo ri thusa hani u edzisa Yehova?

³ Yehova u fara hani vhashumeli vhawe? U a vha thetshelesa. U a pfesesa he vha pfuka hone na zwine zwa khou itea khavho zwino. Nahone u a vha pfela vhuṱungu. Ri ḓo guda nga ha nḓila ye Yehova a pfela ngayo vhuṱungu Yona, Elia, Hagara na Loto nahone ri ḓo dovha ra vhona nḓila ine ra nga mu edzisa ngayo kha nḓila ine ra fara ngayo vhahashu.

4. Ndi mini zwine zwa nga ita uri ri haṱule Yona?

⁴ Ri nga amba uri Yona o vha a sa fhulufhedzei ngauri a ri ḓivhi zwithu zwoṱhe nga ha vhuimo he a vha e khaho. Yehova o mu vhudza uri a ise mulaedza wa khaṱulo kha vhathu vha Ninive. Nṱhani ha u thetshelesa Yehova, o ita phambana nadzo nga u ṋamela tshikepe nahone a “shavhela kule na Yehova.” (Yona 1:1-3) Naa no vha ni tshi nga ṋea Yona tshiṅwe tshikhala tsha u ita zwine Yehova a khou mu vhudza? Khamusi no vha ni sa ḓo zwi ita. Fhedzi Yehova o zwi ita.—Yona 3:1, 2.

5. Ri guda mini kha maipfi a Yona a re kha Yona 2:1, 2, 9?

⁵ Zwe Yona a zwi amba kha thabelo yawe zwi ri sumbedza zwine a vha zwone nga ngomu. (Vhalani Yona 2:1, 2, 9.) A zwi timatimisi uri Yona o rabela kha Yehova lunzhi. Iṅwe ya dzenedzo thabelo ndi ye a i ita musi e thumbuni ya khovhe ine ya ri thusa u pfesesa uri naho o shavha mushumo, o vha e muthu wavhuḓi. Zwe a zwi amba zwi sumbedza uri o vha a tshi ḓiṱukufhadza, a tshi dzhiela nṱha zwe Yehova a mu itela zwone nahone a tshi ṱoḓa u mu thetshelesa. Zwenezwo ndi zwone zwe zwa ita uri Yehova a si livhise ṱhogomelo kha vhukhakhi hawe. Yehova o fhindula thabelo yawe nahone a bvela phanḓa a tshi mu shumisa sa muporofita.

6. Ndi ngani zwi zwa ndeme uri ri thetshelese?

⁶ Arali ri tshi ṱoḓa u thetshelesa na u pfesesa muthu, ri tea u ḓiṱukufhadza na u sa fhela mbilu. Ndi ngani? Kha ri ambe nga ha zwiitisi zwiraru. Tsha u thoma, zwi ḓo ri thusa uri ri si fhufhe murumba u sa athu u lila nga u ṱavhanya ra haṱula vhaṅwe. Tsha vhuvhili, ri ḓo guda uri ndi ngani wahashu a tshi khou ḓipfa  nga nḓila ine a khou ḓipfa ngayo na uri ndi ngani a tshi ita zwithu zwikene nga nḓila nkene nahone zwenezwo zwi ḓo ri thusa uri ri mu pfele vhuṱungu. Tsha vhuraru, ri nga thusa onoyo muthu uri a ṱhogomele zwiṅwe zwithu nga ha ene muṋe. U nga wana uri na onoyo muthu ha pfesesi nḓila ine a khou ḓipfa ngayo u vhuya u swika a tshi somolela muṅwe zwa haṋwani. (Mir. 20:5) Muṅwe muhulwane wa ngei Asia u ri: “Ndo vhuya nda dzhena khadi nga vhutsilu ndi sa ḓivhi mafhungo nga vhuḓalo. Ndo vhudza muṅwe wahashu wa tshifumakadzini uri u tea u khwinisa nḓila ine a fhindula ngayo miṱanganoni. Nga murahu, ndo ṱhogomela uri a zwi mu lelutsheli u vhala na uri zwi ṱoḓa vhuḓidini vhuhulwane uri a fhindule.” Ndi zwa ndeme uri muhulwane muṅwe na muṅwe a thome nga u “pfa zwine zwa khou ambiwa” a sa athu u ṋea nyeletshedzo!—Mir. 18:13.

7. Ni guda mini kha nḓila ye Yehova a thusa ngayo Elia?

⁷ Vhaṅwe vhahashu zwi a vha konḓela u amba nḓila ine vha khou ḓipfa ngayo nga nṱhani ha zwe zwa itea khavho tshifhingani tsho fhiraho kana nga nṱhani ha nḓila ine vha vha ngayo. Ri nga ita hani uri zwi vha lelutshele uri vha ri somolele zwa haṋwani? Kha ri ambe nga zwe Yehova a zwi ita musi Elia a tshi khou shavha Isabele. Zwo dzhiela Elia maḓuvha manzhi uri a vhudze Yehova nḓila ye a vha a tshi khou ḓipfa ngayo. Fhedzi musi a tshi mu vhudza, Yehova o mu thetshelesa. O ṱuṱuwedza Elia nahone a mu ṋea mushumo wa ndeme. (1 Dzikh. 19:1-18) Zwi nga dzhiela vhahashu tshifhinga tshilapfu uri vha ri vhudze nḓila ine vha khou ḓipfa ngayo, fhedzi musi vha tshi fheleledza vho zwi ita, zwi ḓo ri thusa u pfesesa nḓila ine vha khou ḓipfa ngayo. Arali ra sa vha fhelela mbilu u fana na Yehova, vha ḓo thoma u ri fhulufhela. Nahone musi vha tshi pfa tshifhinga tsho swika tsha uri vha ri vhudze nḓila ine vha khou ḓipfa ngayo, ri tea u vha thetshelesa.

8. U ya nga Genesi 16:7-13, Yehova o thusa hani Hagara?

⁸ Nga murahu ha musi Hagara a tshi vha mufumakadzi wa Abramu, o ita zwa vhutsilu. Musi Hagara a tshi vhifha muvhilini o thoma u nyadza Sarai ngauri o vha e si na vhana. Ho vha ho vhifha lwe Hagara a vhuya a tou shavha ngauri Sarai o vha a tshi khou mu tambudza. (Gen. 16:4-6) Ngauri ri na tshivhi, zwi nga leluwa uri ri humbule uri Hagara o vha o fanelwa nga u tambudzwa ngauri o vha e na mbilu mmbi. Yehova ene o ḓipfa hani? O rumela muruṅwa khae. Onoyo muruṅwa o mu thusa uri a shandule nḓila ine a dzhia ngayo zwithu nahone a mu fhaṱutshedza. Zwenezwo zwo ita uri Hagara a zwi vhone uri Yehova o vha a tshi khou mu vhona na uri u a ḓivha zwine zwa khou itea khae. Zwenezwo zwo mu kwama lwe a amba uri Yehova ndi “Mudzimu a vhonaho” we a mu vhona.—Vhalani Genesi 16:7-13.

9. Ndi ngani Yehova o thusa Hagara?

⁹ Yehova o vhona mini kha Hagara? O vha a tshi ḓivha zwoṱhe zwe Hagara a pfukekanya khazwo. (Mir. 15:3) Hagara o vha e Muegipita we a vha a tshi dzula na Vhahevheru. Naa o vha a tshi pfa u nga u mutsinda nga tshiṅwe tshifhinga? Naa o vha o ṱuvha muṱa wa hawe na vhathu vha hawe? Humbulani uri ho vha hu si ene mufumakadzi wa Abramu e eṱhe. Nga tshenetsho tshifhinga, vhaṅwe vhanna vha fhulufhedzeaho vho vha vhe na vhafumakadzi vhanzhi. Fhedzi hezwo a si zwe Mudzimu a vha a khou zwi ṱoḓa musi a tshi sika vhathu. (Mat. 19:4-6) Ndi ngazwo kha mbingano dzo raloho hu tshi vha na vengo na u vetana. Yehova o vha a tshi zwi ḓivha uri Hagara o vha a songo tea u nyadza Sarai. Fhedzi  o vha a tshi pfesesa nḓila ye Hagara a vha a tshi khou ḓipfa ngayo, ndi ngazwo o mu thusa.

10. Ri nga ita mini u itela u ḓivha vhahashu khwine?

¹⁰ Ri tea u lingedza u pfesesa vhahashu u fana na Yehova. Ri nga zwi ita nga u vha ḓivha khwine. Ri tea u amba navho miṱangano i sa athu u thoma na musi yo no fhela, ri tea u tshimbila navho tsimuni nahone arali zwi tshi konadzea, ri vha vhidze miḓini yashu. Musi ri tshi ita zwenezwo, ri ḓo vhona uri wahashu ane a vhonala a sa funi vhathu, u tou shona. Wahashu ane tshelede ya ri baba khae, ha funi zwithu fhedzi u na mafunda. Kana uri muṱa une wa dzulela u lenga miṱanganoni u khou tovholwa. (Yobo 6:29) A ri khou ri ri tea u “ḓidzhenisa kha mafhungo a vhaṅwe.” (1 Tim. 5:13) Fhedzi ndi zwa ndeme uri ri ḓivhe zwine vhahashu vha khou sedzana nazwo ngauri zwi ḓo ri thusa u vha pfesesa khwine.

11. Ndi ngani zwi zwa ndeme uri vhahulwane vha ḓivhe vhathu vha tshivhidzoni zwavhuḓi?

¹¹ Ndi zwa ndeme nga maanḓa uri vhahulwane vha ḓivhe vhahashu vha re tshivhidzoni tshavho. Kha ri ambe nga ha Artur we a vha e mulavhelesi wa ḽiisela. Ene na muṅwe muhulwane vho dalela wahashu wa tshifumakadzini we a vha a tshi vhonala a tshi shona. Artur u ri: “O ri vhudza uri munna wawe o lovha vha tshi kha ḓi tou bva u vhingana. O thusa vhananyana vhawe vhavhili uri vha vhe vhashumeli vha Mudzimu naho o fara tshi konḓaho. Zwino ha tsha vhona zwavhuḓi nahone u na vhulwadze ha u tsikeledzea. Fhedzi hezwo a zwo ngo ita uri a litshe u funa Yehova na u vha na lutendo lwo khwaṱhaho khae. Ro ṱhogomela uri hu na zwinzhi zwine ra nga zwi guda khae.” (Vhafil. 2:3) Hoyu mulavhelesi o tevhela tsumbo ya Yehova. Yehova u ḓivha vhashumeli vhawe zwavhuḓi nahone u ḓivha vhuṱungu vhune vha vhu pfa. (Ek. 3:7) Arali vhahulwane vha tshi ḓivha vhathu vha tshivhidzoni zwavhuḓi, vha ḓo kona u vha thusa.

12. U ḓivha wahawe khwine zwo thusa hani Yip Yee?

¹² Arali hu na wahaṋu ane a ni bora, ni tea u lingedza u mu ḓivha khwine u itela uri ni kone u mu pfela vhuṱungu. Kha ri ambe nga ha Yip Yee wa ngei Asia, o ri: “Tshivhidzoni tshashu ri na wahashu wa tshifumakadzini ane a amba nga u tou vhidzelela. Ndo vha ndi tshi pfa u nga ha na mikhwa. Fhedzi ḓuvha ḽe nda tshimbila nae tsimuni o mmbudza uri o vha a tshi thusa vhabebi vhawe u rengisa khovhe makete. O vha a tshi tea u tou vhidzelela uri vhathu vha ḓe vha renge.” Yip Yee o dovha  a ri: “Ndo guda uri ndi zwa ndeme u ḓivha vhahashu khwine arali ndi tshi ṱoḓa u vha pfesesa.” Ri tea u ita vhuḓidini arali ri tshi ṱoḓa u ḓivha vhahashu khwine. Yehova u funa “vhathu vhoṱhe,” na riṋe ri tea u mu edzisa nga u funa vhaṅwe.—1 Tim. 2:3, 4; 2 Vhakor. 6:11-13.

13. U ya nga Genesi 19:15, 16, vharuṅwa vho ita mini musi Loto a tshi kha ḓi mona-mona nahone ndi ngani?

¹³ Kha tshifhinga tshi konḓaho vhukuma, Loto ho ngo ṱavhanya a thetshelesa vhulivhisi vhu bvaho kha Yehova. Vharuṅwa vhavhili vho vhudza Loto uri a bve na muṱa wawe shangoni ḽa Sodoma. Ndi ngani? Vhenevho vharuṅwa vho ri: “Ri ḓo fhelisa wonoyu muḓi.” (Gen. 19:12, 13) Nga ḓuvha ḽi tevhelaho, Loto na muṱa wawe vho vha vha tshee kha ḽeneḽo shango. Vhenevho vharuṅwa vho dovha vha amba na Loto. Fhedzi Loto o vha “a tshi kha ḓi mona-mona.” Ri nga humbula uri Loto o vha e si na ndavha nahone a sa thetshelesi Yehova. Fhedzi Yehova ho ngo litsha u mu thusa. Nga nṱhani ha uri “Yehova [o] mu pfela vhuṱungu,” vhenevho vharuṅwa vho fara ene na muṱa wawe nga tshanḓa, vha vha bvisa kha wonoyo muḓi.—Vhalani Genesi 19:15, 16.

14. Ndi ngani Yehova o pfela Loto vhuṱungu?

¹⁴ Hu nga vha hu na zwithu zwinzhi zwe zwa ita uri Yehova a pfele Loto vhuṱungu. Khamusi Loto o vha a tshi ofha vhathu vha henefho, ndi ngazwo a songo ṱavhanya a bva kha ḽeneḽo shango. Hu na zwiṅwe, khamusi Loto a nga vha o pfa nga ha mahosi e a wela kha milindi i re na tshigonṱiri kha govha ḽa tsini na hune a dzula hone. (Gen. 14:8-12) A nga vha o vha a tshi khou vhilaela nga ha muṱa wawe. Zwiṅwe hafhu, o vha o pfuma nahone a nga vha o vha e na nnḓu yavhuḓi henengei Sodoma. (Gen. 13:5, 6) Fhedzi a ri khou amba uri zwenezwo zwo vha zwi tshi tea u ita uri Loto a si ṱavhanye u thetshelesa zwine Yehova a khou mu vhudza. Fhedzi Yehova ho ngo livhisa ṱhogomelo kha vhukhakhi ha Loto, o mu dzhia sa “munna o lugaho.”—2 Pet. 2:7, 8.

15. Ri tea u ita mini uri ri si haṱule vhaṅwe?

¹⁵ Arali ni tshi pfa ni tshi khou lingea u haṱula  muṅwe muthu, ni tea u lingedza u pfesesa nḓila ine a khou ḓipfa ngayo. Wahashu ane a pfi Veronica o zwi lingedza. U ri: “Ho vha hu na muṅwe wahashu we a vha tshi dzula e na mamudi. O vha a tshi valela vhaṅwe vhathu nga nnḓa. Nṋe ndo vha ndi tshi ofha na u tou amba nae. Ndo humbula uri, ‘Arali ho vha hu nṋe, ndo vha ndi tshi ḓo ṱoḓa muthu ane a ḓo mpfesesa, a vha khonani yanga.’ Zwenezwo zwo ita uri ndi ye ndi mu vhudzise uri u khou ḓipfa hani. Nahone o mbo ḓi mmbudza. Zwino ndi vho mu pfesesa khwine.”

16. Ndi ngani ri tshi tea u humbela Yehova uri a ri thuse u pfela vhuṱungu?

¹⁶ A hu na muthu ane a ri pfesesa u fana na Yehova. (Mir. 15:11) Mu humbeleni uri a ni thuse u dzhia vhaṅwe nga nḓila ine a vha dzhia ngayo na uri a ni thuse u vha pfela vhuṱungu. Thabelo yo thusa wahashu Anzhela uri a pfele vhaṅwe vhuṱungu. Ho vha hu na muṅwe tshivhidzoni we a sokou thoma u itisa zwiṅwe-vho. Anzhela u ri: “Zwo vha zwi tshi nga leluwa uri ndi mu ambe luvhi, ndi mu ṱambe zwanḓa na uri ndi ḓivhudze uri thi zwi dzheni. Fhedzi ndo humbela Yehova uri a nthuse u mu pfesesa.” Yehova o mu fhindula hani? U ri: “Ndo ya tsimuni nae nahone nga murahu ra amba lwa dziawara. U mu pfela hanga vhuṱungu zwo nthusa uri ndi mu thetshelese. Zwino ndi mu funa nga maanḓa nahone ndi khou ṱoḓa u mu thusa.”

17. Ri tea u ḓiimisela u ita mini?

¹⁷ Ni nga si kone u khetha uri ndi vhafhio vhane na ḓo vha pfela vhuṱungu, ni tea u vha pfela vhuṱungu vhoṱhe. Vhathu vhoṱhe vha sedzana na thaidzo u fana na Yona, Elia, Hagara na Loto. Nahone kha vhaṅwe dzenedzo thaidzo dzi vha dzi philiphise. Ngoho ndi ya uri roṱhe ro no vhuya ra vha na philiphise. Ndi ngazwo Yehova a tshi ṱoḓa uri ri pfelane vhuṱungu. (1 Pet. 3:8) Arali ra ita zwenezwo, ri ḓo thusa uri hu vhe na vhuthihi ndanguloni ya Yehova. Khezwi zwithu zwiraru zwine ra khou ṱoḓa u zwi ita, ndi u thetshelesa, u ḓivha khwine na u pfela vhuṱungu vhahashu.