1-2. Tshirengululi ndi mini nahone ndi ngani ri tshi tea u rengululwa?

MUSI Adamu a tshi ita tshivhi, o xelelwa nga tshibuli tsha u tshila tshoṱhe nahone a dovha a ita uri vhana vhawe vha si tsha kona u tshila tshoṱhe. O ita tshivhi nga khole, ho vha hu si na zwe a vha a tshi nga zwi amba uri a ḓiimelele. Fhedzi vhana vhawe a si vhone vho khakhaho nahone a si vhone vho mu ṱuṱuwedzaho uri a ite tshivhi. (Vharoma 5:12, 14) Adamu o vha o tewa nga u fa, fhedzi naa Mudzimu o vha a tshi ḓo ita zwiṅwe zwithu uri vhana vha Adamu vha kone u tshila tshoṱhe? Ee! Nga murahu ha musi Adamu o no tshinya, Mudzimu o thoma u sumbedzisa uri u ḓo tshidza hani vhana vha Adamu vha dzimiḽioni kha tshivhi na lufu. (Gen. 3:15) Nga tshifhinga tsho teaho Yehova o vha a tshi ḓo rumela murwa wawe uri a ḓe a ṋekedze “vhutshilo hawe sa tshirengululi a tshi itela vhanzhi.”—Marko 10:45; Yoh. 6:51.

² Tshirengululi ndi mini? Musi Maṅwalo a Tshikriste a Tshigerika a tshi amba nga ha tshirengululi, a vha a tshi khou amba nga ha tshiṱhavhelo tshe Yesu a tshi ṋekedza u itela u rengulula zwe Adamu a xelelwa ngazwo. (1 Vhakor. 15:22) Ndi ngani ro vha ri tshi tea u rengululwa? Ndi ngauri kha mulayo we Yehova a u vhea ho vha hu tshi ṱoḓea uri vhutshilo vhu lifhiwe nga vhutshilo. (Ek. 21:23, 24) Adamu o xelelwa nga vhutshilo ho fhelelaho. Samusi Yehova o vha a tshi ṱoḓa uri vhutshilo vhu lifhiwe nga vhutshilo, Yesu o ṋekedza vhutshilo hawe ho fhelelaho. (Vharoma 5:17) Zwenezwo zwo mbo ḓi ita uri a vhe “Khotsi wa Lini na Lini” kha vhoṱhe vha re na lutendo kha tshirengululi.—Yes. 9:6; Vharoma 3:23, 24.

3. U ya nga Yohane 14:31 na 15:13, ndi ngani Yesu o ṋekedza vhutshilo hawe?

³ Yesu o vha o ḓiimisela u ṋekedza vhutshilo hawe ngauri u funa Khotsi awe na riṋe. (Vhalani Yohane 14:31; 15:13.)  Lwonolo lufuno o lu sumbedza nga u fhulufhedzea u swika a tshi fa na nga u ita zwi funwaho nga Khotsi awe. Zwe Yesu a ita zwi ḓo ita uri dzembe ḽi vhuyelele mufhiṋini, vhathu na ḽifhasi zwi vhe nga nḓila ye Yehova a vha a tshi khou ṱoḓa zwi tshi vha ngayo. Kha ino thero, ri ḓo amba nga ha uri ndi ngani Yehova o tendela Yesu a tshi tambudzwa musi a sa athu u fa. Ri ḓo dovha ra amba nga ha tsumbo ya muṅwe muṅwali wa Bivhili we a vha a tshi dzhiela nṱha tshirengululi. Ri ḓo fhedzisela nga u amba nga ha uri ri nga sumbedza hani uri ri dzhiela nṱha tshirengululi tshe Yehova na Yesu vha ri ṋea, na uri ri nga dzula hani ri tshi tshi dzhiela nṱha.

4. Ṱalusani zwo iteaho musi Yesu a sa athu u fa.

⁴ Humbulani uri ho itea mini nga ḓuvha ḽe Yesu a vhulawa ngaḽo. O vha a tshi nga humbela Yehova uri a mu ṋee vharuṅwa vhanzhi uri vha mu thuse na u mu lwela, fhedzi ho ngo zwi ita. Nṱhani hazwo, o tendela maswole a Vharoma a tshi mu fara na u mu rwa. (Mat. 26:52-54; Yoh. 18:3; 19:1) Vho mu rwa vha mu huvhadza nga tshimebi. Nga murahu vha mu kombetshedza u hwala danda naho muṱana wawe wo vha u tshi khou bva malofha. Yesu o lingedza u hwala ḽeneḽo danda a tshi khou ḽi isa fhethu he a vha a tshi ḓo vhulawa hone. Fhedzi hu sa athu u fhela na tshifhinga, maswole a Vharoma a mbo ḓi vhudza muṅwe munna uri a mu hwalele ḽone. (Mat. 27:32) Musi Yesu a tshi swika fhethu he a vha a tshi ḓo vhulayelwa hone, vho ombela zwanḓa zwawe na milenzhe kha danda. Musi a tshi ṋembeledzwa kha danda, zwo ita uri a tou ṋaṋa u vhaisala. Khonani dzawe na mme awe vha mu lilela, ngeno vhavhusi vha Vhayuda vha tshi khou mu kolela. (Luka 23:32-38; Yoh. 19:25) Yesu o fhedza tshifhinga tshilapfu a tshi khou pfa vhuṱungu. Nga nṱhani ha nḓila ye a ombelwa ngayo, mbilu na mafhafhu awe zwo vha zwi tshi khou shumesa nahone zwenezwo zwa ita uri zwi mu konḓele u fema. Yesu o zwi ḓivha uri o fhulufhedzea vhutshilo hawe hoṱhe nahone musi a sa athu u fa, o rabela lwa u fhedzisa. A mbo ḓi kwatama a fa. (Marko 15:37; Luka 23:46; Yoh. 10:17, 18; 19:30) O fa nga nḓila i vhavhaho na i shonisaho.

5. Yesu o vha a tshi khou vhilaedziswa nga mini?

⁵ Yesu o vha a sa khou vhilaedziswa nga maanḓa nga nḓila ye a vha a tshi ḓo vhulawa ngayo. O vha a tshi khou vhilaedziswa nga zwe vha amba uri vha khou mu vhulayela zwone. O pomokwa uri o sema Mudzimu na uri ha ṱhonifhi dzina ḽawe. (Mat. 26:64-66) Zwenezwo zwo mu tsikeledza vhukuma nahone a humbula uri ndi khwine Yehova a tshi ita uri a si shoniswe nga yeneyi nḓila. (Mat. 26:38, 39, 42) Ndi ngani Yehova o tendela murwa wawe a tshi tambudzwa na u vhulawa? Kha ri ambe nga zwiitisi zwiraru.

6. Ndi ngani zwo vha zwo tea uri Yesu fhahewe kha danda?

⁶ Tsha u thoma, Yesu o vha a tshi tea u fhahewa kha danda uri a vhofholole Vhayuda kha samba ḽa Mulayo. (Vhagal. 3:10, 13) Vho vha vho seṅwa ngauri vho vha vho fhulufhedzisa uri vha ḓo ita zwine Mulayo wa Mudzimu wa amba, fhedzi vha si zwi ite. Vho vha vha tshi ḓo fa ngauri vho vha vhe vhaḓuhulu vha Adamu, fhedzi vho vha vho dovha vha seṅwa. (Vharoma 5:12) Mulayo we Mudzimu a u ṋea Vhaisiraele wo amba uri muthu o vha a tshi tea u vhulawa arali a ita tshivhi tshine tsha ita uri a vhulawe. Nga zwiṅwe zwifhinga, nga murahu vho vha vha tshi fhahea tshitumbu tshawe kha danda. * (Dot. 21:22, 23; 27:26) Ngauri Yesu o  fhahewa kha danda, o vhofholola Vhayuda kha samba nahone tshiṱhavhelo tshawe tsho vha thusa naho vho mu landula.

7. Ndi tshifhio tshiitisi tsha vhuvhili tsha uri Mudzimu a tendele Murwa wawe a tshi tambudzwa?

⁷ Kha ri ambe nga ha tshiitisi tsha vhuvhili tsha uri ndi ngani Mudzimu o tendela Murwa wawe a tshi tambudzwa. O vha a tshi khou gudisa Yesu uri a nga ita hani mushumo wa u vha Tshifhe Muhulu we a vha a tshi ḓo vha nawo. Yesu o kona u zwi vhona uri zwi a konḓa u thetshelesa Mudzimu musi u tshi khou lingwa. O pfa o tsikeledzea lwe a rabela nga “mukosi muhulu na zwililo” a tshi khou humbela thuso. Ngauri Yesu o vha o tsikeledzea nga maanḓa musi a tshi khou lingwa, u a pfesesa uri na riṋe ri ṱoḓa u ‘thusiwa’ musi ri tshi “lingwa.” Ri livhuwa Yehova ngauri o ita uri ri vhe na Tshifhe Muhulu ane a “pfesesa uri ri a shaya nungo.”—Vhahev. 2:17, 18; 4:14-16; 5:7-10.

8. Ndi tshifhio tshiitisi tsha vhuraru tsha uri Mudzimu a tendele Yesu a tshi lingwa lu vhavhaho?

⁸ Tshiitisi tsha vhuraru tsha uri Yehova a tendele Yesu a tshi tambudzwa ndi uri hu fhindulwe mbudziso ine ya ri: Naa vhathu vha nga dzula vha tshi fhulufhedzea kha Yehova naho vha tshi khou sedzana na milingo i vhavhaho? Saṱhane u ri a zwi konadzei. U amba uri vhathu vha shumela Mudzimu ngauri vha ṱoḓa uri a vha thuse nga tshiṅwe tshithu. Nahone u vhona u nga a vha funi Yehova, sa zwe Adamu a ita. (Yobo 1:9-11; 2:4, 5) Yehova o tendela Yesu a tshi lingwa lu vhavhaho ngauri o vha a tshi zwi ḓivha uri u ḓo fhulufhedzea. Yesu o dzula a tshi fhulufhedzea, a sumbedza uri Saṱhane ndi muzwifhi.

9. Muapostola Yohane o ri vhetshela tsumbo ifhio?

⁹ Vhakriste vhanzhi vho khwaṱhiswa lutendo nga u guda nga ha tshirengululi. Vho dzula vha tshi huwelela naho vha tshi khou tovholwa na u sedzana na milingo vhutshilo havho hoṱhe. Kha ri ambe nga ha tsumbo ya muapostola Yohane. O huwelela nga u fhulufhedzea nga ha Kristo na tshirengululi lwa miṅwaha i ṱoḓaho u fhira 60. Musi e na miṅwaha i ṱoḓaho u vha 100, muvhuso wa Roma wo ita uri a iswe dzhele ngei tshiṱangadzimeni tsha Patimo ngauri vho zwi dzhia uri u khombo. O vha o tshinya’ni? O farwa nge a “amba nga ha Mudzimu na u amba ngoho nga ha Yesu.” (Nzumb. 1:9) Yohane o ri vhetshela tsumbo yavhuḓi ya u vha na lutendo na u konḓelela.

10. Bugu dze Yohane a dzi ṅwala dzi sumbedza hani uri o vha a tshi dzhiela nṱha tshirengululi?

¹⁰ Kha bugu dze Yohane a dzi ṅwala, o sumbedza nḓila ye a vha a tshi funa ngayo Yesu na nḓila ye a vha a tshi dzhiela ngayo nṱha tshiṱhavhelo tshawe. O amba nga ha tshirengululi kana nḓila ine tsha ri vhuyedza ngayo lu fhiraho 100. Sa tsumbo, o ṅwala uri: “Ane a ita tshivhi a ḓivhe uri ri na Yesu Kristo muthusi o lugaho ane a bva kha Khotsi.” (1 Yoh. 2:1, 2) Kha bugu dzawe, Yohane o dovha a ombedzela uri ndi zwa ndeme u “huwelela nga ha Yesu.” (Nzumb. 19:10) Zwi tou vha khagala uri Yohane o vha a tshi dzhiela nṱha tshirengululi. Riṋe ri nga sumbedza hani uri ri tshi dzhiela nṱha?

11. Ri nga thuswa nga mini u sa ita tshivhi musi ri tshi lingwa?

¹¹ Iledzani mulingo wa u ita tshivhi. Arali ri tshi dzhiela nṱha tshirengululi, a ri nga humbuli uri: ‘Ndi ngani ndi tshi tea u iledza mulingo une wa nga ita uri ndi ite tshivhi? Ndi nga ita tshivhi, nga murahu nda humbela pfarelo.’ Nṱhani hazwo, musi ri tshi lingwa uri ri ite tshivhi, ri tea u ri: ‘Yehova na Yesu vho no nnyitela zwithu zwinzhi, ndi nga si ite hetshi tshivhi.’ Ri nga humbela Yehova uri a ri thuse, ra  ri: ‘U songo tenda ndi tshi kundwa nga hoyu mulingo.’—Mat. 6:13.

12. Ri nga shumisa hani maipfi a re kha 1 Yohane 3:16-18?

¹² Funani vhahaṋu. Musi ri tshi sumbedza uri ri a vha funa, ri vha ri tshi khou sumbedza uri ri dzhiela nṱha tshirengululi. Ndi ngani ri tshi ralo? Ndi ngauri Yesu ho ngo fela riṋe fhedzi, o fela na vhahashu. Zwi tou pfala uri Yesu u a vha funa nga maanḓa ngauri o vha o ḓiimisela u vha fela. (Vhalani 1 Yohane 3:16-18.) Ri sumbedza uri ri funa vhahashu nga nḓila ine ra vha fara ngayo. (Vhaef. 4:29, 31–5:2) Sa tsumbo, ri vha thusa musi vha tshi khou lwala kana musi vha tshi khou sedzana na milingo i konḓaho i nga ho khombo dza mupo. Fhedzi ri tea u ita mini musi wahashu a tshi ita kana u amba zwiṅwe zwithu zwine zwa ri khukhulisa?

13. Ndi ngani ri tshi tea u hangwela vhaṅwe?

¹³ Naa zwi a ni konḓela u hangwela vhahaṋu nga tshiṅwe tshifhinga? (Lev. 19:18) Arali zwo ralo, Bivhili i nga ni thusa. I ri: “Bvelani phanḓa ni tshi konḓelelana na u hangwelana zwi tshi bva mbiluni naho muṅwe o ni khakhela. Vhunga Yehova o ni hangwela zwi tshi bva mbiluni, na inwi ni ite nga u ralo.” (Vhakol. 3:13) Tshifhinga tshoṱhe musi ni tshi hangwela vhahaṋu, ni vha ni tshi khou sumbedza Khotsi aṋu wa ṱaḓulu uri ni dzhiela nṱha tshirengululi. Ri nga ita mini uri ri dzule ri tshi dzhiela nṱha tshirengululi?

14. Ri nga ita mini uri ri dzule ri tshi dzhiela nṱha tshirengululi?

¹⁴ Livhuwani Yehova nge a ni ṋea tshirengululi. Muṅwe wahashu wa tshifumakadzini wa ngei India ane a pfi Joanna a re na miṅwaha ya 83 u ri: “Ndi vhona u nga musi ndi tshi rabela ḓuvha na ḓuvha, ndi zwa ndeme uri ndi livhuwe Yehova nge a nṋea tshirengululi.” Musi ni tshi rabela ḓuvha na ḓuvha, vhudzani Yehova vhukhakhi haṋu nahone ni humbele pfarelo. Zwi tou pfala uri ni ḓo tea u ṱoḓa thuso na kha vhahulwane arali no ita tshivhi tshihulwane. Vha ḓo ni thetshelesa, vha ni eletshedza vha tshi shumisa Bivhili. Vha ḓo rabela na inwi, vha humbela Yehova uri a ni hangwele uri ni kone u dovha ni vhe na vhushaka havhuḓi nae.—Yak. 5:14-16.

15. Ndi ngani ri tshi tea u guda nga ha tshirengululi na u elekanya nga hatsho?

¹⁵ Elekanyani nga ha tshirengululi. Muṅwe wahashu wa tshifumakadzini ane a pfi Rajamani a re na miṅwaha ya 73 u ri: “Ndi tsengisa miṱodzi musi ndi tshi vhala nga ha nḓila ye Yesu a  tambudzwa ngayo.” Na inwi ni nga ṱungufhala musi ni tshi humbula nga ha nḓila ye Murwa wa Mudzimu a tambudzwa ngayo. Fhedzi musi ni tshi bvela phanḓa ni tshi elekanya nga ha tshiṱhavhelo tsha Yesu, ni ḓo mu funa, na funa na Yehova nga ho engedzeaho. U guda nga ha tshirengululi kha pfunzo ya muthu nga eṱhe na kha Vhurabeli ha Muṱa zwi nga ni thusa uri ni elekanye nga hatsho.

16. U gudisa vhaṅwe nga ha tshirengululi zwi nga ri vhuyedza hani? (Sedzani tshifanyiso tshi re kha gwati.)

¹⁶ Gudisani vhaṅwe nga ha tshirengululi. Tshifhinga tshoṱhe musi ri tshi vhudza vhaṅwe nga ha tshirengululi, zwi ita uri na riṋe ri tshi dzhiele nṱha nga ho engedzeaho. Hu na dzikhandiso na dzividio dzine dza nga ri thusa u ṱalutshedza vhaṅwe uri ndi ngani Yesu o vha o tea u ri fela. Sa tsumbo, ri nga shumisa ngudo 4 ya bugwana Mafhungo Maḓifha A Bvaho Ha Mudzimu! Yeneyo ngudo i na tshiṱoho tshine tsha ri “Yesu Kristo Ndi Nnyi?” Kana ri nga shumisa ndima 5 ya bugu Bivhili I Nga Ri Funza Mini? Yeneyo ndima i na tshiṱoho tshine tsha ri “Tshifhiwa Tsha Ndeme Tshi Bvaho Kha Mudzimu.” Nahone ṅwaha muṅwe na muṅwe ri ita uri nḓila ine ra dzhiela nṱha ngayo tshirengululi i engedzee nga u ya tshihumbudzoni na nga u ramba vhaṅwe uri vha ḓe. Yehova o ri ṋea ndugelo khulwane ya u gudisa vhaṅwe nga ha Murwa wawe.

17. Ndi ngani tshirengululi tshi tshifhiwa tshihulwane tshi bvaho kha Mudzimu?

¹⁷ Zwi tou vha khagala uri ri na zwiitisi zwinzhi zwa uri ri dzule ri tshi dzhiela nṱha tshirengululi. Tshirengululi tshi ita uri ri vhe na vhushaka havhuḓi na Yehova naho ri na tshivhi. Tshirengululi tshi ḓo dovha tsha ita uri mishumo ya Diabolo i fheliswe. (1 Yoh. 3:8) Tshi ḓo ita uri ḽifhasi ḽi vhe nga nḓila ye Yehova a vha a tshi ṱoḓa uri ḽi vhe ngayo. Ḽifhasi ḽi ḓo vha pharadiso. Muṅwe na muṅwe ane na ṱangana nae u ḓo vha a mushumeli wa Yehova nahone a tshi mu funa. U nga ri ḓuvha na ḓuvha ri nga ṱoḓa nḓila dzine ra nga sumbedza ngadzo uri ri dzhiela nṱha tshifhiwa tshihulwane tsha tshirengululi tshe Mudzimu a ri ṋea tshone.