Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

THERO I GUDWAHO 31

“A Ri Neti”!

“A Ri Neti”!

“Nga zwenezwo, a ri neti.”—2 VHAKOR. 4:16.

LUIMBO 128 U Konḓelela U Swika Vhufheloni

MANWELEDZO *

1. Vhakriste vha fanela u ita mini uri vha ṱhaphudze mbambe ya vhutshilo?

VHAKRISTE vha kha mbambe ya vhutshilo. Hu sa londwi uri ri na tshifhinga tshingafhani ri tshi khou gidima kha yeneyo mbambe, ri fanela u bvela phanḓa ri tshi gidima u swika ri tshi ṱhaphudza. Nyeletshedzo ye muapostola Paulo a i ṋea Vhakriste vha Filipi i nga ri ṱuṱuwedza uri ri ṱhaphudze mbambe. Vhaṅwe vha re tshivhidzoni tsha Filipi vho vha vhe na miṅwaha minzhi vha tshi khou shumela Yehova musi Paulo a tshi vha ṅwalela vhurifhi. Vho vha vha tshi khou gidima zwavhuḓi, fhedzi Paulo o vha a tshi khou vha humbudza uri vha fanela u konḓelela kha yeneyo mbambe. O vha a tshi khou ṱoḓa uri vha edzise tsumbo yawe ya u ‘bvela phanḓa uri vha swikelele tshipikwa.’—Vhafil. 3:14.

2. Ndi ngani nyeletshedzo ye Paulo a i ṋea Vhafilipi yo vha i tshifhingani?

2 Nyeletshedzo ye Paulo a i ṋea Vhafilipi yo vha i tshifhingani. Tshivhidzo tsha Filipi tsho tovholwa u bva tshi tshi tou thoma. Nga 50 C.E., Paulo na Silasi vho tenda Mudzimu a tshi vha ramba uri vha ‘wele Makedonia,’ vha ya u huwelela mafhungo maḓifha ngei Filipi. (Mish. 16:9) Musi vhe henefho, vho wana muṅwe mufumakadzi ane a pfi Lidia we a “thetshelesa, Yehova a vula tshoṱhe mbilu yawe” uri a pfe mafhungo maḓifha. (Mish. 16:14) Nga murahu ha tshifhinganyana, ene na vhane vha dzula muḓini wawe vha lovhedzwa. Fhedzi Diabolo o mbo ḓi thoma u vha vhangela thaidzo. Vhanna vha yeneyo ḓorobo vho dzhia Paulo na Silasi naho vha si na mulandu, vha vha isa kha vhavhusi vha ḓorobo nahone vha vha pomoka uri vha khou vusa bonyongo. Nga nṱhani ha zwenezwo, Paulo na Silasi vho rwiwa, vha valelwa dzhele nahone vha humbelwa uri vha bve kha yeneyo ḓorobo. (Mish. 16:16-40) Naa zwenezwo zwo ita uri vha nete? Na luthihi! Nahone vhenevho vhahashu vha tshivhidzo tshine tsha kha ḓi tou bva u thomiwa vho ita mini? Na vhone vho vhea tsumbo yavhuḓi nga u konḓelela. A zwi timatimisi uri vho ṱuṱuwedzwa vhukuma nga tsumbo yavhuḓi ye Paulo na Silasi vha vha vhetshela yone.

3. Ndi mini zwe Paulo a vha a tshi ḓivha uri u tea u zwi ita nahone ri ḓo haseledza mbudziso dzifhio?

3 Paulo o vha o ḓiimisela u konḓelela. (2 Vhakor. 4:16) O vha a tshi zwi ḓivha uri u fanela u livhisa ṱhogomelo kha tshipikwa u itela u ṱhaphudza mbambe. Ri nga guda mini kha tsumbo ya Paulo? Ndi tsumbo dzifhio dza musalauno dzine dza sumbedza uri ri nga konḓelela hu sa londwi milingo ine ra sedzana nayo? Fhulufhelo ḽine ra vha naḽo ḽi nga ri thusa hani uri ri si tendele tshithu naho tshi tshifhio tshi tshi ita uri ri nete?

NḒILA INE TSUMBO YA PAULO YA NGA RI VHUYEDZA NGAYO

4. Paulo o dzula hani o farekanea kha mushumo wa Yehova hu sa londwi zwe zwa itea khae?

4 Humbulani nga ha zwithu zwoṱhe zwe Paulo a vha a tshi khou zwi ita musi a tshi ṅwalela Vhafilipi vhurifhi. O farwa, a valelwa nḓuni ngei Roma. O vha a sa koni u ya nnḓa uri a huwelele. Fhedzi o vha a tshi huwelela kha vhathu vhane vha ḓa u mu dalela na u ṅwalela zwivhidzo zwi re kule marifhi. Na ṋamusi, Vhakriste vhanzhi vhane a vha koni u bva hayani, vha ita zwoṱhe zwine vha nga kona u itela u huwelela mafhungo maḓifha kha vhane vha ḓa miḓini yavho. Vha dovha vha ṅwalela marifhi a ṱuṱuwedzaho vhathu vhane a ri vha wani musi ri vhuḓinḓani.

5. U ya nga maipfi a Paulo a re kha Vhafilipi 3:12-14, ndi mini zwe zwa mu thusa uri a dzule o livhisa ṱhogomelo kha tshipikwa?

5 Paulo ho ngo tendela u thithiswa nga zwithu zwavhuḓi zwe a zwi swikelela tshifhingani tsho fhiraho kana nga vhukhakhi he a vhu ita tshifhingani tsho fhiraho. Nahone o amba uri ndi zwa ndeme u “hangwa zwithu zwi re murahu” uri u kone u “hovhelela zwi re phanḓa,” zwine zwa ḓo ita uri u kone u ṱhaphudza mbambe. (Vhalani Vhafilipi 3:12-14.) Ndi zwifhio zwiṅwe zwithu zwe zwa vha zwi tshi nga thithisa Paulo? Tsha u thoma, Paulo o vha e muthu o bvelelaho vhukuma kha Vhayuda musi a sa athu vha Mukriste. Fhedzi o dzhia zwenezwo zwithu “zwi mathukhwi.” (Vhafil. 3:3-8) Tsha vhuvhili, ho ngo tendela u ḓivhona mulandu nge a tovhola Vhakriste tshifhingani tsho fhiraho zwi tshi ita uri a si shumele Yehova. Tsha vhuraru, ho ngo vhona u nga zwithu zwavhuḓi zwe a zwi itela Yehova zwo lingana kana uri a nga litsha u mu shumela. Paulo o khunyeledza zwithu zwinzhi vhuḓinḓani hu sa londwi u valelwa dzhele, u rwiwa, u kanḓwa nga matombo, u pwashetshelwa nga tshikepe na u sa vha na zwiḽiwa na zwiambaro zwo eḓanaho. (2 Vhakor. 11:23-27) Hu sa londwi zwe a zwi khunyeledza na zwe a ṱangana nazwo, Paulo o vha a tshi zwi ḓivha uri u fanela u bvela phanḓa a tshi shumela Yehova. Na riṋe ri fanela u ita zwi fanaho.

6. Ndi zwifhio zwiṅwe “zwithu zwi re murahu” zwine ra nga tea u zwi hangwa?

6 Ri nga edzisa hani tsumbo ya Paulo ya u “hangwa zwithu zwi re murahu”? Vhaṅwe vhashu ri nga fanela u lwisana na u ḓivhona mulandu nga nṱhani ha zwivhi zwe ra zwi ita tshifhingani tsho fhiraho. Arali zwo ralo, zwi nga vha zwavhuḓi uri ni gude nga ha tshirengululi tsha Kristo kha ngudo ya muthu nga eṱhe. Arali ra guda, u elekanya na u rabela nga ha tshirengululi, zwi nga ri thusa uri ri si ḓivhone mulandu. Ri nga dovha ra litsha u ḓivhona mulandu nga zwivhi zwe Yehova a ri hangwela zwone. Ṱhogomelani zwiṅwe zwine ra zwi guda kha Paulo. Vhaṅwe vha nga vha vho ṱutshela mishumo i holelaho vhukuma uri vha itele Yehova zwo engedzeaho. Arali zwo ralo, naa ri nga hangwa zwe ra zwi sia murahu nga u sa tama zwithu zwe ra vha ri tshi nga vha ri nazwo? (Num. 11:4-6; Muh. 7:10) “Zwithu zwi re murahu” zwi nga dovha zwa katela zwithu zwe ra khunyeledza tshumeloni ya Yehova kana milingo ye ra i kunda tshifhingani tsho fhiraho. Ndi ngoho uri musi ri tshi sedza nḓila ye Yehova a ri fhaṱutshedza na u ri tikedza ngayo tshifhingani tsho fhiraho, zwi ḓo ita uri ri sendele tsini nae. Fhedzi a ri ṱoḓi u humbula uri zwe ra zwi itela Yehova tshifhingani tsho fhiraho zwo lingana.—1 Vhakor. 15:58.

Ri fanela u iledza zwithithisi nahone ri livhise ṱhogomelo kha tshipikwa musi ri kha mbambe ya vhutshilo (Sedzani phara 7)

7. U ya nga 1 Vhakorinta 9:24-27, hu ṱoḓea mini uri ri kone u ṱhaphudza mbambe ya vhutshilo? Fanyisani.

7 Paulo o pfesesa maipfi a Yesu ane a ri: “Itani vhuḓidini vhuhulwane.” (Luka 13:23, 24) Paulo o vha a tshi zwi ḓivha uri u fanela u ita vhuḓidini u swika vhufheloni, u fana na Yesu. Nga zwenezwo, o fanyisa vhutshilo ha Vhakriste na mbambe. (Vhalani 1 Vhakorinta 9:24-27.) Mugidimi a re kha mbambe u livhisa ṱhogomelo kha u i ṱhaphudza nahone u a iledza zwithithisi. Sa tsumbo, vhagidimi vha nga gidima kha bada ine ya vha na mavhengele na zwiṅwe zwithithisi. Ni vhona u nga mugidimi a re kha mbambe a nga ima nahone a sedza zwithu zwi re vhengeleni? A nga si zwi ite arali a tshi khou ṱoḓa u wana pfufho! Na riṋe ri fanela u iledza zwithithisi samusi ri kha mbambe ya vhutshilo. Arali ra ita vhuḓidini vhuhulwane u fana na Paulo, ra livhisa ṱhogomelo kha tshipikwa, ri ḓo wana malamba!

U SHUMELA YEHOVA NAHO HU NA THAIDZO

8. Ndi dzifhio thaidzo tharu dzine ra ḓo dzi haseledza?

8 Kha ri haseledze thaidzo tharu dzine dza nga ita uri ri fhungudze luvhilo lune ra khou gidima ngalwo. Ya u thoma, ndi musi zwe ra lavhelela zwi sa khou itea. Ya vhuvhili, u sa kona u ita zwo engedzeaho nga nṱhani ha vhulala. Ya vhuraru, ndi thaidzo dzi sa fheli. Musi ri tshi guda nga ha nḓila ye vhaṅwe vha sedzana ngayo na dzenedzo thaidzo, ri nga vhuyelwa.—Vhafil. 3:17.

9. Ri nga ḓipfa hani musi zwe ra lavhelela zwi sa khou itea?

9 Musi zwe na lavhelela zwi sa khou itea. Nga lwa nzulele, ri ṱoḓa zwithu zwavhuḓi zwe Yehova a ri fhulufhedzisa zwone zwi tshi itea. Habakuku o amba uri u khou ṱoḓa Yehova a tshi fhelisa vhuvhi vhu re Yuda, fhedzi Yehova o mu vhudza uri a dzule o ‘lindela.’ (Hab. 2:3) Naho zwo ralo, musi zwe ra zwi lavhelela zwi sa khou itea, zwi nga ita uri ri si tsha fhisea nahone ra kulea nungo. (Mir. 13:12) Zwenezwi zwo itea kha vhahashu nga vho 1914. Nga tshenetsho tshifhinga, Vhakriste vho ḓodzwaho vho vha vho lavhelela u wana malamba avho a u ya ṱaḓulu. Musi zwe vha zwi lavhelela zwi sa khou itea, vhahashu vha fhulufhedzeaho vho ita mini?

Vho Royal na Pearl Spatz a vho ngo ya ṱaḓulu nga 1914, fhedzi vho bvela phanḓa vha tshi shumela Yehova nga u fhulufhedzea lwa miṅwaha minzhi (Sedzani phara 10)

10. Ndi mini zwe vhaṅwe vhavhingani vha zwi ita musi zwe vha zwi lavhelela zwi sa khou itea?

10 Ṱhogomelani tsumbo ya vhahashu vhavhili vha fhulufhedzeaho vhe vha sedzana na honoho u kulea nungo. Wahashu Vho Royal Spatz vho lovhedzwa nga 1908 musi vhe na miṅwaha ya 20. Vho vha vhe na vhungoho ha uri hu si kale vha ḓo ya ṱaḓulu. Musi vha tshi fhulufhedzisa u vhinga Pearl nga 1911, vho ri: “Arali nṋe na inwi ri tshi khou ḓo vhingana, ri fanela u zwi ita nga tshihaḓu hu sa athu swika ṅwaha wa 1914!” Naa vhenevha vhavhingani vho litsha mbambe ya vhutshilo musi vha songo kona u ya ṱaḓulu nga 1914? Hai, ngauri vho vha vho livhisa ṱhogomelo kha u ita zwi funwaho nga Mudzimu, hu si kha u wana malamba. Vho vha vho ḓiimisela u gidima mbambe nga u konḓelela. Ngangoho, Royal na Pearl vho dzula vha tshi fhulufhedzea lwa miṅwaha minzhi u swika vha tshi lovha. A zwi timatimisi uri no lavhelela nga maṱo matswuku u vhona Yehova a tshi kunakisa dzina ḽawe ḽo ḓodziwaho matope, u sumbedza uri ndi ene o tewaho nga u vhusa na u ita zwoṱhe zwe a fhulufhedzisa. Ivhani na vhungoho ha uri zwenezwi zwi ḓo itea nga tshifhinga tshe Yehova a tshi vhea. Nga zwenezwo, kha ri bvele phanḓa ro farekanea nga u shumela Yehova nahone ri songo kulea nungo musi zwe ra lavhelela zwi sa khou itea.

Naho Vho Arthur Secord vho no aluwa, vho dzula vha tshi shumela Yehova (Sedzani phara 11)

11-12. Ndi ngani ri tshi nga bvela phanḓa na u shumela Yehova nga u fhulufhedzea naho ri si tshee na maanḓa u fana na u thomani? Ṋeani tsumbo.

11 U sa kona u ita zwo engedzeaho nga nṱhani ha vhulala. Mugidimi u tea u vha na maanḓa uri a kone u gidima kha mbambe. Fhedzi a ni ṱoḓi maanḓa uri ni kone u vha na lutendo lwo engedzeaho kha Yehova na uri ni fhisee vhukuma tshumeloni yawe. Vhahashu vhane a vha tshee na maanḓa u fana na kale vho ḓiimisela u bvela phanḓa vha tshi shumela Yehova. (2 Vhakor. 4:16) Sa tsumbo, musi Wahashu Vho Arthur Secord * vhe na miṅwaha ya 88, vho vha vhe si na mutakalo wavhuḓi nahone vho no fhedza miṅwaha ya 55 vha tshi khou shuma Bethele. Ḽiṅwe ḓuvha, muṅwe nese o sendela tsini na mmbete wavho u itela u vha thusa. A vha sedza nahone a amba navho nga nḓila ya vhulenda, a ri: “Wahashu Vho Secord, ndi kale vha tshi khou shumela Yehova.” Fhedzi Vho Secord vho vha vha sa khou livhisa ṱhogomelo kha zwe vha zwi ita tshifhingani tsho fhiraho. Vho mu sedza, vha ṅwethuwa nahone vha ri: “Ndi ngoho. Fhedzi zwa ndeme a si zwe ra zwi ita tshifhingani tsho fhiraho. Tsha ndeme vhukuma ndi u dzula ri tshi fhulufhedzea.”

12 Khamusi ndi kale ni tshi khou shumela Yehova nahone zwino mutakalo u si wavhuḓi u khou ita uri ni si mu shumele u fana na tshifhingani tsho fhiraho. Arali zwo ralo, ni songo kulea nungo. Ivhani na vhungoho ha uri Yehova u dzhiela nṱha nḓila ye na mu shumela ngayo nga u fhulufhedzea tshifhingani tsho fhiraho. (Vhaheb. 6:10) Ni songo hangwa uri u funa Yehova a zwi ḓitiki nga zwithu zwine ra zwi ita tshumeloni yawe. Fhedzi ri sumbedza uri ri funa Yehova nga u vha na mavhonele avhuḓi na u ita zwoṱhe zwine ra nga kona tshumeloni yawe. (Vhakol. 3:23) Yehova u a pfesesa zwine ri si kone u zwi ita nahone ha lavheleli uri ri mu ṋee zwine ra si zwi kone.—Marko 12:43, 44.

Vho Anatoly na Lidiya Melnik vho konḓelela hu sa londwi milingo minzhi ye vha ṱangana nayo (Sedzani phara 13)

13. Tshenzhelo ya Vho Anatoly na mufumakadzi wavho i ri ṱuṱuwedza hani uri ri bvele phanḓa ri tshi shumela Yehova hu sa londwi milingo minzhi?

13 Thaidzo dzi tshi khou tou tevhekana. Vhaṅwe vhashumeli vha Yehova vho konḓelela u tovholwa na milingo lwa tshifhinga tshilapfu. Sa tsumbo, Vho Anatoly Melnik * vho vha vhe na miṅwaha ya 12 musi khotsi avho vha tshi valelwa dzhele na u iswa Siberia hune ha vha khilomithara dzi fhiraho 7 000 u bva Moldova hune ha vha na muṱa wavho. Nga murahu ha ṅwaha muthihi, Vho Anatoly, mme avho na makhulu wavho vha mukegulu na vha mukalaha vho iswa Siberia. Nga murahu ha tshifhinga, vho kona u ya miṱanganoni, fhedzi vho vha vha tshi tea u tshimbila fhethu hu re na mahaḓa lwa khilomithara dza 30 na u konḓelela mutsho u rotholaho vhukuma. Nga murahu, Wahashu Vho Melnik vho fhedza miṅwaha miraru vhe dzhele, vhe kule na mufumakadzi wavho Lidiya na ṅwananyana wavho we a vha e na ṅwaha muthihi. Hu sa londwi thaidzo dze vha ṱangana nadzo, Vho Anatoly na muṱa wavho vho dzula vha tshi shumela Yehova nga u fhulufhedzea. Zwino Vho Anatoly vha na miṅwaha ya 82 nahone vha shuma sa Komiti Ya Davhi ngei Asia Vhukati. U nga ri ri nga edzisa tsumbo ya Vho Anatoly na mufumakadzi wavho nga u ita zwoṱhe zwine ra nga kona tshumeloni ya Yehova na u bvela phanḓa ri tshi konḓelela u fana na tshifhingani tsho fhiraho.—Vhagal. 6:9.

DZULANI NO LIVHISA ṰHOGOMELO KHA FHULUFHELO ḼAṊU ḼA VHUMATSHELO

14. Paulo o vha a tshi tea u ita mini u itela u swikelela tshipikwa tshawe?

14 Paulo o vha e na vhungoho ha uri u ḓo ṱhaphudza mbambe na u swikelela tshipikwa tshawe. Sa Mukriste o ḓodzwaho, o dzula o livhisa ṱhogomelo kha u wana ‘malamba ngei ṱaḓulu a zwe Mudzimu a mu vhidzela zwone.’ Fhedzi o vha a tshi tea u “bvela phanḓa” uri a kone u swikelela tshenetshi tshipikwa. (Vhafil. 3:14) Paulo o shumisa tshifanyiso tshavhuḓi u itela u thusa Vhafilipi uri vha dzule vho livhisa ṱhogomelo kha tshipikwa tshavho.

15. Paulo o shumisa hani tshifanyiso tsha u vha mudzulapo u itela u ṱuṱuwedza Vhakriste vha Vhafilipi uri vha ‘bvele phanḓa’?

15 Paulo o humbudza Vhafilipi uri vha ḓo dzula ṱaḓulu. (Vhafil. 3:20) Ndi ngani vho vha vha tshi tea u humbula zwenezwo? Nga tshenetsho tshifhinga, vhathu vho vha vha tshi ṱoḓa u vha vhadzulapo vha Roma ngauri ho vha hu na mbuyelo nnzhi. * Fhedzi Vhakriste vho ḓodzwaho vho vha vha tshi ḓo dzula nga fhasi ha muvhuso wavhuḓi vhukuma nahone vho vha vha tshi ḓo vha na mbuyelo nnzhi dzavhuḓi. U dzula ṱaḓulu zwo vha zwi zwa ndeme vhukuma u fhira u vha mudzulapo wa Roma. Nga zwenezwo, Paulo o ṱuṱuwedza Vhafilipi uri vha “ḓifare nga nḓila yo teaho mafhungo maḓifha nga ha Kristo.” (Vhafil. 1:27) Kha yeneyi ndimana, ipfi “ḓifare” zwi amba u ḓifara sa vhadzulapo. Ṋamusi, Vhakriste vho ḓodzwaho vha ri vhetshela tsumbo yavhuḓi nga u bvela phanḓa vha tshi lwela u swikelela tshipikwa tshavho tsha u tshila ṱaḓulu lwa tshoṱhe.

16. U ya nga Vhafilipi 4:6, 7, ndi mini zwine ra fanela u zwi ita naho ri na fhulufhelo ḽa u tshila ṱaḓulu kana paradisoni?

16 Hu sa londwi uri ri na fhulufhelo ḽa u tshila lwa tshoṱhe ṱaḓulu kana paradisoni, ri fanela u bvela phanḓa ri tshi lwela u swikelela tshenetsho tshipikwa. A ro ngo fanela u humbula zwithu zwe ra zwi sia murahu na u tendela naho tshi tshini tshi tshi ri thivhela u shumela Yehova, hu sa londwi vhuimo hashu. (Vhafil. 3:16) Ri nga vhona zwe ra zwi lavhelela zwi sa khou itea kana mutakalo washu u si tsha vha wavhuḓi musi ri tshi khou aluwa. Ri nga vha ro konḓelela u tovholwa na milingo lwa tshifhinga tshilapfu. Hu sa londwi uri ni khou ṱangana na thaidzo ifhio, “ni songo vhilaela nga tshithu na tshithihi.” Fhedzi zwoṱhe zwine na zwi ṱoḓa ni humbele Mudzimu nga thabelo nahone u ḓo ni thusa uri ni vhe na mulalo.—Vhalani Vhafilipi 4:6, 7.

17. Ri ḓo haseledza mini kha thero i tevhelaho?

17 U fana na mugidimi ane a lwa nga nungo dzoṱhe musi e magumoni a mbambe, na riṋe ri fanela u dzula ro livhisa ṱhogomelo kha tshipikwa tsha u ṱhaphudza mbambe ya vhutshilo. Ri fanela u lwa nga hune nungo na vhuimo hashu zwa ri tendela ngaho nahone ri ite zwoṱhe zwine ra nga kona uri ri wane zwe Mudzimu a ri fhulufhedzisa zwone tshifhingani tshi ḓaho. Ri nga dzula hani ri tshi konḓelela? Thero i tevhelaho i ḓo ri thusa uri ri ḓivhe zwine zwa tea u ḓa u thoma vhutshiloni hashu na uri ri “ṱhogomele zwithu zwa ndeme vhukuma.”—Vhafil. 1:9, 10.

LUIMBO 79 Vha Funzeni U Ima Vho Khwaṱha

^ phar. 5 Hu sa londwi uri ri na tshifhinga tshingafhani ri tshi khou shumela Yehova, ri fanela u bvela phanḓa ri tshi vha Vhakriste vho vhibvaho na u khwinisa nḓila ine ra mu shumela ngayo. Muapostola Paulo o ṱuṱuwedza vhatendi ngae uri vha songo neta! Musi ri tshi vhala vhurifhi he a vhu ṅwalela Vhafilipi, ri a ṱuṱuwedzea uri ri konḓelele musi ri tshi gidima mbambe ya vhutshilo. Ino thero i ḓo ri sumbedza uri ri nga shumisa hani maipfi a Paulo.

^ phar. 11 Sedzani nganeavhutshilo ya Wahashu Vho Secord ine ya ri My Part in Advancing Right Worship,” kha Tshiingamo tsha ḽa 15 June 1965 tsha Tshiisimane.

^ phar. 13 Sedzani nganeavhutshilo ya Wahashu Vho Melnik ine ya ri Taught From Childhood to Love God,” kha Awake! ya ḽa 22 October 2004.

^ phar. 15 Nga nṱhani ha uri shango ḽa Filipi ḽo vha ḽi tshi vhuswa nga Roma, vhathu vhane vha dzula Filipi vho vha vhe na pfanelo dza vhadzulapo vha Roma. Nga zwenezwo vhahashu vha Filipi vho pfesesa tshifanyiso tshe Paulo a tshi shumisa.