1. U ya nga 1 Vhathesalonika 5:11, ndi mushumo ufhio une roṱhe ra tea u u ita?

 NAA no no vhuya na vha kha tshivhidzo tshe ha tou fhaṱiwa Holo kana ya tou lugiswa? Arali zwo ralo, a zwi timatimisi uri ni nga si hangwe ḓuvha ḽa u thoma ḽe na vha na muṱangano kha yeneyo Holo. No livhuwa Yehova. Khamusi no vha no takala lwe na ṱoḓou lila, lwe ni si kone na u imba luimbo lwa u thoma. Holo dzashu dzo fhaṱiwaho zwavhuḓi dzi ita uri Yehova a rendiwe. Fhedzi hu na muṅwe mushumo wa u fhaṱa une wa ita uri Yehova a rendiwe nga maanḓa. A si mushumo wa u fhaṱa zwifhaṱo. Fhedzi ndi mushumo wa u fhaṱa vhathu vhane vha ḓa kha zwenezwi zwifhaṱo. Muapostola Paulo o vha a tshi khou humbula nga ha zwenezwo musi a tshi ṅwala maipfi a re kha 1 Vhathesalonika 5:11, e tshiṱoho tshashu tsha thewa khao.—Vhalani.

2. Ri ḓo amba nga ha mini kha heyi thero?

² Muapostola Paulo o ri vhetshela tsumbo yavhuḓi ngauri o vha a tshi ḓivha uri a nga fhaṱa hani vhahawe. O vha a tshi vha pfela vhuṱungu. Kha heyi thero, ri ḓo amba uri o thusa hani vhahawe uri (1) vha konḓelele milingo, (2) vha vhe na mulalo na vhaṅwe na uri (3) vha vhe na lutendo lwo khwaṱhaho kha Yehova. Kha ri vhone uri ri nga mu edzisa hani kha u fhaṱa vhahashu ṋamusi.—1 Vhakor. 11:1.

3. Ndi mavhonele afhio e Paulo a vha e nao?

³ Paulo o vha a tshi funa vhahawe nga maanḓa. O vha o no ṱangana na milingo, ndi ngazwo o vha a tshi kona u pfela vhuṱungu vhahawe vhane vha khou sedzana na milingo. Hu na tshifhinga tshe Paulo a vha a si na tshelede nahone o vha a tshi tea u shuma uri a wane tshelede ya u ḓiṱhogomela na u ṱhogomela  khonani dzawe. (Mish. 20:34) O vha a tshi ita madennde. Musi a tshi swika Korinta, o thoma u shuma na Akwila na Prisila, vhe vha vha vha tshi ita madennde. Fhedzi “nga savhatha iṅwe na iṅwe,” o vha tshi huwelela kha Vhayuda na Vhagerika. Musi Silasi na Timotheo vha tshi swika, “Paulo [o] farekanea vhukuma nga u huwelela ipfi ḽa Mudzimu.” (Mish. 18:2-5) Paulo ho ngo vhuya a hangwa uri tshithu tsha ndeme vhutshiloni hawe ndi u shumela Yehova. Paulo o kona u ṱuṱuwedza vhahawe ngauri o vha vhetshela tsumbo yavhuḓi ya u vha mushumi wa biko kha mushumo wa u huwelela na kha u ḓiṱhogomela. O vha humbudza uri vha songo tenda mbilaelo dza vhutshilo na u ṱhogomela miṱa yavho zwi tshi ita uri vha hangwe “zwine zwa vha zwa ndeme vhukuma,” zwine zwa vha u shumela Yehova.—Vhafil. 1:10.

4. Paulo na Timotheo vho kona hani u thusa vhahavho uri vha kone u konḓelela musi vha tshi khou tovholwa?

⁴ Musi hu tshi kha ḓi bva u vhumbwa tshivhidzo tsha Thesalonika, vhe vha vha vha tshi kha ḓi bva u vha Vhakriste vho tovholwa zwihulu. Musi vhathu vhe vha vha vho halifha vha sa khou wana Paulo na Silasi, vho kokodza “vhaṅwe vhafunziwa vha vha isa kha vhavhusi vha muḓi,” vha tshi khou ṱavha mukosi vha tshi ri: “Vhenevha vhathu vhoṱhe vha khou hanedza mulayo wa Kesare.” (Mish. 17:6, 7) Zwi tou pfala uri vhenevha vhahashu vhe vha vha vha kha ḓi bva u vha Vhakriste vho vha vho tshuwa musi vha tshi ṱhogomela uri vhathu vha henefho vha khou lwa navho. Zwo vha zwi tshi nga ita uri vha si tsha shumela Yehova nga u fhisea, fhedzi Paulo o vha a sa khou ṱoḓa zwenezwo zwi tshi itea. Naho Paulo na Silasi vho vha vha tshi khou tea u ṱuwa henefho fhethu, vho ita vhungoho ha uri tshenetsho tshivhidzo tshiswa tshi khou ṱhogomelwa. Paulo o humbudza Vhathesalonika uri: ‘Ro ruma wahashu Timotheo uri a ni khwaṱhise, a ni khuthadze a tshi itela lutendo lwaṋu, uri hu si vhe na ane a tsikeledzwa nga enea maṱungu.’ (1 Vhathes. 3:2, 3) Khamusi na Timotheo o tovholwa musi e hayani hawe ngei Lisitara nahone o vhona nḓila ye Paulo a khwaṱhisa ngayo vhahawe henengei. Nge Timotheo a vhona nḓila ye Yehova a vha thusa ngayo, o kona u khwaṱhisedza vhahawe vha Thesalonika vhe vha vha vha kha ḓi bva u vha Vhakriste uri zwithu zwi ḓo vha khwine.—Mish. 14:8, 19-22; Vhahev. 12:2.

5. Muṅwe wahashu ane a pfi Bryant o thuswa hani nga muhulwane wa tshivhidzo?

⁵ Paulo o dovha a khwaṱhisa hani vhahawe? Musi Paulo na Baranaba vha tshi vhuyelela Lisitara, Ikonio na Antiokia, vho “vhea vhahulwane zwivhidzoni zwoṱhe.” (Mish. 14:21-23) Zwi tou pfala uri vhenevho vhahulwane vho khwaṱhisa zwivhidzo u fana na vhahulwane ṋamusi. Ṱhogomelani zwe zwa ambiwa nga muṅwe wahashu wa tshinnani ane a pfi Bryant, o ri: “Musi ndi na miṅwaha ya 15, khotsi anga vho ri ṱutshela, mme anga vha bviswa tshivhidzoni. Ndo pfa ndo laṱiwa nahone ndo tsikeledzea.” Bryant o thuswa nga mini uri a kone u konḓelela? O ri: “Vho Tony vhane vha vha muhulwane wa tshivhidzo, vho vha vha tshi amba na nṋe musi ri pfunzoni na nga zwiṅwe zwifhinga. Vho mmbudza nga ha vhathu vhe vha vha vho takala naho vha tshi khou ṱangana na milingo. Vho mmbalela Phisalema 27:10 nahone kanzhi vho vha vha tshi mmbudza nga ha Hiskia, we a shumela Yehova naho khotsi awe e si tsumbo yavhuḓi.” Bryant o vhuyelwa hani nge a thuswa nga Vho Tony? Bryant o ri: “Vho Tony vho nṱuṱuwedza nda fheleledza ndo dzhenela tshumelo ya tshifhinga tshoṱhe.” Vhahulwane, ni tea u ṱhogomela vhahashu vhane vha nga Bryant, vhane vha ṱoḓa “fhungo ḽavhuḓi” ḽine ḽa ḓo vha ṱuṱuwedza.—Mir. 12:25.

6. Nganeavhutshilo dze Paulo a dzi amba dzo thusa hani vhahawe?

 ⁶ Paulo o humbudza vhahawe uri hu na ‘gole ḽa ṱhanzi’ ḽe ḽa kona u konḓelela milingo ngauri Yehova o vha ṋea maanḓa o engedzeaho. (Vhahev. 12:1) Paulo o vha a tshi zwi ḓivha uri arali a nga vhudza vhahawe nga ha nganeavhutshilo dza vhashumeli vha Yehova vha tshifhingani tsho fhiraho vhe vha kona u konḓelela milingo, zwi ḓo vha thusa uri vha vhe na tshivhindi na uri vha dzule vho livhisa ṱhogomelo kha ‘muḓi wa Mudzimu a tshilaho.’ (Vhahev. 12:22) Zwo tou ralo na ṋamusi. Roṱhe ro no khwaṱhiswa nga u vhala nga ha nḓila ye Yehova a thusa ngayo Gidioni, Baraka, Davida, Samuele na vhaṅwe. (Vhahev. 11:32-35) Ri dovha ra khwaṱhiswa nga tsumbo dza vhahashu vha musalauno. Ofisini khulwane ya Ṱhanzi dza Yehova ri dzula ri tshi wana marifhi a bvaho kha vhahashu vhe vha khwaṱhiswa nga u vhala nganeavhutshilo dza vhashumeli vha Yehova vha fhulufhedzeaho vha musalauno.

7. No guda mini kha nyeletshedzo ye Paulo a i amba kha Vharoma 14:19-21?

⁷ Ri fhaṱa vhahashu musi ri tshi amba na u ita zwithu zwine zwa ita uri tshivhidzoni hu vhe na mulalo. A ri tendeli mavhonele ashu a sa fani a tshi ita uri ri fhandekane. Nahone ri a tendelana na zwiimo arali hu sa khou pfukiwa vhulivhisi vhu re Bivhilini. Ṱhogomelani tsumbo i tevhelaho. Tshivhidzo tsha Roma tsho vha tshi na Vhakriste vha Vhayuda na Vhannḓa. Musi Mulayo wa Mushe u si tsha shuma, vhashumeli vha Mudzimu vho vha vha si tshee na mulayo une wa vha vhudza uri ndi zwiḽiwa zwifhio zwine vha sa tee u zwi ḽa. (Marko 7:19) U bva nga tshenetsho tshifhinga, vhaṅwe Vhayuda vho vha vha tshi ḽa zwiḽiwa zwiṅwe na zwiṅwe. Fhedzi vhaṅwe Vhakriste vha Vhayuda, vho vha vha tshi vhona u nga a vho ngo tea u ḽa zwenezwo zwiḽiwa. Zwenezwo zwo ita uri tshivhidzo tshi fhandekane. Paulo o vha sumbedza uri ndi zwa ndeme lungafhani u ita uri tshivhidzoni hu vhe na mulalo, o ri: “Ndi zwavhuḓi u sa ḽa ṋama, u sa nwa waini, kana u sa ita tshithu tshine tsha nga khukhulisa wahau.” (Vhalani Vharoma 14:19-21.) O vha thusa u vhona uri phambano dzi vhaisa muthu ene muṋe na tshivhidzo tshoṱhe. Paulo na ene o vha o ḓiimisela u shandula nḓila ine a ita ngayo zwithu uri a si khukhulise vhahawe. (1 Vhakor. 9:19-22) Na riṋe ri nga fhaṱa vhaṅwe na u ita uri hu vhe na mulalo nga u sa ṱaṱa khani na vhaṅwe ri tshi khou vha kombetshedza uri vha ite zwine riṋe ra ṱoḓa naho zwine vha khou zwi ita zwi sa khou lwisana na Bivhili.

8. Paulo o ita mini musi hu na mafhungo a ndeme e a vha a tshi nga ita uri hu si vhe na mulalo tshivhidzoni?

⁸ Paulo o ri vhetshela tsumbo yavhuḓi ya u ita uri hu vhe na mulalo na musi vhathu vha sa khou tendelana kha mafhungo a ndeme. Sa tsumbo, vhaṅwe Vhakriste vha u thoma vho amba uri vhathu vhane vha si vhe Vhayuda vho vha vha tshi tea u fumbiswa, khamusi u itela uri vha sa sasaladzwe nga Vhayuda. (Vhagal. 6:12) Paulo o vha a sa khou tendelana na eneo mafhungo, fhedzi ho ngo ṱoḓa uri hu tevhelwe nḓila ine ene a vhona ngayo zwithu. Nṱhani hazwo, o sumbedza uri u a ḓiṱukufhadza nga u humbela uri eneo mafhungo a iswe kha vhaapostola na vhahulwane ngei Yerusalema. (Mish. 15:1, 2) Zwenezwo zwo ita uri vhenevho Vhakriste vha takale na uri hu vhe na mulalo tshivhidzoni.—Mish. 15:30, 31.

9. Ri nga edzisa hani tsumbo ya Paulo?

⁹ Arali ra vha ri sa khou tendelana kha maṅwe mafhungo, ri nga ita uri hu vhe na mulalo nga u ṱoḓa vhulivhisi kha vhe Yehova a vha vhea uri vha ṱhogomele tshivhidzo. Kanzhi vhulivhisi ho thewaho Bivhilini ri nga vhu  wana kha khandiso dzashu kana kha vhulivhisi vhu bvaho kha ndangulo. Arali ra livhisa ṱhogomelo kha u tevhedza vhulivhisi nṱhani ha uri vhathu vha ite zwithu nga nḓila yashu, ri ḓo ita uri hu vhe na mulalo tshivhidzoni.

10. Ndi zwifhio zwiṅwe zwe Paulo a zwi ita uri hu vhe na mulalo tshivhidzoni?

¹⁰ Paulo o ita uri hu vhe na mulalo nga u amba zwithu zwavhuḓi nga vhahawe, nṱhani ha zwithu zwi si zwavhuḓi. Sa tsumbo, mafheleloni ha vhurifhi he a vhu ṅwalela Vharoma, Paulo o amba nga ha vhathu vhanzhi na nga zwithu zwavhuḓi zwe vha zwi ita. Ri nga edzisa Paulo nga u amba zwithu zwavhuḓi nga vhahashu. Musi ri tshi ita zwenezwo, ri ḓo ita uri vhahashu tshivhidzoni vha vhe dzikhonani na uri vha funane nga ho engedzeaho.

11. Ri nga ita hani uri hu vhe na mulalo arali ri sa khou tendelana na muṅwe?

¹¹ Nga zwiṅwe zwifhinga, na Vhakriste vho vhibvaho vha nga kha ḓi sa tendelana kha maṅwe mafhungo. Zwenezwi zwo itea kha Paulo na khonani yawe ya tsini Baranaba. Baranaba o vha tshi khou ṱoḓa vha tshi ṱuwa na Marko musi vha tshi ita mushumo wavho wa vhurumiwa, ngeno Paulo a sa khou tendelana nazwo. Ho mbo ḓi vha “na khani khulu” vhukati ha Paulo na Baranaba, zwa ita uri vha phethe nga ḽa uri vha si tsha tshimbila vhoṱhe. (Mish. 15:37-39) Fhedzi Paulo, Baranaba na Marko vho mbo ḓi lugisa mafhungo avho, zwenezwo zwo vha zwi tshi khou sumbedza uri vha dzhia mulalo na vhuthihi zwi zwa ndeme tshivhidzoni. Nga murahu, Paulo o amba zwithu zwavhuḓi nga ha Baranaba na Marko. (1 Vhakor. 9:6; Vhakol. 4:10) Arali ri sa khou tendelana na wahashu tshivhidzoni, na riṋe ri tea u lugisa mafhungo nae, ri bvele phanḓa ri tshi sedza zwithu zwavhuḓi zwine a zwi ita. Musi ri tshi ita nga u ralo, zwi ḓo ita uri tshivhidzoni hu vhe na mulalo na vhuthihi.—Vhaef. 4:3.

12. Ndi thaidzo dzifhio dzine vhaṅwe vha ṱangana nadzo?

¹² Musi ri tshi ita uri vhahashu vha vhe na lutendo lwo khwaṱhaho kha Yehova, ri vha ri tshi khou vha fhaṱa. Vhaṅwe vha a goḓiwa nga miraḓo ya muṱa ine i si vhe Dziṱhanzi, nga vhane vha shuma navho kana nga vhane vha dzhena navho tshikolo. Vhaṅwe vha na vhulwadze vhune ha nga vha vhulaya kana vho vhaisiwa nga vhaṅwe. Ngeno vhaṅwe vhe na tshifhinga tshilapfu vho lovhedzwa nahone hu kale vho lindela ḽino shango ḽa Saṱhane ḽi tshi fheliswa. Zwenezwi zwoṱhe zwi nga linga lutendo lwashu. Na Vhakriste vha u thoma vho ṱangana na dzenedzi thaidzo. Paulo o vha thusa hani uri vha vhe na lutendo lwo khwaṱhaho?

13. Paulo o thusa hani vhahawe vhe vha vha vha tshi goḓiwa nga nṱhani ha zwine vha zwi tenda?

¹³ Paulo o thusa vhahawe uri vha vhe na lutendo lwo khwaṱhaho a tshi shumisa Maṅwalo. Sa tsumbo, khamusi Vhakriste vha Vhayuda vho vha vha sa ḓivhi uri vha ḓo ri mini kha mashaka avho ane a si vhe Vhakriste, vhe vha vha vha tshi amba uri vhurereli ha Tshiyuda ndi hone ha vhukuma. Zwi tou pfala uri vhurifhi he Paulo a vhu ṅwalela Vhahevheru ho khwaṱhisa vhenevho Vhakriste. (Vhahev. 1:5, 6; 2:2, 3; 9:24, 25) Zwe a ṅwala kha honoho vhurifhi zwi nga vha zwo vha thusa uri vha kone u ḓivha uri vha nga ri mini kha mashaka avho ane a si vhe Vhakriste. Na riṋe ṋamusi ri nga thusa vhahashu vhane vha khou goḓiwa uri vha shumise khandiso dzo thewaho Bivhilini u itela u ṱalutshedza zwine vha zwi tenda. Nahone arali vhaswa vha tshi goḓiwa nga nṱhani ha uri vha a tenda uri hu na Musiki, ri nga vha thusa uri vha wane mafhungo kha bugwana Naa Zwithu Zwi Tshilaho Zwo Tou Sikwa? na The Origin of Life—Five Questions Worth Asking ane vha nga a shumisa u  sumbedza vhaṅwe uri ndi ngani vha tshi tenda uri hu na Musiki.

14. Naho Paulo o vha o farakanea nga mushumo wa u huwelela na wa u funza, o ita mini?

¹⁴ Paulo o ṱuṱuwedza vhahawe uri vha sumbedze uri vha funa vhaṅwe nga “mishumo mivhuya.” (Vhahev. 10:24) O thusa vhahawe nga zwine a zwi amba na nga zwine a zwi ita. Sa tsumbo, musi hu tshi vha na nḓala ngei Yudea, Paulo o isela Vhakriste vha henengei zwithu zwine vha zwi ṱoḓa. (Mish. 11:27-30) Naho Paulo o vha o farakanea nga mushumo wa u huwelela na wa u funza, o dzula a tshi wana nḓila dzine a nga thusa vhahawe ngadzo nga zwine vha zwi ṱoḓa. (Vhagal. 2:10) Musi a tshi ita zwenezwo, zwo khwaṱhisedza vhahawe uri vha vhe na vhungoho ha uri Yehova u ḓo vha ṱhogomela. Na riṋe ri nga ita uri vhahashu vha vhe na lutendo lwo khwaṱhaho musi ri tshi shumisa tshifhinga tshashu, nungo dzashu na vhutsila vhune ra vha naho u itela u thusa vhahashu musi wa khombo. Ri nga dovha ra vha thusa nga u dzula ri tshi ṋeela kha mushumo wa shango ḽoṱhe. Musi ri tshi thusa nga dzenedzi nḓila na nga dziṅwe, ri ḓo vha ri tshi khou thusa vhahashu uri vha vhe na vhungoho ha uri Yehova a nga si vhuye a vha laṱa.

15-16. Ri tea u fara hani vhahashu vhe lutendo lwavho lwa fhungudzea?

¹⁵ Paulo o dzula a tshi ṱuṱuwedza vhahawe vhe lutendo lwavho lwa fhungudzea. O vha a tshi vha pfela vhuṱungu nahone a tshi amba navho nga vhulenda na nga nḓila i ṱuṱuwedzaho. (Vhahev. 6:9; 10:39) Sa tsumbo, kha vhurifhi he a vhu ṅwalela Vhahevheru, o vha a tshi anzela u shumisa ipfi “ri” zwine zwa sumbedza uri na ene o vha a tshi khou tea u shumisa nyeletshedzo ye a vha a tshi khou vha ṋea yone. (Vhahev. 2:1, 3) U fana na Paulo, na riṋe ri dzula ri tshi ṱuṱuwedza vhahashu vhe lutendo lwavho lwa fhungudzea. Ri zwi ita nga u sumbedza uri ri na ndavha navho. Musi ri tshi ita  zwenezwi, ri vha ri khou sumbedza uri ri a vha funa. Musi ri tshi amba navho nga nḓila i ṱuṱuwedzaho, zwi nga vha khwaṱhisa.

¹⁶ Paulo o khwaṱhisedza vhahawe uri Yehova ho ngo hangwa zwithu zwavhuḓi zwe vha zwi ita. (Vhahev. 10:32-34) Na riṋe ri nga ita zwi fanaho musi ri tshi thusa wahashu we lutendo lwawe lwa fhungudzea. Ri nga mu humbela uri a ri vhudze uri o wana hani ngoho na u mu ṱuṱuwedza uri a humbule nga tshifhinga tsha musi Yehova a tshi khou mu thusa. Ri nga dovha ra mu humbudza uri Yehova a nga si hangwe nḓila ye a vha a tshi mu funa ngayo tshifhingani tsho fhiraho na uri a nga si vhuye a mu laṱa tshifhingani tshi ḓaho. (Vhahev. 6:10; 13:5, 6) Khamusi zwenezwo zwi nga ita uri onoyo wahashu a bvele phanḓa a tshi khou shumela Yehova.

17. Ndi vhutsila vhufhio vhune ra nga khwinisa khaho?

¹⁷ Samusi muthu ane a shuma nga u fhaṱa a tshi khwinisa vhutsila hawe nga u ya ha tshifhinga, na riṋe ri nga khwinisa nḓila ine ra fhaṱa ngayo vhahashu. Ri nga thusa vhaṅwe uri vha kone u vha na nungo dza u konḓelela mulingo nga u vha vhudza nga tshenzhelo dza vhaṅwe vhe vha konḓelela milingo tshifhingani tsho fhiraho. Ri nga ita uri hu vhe na mulalo nga u amba zwithu zwavhuḓi nga ha vhaṅwe na nga u ita uri hu vhe na mulalo musi hu na dziphambano. Ri nga bvela phanḓa ri tshi ita uri vhahashu vha vhe na lutendo lwo khwaṱhaho nga u vha vhudza zwithu zwine zwa funzwa nga Bivhili, nga u vha thusa na nga u tikedza vhe lutendo lwavho lwa fhungudzea.

18. No ḓiimisela u ita mini?

¹⁸ Vhane vha shuma kha mushumo wa u fhaṱa zwifhaṱo zwa ndangulo vho takala nahone vho fushea. Na riṋe ri nga takala na u fushea musi ri tshi thusa vhahashu uri vha vhe na lutendo lwo khwaṱhaho. U fhambana na zwifhaṱo zwine zwa tshinyala nga u ya ha tshifhinga, mvelelo dza u thusa vhahashu uri vha vhe na lutendo lwo khwaṱhaho ndi dza tshoṱhe. U nga ri ri nga ḓiimisela uri ri ‘bvele phanḓa ri tshi ṱuṱuwedzana, ri tshi fhaṱana.’—1 Vhathes. 5:11.