1. Ndi mini zwine zwa nga ni thusa uri ni takalele u guda vhuporofita vhu re Bivhilini?

 MUṄWE muṱhannga ane a pfi Ben u ri: “Ndi a zwi funa u guda nga ha vhuporofita vhu re Bivhilini.” Naa na inwi ni ḓipfa nga yeneyo nḓila? Kana naa ni vhona u nga vhuporofita vhu a konḓa u vhu pfesesa? Ni nga vhona u nga u guda vhuporofita zwi a bora. Fhedzi, musi ni tshi guda zwo engedzeaho nga ha uri ndi ngani Yehova o ita uri vhu vhe hone Bivhilini, ni nga thoma u vhu takalela.

2. Ri ḓo amba nga ha mini kha ino thero?

² Kha heyi thero, ri ḓo amba nga ha uri ndi ngani ri tshi tea u guda vhuporofita vhu re Bivhilini na nga ha uri ri ḓo thuswa nga mini uri ri vhu gude. Ri ḓo dovha ra haseledza nga ha vhuporofita vhuvhili vhu re buguni ya Daniele uri ri vhone uri u vhu pfesesa zwi nga ri thusa hani zwino.

3. Ri tea u ita mini arali ri tshi khou ṱoḓa u pfesesa vhuporofita vhu re Bivhilini?

³ Arali ri tshi ṱoḓa u pfesesa vhuporofita vhu re Bivhilini, ri tea u humbela thuso. Ṱhogomelani tshifanyiso tshi tevhelaho. Kha ri ri ni khou ya huṅwe fhethu hune na si hu ḓivhe, fhedzi ni khou tshimbila na khonani ine ya ḓivha henefho fhethu zwavhuḓi. U ḓivha hune na vha hone nahone u ḓivha hune bada iṅwe na iṅwe ya ḓo ni swikisa hone. Zwi tou pfala uri ni ḓo takala vhukuma nge khonani yaṋu ya tenda u ṱuwa na inwi. Na Yehova u fana na yeneyo khonani. U ḓivha vhumatshelo hashu zwavhuḓi. Nga zwenezwo, u itela u pfesesa vhuporofita vhu re Bivhilini, ri tea u humbela thuso khae nga u ḓiṱukufhadza.—Dan. 2:28; 2 Pet. 1:19, 20.

4. Ndi ngani Yehova o ita uri vhuporofita vhu ṅwaliwe Ipfini ḽawe? (Yeremia 29:11) (Sedzani tshifanyiso.)

⁴ U fana na mubebi muṅwe na muṅwe wavhuḓi, Yehova u ṱoḓa vhana vhawe vha tshi vha na vhumatshelo havhuḓi. (Vhalani  Yeremia 29:11.) Fhedzi Yehova ha fani na vhaṅwe vhabebi ngauri u a ḓivha kokotolo zwine zwa ḓo itea tshifhingani tshi ḓaho. Yehova o ita uri vhuporofita vhu ṅwaliwe Ipfini ḽawe uri riṋe ri kone u ḓivha nga ha zwiitea zwa ndeme musi zwi sa athu u itea. (Yes. 46:10) Vhuporofita hoṱhe vhu re Bivhilini ndi tshifhiwa tshi bvaho kha Khotsi ashu wa ṱaḓulu. Fhedzi ni nga vha hani na vhungoho ha uri zwe Bivhili ya zwi porofita zwi ḓo itea zwa vhukuma?

5. Ndi mini zwine vhaswa vha nga zwi guda kha tsumbo ya Max?

⁵ Musi vhaswa vhe zwikoloni, vha vha vho tingwa nga vhathu vhane vha si ṱhonifhe Bivhili. Nga zwiṅwe zwifhinga, vhenevha vhathu vha nga amba kana u ita zwithu zwine zwa nga ita uri vhaswa vha Dziṱhanzi vha timatime zwine vha zwi tenda. Ṱhogomelani zwe zwa itea kha muṅwe muṱhannga ane a pfi Max. U ri: “Musi ndi tshikoloni, ndo thoma u timatima uri zwe vhabebi vhanga vha vha vha tshi khou ngudisa zwone ndi ngoho na uri Bivhili ndi Ipfi ḽa Mudzimu.” Vhabebi vhawe vho ita mini? U ri: “Vho vha vho dzika, naho ndo vha ndi tshi zwi ḓivha uri zwi khou vha vhilaedzisa.” Vhabebi vha Max vho fhindula mbudziso dzawe vha tshi shumisa Bivhili. Max na ene o ita vhuḓidini. U ri: “Ndo guda vhuporofita vhu re Bivhilini nga nṋe muṋe nahone nda haseledza zwe nda zwi guda na vhaṅwe vhaswa tshivhidzoni.” Ha itea mini? Max u ri: “Nga murahu ha zwenezwo, ndo vha na vhungoho ha uri Bivhili ndi Ipfi ḽa Mudzimu.”

6. Ni tea u ita mini arali ni tshi timatima nahone ndi ngani?

⁶ Arali na inwi u fana na Max na thoma u timatima uri zwine Bivhili ya zwi funza ndi ngoho, ni songo ḓivhona mulandu. Fhedzi ndi zwa ndeme uri ni dzhie vhukando nga u ṱavhanya. U timatima zwi fana na rosi. Arali rosi ya sa dzhielwa vhukando, i nga thoma u tshinyadza tshiṅwe tshithu tsha ndeme. U itela u bvisa rosi ine ya nga tshinya lutendo lwaṋu, ni tea u ḓivhudzisa uri: ‘Naa ndi a tenda uri zwine Bivhili ya zwi amba nga ha vhumatshelo ndi ngoho?’ Arali ni si na vhungoho nazwo, ni tea u guda vhuporofita vhu re Bivhilini ho no iteaho. Ni nga zwi ita hani zwenezwo?

7. Daniele o vhea tsumbo ifhio musi zwi tshi ḓa kha nḓila ine ra nga guda ngayo vhuporofita? (Daniele 12:10) (Sedzani tshifanyiso.)

⁷ Daniele o vhea tsumbo yavhuḓi ya nḓila ine ra nga guda ngayo vhuporofita. Daniele o vha a tshi guda vhuporofita e na tshiṱuṱuwedzi tshavhuḓi tsha u ṱoḓa u ḓivha ngoho. Daniele o vha a tshi ḓiṱukufhadza. O vha a tshi zwi ḓivha uri Yehova a nga mu thusa uri a pfesese vhuporofita arali a dzula e tsini nae nahone a tshi mu thetshelesa. (Dan. 2:27, 28; vhalani Daniele 12:10.) Daniele o sumbedza uri u a ḓiṱukufhadza nga u ḓitika nga thuso ya Yehova. (Dan. 2:18) Daniele o vha a tshi guda nga vhuronwane. O vha a tshi ita ṱhoḓisiso a tshi shumisa Maṅwalo e a vha e hone nga tshifhinga tshawe. (Yer. 25:11, 12; Dan. 9:2) Ni nga edzisa hani tsumbo ya Daniele?

8. Ndi ngani vhaṅwe vha sa ṱoḓi u tenda uri vhuporofita vhu re Bivhilini vhu a itea, fhedzi riṋe ri tea u ita mini?

⁸ Ṱolisisani zwiṱuṱuwedzi zwaṋu. Naa ni khou guda vhuporofita vhu re Bivhilini ngauri  ni khou ṱoḓa u ḓivha ngoho zwa vhukuma? Arali zwo ralo, Yehova u ḓo ni thusa. (Yoh. 4:23, 24; 14:16, 17) Vhaṅwe vhathu vha guda vhuporofita nga nṱhani ha zwiṅwe zwiitisi. Vhaṅwe vha zwi itela u wana zwiitisi zwa u sumbedza uri Bivhili a si Ipfi ḽa Mudzimu. Vha humbula uri arali Bivhili i sa bvi kha Mudzimu, zwi amba uri vha nga ḓikhethela nga vhone vhaṋe uri zwo lugaho na zwi songo lugaho ndi zwifhio. Fhedzi ri tea u vha na zwiṱuṱuwedzi zwo teaho. Zwiṅwe hafhu, hu na tshiṅwe tshithu tshine tsha nga ri thusa u pfesesa vhuporofita vhu re Bivhilini.

9. Ndi mini zwine zwa ṱoḓea u itela uri ri kone u pfesesa vhuporofita vhu re Bivhilini? Ṱalutshedzani.

⁹ Ni ḓiṱukufhadze. Yehova o fhulufhedzisa uri u ḓo thusa vhane vha ḓiṱukufhadza. (Yak. 4:6) Nga zwenezwo, ri tea u rabela ra mu humbela uri a ri thuse uri ri kone u pfesesa vhuporofita vhu re Bivhilini. Arali ri tshi ḓiṱukufhadza, ri ḓo tenda u thusiwa nga mulanda a fhulufhedzeaho ane Yehova a khou mu shumisa u ri ṋea zwiḽiwa nga tshifhinga tsho teaho. (Luka 12:42) Yehova ndi Mudzimu o dzudzanyeaho, nga zwenezwo, zwi a pfala uri a shumise mulanda a fhulufhedzeaho fhedzi u itela u ri thusa uri ri pfesese ngoho i re Ipfini ḽawe.—1 Vhakor. 14:33; Vhaef. 4:4-6.

10. Ni guda mini kha tshenzhelo ya Esther?

¹⁰ Gudani nga vhuronwane. Khethani vhuporofita vhune na nga takalela u guda nga haho. Ndi zwe zwa itiwa nga wahashu ane a pfi Esther. O vha a tshi takalela u guda zwo engedzeaho nga ha vhuporofita vhu ambaho nga ha u ḓa ha Messia. U ri: “Musi ndi na miṅwaha ya 15, ndo thoma u ita ṱhoḓisiso u itela uri ndi wane vhuṱanzi ha uri honovhu vhuporofita ho ṅwalwa musi Yesu a sa athu u ḓa kha ḽifhasi.” Zwe a zwi guda musi a tshi khou vhala nga ha mipombo yo waniwaho Lwanzheni lwo Faho zwo ita uri a vhe na vhungoho. U ri: “Miṅwe ya yeneyi mipombo yo ṅwaliwa musi Yesu a sa athu ḓa kha ḽifhasi, nga zwenezwo, vhuporofita vhune ha vha khayo, vhu tea u vha vhu tshi bva kha Mudzimu.” Esther u dovha a ri: “Ndo tea u vhala zwithu lwo vhalaho uri ndi kone u zwi pfesesa.” Fhedzi o takala nge a ita honoho vhuḓidini. Musi o no guda vhuporofita ho vhalaho vhu re Bivhilini nga vhuronwane, u ri: “Ndo ḓivhonela nga anga uri zwine Bivhili ya zwi amba ndi ngoho.”

11. Ndi ngani zwi zwavhuḓi u vha na vhungoho ha uri Bivhili i amba ngoho?

¹¹ Musi ri tshi vhona nḓila ye vhuṅwe ha vhuporofita vhu re Bivhilini ha itea ngayo, zwi ita uri ri fhulufhele Yehova nga ho khwaṱhaho na u fhulufhela vhulivhisi vhuṅwe na vhuṅwe vhune ha bva khae. Zwiṅwe hafhu, vhuporofita vhu re Bivhilini vhu ri vhudza nga ha fhulufhelo ḽashu ḽa vhumatshelo. Nga zwenezwo, musi ri tshi vhu guda, zwi ita uri ri dzule ri na mavhonele o teaho hu sa londwi thaidzo dzine ra vha nadzo. Kha ri haseledze nga ha vhuporofita vhuvhili ho ṅwalwaho nga Daniele vhune ha khou itea zwino. U vhu pfesesa zwi nga ri thusa uri ri ite phetho dza vhuṱali.

12. Ṋayo dzo itwaho nga “tsimbi yo ṱanganyiswa na vumba ḽiṋu” dzi imela mini? (Daniele 2:41-43)

¹² Vhalani Daniele 2:41-43. Kha tshifanyiso tshe Daniele a tshi ṱalutshedza Khosi Nebukadanetsara,  ṋayo dzatsho dzo vha dzo itwa nga “tsimbi yo ṱanganyiswa na vumba ḽiṋu.” Musi ri tshi vhambedza honovhu vhuporofita na vhuṅwe vhu re kha bugu ya Daniele na ya Nzumbululo, ri nga phetha nga uri ṋayo dzi imela muvhuso wa Anglo-American une wa vha muvhuso u re na maanḓesa ḽifhasini ḽoṱhe ṋamusi. Daniele o amba zwi tevhelaho nga ha wonoyu muvhuso u vhusaho shango ḽoṱhe. O ri: “Wonoyo muvhuso u ḓo vha u na maanḓa wa dovha wa thenga-thenga.” Ndi ngani u tshi ḓo thenga-thenga? Ndi ngauri vhathu zwavho vha imelwaho nga vumba ḽiṋu a vha dzhieli nṱha maanḓa a fanaho na tsimbi ane wonoyo muvhuso wa sumbedza u vha nao. b

13. Ndi zwithu zwifhio zwa ndeme zwine ra zwi guda kha honovhu vhuporofita?

¹³ Ri guda zwithu zwinzhi zwa ndeme kha tshifanyiso tshe Daniele a tshi ṱalutshedza, zwihuluhulu kha ṋayo dza tshenetsho tshifanyiso. Tsha u thoma, Muvhuso U Langaho Shango wa Anglo-American wo sumbedza uri u na maanḓa. Sa tsumbo, Amerika na Britain o vha maṅwe a mashango e a kunda kha Nndwa Ya Shango Ya U Thoma na kha Nndwa Ya Shango Ya Vhuvhili. Naho zwo ralo, maanḓa a wonoyo muvhuso o fhungudzea nahone a ḓo bvela phanḓa a tshi fhungudzea nga nṱhani ha dzikhakhathi dzi re hone vhukati ha vhadzulapo vhawo. Tsha vhuvhili, muvhuso u langaho shango wa Anglo-American u ḓo vha wone une wa ḓo vha u tshi khou vhusa musi Muvhuso wa Mudzimu u tshi fhelisa mivhuso yoṱhe ya vhathu. Naho miṅwe mivhuso nga zwiṅwe zwifhinga i tshi lwisana na Muvhuso U Langaho Shango Wa Anglo-American, i nga si ḓo u dzhiela vhudzulo. Ri ḓivha zwenezwo nga nṱhani ha uri “tombo” ḽine ḽa imela Muvhuso wa Mudzimu ḽi ḓo kwasha ṋayo dza tshenetsho tshifanyiso dzine dza imela muvhuso wa Anglo-American.—Dan. 2:34, 35, 44, 45.

14. U pfesesa vhuporofita vhu ambaho nga ha ṋayo dza tsimbi na vumba zwi nga ri thusa hani u ita phetho dza vhuṱali?

¹⁴ Naa ni na vhungoho ha uri vhuporofita ha Daniele vhu ambaho nga ha ṋayo dza tsimbi na vumba ndi ha ngoho? Arali zwo ralo, zwi ḓo kwama nḓila ine na tshila ngayo. A ni nga ḓo livhisesa ṱhogomela kha u ṱoḓa u ita tshelede nnzhi kana u lingedza u kuvhanganya thundu nnzhi ngauri ni a zwi ḓivha uri hu si kale ḽino shango ḽivhi ḽi ḓo fheliswa. (Luka 12:16-21; 1 Yoh. 2:15-17) U pfesesa honovhu vhuporofita zwi ḓo ni thusa uri ni vhone nḓila ine mushumo wa u huwelela na u funza wa vha wa ndeme ngayo. (Mat. 6:33; 28:18-20) Samusi ro no guda honovhu vhuporofita, ḓivhudziseni uri: ‘Naa phetho dzine nda dzi dzhia dzi sumbedza uri ndi na vhungoho ha uri Muvhuso wa Mudzimu u ḓo fhelisa mivhuso yoṱhe ya vhathu hu si kale?’

15. Ndi vhafhio vhane vha imelwa nga “khosi ya devhula” na “khosi ya tshipembe” ṋamusi? (Daniele 11:40)

¹⁵ Vhalani Daniele 11:40. Daniele ndima ya 11 i amba nga ha khosi mbili kana mivhuso mivhili ine ya khou lwela u vhusa shango. Musi ri tshi vhambedza honovhu vhuporofita na vhuṅwe vhu re Bivhilini, ri kona u zwi vhona uri “khosi ya devhula” ndi Russia na mashango ane a ḽi tikedza, ngeno “khosi ya tshipembe” hu Muvhuso U Langaho Shango Wa Anglo-American. c

16. Ndi thaidzo dzifhio dzine vhane vha dzula fhethu hune ha vhuswa nga “khosi ya devhula” vha khou sedzana nadzo?

¹⁶ Vhathu vha Mudzimu vhane vha dzula fhethu hune ha vhuswa nga “khosi ya devhula”  vha khou konḓelela u tovholwa nga yeneyi khosi. Dziṅwe Ṱhanzi dzo no ḓi rwiwa na u poswa dzhele nga nṱhani ha lutendo lwavho. Nṱhani ha uri vhahashu vha tshuwiswe nga honohu u tovholwa nga “khosi ya devhula,” zwo khwaṱhisa lutendo lwavho kha Yehova na kha Ipfi ḽawe. Ndi ngani? Ndi ngauri vhahashu vha a zwi ḓivha uri musi vhathu vha Mudzimu vha tshi tovholwa, hu vha hu tshi khou itea vhuporofita he ha dzula ho ambiwa kha bugu ya Daniele. d (Dan. 11:41) U ḓivha zwenezwo zwi nga ri thusa uri ri dzule ri na fhulufhelo ḽo khwaṱhaho na uri ri dzule ri tshi fhulufhedzea kha Yehova.

17. Ndi thaidzo dzifhio dze vhathu vha Mudzimu vhane vha vhuswa nga “khosi ya tshipembe” vha sedzana nadzo?

¹⁷ Tshifhingani tsho fhiraho, “khosi ya tshipembe” na yone yo tovhola vhathu vha Yehova. Sa tsumbo, nga tshifhinga tsha Nndwa Ya Shango Ya U Thoma na Nndwa Ya Shango Ya Vhuvhili, vhunzhi ha vhahashu vho valelwa dzhele nga nṱhani ha uri vho vha vha sa dzhii sia nahone vhaṅwe vhana vha Dziṱhanzi vho pandelwa  zwikoloni nga nṱhani ha tshenetsho tshiitisi. Fhedzi miṅwahani ya zwenezwino, vhashumeli vha Yehova vhane vha dzula fhethu hune ha vhuswa nga yeneyo khosi ya tshipembe vha lingwa nga dziṅwe nḓila. Sa tsumbo, tshifhingani tsha dzikhetho, Mukriste a nga lingea u tikedza ḽiṅwe ḽihoro kana muṅwe nkhetheni. Naho a sa ḓo swika kha uri a khethe, muhumbuloni wawe na mbiluni yawe a nga dzhia sia. U itela uri ri si dzhie sia, ri tea u ṱhogomela zwine ra zwi ita na zwine ra zwi humbula na nḓila ine ra ḓipfa ngayo.—Yoh. 15:18, 19; 18:36.

18. Ri ḓipfa hani musi ri tshi vhona nndwa i re hone vhukati ha “khosi ya devhula” na “khosi ya tshipembe”? (Sedzani tshifanyiso.)

¹⁸ Vhane vha si vhe na lutendo kha vhuporofita vhu re Bivhilini vha nga vhilaela nga ho kalulaho musi vha tshi vhona “khosi ya tshipembe” i tshi “lwa” na “khosi ya devhula.” (Dan. 11:40) Dzenedzi khosi mbili dzi na bomo dzi re na maanḓa dzine dza nga vhulaya zwithu zwoṱhe zwi tshilaho kha ḽifhasi. Fhedzi ri a zwi ḓivha uri Yehova a nga si vhuye a tendela zwenezwo zwithu zwi tshi itea. (Yes. 45:18) Nṱhani ha u vhilaela nga ha vhumatshelo hashu, vhuswina vhu re hone vhukati ha “khosi ya devhula” na “khosi ya tshipembe” vhu khwaṱhisa lutendo lwashu. Ndi vhuṱanzi vhu sumbedzaho uri vhufhelo ha shango vhu tsini.

19. Ndi mini zwine ra fanela u zwi humbula nga ha vhuporofita vhu re Bivhilini?

¹⁹ A ri ḓivhi uri vhuṅwe vhuporofita vhu re Bivhilini vhu ḓo itea hani. Na muporofita Daniele o vha a sa pfesesi zwithu zwoṱhe zwe a zwi ṅwala. (Dan. 12:8, 9) Fhedzi u sa ḓivha hashu uri vhuporofita vhu ḓo itea hani, a zwi ambi uri a vhu nga itei. A ri timatimi uri Yehova u ḓo ri dzumbululela zwine ra tea u zwi ḓivha nga tshifhinga tsho teaho, samusi o ita nga u ralo na tshifhingani tsho fhiraho.—Amosi 3:7.

20. Ndi vhuporofita vhufhio vhu takadzaho vhune ha ḓo itea zwenezwino nahone ri fanela u bvela phanḓa ri tshi ita mini?

²⁰ Hu ḓo ḓivhadziwa uri hu na “mulalo na u tsireledzea!” (1 Vhathes. 5:3) Nga murahu ha zwenezwo, mivhuso ya shango i ḓo ṱhasela vhurereli ha mazwifhi nahone ya vhu fhelisa. (Nzumb. 17:16, 17) U bva henefho, vha ḓo ṱhasela vhathu vha Mudzimu. (Hesek. 38:18, 19) Zwenezwi zwiitea zwi ḓo ri livhisa kha nndwa ya u fhedza ya Haramagedo. (Nzumb. 16:14, 16) Ri nga vha na vhungoho ha uri zwenezwi zwithu zwi ḓo itea hu si kale. U swika musi zwi tshi itea, kha ri bvele phanḓa ri tshi sumbedza u livhuwa Khotsi ashu wa ṱaḓulu nga u livhisa ṱhogomelo kha vhuporofita vhu re Bivhilini na u thusa vhaṅwe uri vha ite zwi fanaho.