1. Ndi mini zwine muthu o rembuluwaho a zwi ita?

 MUSI ro khakha, zwi a ṱoḓea uri ri rembuluwe. Bivhili i ri vhudza uri muthu u vha o rembuluwa musi a tshi ḓisola kha zwithu zwo khakheaho zwe a zwi ita, a si tsha zwi ita nahone a ḓiimisela uri ha tsha ḓo zwi dovha.—Sedzani maipfi “U Rembuluwa,” kha Mutevhe Wa Ṱhalutshedzo Ya Maipfi A Re Bivhilini.

2. Ndi ngani roṱhe ri tshi tea u guda nga ha u rembuluwa? (Nehemia 8:9-11)

² Muthu muṅwe na muṅwe u tea u guda nga ha u rembuluwa. Ndi ngani? Ndi ngauri roṱhe ri a khakha ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe. Roṱhe ro mamela tshivhi na lufu samusi ri vhana vha Adamu na Eva. (Vharoma 3:23; 5:12) Roṱhe ri na tshivhi nahone ri tea u rembuluwa. Na vhathu vha re na lutendo lwo khwaṱhaho u fana na muapostola Paulo, zwo vha konḓela u imedzana na tshivhi. (Vharoma 7:21-24) Naa zwenezwi zwi amba uri ri tea u dzula ro kulea nungo nga nṱhani ha zwivhi zwashu? Hai, Yehova u na khathutshelo nahone u ṱoḓa ri tshi takala. Kha ri ambe nga zwe zwa itea kha Vhayuda vha tshifhingani tsha Nehemia. (Vhalani Nehemia 8:9-11.) Yehova o vha a sa ṱoḓi uri Vhayuda vha ṱungufhadzwe nga nṱhani ha zwivhi zwe vha zwi ita tshifhingani tsho fhiraho, o vha a tshi ṱoḓa uri vha mu gwadamele vho takala. U a zwi ḓivha uri u rembuluwa zwi ita uri ri takale. Ngauralo, u a ri funza nga ha u rembuluwa. Arali ra rembuluwa kha zwivhi zwashu, ri nga vha na vhungoho ha uri Khotsi ashu ane a khathutshela u ḓo ri hangwela.

3. Ndi mini zwine ra ḓo zwi guda kha ino thero?

³ Kha ri gude zwo engedzeaho nga ha u rembuluwa. Kha ino thero ri ḓo guda nga ha zwithu zwiraru. Tsha u thoma, ri ḓo guda zwe Yehova a zwi funza Vhaisiraele nga ha u rembuluwa. Tsha vhuvhili, ri ḓo guda uri Yehova o thusa hani vhaitazwivhi uri vha  rembuluwe. Tsha vhuraru, ri ḓo guda zwe vhatevheli vha Yesu vha zwi guda nga ha u rembuluwa.

ZWE YEHOVA A ZWI FUNZA VHAISIRAELE NGA HA U REMBULUWA

4. Ndi zwifhio zwe Yehova a funza lushaka lwa Isiraele nga ha u rembuluwa?

⁴ Musi Yehova a tshi ita uri Vhaisiraele vha vhe lushaka lwawe, o vhofha navho mulanga nahone vha mu fhulufhedzisa uri vha ḓo tevhedza milayo ye a vha ṋea yone. Yehova o vha fhulufhedzisa uri o vha a tshi ḓo vha tsireledza na u vha fhaṱutshedza arali vha tevhedza milayo yawe. O amba zwi tevhelaho malugana na yeneyo milayo, o ri: “Wonoyu mulayo une nda khou u ṋea wone ṋamusi a u konḓi lune wa nga kundelwa u u pfesesa kana wa kundelwa u u tevhedza.” (Dot. 30:11, 16) Fhedzi arali Vhaisiraele vha mu shandukela khamusi nga u gwadamela miṅwe midzimu, o vha a si tsha ḓo vha fhaṱutshedza nahone vho vha vha tshi ḓo tambula. Zwenezwo zwo vha zwi sa ḓo amba uri Yehova o vha laṱa tshoṱhe lune vha nga si kone u dovha vha lugisa vhushaka havho nae. Vho vha vha tshi nga ‘vhuyelela kha Yehova Mudzimu wavho vha thetshelesa zwine a zwi amba.’ (Dot. 30:1-3, 17-20) Zwenezwi zwi amba uri vho vha vha tshi nga rembuluwa. Arali vha rembuluwa Yehova o vha a tshi ḓo sendela tsini navho a dovha a vha fhaṱutshedza.

5. Yehova o sumbedza hani uri ho ngo fhelela vhathu vhawe mbilu? (2 Dzikhosi 17:13, 14)

⁵ Vhathu vhe Yehova a vha nanga vho mu shandukela lunzhi-lunzhi. Vho gwadamela midzimu ya zwifanyiso, vha ita na zwiṅwe zwithu zwinzhi zwi nengisaho. Zwenezwo zwo ita uri vha tambule. Fhedzi Yehova ho ngo vha fhelela mbilu, o dzula a tshi lingedza u vha thusa uri vha dovhe vha mu shumele. O dzula a tshi rumela vhaporofita uri vha kwengweledze vhathu vhawe uri vha rembuluwe vha dovhe vha mu shumele nga mbilu yoṱhe.—Vhalani 2 Dzikhosi 17:13, 14.

6. Yehova o shumisa hani vhaporofita u funza vhathu vhawe uri ndi ngani zwi zwa ndeme uri vha rembuluwe? (Sedzani tshifanyiso.)

⁶ Yehova o vha a tshi anzela u shumisa vhaporofita u tsivhudza na u khakhulula vhathu  vhawe. Sa tsumbo, Mudzimu o vhudza Yeremia uri a vhudze Vhaisiraele uri: “Vhuya, iwe Isiraele wa ḽishandukwa . . . A thi nga ḓo u kwatamisela tshifhaṱuwo tshanga ndo sinyuwa ngauri ndi a fhulufhedzea . . . A thi nga ḓo dzula ndo u sinyutshela lwa tshoṱhe. Tenda uri wo khakha na uri wo shandukela Yehova Mudzimu wau.” (Yer. 3:12, 13) Yehova o vhudza Yoele uri a vhudze vhathu vhawe uri: “Vhuyelelani kha nṋe nga mbilu yaṋu yoṱhe.” (Yoele 2:12, 13) O vhudza Yesaya uri a ambe uri: “Ṱambani ni ḓikunakise; bvisani mishumo yaṋu mivhi phanḓa hanga; litshani u ita zwithu zwivhi.” (Yes. 1:16-19) Yehova o amba zwi tevhelaho a tshi shumisa Hesekiele, o ri: “Naa ndi a takalela lufu lwa muvhi? . . . Naa a thi ṱoḓi a tshi ṱutshela nḓila dzawe uri a tshile? A thi takali musi muthu a tshi fa, . . . Rembuluwani uri ni tshile.” (Hesek. 18:23, 32) Yehova u a takala musi a tshi vhona vhathu vha tshi rembuluwa ngauri u funa vha tshi tshila tshoṱhe. Nga zwenezwo, Yehova ha sokou dzula a lindela vhathu vha re na tshivhi vha tshi shanduka, u a vha thusa. Kha ri vhone dziṅwe tsumbo dza uri u zwi ita hani.

7. Yehova o funza vhathu vhawe mini a tshi shumisa mafhungo a muporofita Hosea na mufumakadzi wawe?

⁷ Ṱhogomelani zwe Yehova a zwi funza vhathu a tshi shumisa zwe zwa itea vhutshiloni ha Gomere mufumakadzi wa muporofita Hosea. Musi Gomere o no ita vhupombwe, o ṱutshela Hosea, a funana na muṅwe munna. Yehova o ita mini? Yehova ane a vhona zwi re mbiluni, o vhudza Hosea uri: “Dovha u fune onouḽa mufumakadzi ane a funiwa nga muṅwe munna na ane a khou ita vhupombwe, samusi na Yehova a tshi funa vhathu vha Isiraele naho vha tshi ya kha miṅwe midzimu.” (Hos. 3:1; Mir. 16:2) Ni songo hangwa uri mufumakadzi wa Hosea o vha a tshi kha ḓi bvela phanḓa na u ita vhupombwe. Naho zwo ralo, Yehova o vhudza Hosea uri a mu hangwele a dovhe a mu dzhie a vhe mufumakadzi wawe. a Yehova o shumisa yeneyi tsumbo u itela u sumbedza vhathu vhawe vha sa thetshelesi uri ho ngo vha furalela. Naho vho vha vha tshi kha ḓi ita zwivhi zwi nengisaho, o vha a tshi kha ḓi vha funa nahone o bvela phanḓa na vha thusa uri vha rembuluwe vha shandule nḓila dzavho. Yeneyi tsumbo i ri funza uri Yehova u ḓivha zwoṱhe nga ha muthu na uri u ḓo lingedza u thusa muthu ane a kha ḓi ita tshivhi tshihulwane uri a rembuluwe. (Mir. 17:3) Kha ri vhone uri u zwi itisa hani.

YEHOVA U THUSA HANI VHAITAZWIVHI URI VHA REMBULUWE?

8. Yehova o lingedza hani u thusa Kaini uri a rembuluwe? (Genesi 4:3-7) (Sedzani tshifanyiso.)

⁸ Kaini o vha e murwa wa tanzhe wa Adamu na Eva. O vha o e na tshivhi tshe a tshi wana kha vhabebi vhawe. Zwiṅwe hafhu, musi Bivhili i tshi amba nga hae i ri: “Mishumo yawe yo vha i mivhi.” (1 Yoh. 3:12) Khamusi ndi ngazwo Yehova a songo ‘takalela Kaini na tshifhiwa tshawe’ musi Kaini a tshi ita tshiṱhavhelo. Zwenezwo zwo ita uri ‘Kaini a sinyuwe vhukuma a ṱungufhale’ nṱhani ha uri a rembuluwe. Yehova o ita mini? O amba na Kaini. (Vhalani Genesi 4:3-7.) Yehova o amba na Kaini nga vhuthu, a mu vhudza uri o vha a tshi ḓo mu fhaṱutshedza arali a ita zwo lugaho. O dovha a tsivhudza Kaini uri mbiti dzawe dzo vha dzi tshi nga ita uri a ite zwithu zwi si zwavhuḓi. Fhedzi Kaini a si thetshelese. Ho ngo tendela Yehova a tshi mu thusa u rembuluwa. Nga murahu ha zwenezwo, naa Yehova o litsha u lingedza u thusa vhaṅwe vhaitazwivhi uri vha rembuluwe? Hai.

9. Yehova o thusa hani Davida uri a rembuluwe?

⁹ Yehova o vha a tshi funa Khosi Davida. O ita  na u amba uri Davida ndi ‘munna ane a takadza mbilu yawe.’ (Mish. 13:22) Fhedzi Davida o ita zwivhi zwihulwane, zwi katelaho vhupombwe na u vhulaya. U ya nga Mulayo wa Mushe, Davida o vha o tewa nga u fa. (Lev. 20:10; Num. 35:31) Fhedzi Yehova o vha a tshi ṱoḓa u thusa Davida uri a rembuluwe. b O ruma muporofita Nathani kha Davida naho Davida o vha a sa athu rembuluwa kha zwivhi zwawe. Nathani o vhudza Davida tshifanyiso tshe tsha mu kwama mbilu. Davida o mbo ḓi zwi ṱhogomela uri o vhaisa Yehova nahone a rembuluwa. (2 Sam. 12:1-14) Davida o ṅwala Phisalema ine ya sumbedza nḓila ye a ḓipfa ngayo nga zwe a zwi ita. (Ps. 51, ṱhalusandima) Vhathu vhanzhi vhe vha ita tshivhi vho khuthadzwa nga yeneyi phisalema nahone vha rembuluwa. Ri a livhuwa uri Yehova o thusa Davida uri a rembuluwe.

10. U ḓivha uri Yehova ha ri fheleli mbilu na uri u a ri hangwela zwi ita uri ni ḓipfe hani?

¹⁰ Yehova u vhenga zwivhi zwoṱhe. (Ps. 5:4, 5) Naho zwo ralo, u a zwi ḓivha uri roṱhe ri vhaitazwivhi nahone nga nṱhani ha uri u a ri funa u ṱoḓa u ri thusa uri ri lwisane na tshivhi. U dzula a tshi lingedza u thusa vhathu vho itaho tshivhi uri vha rembuluwe vha sendele tsini nae hu sa londwi uri vho ita tshivhi tshihulwane lungafhani kana uri vho ita tshivhi lunzhi-lunzhi. U ḓivha zwenezwo zwi a ri khuthadza. Musi ri tshi humbula uri Yehova ha ri fheleli mbilu na uri u a ri hangwela, ri a ṱuṱuwedzea u dzula ri tshi fhulufhedzea khae na uri ri ṱavhanye u rembuluwa musi ro mu khakhela. Zwino kha ri vhone uri tshivhidzo tsha Vhukriste tsho funzwa hani nga ha u rembuluwa.

ZWE VHATEVHELI VHA YESU VHA ZWI GUDA NGA HA U REMBULUWA

11-12. Ndi tshifanyiso tshifhio tshe Yesu a tshi shumisa u ri gudisa uri Yehova o ḓiimisela u ri hangwela? (Sedzani tshifanyiso.)

¹¹ Nga ḓana ḽa u thoma C.E ho swika tshifhinga tshe Messia a vha o tea u ḓa ngatsho. Samusi zwo ambiwa kha thero yo fhiraho, Yehova o shumisa Yohane Mulovhedzi na Yesu u funza vhathu uri u rembuluwa ndi zwa ndeme.—Mat. 3:1, 2; 4:17.

¹² Musi Yesu e kha ḽifhasi o funza vhathu uri Khotsi o ḓiimisela u ri hangwela musi ri tshi ita  tshivhi. Iṅwe nḓila ye a funza ngayo ndi nga u anetshela tshifanyiso tsha murwa o xelaho. Onoyo murwa o khetha u pfuluwa hayani, a thoma u tshila nga nḓila i si yavhuḓi. “Musi a tshi vhona uri zwe a ita zwo khakhea,” a vhuyelela hayani. Khotsi awe vho ita mini? Yesu o ri musi khotsi a tshi vhona murwa wawe a tshi kha ḓivha kule, o“ mu pfela vhuṱungu, a mu gidimela a mu kuvhatedza, a mu khisa.” Onoyo murwa o vha a songo lavhelela uri khotsi awe vha mu hangwele, ngauralo a vha humbela arali a tshi nga tou shuma zwawe sa mulanda henefho hayani. Fhedzi khotsi awe vho vha vho ḓiimisela u mu hangwela. Vha mu vhidza uri “ṅwananga,” vha mu ṱanganedza. Khotsi awe vha ri: “O vha o xela, zwino o wanala.” (Luka 15:11-32) Musi Yesu a tshi kha ḓi vha ṱaḓulu a sa athu ḓa kha ḽifhasi, o vhona Khotsi awe vha tshi pfela vhuṱungu vhaitazwivhi vho rembuluwaho. Eneo mafhungo e Yesu a ri vhudza one a a khuthadza nahone a sumbedza uri Yehova ndi Khotsi ane a khathutshela.

13-14. Muapostola Petro o guda mini nga ha u rembuluwa nahone o gudisa vhaṅwe mini nga hazwo? (Sedzani tshifanyiso.)

¹³ Muapostola Petro o guda zwinzhi kha Yesu Kristo nga ha uri Yehova u a hangwela vhathu vho rembuluwaho. Petro o ita vhukhakhi vhunzhi nahone Yesu o vha o ḓiimisela u mu hangwela. Sa tsumbo, Petro o pfa vhuṱungu vhukuma musi o no landula Yesu luraru. (Mat. 26:34, 35, 69-75) Musi Yesu o no vuswa vhafuni, o ḓivhonadza kha Petro khamusi vhe vhavhili fhedzi. (Luka 24:33, 34; 1 Vhakor. 15:3-5) Zwi tou pfala uri nga tshenetsho tshifhinga Yesu o hangwela Petro na u mu khwaṱhisedza uri u a mu funa.—Marko 16:7.

¹⁴ Petro o zwi pfesesa uri muthu u ḓipfa hani musi o rembuluwa a hangwelwa, ngauralo o funza vhaṅwe zwe a zwi guda. Nga murahu nyana ha Pentekoste, Petro o amba na gogo ḽa Vhayuda vhe vha vha vhe si vhatendi, a vha vhudza uri vho vhulaya Messia. Fhedzi o dovha a vha ṱuṱuwedza a ri: “Rembuluwani, ni vhuyelele kha  Mudzimu uri ni hangwelwe zwivhi, Yehova a ni homolose.” (Mish. 3:14, 15, 17, 19) Petro o funza uri muitazwivhi u rembuluwa nga u shandula nḓila dzawe. Zwenezwo zwi amba uri u shandula mahumbulele awe, a litsha u ita zwivhi nahone a thoma u ita zwine zwa takadza Mudzimu. Muapostola Petro o sumbedza uri Yehova o vha a tshi ḓo phumula zwivhi zwavho kana u ita uri zwi si tsha dovha zwa vhonala. Nga murahu ha miṅwaha minzhi Petro o vhudza Vhakriste uri: “Yehova . . . ha ni fheleli mbilu ngauri ha ṱoḓi na muthihi a tshi fheliswa, fhedzi u tama vhoṱhe vha tshi rembuluwa.” (2 Pet. 3:9) Zwi a khuthadza u ḓivha uri Yehova u a ri hangwela nga ho fhelela arali ra rembuluwa kha zwivhi zwashu naho ro ita zwivhi zwihulwane.

15-16. (a) Muapostola Paulo o guda hani nga ha u hangwela? (1 Timotheo 1:12-15) (b) Ndi mini zwine ra ḓo zwi haseledza kha thero i tevhelaho?

¹⁵ Paulo wa Tariso o ita zwivhi zwinzhi. O vha a tshi tovhola vhatevheli vha Kristo lwa tshiṱuhu. (Mish. 7:58–8:3) Khamusi Vhakriste vhanzhi vho vha vha tshi humbula uri a nga si vhuye a rembuluwa. Fhedzi Yesu o vha a tshi zwi ḓivha uri o vha tshi nga shanduka, a rembuluwa. Yesu na Yehova vho vhona zwithu zwavhuḓi kha Paulo. Yesu o ri: “Ndo mu nanga.” (Mish. 9:15) Yesu o ita vhuṱolo u itela u thusa Paulo uri a rembuluwe. (Mish. 9:1-9, 17-20) Paulo o rembuluwa a vha Mukriste. Yesu a mu fha mushumo uri a u ite sa Muapostola. Paulo o vha a tshi anzela u dzula a tshi livhuwa zwe Yehova na Yesu vha mu itela zwone. (Vhalani 1 Timotheo 1:12-15.) Paulo o funza vhahawe uri: “Mudzimu nga vhuthu hawe u lingedza uri u rembuluwe.”—Vharoma 2:4.

¹⁶ Nga tshiṅwe tshifhinga, Paulo o pfa uri tshivhidzoni tsha Korinta ho vha hu na muṅwe munna we a vha a tshi ḓifara luvhi nga zwa vhudzekani we a tendelwa a tshi dzula tshivhidzoni. Paulo o vhudza vhahawe vha tshenetsho tshivhidzo uri vha ite mini? Kha zwe Paulo a zwi amba, ri guda uri Yehova u a sumbedza lufuno musi a tshi kaidza vhashumeli vhawe na u ri u a vha khathutshela musi vha tshi rembuluwa. Ri guda na uri ri nga edzisa hani Yehova. Kha thero i tevhelaho ri ḓo guda nga ha zwe zwa itea tshivhidzoni tsha Korinta.