1, 2. Ndi mini zwine vhaṅwe vhathu vha zwi amba nga ha paradiso?

MUSI vhahashu vhane vha bva kha maṅwe mashango vha tshi bva tshitediamu tshe ha vha ho farelwa khatsho buthano ngei Seoul kha ḽa Korea, Ṱhanzi dza henefho dzo vha kuvhanganela. Vhunzhi havho vho vha vha tshi khou vhidzelela vha tshi ri, “Ri ḓo vhonana Paradisoni!” Vhoṱhe vho vha vho kwamea vhukuma. Ni vhona u nga vho vha vha tshi khou amba paradiso ifhio?

² Vhathu vha dzhia Paradiso nga nḓila dzi sa fani. Vhaṅwe vha ri paradiso i sokou vha muḽoro. Vhaṅwe vha ri paradiso ndi fhethu huṅwe na huṅwe hune ha vha takadza na u vha fusha. Muthu ane a vha na nḓala o dzula fhethu hune ha vha na zwiḽiwa zwinzhi a nga vhona u nga u paradisoni. Muṅwe mueni wa ḓanani ḽa vhu-19 ḽa miṅwaha o vhona muedzi we wa vha wo ḓala maluvha a ḓaka, a ri, “Hafha hu tou vha paradisoni!” Henefho fhethu hu kha ḓi vhidzwa Paradiso, naho hu tshi welwa nga gokho ḽa mahaḓa ḽi fhiraho mithara dza 15 ṅwaha muṅwe na muṅwe. Paradiso i amba mini kha inwi? Naa no i lavhelela?

3. Bivhili i ita hani uri ri humbule nga ha paradiso?

³ Bivhili i amba nga ha paradiso ye ya vhuya ya vha hone na ine ya ḓo vha hone. Paradiso yo buliwa mathomoni a Bivhili.  Genesi 2:8 ye ya ṱalutshedzelwa nga Lulatin i tshi bva kha Catholic Douay Version i ri, “Murena Mudzimu o sima paradiso ya u naka u bva mathomoni: he a vhea [Adamu] we a mu sika.” Maṅwalo a Luheberu a amba nga tsimu ya Edeni. Edeni zwi amba “Dakalo,” nahone yeneyo tsimu yo vha i tshi takadza. Zwiḽiwa zwo vha zwo wa mpale, hu fhethu havhuḓi nahone hu na zwipuka zwinzhi.​—Gen. 1:29-31.

4. Ndi ngani ri tshi nga amba uri ngade ya Edeni yo vha i paradiso?

⁴ Pa·raʹdei·sos ndi ipfi ḽa Lugerika ḽine ḽa ṱalutshedzela ipfi ḽa Luheberu ḽine ḽa ri “ngade.” Cyclopaedia yo ṅwalwaho nga M’Clintock na Strong i amba zwi tevhelaho nga ha pa·raʹdei·sos: “Ndi phakha yo vuleaho hune ha sa vhe na tshithu tshine tsha nga ni huvhadza, fhethu havhuḓi hu songo tshinyiwaho, na miri mihulu ine vhunzhi hayo ya aṋwa mitshelo, i sheledzwaho nga milambo yo kunaho, nahone philiphilini huna miṱambi ya ntsa kana nngu. Tshenetsho ndi tshifanyiso tshe tsha vha tshi muhumbuloni wa muendelamashango wa Mugerika.”​—Vhambedzani Genesi 2:15, 16.

5, 6. Paradiso yo xela hani, nahone hu takuwa mbudziso ifhio?

⁵ Mudzimu o vhea Adamu na Eva kha paradiso yo raloho, fhedzi a vho ngo i dzulesa. Ndi ngani? Vho ita uri vha si tsha fanelea u dzula khayo nga u sa thetshelesa Mudzimu. Nga zwenezwo, vhone na vhana vhavho vha xelelwa nga Paradiso. (Gen. 3:23, 24) Naho henefho ho vha hu si tsha dzula vhathu, fhedzi zwi vhonala u nga yeneyo tsimu yo vha hone u swika nga Maḓi Mahulu a misini ya Noaxe.

⁶ Vhaṅwe vhathu vha nga ḓivhudzisa u ri, ‘Naa hu na vhathu vhane vha ḓo vhuya vha ḓifhelwa nga u dzula Paradisoni kha ḽifhasi?’ Vhuṱanzi vhu re hone vhu sumbedza mini? Arali ni na fulufhelo ḽa uri ni ḓo tshila na vhane na vha funa Paradisoni, ndi mini zwine zwa ita uri ni vhe na ḽeneḽo fulufhelo? Naa ni nga ṱalutshedza uri ndi ngani hu tshi ḓo vha na Paradiso zwa vhukuma?

7, 8. (a) Mudzimu o fulufhedzisa Abrahamu mini? (b) Fulufhedziso ḽa Mudzimu ḽi nga vha ḽo ita uri Abrahamu a humbule nga ha mini?

⁷ Fhethu havhuḓi hune ra nga wana hone phindulo ndi kha bugu yo ṅwalwaho nga Musiki wa Paradiso. Ṱhogomelani zwe Mudzimu a zwi vhudza Abrahamu khonani yawe. Mudzimu o amba uri u ḓo andisa vhana vha Abrahamu “vhunga muṱavha wa philiphilini ya lwanzhe.” Yehova o ita heḽi fulufhedziso: “Dzitshakha dzoṱhe ndi ḓo dzi fhaṱutshedza nga vhana vhau; zwi ḓo ralo nga u’ wa pfa ipfi ḽanga.” (Gen. 22:17, 18) Mudzimu o dovha a ita ḽenelo fulufhedziso kha murwa na muḓuhulu wa Abrahamu.​—Vhalani Genesi 26:4; 28:14.

⁸ Bivhili a i sumbedzi uri Abrahamu o vha a tshi humbula uri vhathu vha ḓo wana malamba a u tshila paradisoni ngei ṱaḓulu. Nga zwenezwo, musi Mudzimu a tshi amba uri “dzitshakha dzoṱhe” dzi ḓo fhaṱutshedzwa, Abrahamu o humbula nga phaṱhutshedzo dzine dza ḓo vha hone kha ḽifhasi. Vhuimo vhu ḓo vha khwine kha “dzitshakha dzoṱhe” dzi re kha ḽifhasi samusi hu Mudzimu o itaho ḽeneḽo fulufhedziso. Naa huna zwe zwa itea vhukati ha vhathu vha Mudzimu zwine zwa tikedza ḽeneḽo fulufhedziso?

9, 10. Ndi mafulufhedziso afhio ane a ita uri ri tende uri hu ḓo vha na paradiso tshifhingani tshi ḓaho?

⁹ Davida muḓuhulu wa Abrahamu o amba nga ha tshifhinga tshine ha ḓo vha hu si tsheena “vha-ita-zwivhi” na ‘vhatshinyi.’ Hu ḓo itea mini? ‘Vhavhi a vha [tsha ḓo vha hone, NW].’ (Ps. 37:1, 2, 10) Fhedzi “shango ḽi ḓo vha ifa ḽa vho vuḓaho; ndi vhone vha u ḓo takalela muḓalo wa mulalo.” Davida o dovha a hevhedzwa uri a ṅwale uri: “Vha u ḓo vha vhaṋe vha shango ndi vhavhuya, ndi vhone vha u ḓo dzula khaḽo lini na lini.” (Ps. 37:11, 29; 2 Sam. 23:2) Ni humbula u nga dzenedzo khwaṱhisedzo dzo kwama hani vhathu vhe vha vha vha tshi ṱoḓa u ita zwine Mudzimu a zwi funa? Zwo vha zwi tshi pfala uri vha lavhelele uri  arali shangoni hu tshi ḓo dzula vhathu vho lugaho fhedzi, nga u ya ha tshifhinga paradiso i fanaho na tsimu ya Edeni yo vha i tshi ḓo vusuluswa.

¹⁰ Nga u ya ha tshifhinga, Vhaisiraele vhanzhi vhe vha vha vha tshi humbula u nga vha shumela Yehova vho mu shandukela nahone vha litsha vhurabeli ha ngoho. Nga zwenezwo, Mudzimu o tendela Vhababele vha tshi kunda vhathu vhawe, u tshinya shango ḽavho na u isa vhunzhi havho vhuthubwani. (2 Koron. 36:15-21; Yer. 4:22-27) Naho zwo ralo, vhaporofita vha Mudzimu vho vha vho dzula vho amba uri nga murahu ha miṅwaha ya 70, vhathu vha Mudzimu vha ḓo humela shangoni ḽavho. Honoho vhuporofita ho ḓadzea nahone vhu a ri kwama na riṋe ṋamusi. Musi ri tshi khou ṱolisisa vhuṅwe ha honoho vhuporofita, livhisani ṱhogomelo kha paradiso ine ya khou ḓa kha ḽifhasi.

11. Yesaya 11:6-9 yo ḓadzea hani, fhedzi ndi ifhio mbudziso ine ya vha hone?

¹¹ Vhalani Yesaya 11:6-9. A tshi shumisa Yesaya, Mudzimu o amba uri musi vhathu vhawe vha tshi humela shangoni ḽavho a vha tsha ḓo ofha tshithu, u vutshelwa nga zwivhanda kana vhathu vhane vha nga zwipuka. Vhathu vhoṱhe vha ḓo vha vho tsireledzea. Naa a zwi iti uri ni humbule nga vhuimo havhuḓi he Mudzimu a vha o vhu ita ngei Edeni? (Yes. 51:3) Vhuporofita ha Yesaya a ho ngo amba nga lushaka lwa Isiraele fhedzi, fhedzi ho amba uri shango ḽoṱhe ḽi “ḓo ḓala u ḓivha Yehova, vhunga maḓi a tshi adzamedza lwanzhe.” Zwenezwo zwi ḓo itea lini?

12. (a) Ndi phaṱhutshedzo dzifhio dze dza waniwa nga vhathu vhe vha vhuya vhuthubwani ngei Babele? (b) Ndi mini zwine zwa sumbedza uri Yesaya 35:5-10 i na huṅwe u ḓadzea?

¹² Vhalani Yesaya 35:5-10. Yesaya o dovha a ombedzela uri vhathu vhane vha ḓo humela murahu a vha nga shushedzwi nga zwivhanda kana vhathu. Shango ḽavho ḽo vha ḽi tshi ḓo vha na mitshelo minzhi, nga nṱhani ha uri ho vha hu tshi ḓo vha na maḓi manzhi u fana na tsimuni ya Edeni. (Gen. 2:10-14; Yer. 31:12) Naa ndi honoho u ḓadzea fhedzi? A hu na vhuṱanzi vhu sumbedzaho uri vhathu vho vhuyaho vhuthubwani vho fhodzwa nga lwa vhuṱolo. Sa tsumbo, vho pofulaho a vho ngo vhona. Nga zwenezwo, Mudzimu o vha a tshi khou sumbedza uri u ḓo fhodza malwadze tshifhingani tshi ḓaho.

13, 14. Ndi mini zwe vhathu vhe vha vhuya vhuthubwani vha vhona zwi tshi ḓadzea kha Yesaya 65:21-23, fhedzi ndi tshifhio tshipiḓa kha honoho vhuporofita tshi sa athu u ḓadzea? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

¹³ Vhalani Yesaya 65:21-23. Vhayuda a vho ngo humela kha nnḓu dzavhuḓi kana u wana tsimu dzo no limiwa. Fhedzi zwenezwo zwo vha zwi tshi ḓo shanduka musi Mudzimu a tshi vha fhaṱutshedza. Vha fanela u vha vho takala vhukuma musi vha tshi fhaṱa dzinnḓu na u dzula khadzo! Vho vha vha tshi ḓo kona u ṱavha mitshelo na u ḽa zwiḽiwa zwine zwa vha na pfushi.

¹⁴ Ṱhogomelani tshidodombedzwa tsha ndeme tsha honoho vhuporofita. Naa hu ḓo swika tshifhinga tshine maḓuvha ashu “a ḓo nga maḓuvha a muri”? Miṅwe miri i tshila miṅwaha ya zwigidi. Uri vhathu vha tshile miṅwaha yo raloho, vha fanela u vha vhe na mutakalo wavhuḓi. Arali vhathu vha tshi nga tshila nga fhasi ha vhuimo he Yesaya a dzula o vhu amba, muḽoro wavho wa u tshila paradisoni wo vha u tshi ḓo vha wo ḓadzea! Nahone honoho vhuporofita vhu ḓo ḓadzea!

15. Ni nga ṱalutshedza hani dziṅwe dza phaṱhutshedzo dzo ṅwalwaho kha bugu ya Yesaya?

¹⁵ Humbulani nga ha nḓila ine mafulufhedziso e ra amba nga hao a sumbedza uri hu ḓo vha na paradiso tshifhingani tshi ḓaho, hune vhathu vhoṱhe vha ḓo vha vho fhaṱutshedzwa nga Mudzimu. A hu na muthu ane a ḓo sedzana na zwivhanda zwine zwa vha na khombo kana vhathu vhane vha nga zwipuka. Vho pofulaho, vho dzingaho nḓevhe na vhaholefhali vha ḓo fhodzwa. Vhathu vha ḓo kona u ḓifhaṱela dzinnḓu na u ḓiphina nga zwiḽiwa zwe vha zwi lima. Vha ḓo tshila u fhira miri. Bivhili i ri vhudza uri honoho vhutshilo vhu nḓilani. Naho zwo ralo, vhaṅwe vha nga amba uri ni khou dzhielesa nṱha honoho vhuporofita u fhira zwine ha vha zwone. Ni nga vha fhindula hani? Ndi tshifhio tshiitisi tshi  pfalaho tshine na vha natsho tsha u lavhelela paradiso ya vhukuma ine ya ḓo vha hone kha ḽifhasi? Muthu wa bvumo we a vhuya a tshila o ri ṋea tshiitisi tshi pfalaho.

16, 17. Ndi kha vhuimo vhufhio he Yesu a amba nga ha Paradiso?

¹⁶ Naho Yesu o vha e si na mulandu, o ombelwa kha danda ḽa tshengedzo na vhatshinyi vhavhili vha Vhayuda. Musi muṅwe wa vhatshinyi a sa athu u fa, o zwi ṱhogomela uri Yesu ndi khosi nahone a mu humbela uri: “Yesu, u nkhumbule musi u tshi dzhena Muvhusoni wau.” (Luka 23:39-42) Vhumatshelo haṋu vhu a katelwa kha phindulo ya Yesu i re kha Luka 23:43. Vhaṅwe vhagudi vha Bivhili vha musalauno vha i vhea nga hei nḓila: “Ngoho ndi ya u vhudza, ṋamusi u ḓo vha na nṋe Paradisoni.” Yesu o vha a tshi khou amba mini musi a tshi ri “ṋamusi”? Hu na mavhonele a sa fani.

¹⁷ Kha nyambo nnzhi dza musalauno, khoma i shumiswa u itela u bvisela mbuno khagala, fhedzi kha maṅwalwa a Tshigerika zwiga zwa u vhala zwo vha zwi sa anzeli u shumiswa. Nga zwenezwo, mbudziso i ya takuwa: Naa Yesu o vha a tshi khou ri, “Ngoho ndi a u vhudza, ṋamusi u ḓo vha na nṋe Paradisoni”? Kana o vha a tshi khou ri, “Ngoho ndi a u vhudza ṋamusi, u ḓo vha na nṋe Paradisoni”? Vhaṱalutshedzeli vha nga dzhenisa khoma zwi tshi ya nga zwine vha humbula uri Yesu o vha a tshi khou amba zwone nahone Bivhili dzo ḓoweleaho dzi shumisa ṱhalutshedzelo nthihi kha dzenedzo.

18, 19. Ndi mini zwine zwa nga ri thusa u pfesesa zwe Yesu a vha a khou zwi amba?

¹⁸ Naho zwo ralo, humbulani zwe Yesu a zwi vhudza vhatevheli vhawe musi a tshi ri: “Murwa-muthu u ḓo fhedza maḓuvha mararu na vhusiku hao e vhiḓani.” O dovha a ri: “Murwa-muthu u ḓo kumedzwa zwanḓani zwa vhathu, vha ḓo mu vhulaha, nahone a vuswa nga ḓuvha ḽa vhuraru.” (Mat. 12:40; 16:21; 17:22, 23; Marko 10:34) Muapostola Petro o amba uri zwenezwo zwithu zwo itea. (Mish. 10:39, 40) Nga zwenezwo, Yesu na mutshinyi a vha ngo ya Paradisoni nga ḓuvha ḽe vha fa ngaḽo. Yesu o vha e “Vhudzulavhafu” u swika Mudzimu a tshi mu vusa.​—Mish. 2:31, 32. *

¹⁹ Ri kona u vhona u ri fulufhedziso ḽe Yesu a ḽi vhudza mutshinyi ḽi thoma nga maipfi ane a ri: “Ngoho ndi a u vhudza ṋamusi.” Na misini ya Mushe, vhathu vho vha vho ḓowela u amba nga yeneyo nḓila. Mushe o ri: “Milayo ine nda U laya ṋamusi nga i dzule í mbiluni yau.”​—Doit. 6:6; 7:11; 8:1, 19; 30:15.

20. Ndi mini zwine zwa ri thusa u pfesesa zwe Yesu a zwi amba?

²⁰ Muṅwe muṱalutshedzeli wa Bivhili ane a bva ngei Vhubvaḓuvhakati o amba zwi tevhelaho nga ha phindulo ya Yesu: “Ipfi ḽe ḽa ombedzelwa kha wonoyo mutaladzi ndi ‘ṋamusi.’ Wonoyo mutaladzi u vhalea nga heyi nḓila ‘Ngoho ndi a u vhudza ṋamusi, u ḓo vha na nṋe Paradisoni.’ Ḽeneḽo fulufhedziso ḽo itwa nga ḽeneḽo ḓuvha nahone ḽo vha ḽi tshi ḓo ḓadzea tshifhingani tshi ḓaho. Enea ndi maambele a vhathu vha Vhubvaḓuvhakati ane a sumbedza uri fulufhedziso ḽo itwaho nga ḽeneḽo ḓuvha ḽi ḓo ḓadzea zwa vhukuma.” U ya nga ṱhalutshedzelo ya Syriac ya ḓanani ḽa vhuṱanu ḽa miṅwaha, yo amba zwi tevhelaho nga phindulo ya Yesu: “ Amen, Ndi vhudza iwe ṋamusi uri u ḓo vha na nṋe Tsimuni ya Edeni.” Ḽeneḽo fulufhedziso ḽi fanela u ri ṱuṱuwedza roṱhe.

21. Ndi mini zwe zwa si itee kha mutshinyi, nahone ndi ngani?

²¹ Onoyo mutshinyi we a vha a tshi khou u fa o vha a sa zwi ḓivhi uri Yesu o vhofha mulanga na vhaapostola vhawe vha fulufhedzeaho uri vha ḓo vha nae Muvhusoni ngei ṱaḓulu. (Luka 22:29) Onoyo mutshinyi o vha a songo lovhedziwa.  (Yoh. 3:3-6, 12) Ri a kona u pfesesa uri fulufhedziso ḽe Yesu a vha a tshi khou amba nga haḽo, ho vha hu Paradiso i re kha ḽifhasi. Nga murahu ha miṅwaha, muapostola Paulo o ṅwala nga ha bono ḽa munna we a “iswa paradisoni.” (2 Vhakor. 12:1-4) U fhambana na onoyo munna wa mutshinyi, Paulo na vhaṅwe vhaapostola vha fulufhedzeaho vho nangwa uri vha vhuse na Yesu ngei ṱaḓulu. Zwiṅwe hafhu, Paulo o vha a tshi khou ambela kha “paradiso” ine ya ḓo vho hone tshifhingani tshi ḓaho. * Naa yeneyo paradiso i ḓo vha kha ḽifhasi? Naa ni nga vha hone?

22, 23. No lavhelela mini?

²² Dzulani ni tshi humbula uri Davida o vhona hu tshee nga phanḓa tshifhinga tshine vhavhuya vha ḓo vha “vhaṋe vha shango.” (Ps. 37:29; 2 Pet. 3:13) Davida o vha a tshi khou ambela kha tshifhinga tshine vhathu vhane vha ḓo tshila kha ḽifhasi, vha ḓo vha vha tshi khou tshila nga milayo ya Mudzimu. Vhuporofita vhune ha vha kha Yesaya 65:22 vhu ri: “Maḓuvha a vhathu vhanga a ḓo nga maḓuvha a muri.” Hezwi zwi amba uri vhathu vha ḓo tshila miṅwaha ya zwigidi na zwigidi. Naa zwi ḓo itea zwa vhukuma? U ya nga Nzumbululo 21:1-4, Mudzimu u ḓo livhisa ṱhogomelo kha vhathu vhawe vho lugaho vhane vha ḓo vha vha tshi khou tshila shangoni ḽiswa nahone iṅwe ya phaṱhutshedzo dzawe ndi ya uri “lufu a lu tsha ḓo vha hone.”

²³ Zwenezwo zwithu zwi khagala. Adamu na Eva vho xelelwa nga Paradiso ngei Edeni, fhedzi a yo ngo xela lwa tshoṱhe. Samusi Mudzimu o fulufhedzisa, vhathu vhane vha ḓo tshila kha ḽifhasi vha ḓo fhaṱutshedzwa. Davida o hevhedzwa uri a ṅwale uri, vha u ḓo vha vhaṋe vha shango ndi vhavhuya, ndi vhone vha u ḓo dzula khaḽo lini na lini. Vhuporofita vhune ha vha kha bugu ya Yesaya vhu fanela u ri ita uri ri vhe na lutamo lwa u tshila nga fhasi ha honoho vhuimo. Zwi ḓo itea lini? Musi fulufhedziso ḽe Yesu a ḽi fulufhedzisa mutshinyi wa Muyuda ḽi tshi ḓadzea. Ni nga vha kha yeneyo Paradiso. Nga tshenetsho tshifhinga, zwe vhahashu vha vha zwi amba musi vha ngei buthanoni ḽa ngei Korea zwi ḓo ḓadzea, zwa uri “Ri ḓo vhonana Paradisoni!”