Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

THERO I GUDWAHO 52

Gudisani Vhana Vhaṋu U Funa Yehova

Gudisani Vhana Vhaṋu U Funa Yehova

Vhana . . . ndi mukovhe u bvaho ha Yehova.”PS. 127:3.

LUIMBO 134 Vhana Ndi Mukovhe U Bvaho Ha Mudzimu

MANWELEDZO *

1. Ndi vhufhio vhuḓifhinduleli he Yehova a vhu ṋea vhabebi?

YEHOVA o sika vhavhingani vha u thoma vhe na lutamo lwa u vha na vhana. Ndi ngazwo Bivhili i tshi ri: “Vhana . . . ndi mukovhe u bvaho ha Yehova.” (Ps. 127:3) Zwenezwo zwi amba mini? Kha ri ri khonani yaṋu i ni humbela uri ni ṱhogomele buto ḽawe ḽa tshelede. No vha ni tshi ḓo ḓipfa hani? Khamusi no vha ni tshi nga takadzwa nga u ḓivha uri u a ni fhulufhela. Fhedzi ni nga vhilaela nga ha uri ni nga tsireledza hani lwonolwo lupfumo. Yehova a re Khonani yashu ya tsinisa o ṋea vhabebi tshithu tsha ndeme tshine vha tea u tshi ṱhogomela, tshi fhiraho na tshelede. O vha ṋea vhuḓifhinduleli ha u ṱhogomela vhana vhavho na u ita uri vha dzule vho takala.

2. Ndi mbudziso dzifhio dzine ra ḓo dzi haseledza?

2 Ndi nnyi ane a tea u ita phetho ya uri vhavhingani vha vhe na vhana na tshifhinga tshine vha tea u vha navho ngatsho? Nahone vhabebi vha nga ita mini uri vhana vhavho vha dzule vho takala? Kha ri haseledze vhuṅwe vhulivhisi vhu bvaho Bivhilini vhune ha nga vha thusa uri vha ite phetho dzavhuḓi.

ṰHONIFHANI PHETHO YAVHO

3. (a) Ndi nnyi ane a tea u ita phetho ya uri vhavhingani vha vhe na vhana? (b) Ndi vhufhio vhulivhisi vhu bvaho Bivhilini vhune khonani na mashaka a vhavhingani vha tea u vhu humbula?

3 Kha dziṅwe mvelele, vhavhingani vhane vha kha ḓi tou bva u vhingana vha lavhelelwa uri vha si lengelele u vha na vhana. Mashaka avho na vhaṅwe vha nga lingedza u vha kombetshedza uri vha tevhele dzenedzo mvelele. Wahashu wa tshinnani wa ngei Asia ane a pfi Jethro u ri: “Vhaṅwe vhabebi tshivhidzoni vha lingedza u kombetshedza vhavhingani vha si na vhana uri vha vhe na vhana.” Muṅwe wahashu wa tshinnani ane na ene a bva ngei Asia ane a pfi Jeffrey u ri: “Vhaṅwe vha vhudza vhavhingani vha si na vhana uri a vha nga vhi na vhaṱhogomeli musi vho no aluwa.” Fhedzi phetho ya u vha na vhana i tea u itwa ngavho vhone vhaṋe. Phetho ndi yavho nahone ndi vhuḓifhunduleli havho. (Vhagal. 6:5) Zwi tou pfala uri khonani na mashaka vha ṱoḓa vhavhingani vhane vha khou bva u vhingana vha tshi takala. Fhedzi vha tea u humbula uri vha nga si kone u dzhiela vhenevho vhavhingani phetho ya u vha na vhana.—1 Vhathes. 4:11.

4-5. Ndi zwifhio zwithu zwivhili zwa ndeme zwine vhane vha ṱoḓa u vha na vhana vha tea u amba nga hazwo nahone ndi tshifhio tshifhinga tsho teaho tsha u amba nga hazwo? Ṱalutshedzani.

4 Hu na mbudziso mbili dza ndeme dzine vhane vha ṱoḓa u vha na vhana vha tea u dzi haseledza. Ya u thoma: Vha ṱoḓa u vha na vhana lini? Ya vhuvhili: Vha ṱoḓa u vha na vhana vhangana? Ndi tshifhio tshifhinga tsho teaho tsha uri vha ambe nga hazwo? Nahone ndi ngani zwenezwo zwithu zwivhili zwi zwa ndeme?

5 Fhungo ḽa u vha na vhana ḽi tea u adziwa ṱafulani musi vhathu vhavhili vha sa athu vhingana. Ndi ngani? Ndi ngauri ndi zwa ndeme uri vha vhe na mavhonele a fanaho kha enea mafhungo. Zwiṅwe hafhu, vha ḓo tea u sedza arali vho lugela u hwala honoho vhuḓifhinduleli. Vhaṅwe vho ita phetho ya u thoma vha fhedza ṅwaha muthihi kana mivhili vho vhingana vha sa athu vha na vhana ngauri musi vho no vha vhabebi vhunzhi ha tshifhinga na nungo dzavho vha ḓo dzi shumisa kha vhana vhavho. Tshiitisi tsha zwenezwo ndi uri vha ṱoḓa u thoma vha ḓowela u vha mbinganoni na u khwaṱhisa vhushaka havho vha sa athu vha vhabebi.—Vhaef. 5:33.   

6. Nga nṱhani ha zwifhinga zwi lemelaho zwine ra khou tshila khazwo, ndi mini zwe vhaṅwe vha khetha u ita?

6 Vhaṅwe vho khetha u edzisa tsumbo ya vharwa vha Noaxe na vhafumakadzi vhavho vhe vha si ṱavhanye u vha na vhana. (Gen. 6:18; 9:18, 19; 10:1; 2 Pet. 2:5) Yesu o fanyisa zwifhinga zwine ra tshila khazwo na “[misi] ya Noaxe” nahone a zwi timatimisi uri ri khou tshila “[zwifhingani] zwi lemelaho zwi konḓaho u sedzana nazwo.” (Mat. 24:37; 2 Tim. 3:1) Zwenezwo zwi ita uri vhaṅwe vha khethe u sa vha na vhana zwino vha tshi khou itela u fhedza tshifhinga tshinzhi vha tshi khou shumela Yehova.

Vhane vha khou ita phetho ya u vha na vhana na uri vhangana, vha sumbedza vhuṱali nga u “vhalela tshinyalelo” (Sedzani phara 7) *

7. Vhulivhisi vhu re kha Luka 14:28, 29 na Mirero 21:5 vhu nga thusa hani vhane vha khou humbula u vha na vhana?

7 Musi vhathu vha tshi ita phetho ya u vha na vhana na uri vha ḓo vha na vhana vhangana, vha sumbedza vhuṱali nga u thoma vha “vhalela tshinyalelo.” (Vhalani Luka 14:28, 29.) Vhabebi vhe vha alusa vhana vha a zwi ḓivha uri u alusa ṅwana a si zukwa na uri zwi ṱoḓa tshifhinga na nungo. Ndi ngazwo zwi zwa ndeme uri vhane vha khou ṱoḓa u vha na vhana vha ḓivhudzise mbudziso dzi ngaho: ‘Naa roṱhe ri ḓo tea u shuma u itela u ṱunḓela muṱa washu? Naa ri a ḓivha na u tendelana kha zwine muṱa washu wa ḓo zwi shaya? Arali roṱhe ri tshi tea u shuma, vhana vha ḓo ṱhogomelwa nga nnyi? Zwine vha zwi humbula na u zwi ita zwi ḓo ṱuṱuwedzwa nga vho nnyi?’ Musi vha tshi amba nga hazwo, vha ita zwi re kha Mirero 21:5.Vhalani.

Munna u sumbedza u funa mufumakadzi wawe nga u mu thusa nga hune a nga kona (Sedzani phara 8)

8. Ndi dzifhio thaidzo dzine vhavhingani vha nga sedzana nadzo nahone munna u tea u sumbedza hani lufuno?

8 Ṅwana u tea u ṋewa tshifhinga na nungo nga vhabebi vhawe vhoṱhe. Zwi nga konḓela vhabebi vha re na vhana vha sa sianesi nga miṅwaha uri vha ite zwenezwo. Vhaṅwe vhabebi vha re na vhana vhaṱuku vho vhalaho, vho pfa vha sa ḓivhi uri vha zwi thome ngafhi. Mme a nga ḓipfa o fhelelwa nga maanḓa. A nga neta lune a nga kundelwa u vha na nungo dza u guda, u rabela na u huwelela tshifhinga tshoṱhe. A nga kundelwa u thetshelesa na u vhuyelwa musi e miṱanganoni. Munna wawe u tea u mu sumbedza lufuno nga u mu thusa u ṱhogomela vhana musi vhe hayani na musi vhe miṱanganoni. Sa tsumbo, a nga thusa mufumakadzi wawe nga mishumo ya hayani. U tea u ita vhuḓidini ha uri muṅwe na muṅwe u a vhuyelwa nga Vhurabeli Ha Muṱa ha tshifhinga tshoṱhe. Ene na muṱa wawe vha tea u ya tsimuni tshifhinga tshoṱhe.

VHA GUDISENI U FUNA YEHOVA

9-10. Vhabebi vha tea u ita mini u itela u thusa vhana vhavho?

9 Vhabebi vha nga ita mini u itela u thusa vhana vhavho uri vha gude u funa Yehova? Vha nga vha tsireledza hani kha ḽino shango ḽivhi? Kha ri ṱhogomele zwine vhabebi vha nga zwi ita.

10 Humbelani Yehova uri a ni thuse. Ṱhogomelani tsumbo ya Manoa na mufumakadzi wawe, vhabebi vha Simisoni. Musi a tshi wanulusa uri ene na mufumakadzi wawe vha khou ḓo vha na ṅwana, o humbela Yehova uri a vha thuse u mu alusa.

11. Vhabebi vha nga edzisa hani tsumbo ya Manoa yo ambiwaho kha Vhahaṱuli 13:8?

11 Nihad na Alma vhane vha bva ngei Bosnia and Herzegovina vho guda kha tsumbo ya Manoa. Vho ri: “Na riṋe ro humbela Yehova uri a ri thuse uri ri vhe vhabebi vhavhuḓi. Nahone Yehova o fhindula thabelo dzashu nga nḓila dzo fhambanaho, o shumisa Bivhili, khandiso dzashu, miṱangano na mabuthano.”—Vhalani Vhahaṱuli 13:8.

12. Ndi ifhio tsumbo ye Yosefa na Maria vha i vhetshela vhana vhavho?

12 Vha vhetsheleni tsumbo yavhuḓi. Zwine na zwi amba ndi zwa ndeme kha vhana vhaṋu, fhedzi zwine na zwi ita zwi vha kwama na u fhirisisa. A zwi timatimisi uri Yosefa na Maria vho vha tsumbo yavhuḓi kha vhana vhavho vhoṱhe, u katela na Yesu. Yosefa o vha mushumi wa biko u itela u vhea zwiḽiwa ṱafulani. Zwiṅwe hafhu, o ṱuṱuwedza muṱa wawe uri u shumele Yehova. (Doit. 4:9, 10) U ya nga Mulayo Wa Mushe, zwo vha zwi si tshikolokolo uri a ṱuwe na muṱa wawe vhuṱamboni ha Paseka ha “ṅwaha muṅwe na muṅwe” ngei Yerusalema, fhedzi o ṱuwa navho. (Luka 2:41, 42) Vhaṅwe vhokhotsi vha misini yawe vha nga vha vho dzhia u ṱuwa na muṱa woṱhe zwi tshi konḓa, zwi tshi ḽa tshifhinga na masheleni. Zwi tou vha khagala uri Yosefa o vha a tshi dzhiela nṱha vhushaka hawe na Yehova nahone o funza na vhana vhawe uri vha ite zwi fanaho. Na Maria o vha a tshi ḓivha Maṅwalo zwavhuḓi. O funza vhana vhawe u funa Ipfi ḽa Mudzimu nga maipfi na nyito.

13. Vhaṅwe vhavhingani vho edzisa hani tsumbo ya Yosefa na Maria?

13 Nihad na Alma vhe ra amba nga havho vho edzisa tsumbo ya Yosefa na Maria. Yeneyo tsumbo yo vha thusa hani uri vha ṱuṱuwedze ṅwana wavho u funa na u shumela Yehova? Vha ri: “Ro ita uri ri tshile nga nḓila ine ya ḓo sumbedza ṅwana washu uri zwi a vhuyedza u tshilela u takadza Yehova.” Nihad o dovha a ri: “Ivhani zwine na gudisa ṅwana waṋu uri a vhe zwone.”

14. Ndi ngani vhabebi vha tshi tea u ḓivha khonani dza vhana vhavho?

14 Thusani vhana vhaṋu uri vha khethe khonani dzavhuḓi. Vhabebi vha ṅwana vha tea u ḓivha uri khonani dza ṅwana wavho ndi vho nnyi na uri vha vha vha tshi khou ita mini. Zwenezwo zwi katela u ḓivha vhathu vhane vhana vhavho vha amba navho kha social media na nga founu ngauri vhenevho vhathu vha ṱuṱuwedza zwine ṅwana wavho a zwi humbula na u zwi ita.—1 Vhakor. 15:33.

15. Ndi mini zwine vhabebi vha nga zwi guda kha tsumbo ya Jessie?

15 Vhabebi vha nga ita mini arali vha sa ḓivhi zwithu zwinzhi nga ha computer kana zwishumiswa zwa elekitironiki? Muṅwe khotsi wa ngei Philippines ane a pfi Jessie u ri: “Zwa thekinolodzhi a si zwithu zwashu. Fhedzi zwenezwo a zwo ngo ri thivhela uri ri gudise vhana vhashu nga ha khombo dzine vha nga ṱangana nadzo kha zwishumiswa zwa elekitironiki.” Ho ngo ri ḽa ḓa hafha ḽi a kovhela, fhedzi o tendela vhana vhawe vha tshi zwi shumisa naho a sa zwi ḓivhi. O ri: “Ndo vha ṱuṱuwedza uri vha zwi shumise u itela u guda luṅwe luambo, u lugiselela miṱangano na u vhala Bivhili ḓuvha na ḓuvha.” Arali ni mubebi, naa no no vhala na u amba na vhana vhaṋu nga ha nyeletshedzo yavhuḓi i re kha jw.org® kha tshiteṅwa Teenagers,” ine ya amba nga ha u rumelana milaedza na u panga zwinepe kha inthanethe? Naa no no ṱalela navho vidio ine ya ri Naa Ni Langiwa Nga Zwishumiswa Zwaṋu Zwa Elekitironiki? na ine ya ri Ni Thanyele Zwa U Davhidzana nga Inthanethe (Social-Network)? * Zwenezwo ndi zwa ndeme u itela uri ni gudise vhana vhaṋu u shumisa zwishumiswa zwa elekitironiki nga vhuṱali.—Mir. 13:20.

16. Vhunzhi ha vhabebi vho ita mini nahone ho vha na mbuyelo dzifhio?

16 Vhunzhi ha vhabebi vha ita zwoṱhe zwine vha nga kona u itela uri vhana vhavho vha fhedze tshifhinga tshinzhi na vhathu vha re tsumbo dzavhuḓi dza u shumela Mudzimu. Sa tsumbo, N’Déni na Bomine vha ngei Côte d’Ivoire vho vha vha tshi anzela u ramba mulavhelesi uri a dzule muḓini wavho. N’Déni u ri: “Zwenezwo zwo kwama ṅwana washu. O thoma nga u vulanḓila nahone zwino ndi mulavhelesi a farelaho.” Vhabebi, naa ni nga ita zwi fanaho?

17-18. Vhabebi vha tea u thoma u gudisa vhana vhavho lini?

17 Vha thomeni vha tshee vhaṱuku. Ndi khwine u gudisa ṅwana a tshee muṱuku. (Mir. 22:6) Humbulani nga ha tsumbo ya Timotheo we a shuma na Paulo. Oinike mme a Timotheo na Loisa makhulu wawe vho mu gudisa “u bva hanani.”—2 Tim. 1:5; 3:15.

18 Vhaṅwe vhavhingani vha ngei Côte d’Ivoire vhane vha pfi Jean-Claude na Peace vho thusa vhana vhavho vhoṱhe vha rathi uri vha fune Yehova na u mu shumela u bva vhuṱukuni. Vho thuswa nga mini u ita zwenezwo? Vho edzisa tsumbo ya Oinike na Loisa. Vho ri: “Ro kokomedza Ipfi ḽa Mudzimu kha vhana vhashu u bva musi vha tshi bebiwa.”—Doit. 6:6, 7.

19. Zwi amba mini u ‘kokomedza’ Ipfi ḽa Mudzimu kha vhana vhaṋu?

19 Zwi amba mini u ‘kokomedza’ Ipfi ḽa Mudzimu kha vhana vhaṋu? ‘U kokomedza’ zwi amba u funza na u humbudza muthu tshithu lunzhi lunzhi. Vhabebi vha nga ita zwenezwo nga u fhedza tshifhinga na vhana vhavho. Nga tshiṅwe tshifhinga vhabebi vha nga pfa zwi tshi vha netisa u dovholola tshithu tshithihi lunzhi lunzhi. Fhedzi vha tea u humbula uri u ita zwenezwo zwi thusa vhana vhavho u pfesesa Ipfi ḽa Mudzimu na u ita zwine ḽa zwi amba.

Vhabebi vha tea u ḓivha nḓila ine vha ḓo gudisa vhana vhavho ngayo nga muthihi nga muthihi (Sedzani phara 20) *

20. Ṱalutshedzani nḓila ine Psalme ya 127:4 ya thusa ngayo vhabebi u alusa vhana.

20 Ḓivhani vhana vhaṋu zwavhuḓi. Psalme ya 127 i fanyisa vhana na misevhe. (Vhalani Psalme ya 127:4.) Samusi misevhe yo itwa nga zwithu zwi sa fani nahone i sa eḓani, na vhana a vha fani. Ndi ngazwo vhabebi vha tshi tea u ḓivha nḓila ine vha ḓo gudisa ngayo vhana vhavho, nga muthihi nga muthihi. Vhavhingani vhane vha dzula Isiraele vha amba nga ha zwithu zwo vha thusaho, vha ri: “Ro vha ri sa gudisi vhana vhashu nga tshifhinga tshithihi.” Ṱhoho ya muṱa ndi yone ine ya ḓo vhona arali zwi tshi ṱoḓea kana zwi tshi konadzea?

YEHOVA U ḒO NI THUSA

21. Yehova u ḓo thusa hani vhabebi?

21 Nga zwiṅwe zwifhinga, vhabebi vha nga pfa u nga zwi a konḓa u gudisa vhana vhavho, fhedzi vhana ndi tshifhiwa tshi bvaho kha Yehova. U dzula o lugela u thusa vhabebi. O ḓiimisela u thetshelesa thabelo dzavho. Nahone u dzi fhindula a tshi shumisa Bivhili, khandiso dzashu, tsumbo na nyeletshedzo dza vhaṅwe vha re na tshenzhelo tshivhidzoni.

22. Ndi zwifhio zwithu zwa khwinesa zwine vhabebi vha nga zwi itela vhana vhavho?

22 Vhaṅwe vha amba uri u alusa ṅwana zwi dzhia miṅwaha ya 20, fhedzi ṅwana wau u ḓi dzula e ṅwana wau. Zwiṅwe zwithu zwa khwinesa zwine vhabebi vha nga zwi itela vhana vhavho ndi u vha funa, u vha ṋea tshifhinga na u vha gudisa zwi re Bivhilini. Vhana a vha gudi u fana. Naho zwo ralo, vhunzhi ha vhe vha aluswa nga vhabebi vhane vha funa Yehova vha ḓipfa u fana na wahashu wa ngei Asia ane a pfi Joanna Mae, we a ri: “Vhabebi vhanga vho nkaidza na u mpfunza u funa Yehova nahone musi ndi tshi humbula zwenezwo, thi na na maipfi a u vha livhuwa ngao. Vho nthusa uri ndi ḓivhe uri ndi khou tshilela mini.” (Mir. 23:24, 25) Vhahashu vha dzimilioni vha ḓipfa nga nḓila i fanaho.

LUIMBO 59 Rendani Yah Na Nṋe

^ phar. 5 Naa vhavhingani vha tea u vha na vhana? Arali vha khetha u vha navho, vha tea u vha na vhangana? Nahone vha nga vha gudisa hani u funa na u shumela Yehova? Ino thero i na tsumbo dza musalauno na vhulivhisi vhu bvaho Bivhilini vhune ha nga ri thusa u fhindula dzenedzo mbudziso.

^ phar. 15 Vhalani na bugu Mbudziso dzine Vhaswa vha dzi Vhudzisa—Phindulo dzi Shumaho, Volumu 1, ndim. 36 na Volumu 2, ndim. 11.

^ phar. 60 ṰHALUSO YA TSHIFANYISO: Vhavhingani vha Vhakriste vha khou ambedzana nga ha u vha na vhana, vha tshi khou humbula nga ha vhuḓi na vhuḓifhinduleli.

^ phar. 64 ṰHALUSO YA TSHIFANYISO: Vhabebi vha tshi khou guda na vhana nga muthihi nga muthihi vho sedza miṅwaha na vhukoni havho.