1-2. (a) Ṅwaha wa mbofholowo ndi mini? (Sedzani bogisi “ Ṅwaha Wa Mbofholowo Ho Vha Hu Mini?”) (b) Ndi mini zwe Yesu a amba nga hazwo kha Luka 4:16-18?

KHA maṅwe mashango, musi khosi kana khosikadzi yo no fhedza miṅwaha ya 50 i tshi khou vhusa, hu itwa vhuṱambo ho khetheaho u itela u i pembelela. Vhathu vha nga bvela phanḓa vha tshi pembela lwa ḓuvha, vhege kana u fhira, fhedzi a zwi yi thambo nahone vha ṱavhanya u hangwa dakalo ḽe vha vha vhe naḽo.

² Ri ḓo guda nga ha ṅwaha wa mbofholowo une wa fhira yoṱhe ye ya vha hone nga ṅwaha wa vhu 50 kha ḽa Isiraele. Wonoyo ṅwaha wo vha u tshi vhofholola Vhaisiraele. Ndi ngani zwi zwa ndeme uri riṋe ri gude nga hawo? Ndi ngauri Ṅwaha Wa Mbofholowo wa Vhaisiraele u ri humbudza nga ha ndugiselelo ye Yehova a ri itela yone ine ya ḓo ri ṋea mbofholowo ya tshoṱhe ine ro no thoma u vhuyelwa ngayo. Yeneyo mbofholowo ndi ye Yesu a amba nga hayo.—Vhalani Luka 4:16-18.

3. U ya nga Levitiko 25:8-12, Ṅwaha Wa Mbofholowo wo vha u tshi vhuyedza hani Vhaisiraele?

³ U itela u pfesesa zwe Yesu a vha a tshi khou zwi amba nga ha mbofholowo, kha ri thome ri ṱolisise ndugiselelo ye Yehova a i itela Vhaisiraele ya Ṅwaha Wa Mbofholowo. Yehova o vhudza Vhaisiraele uri: “Hu vhe u khetha ṅwaha wa mahumi maṱanu; ni huwelele ni ri ndi wa u vhofholowa ha vhoṱhe vho dzulaho shangoni ḽa haṋu, ndi ṅwaha wa mihuvho; vhoṱhe vha vhuyelele mahayani avho na mashakani avho.” (Vhalani Levitiko 25:8-12.) Kha thero yo fhiraho, ro haseledza nḓila ye Vhaisiraele vha vhuyelwa ngayo nga ḓuvha ḽa Sabatha. Fhedzi Ṅwaha  Wa Mbofholowo wo vha u tshi vha vhuyedza hani? Kha ri ri Muisiraele u na zwikolodo zwinzhi nahone vha khou mu kombetshedza uri a rengise shango ḽawe u itela u lifha zwikolodo. Nga Ṅwaha Wa Mbofholowo o vha a tshi ṋewa shango ḽawe murahu. Zwenezwo zwi amba uri onoyo munna o vha a tshi nga ‘vhuyelela hayani hawe’ nahone ḽeneḽo shango ḽo vha ḽi tshi ḓo vha ifa ḽa vhana vhawe. Fhedzi muthu ane zwa khou mu konḓela vhukuma u lifha zwikolodo, a nga tea u rengisa ṅwana wawe kana ene muṋe vhupulini u itela u lifha zwenezwo zwikolodo. Nga Ṅwaha Wa Mbofholowo, phuli yo vha i tshi nga humela “mashakani [ayo].” Zwenezwo zwi amba uri a hu na muthu we a vha a tshi nga vha phuli u swikela. Zwi sumbedza uri Yehova o vha e na ndavha na vhathu vhawe.

4-5. Ndi ngani zwi zwa ndeme uri ri gude nga ha Ṅwaha Wa Mbofholowo wa Vhaisiraele?

⁴ Iṅwe mbuyelo ya Ṅwaha Wa Mbofholowo yo vha i ifhio? Yehova o ri: “Hu si vhe na mutshinyali vhukati haṋu, ngauri Yehova u ḓo ni shudufhadza ngangoho kha shango ḽine a ni ṋea ḽa vha ḽaṋu.” (Doit. 15:4) Zwenezwo zwi fhambana na zwine zwa itea fhano shangoni hune tshelede ya ya iṅweni nahone vha si na zwavho vha bvela phanḓa vha tshi khou shaya!

⁵ Vhakriste a vhaho nga fhasi ha Mulayo Wa Mushe. Zwenezwo zwi amba uri a ri tsha tevhela mulayo we wa vha u tshi amba uri hu tea u vhofhololwa dziphuli, ha phumulwa zwikolodo, na u humisela shango kha vhaṋe vhaḽo, zwe zwa vha zwi tshi itwa nga Ṅwaha Wa Mbofholowo. (Vharoma 7:4; 10:4; Vhaef. 2:15) Naho zwo ralo, ndi zwa ndeme uri ri gude nga ha Ṅwaha Wa Mbofholowo. Ndi ngani? Ndi ngauri ri nga vha na mbofholowo ine ya ri humbudza zwe Yehova a zwi itela Vhaisiraele.

6. Ri ṱoḓa u vhofhololwa kha mini?

⁶ Roṱhe ri ṱoḓa mbofholowo ngauri ri phuli dza tshivhi. Ri a vha vhalala, ri a lwala nahone ri a fa nga nṱhani ha uri ri na tshivhi. Ri a kona u vhona uri ri na tshivhi musi ri tshi ḓisedza kha tshivhoni ra vhona uri ri khou aluwa na musi ri tshi ya kha dokotela nga nṱhani ha mutakalo u si wavhuḓi. Ri a khakha ngauri ri na tshivhi nahone zwenezwo zwi a ri kula  nungo. Muapostola Paulo o amba uri o iswa “vhuthubwani ha . . . mulayo wa tshivhi u re miraḓoni [yawe].” O dovha a ri: “Ndi tou vha muthu a ṱungufhadzaho lungafhani! Ndi nnyi ane a ḓo mponyokisa kha wonoyu muvhili une wa ita uri ndi fe?”—Vharoma 7:23, 24.

7. Ndi mini zwe Yesaya a porofita nga ha mbofholowo?

⁷ Zwi takadzaho ndi uri Yehova o ita uri zwi konadzee uri ri vhofhololwe kha tshivhi. O shumisa Yesu u ita zwenezwo. Miṅwaha i fhiraho 700 musi Yesu a sa athu ḓa kha ḽifhasi, muporofita Yesaya o amba uri hu ḓo vha na u vhofhololwa ha khwinesa tshifhingani tshi ḓaho, u fhira na he Vhaisiraele vha vha vhe naho nga Ṅwaha Wa Mbofholowo. O ṅwala uri: “Muya wa Yehova Muṋe wa vhoṱhe u kha nṋe, ngauri Yehova o nḓolisa, uri vhatshinyali ndi vha ḓivhadze mafhungo-maḓifha, o nthuma uri ndi [fhodze] dzimbilu dzo pwashakanywaho, uri mathubwa ndi a huwelele zwauri o vhofhololwa.” (Yes. 61:1) Honoho vhuporofita ho vha vhu tshi khou ambela kha nnyi?

8. Vhuporofita ha Yesaya ha mbofholowo vhu ambela kha nnyi?

⁸ Honoho vhuporofita vhune ha amba nga ha mbofholowo ho thoma u itea musi Yesu o no thoma vhuḓinḓa hawe. Musi Yesu a tshi ya sinagogoni ya Nazareta ḓoroboni ye a bebelwa khayo, o vhalela Vhayuda vho kuvhanganaho henefho maipfi e a porofitiwa nga Yesaya. Musi a tshi amba eneo maipfi o vha a tshi khou ambela kha ene muṋe, o ri: “Muya wa Yehova u kha nṋe, ngauri o nḓodza uri ndi ḓivhadze vhashai mafhungo maḓifha, o nthuma uri ndi ye ndi huwelele uri mathubwa o vhofhololwa na uri vho pofulaho vha vho vhona, na u vhofholola vho tsikeledzeaho, u itela u huwelela nga ha tshifhinga tsha Yehova tshi ṱanganedzeaho.” (Luka 4:16-19) Yesu o ita hani uri honoho vhuporofita vhu itee?

9. Vhunzhi ha vhathu vha tshifhingani tsha Yesu vho vha vha tshi fhulufhela uri vha ḓo vhofhololwa kha mini?

⁹ Mbofholowo ye Yesaya a porofita nga hayo na ye Yesu a i vhala yo thoma ḓanani ḽa u thoma. Yesu o sumbedza uri zwe a vhala ndi ngoho musi a tshi ḓivhadza uri: “Ṋamusi luṅwalo lune na kha ḓi tou bva u lu pfa lwo ḓadzea.” (Luka 4:21) Khamusi vhunzhi ha vhathu vhe vha vha vhe henefho vho fhulufhela uri vha ḓo vhofhololwa kha muvhuso wa Vharoma. Vha nga vha vho ḓipfa u fana na vhanna vhavhili vhe vha ri: “Ro vha ro fulufhela uri o vha e ene muthu we a vha a tshi fanela u vhofholola Isiraele.” (Luka 24:13, 21) Fhedzi ri a zwi ḓivha  uri Yesu ho ngo ṱuṱuwedza vhatevheli vhawe uri vha shandukele muvhuso wa Roma naho wo vha u tshi khou vha fara nga nḓila i si yavhuḓi. Nṱhani hazwo, o vha vhudza uri: “Kesare mu ṋeeni zwi re zwa Kesare.” (Mat. 22:21) Arali zwo ralo, Yesu o vha a tshi ḓo vhofholola vhathu nga nḓila ḓe?

10. Yesu o vhofholola vhathu kha mini?

¹⁰ Murwa wa Mudzimu o ḓa fhano kha ḽifhasi u itela u vhofholola vhathu nga nḓila mbili. Ya u thoma, o vhofholola vhathu kha pfunzo dza mazwifhi dze dza vha dzi tshi funzwa nga vharangaphanḓa vha vhurereli. Vhunzhi ha Vhayuda vha tshenetsho tshifhinga vho vha vhe phuli dza mikhuvha na pfunzo dza mazwifhi. (Mat. 5:31-37; 15:1-11) Vhe vha pfa u nga vha a fanelea u gudisa vhaṅwe nga ha Mudzimu vho vha vha tshi tou nga bofu ḽine ḽa khou sumbedza ḽiṅwe nḓila. Ngauri vho vha vha sa tendi kha Messia na zwe a funza, vho bvela phanḓa vhe swiswini nahone zwivhi zwavho a zwo ngo hangwelwa. (Yoh. 9:1, 14-16, 35-41) Ngauri Yesu o vha a tshi gudisa ngoho nahone e tsumbo yavhuḓi, o sumbedza vhathu vhane vha ḓiṱukufhadza nḓila ya u vhofhololwa kha pfunzo dza mazwifhi.—Marko 1:22; 2:23–3:5.  

11. Yesu o dovha a vhofholola vhathu kha mini?

¹¹ Ya vhuvhili, Yesu o ita uri zwi konadzee uri vhathu vha vhofhololwe vhupulini ha tshivhi tshe vha tshi mamela. Tshiṱhavhelo tshawe tshi ita uri zwi konadzee uri Yehova a hangwele zwivhi zwa vhathu vha re na lutendo khatsho. (Vhaheb. 10:12-18) Yesu o ri: “Arali Murwa a ni vhofholola, ni ḓo vha no vhofhololwa zwa vhukuma.” (Yoh. 8:36) Yeneyo mbofholowo yo vha i tshi fhira ye Vhaisiraele vha vha vhe nayo nga Ṅwaha Wa Mbofholowo. Sa tsumbo, zwo vha zwi tshi konadzea uri muthu we a vhofhololwa nga Ṅwaha Wa Mbofholowo a dovhe a vhe phuli nahone a fhedzisele o fa.

12. Ndi vhafhio vhathu vha u thoma vhe vha vhuyelwa nga mbofholowo ye Yesu a i ḓivhadza?

¹² Nga Pentekoste ya 33 C.E., Yehova o ḓodza vhaapostola na vhaṅwe vhanna na vhafumakadzi vha fhulufhedzeaho nga muya mukhethwa. O vha dzhia sa vharwa u itela uri musi vha tshi vuselwa ṱaḓulu vha vhuse na Yesu tshifhingani tshi ḓaho. (Vharoma 8:2, 15-17) Ndi vhone vhe vha thoma u vhuyelwa nga mbofholowo ye Yesu a amba nga hayo sinagogoni ya Nazareta. Vhenevho vhanna na vhafumakadzi vho vha vha si tsha vha vhupulini ha pfunzo dza mazwifhi na mikhuvha i sa tendelani na maṅwalo zwe zwa funzwa nga vharangaphanḓa vha vhurereli. Zwiṅwe hafhu, Mudzimu o vha vhofholola kha tshivhi tshine tsha  ita uri vha fe. Ṅwaha Wa Mbofholowo wa lwa pfanyisedzo we wa thoma musi vhatevheli vha Yesu vha tshi ḓodzwa nga 33 C.E. u ḓo fhela nga murahu ha Miṅwaha Ya Tshigidi Ya U Vhusa Ha Yesu. Ndi zwifhio zwithu zwavhuḓi zwine zwa ḓo vha zwo no khunyeledzwa?

13-14. Nga nnḓa ha vhaḓodzwa, ndi vhafhio vhaṅwe vhane vha ḓo ṋewa mbofholowo ye Yesu a i ḓivhadza?

¹³ Vhunzhi ha vhathu vha musalauno vha re na mbilu dzavhuḓi vhane vha bva kha tshaka dzoṱhe ndi vha “dziṅwe nngu.” (Yoh. 10:16) Yehova ho ngo vha khetha uri vha vhuse na Yesu ṱaḓulu, fhedzi o vha ṋea fhulufhelo ḽa u tshila tshoṱhe kha ḽifhasi. Naa ni muṅwe wavho?

¹⁴ No no thoma u ḓiphina nga mbuyelo dzine vhaḓodzwa vha vhuyelwa ngadzo. Tshiṱhavhelo tsha Yesu tshi ita uri ni hangwelwe zwivhi zwaṋu. Zwenezwo zwi ita uri Yehova a ni takalele na uri ni vhe na luvalo lwo kunaho. (Vhaef. 1:7; Nzumb. 7:14, 15) Humbulani nga ha phaṱhutshedzo dzine ra dzi wana nge ra vhofhololwa kha pfunzo dza mazwifhi. Yesu o ri: “Ni ḓo ḓivha ngoho, hone ngoho i ḓo ni vhofholola.” (Yoh. 8:32) Zwi a takadza u vhofholowa nga yeneyo nḓila!

15. Ro lavhelela mbofholowo na phaṱhutshedzo dzifhio?

¹⁵ Ni kha ḓi ḓo vhofhololwa nga nḓila khulwane. Hu si kale, Yesu u ḓo fhelisa mivhuso yoṱhe ya vhathu na vhurereli hoṱhe ha mazwifhi. Mudzimu u ḓo tsireledza vha “gogo ḽihulu”  vhane vha mu shumela nahone u ḓo ita uri vha ḓiphine nga phaṱhutshedzo dzine dza ḓo vha hone paradisoni. (Nzumb. 7:9, 14) Hu ḓo vuswa vhathu vhanzhi nahone vha ḓo vhofhololwa kha zwoṱhe zwo vhangwaho nga tshivhi tsha Adamu.—Mish. 24:15.

16. Ndi ifhio mbofholowo ya khwine ine ra ḓo ḓiphina ngayo tshifhingani tshi ḓaho?

¹⁶ Nga Miṅwaha Ya Tshigidi, Yesu na vhane a ḓo vhusa navho vha ḓo thusa vhathu uri vha fhelele na uri vha vhe na vhushaka havhuḓi na Mudzimu. Tshenetsho tshifhinga tsha u vhofhololwa tshi ḓo fana na Ṅwaha Wa Mbofholowo wa Vhaisiraele. Vhoṱhe vhane vha shumela Yehova nga u fhulufhedzea vha ḓo lambedzwa nga u vha na mivhili yo fhelelaho nahone a vha tsha ḓo vha na tshivhi.

17. Yesaya 65:21-23 i ri hu ḓo itea mini kha vhathu vha Mudzimu? (Sedzani tshifanyiso tshi re kha gwati.)

¹⁷ Yesaya 65:21-23 i na vhuporofita vhune ha amba nga ha nḓila ine vhutshilo ha ḓo vha ngayo tshifhingani tshi ḓaho kha ḽifhasi. (Vhalani.) Nga tshenetsho tshifhinga ri nga si sokou dzula ra peta zwanḓa. Nṱhani hazwo, Bivhili i sumbedza uri ri ḓo ita mishumo yavhuḓi i homolosaho. Mafheloni a tshenetsho tshifhinga, ri nga vha na vhungoho ha uri “zwivhumbwa zwi ḓo vhofhololwa vhupulini ha u sina nahone zwa ṋewa vhugala ha vhana vha Mudzimu vho vhofholowaho.”—Vharoma 8:21.

18. Ndi ngani ri tshi nga vha na vhungoho ha uri vhumatshelo hashu vhu ḓo vha havhuḓi?

¹⁸ U fana na musi Yehova o ita ndugiselelo ya uri Vhaisiraele vha shume na u awela, na riṋe u ḓo ṱoḓa uri ri ite zwi fanaho nga Miṅwaha Ya Tshigidi Ya U Vhusa Ha Kristo. Ri ḓo vha na tshifhinga tshinzhi tsha u gwadamela Yehova. U shumela Yehova zwi ita uri ri takale nahone na shangoni ḽiswa zwi ḓo vha zwo tou ralo. Musi hu tshi Vhusa Kristo Lwa Miṅwaha Ya Tshigidi, vhashumeli vhoṱhe vha Mudzimu vha fhulufhedzeaho vha ḓo takala vhukuma ngauri vha ḓo vha vha tshi khou shumela Mudzimu nahone vha tshi khou ita mishumo i homolosaho.