1. Ndi mini zwine munna wa Mukrsite a nga zwi ita u itela u bvelela?

 MUAPOSTOLA Paulo o ṱuṱuwedza vhatendi ngae u katela na vhaṱhannga a ri: “Ni vhe vhanna, ni vhe na maanḓa.” (1 Vhakor. 16:13, ṱms) Yeneyi tsivhudzo ndi ya ndeme ṋamusi kha vhanna vhane vha ṱoḓa u edzisa Yesu. U itela uri vha bvelele, vha tea u guda u thetshelesa milayo ya Yehova na u shumisa vhulivhisi vhu re Bivhilini kha masia oṱhe a vhutshilo havho. (Luka 2:52) Ndi ngani zwi zwa ndeme uri vhaṱhannga vha Vhakriste vha vhe Vhakriste vho vhibvaho?

2-3. Ndi ngani zwi zwa ndeme uri muṱhannga a vhe Mukriste o vhibvaho?

² Munna wa Mukriste u na vhuḓifhinduleli ha ndeme muṱani wawe na tshivhidzoni. A zwi timatimisi uri vhoiwe vhaṱhannga no no humbula nga ha vhuḓifhinduleli vhune na nga vha naho tshifhingani tshi ḓaho. Ni nga vha no ḓivhetshela tshipikwa tsha u vha muvulanḓila, mushumeli na u vha muhulwane wa tshivhidzo nga murahu. Ni nga vha ni tshi ṱoḓa u vhinga nahone na vha na vhana. (Vhaef. 6:4; 1 Tim. 3:1) Uri ni swikelele zwenezwo zwipikwa na uri ni bvelele, ni tea u vha Mukriste o vhibvaho. b

³ Ndi mini zwine zwa nga ni thusa uri ni vhe Mukriste o vhibvaho? Hu na vhutsila ha ndeme vhune na tea u vhu guda. Ndi mini zwine na nga zwi ita zwino u itela u ḓilugisela vhuḓifhinduleli vhune na nga vha naho tshifhingani tshi ḓaho uri ni kone u bvelela?

4. Ndi ngafhi hune na nga wana hone tsumbo dzavhuḓi dzine na nga dzi edzisa? (Sedzani tshifanyiso.)

⁴ Nangani tsumbo dzavhuḓi dzine na nga dzi edzisa. Bivhili yo ḓala nga tsumbo dzavhuḓi dzine vhaswa vha nga dzi edzisa. Vhenevho vhanna vha tshifhingani tsho fhiraho vho vha vha  tshi funa Mudzimu nahone vho kona u hwala vhuḓifhinduleli ha u ṱhogomela vhathu vhawe. Ni nga dovha na wana tsumbo dzavhuḓi dza vhanna vha Vhakriste vho vhibvaho muṱani wahaṋu kana tshivhidzoni. (Vhahev. 13:7) Ni dovha hafhu na vha na tsumbo yavhuḓi ya Yesu Kristo. (1 Pet. 2:21) Musi ni tshi khou ḓi guda nga ha dzenedzi tsumbo, ṱhogomelani zwithu zwavhuḓi zwine na zwi takalela nga ha vhenevha vhanna. (Vhahev. 12:1, 2) Ni kone u phetha uri vhenevha vhanna ni ḓo vha edzisa hani.

5. Ni nga guda hani u vha na vhukoni ha u humbula nahone ndi ngani zwenezwi zwi zwa ndeme? (Phisalema 119:9)

⁵ Ivhani muthu ane a ‘tsireledza vhukoni ha u humbula.’ (Mir. 3:21) Munna ane a humbula ha iti zwithu nga u ṱavhanya, fhedzi u thoma a humbulisisa zwavhuḓi a sa athu u dzhia phetho ya zwine a ḓo ita. Ngauralo, ni shume nga maanḓa uri ni vhe na vhukoni ha u humbula na uri ni dzule ni naho. Ndi ngani? Ndi ngauri vhunzhi ha vhaṱhannga kha ḽino shango vha ita phetho dzo thewaho kha mihumbulo yavho kana kha nḓila ine vha ḓipfa ngayo. (Mir. 7:7; 29:11) Zwiṅwe hafhu, thelevishini, mimuvi, Inthanethe na social media na zwone zwi nga kwama nḓila ine na humbula na u ita zwithu ngayo. Fhedzi ni nga guda hani vhukoni ha u humbula? Thomani nga u guda vhulivhisi vhu re Bivhilini nahone ni humbule uri ndi ngani vhu tshi ri vhuyedza. Ni kone u shumisa honoho vhulivhisi uri vhu ni thuse u ita phetho dzine dza takadza Yehova. (Vhalani Phisalema 119:9.) Arali na kona u vha na honovhu vhutsila ha ndeme, ni ḓo vha no dzhia ḽiga ḽihulwane kha u vha Mukriste o vhibvaho. (Mir. 2:11, 12; Vhahev. 5:14) Ṱhogomelani uri vhukoni ha u humbula vhu nga ni thusa hani kha vhuimo vhuvhili vhu tevhelaho. Ha u thoma, nḓila ine na tea u ḓifara ngayo musi ni na vhahaṋu vha tshifumakadzini. Ha vhuvhili, musi ni tshi ita phetho ya kuambarele na nḓila ine na ḓilugisa ngayo.

6. Vhukoni ha u humbula vhu nga thusa hani muṱhannga uri a ṱhonifhe vhahawe vha tshifumakadzini?

⁶ Vhukoni ha u humbula vhu ḓo ni thusa uri ni ṱhonifhe vhafumakadzi. Ndi zwa nzulele nahone zwi vha zwi songo khakhea musi muṱhannga a tshi sumbedza u vha na dzangalelo ḽa u vha na vhushaka na wahashu wa tshifumakadzini a songo vhingwaho. Naho zwo ralo, muṱhannga ane a vha na vhukoni ha u humbula, a nga si ambe, u ṅwala kana u ita zwiṅwe zwithu zwine zwa nga ita uri wahashu wa tshifumakadzini a songo vhingwaho a humbule uri u khou ṱoḓa u pfana nae, ngeno a sa khou ṱoḓa u mu mala. (1 Tim. 5:1, 2) Arali a tshi khou pfana na onoyo wahashu  wa tshifumakadzini a songo vhingwaho, u ḓo ita zwoṱhe zwi re maanḓani awe uri a si tshinye dzina ḽawe ḽavhuḓi nga u iledza u ḓiwana vhe vhavhili fhedzi, hu si na muthu wa u vha linda.​—1 Vhakor. 6:18.

7. Vhukoni ha u humbula vhu nga thusa hani muṱhannga musi a tshi nanga zwiambaro na zwitaela zwa mavhudzi?

⁷ Muṱhannga we a guda u humbula nga nḓila ine Yehova a humbula ngayo, u zwi sumbedza nga nḓila ine a ambara ngayo na zwitaela zwa mavhudzi zwine a zwi khetha. Vhunzhi ha vhathu vhane vha runga na u kunguwedza zwiambaro zwiswa, a vha ṱhonifhi Yehova nahone a vha tshili nga nḓila yo kunaho. Kuhumbulele kwavho ku songo kunaho ku vhonala kha zwiambaro zwine vha zwi runga zwine zwa pata na zwine zwa ita uri munna a vhonale u nga ndi mufumakadzi. Musi muṱhannga ane a khou shumela kha u vha Mukriste o vhibvaho a tshi nanga zwiambaro, u tevhela vhulivhisi vhu re Bivhilini na tsumbo dzavhuḓi dza tshivhidzoni. A nga ḓivhudzisa uri: ‘Naa zwine nda zwi nanga zwi a sumbedza uri ndi na muhumbulo wo tshaho na uri ndi a humbulela vhaṅwe? Naa nḓila ine nda ambara ngayo i ita uri zwi lelutshele vhaṅwe u vhona uri ndi mushumeli wa Mudzimu?’ (1 Vhakor. 10:31-33; Tito 2:6) Muṱhannga ane a vha na vhukoni ha u humbula u a ṱhonifhiwa nga vhahawe na nga Khotsi awe wa ṱaḓulu.

8. Muṱhannga a nga guda hani uri a vhe muthu ane vhaṅwe vha nga ḓitika ngae?

⁸ Ivhani muthu ane vhathu vha nga ḓitika ngae. Muṱhannga ane vhaṅwe vha nga ḓitika ngae u ita mishumo yawe yoṱhe zwavhuḓi. (Luka 16:10) Ṱhogomelani tsumbo yavhuḓi ya Yesu. O vha e muthu a re na ndavha nahone a sa dzhieli zwithu fhasi. O ita mushumo we Yehova a mu ṋea wone naho nga tshiṅwe tshifhinga zwo vha zwi tshi konḓa u ita nga u ralo. O vha a tshi funa vhathu, zwihuluhulu vhafunziwa vhawe nahone o ṋekedza vhutshilo hawe nga u ḓifunela. (Yoh. 13:1) Ni nga edzisa Yesu nga u shuma nga maanḓa kha mushumo muṅwe na muṅwe une na u ṋewa. Arali ni sa ḓivhi uri wonoyu mushumo u itiswa hani, ḓiṱukufhadzeni ni humbele thuso kha vhahaṋu vha re na tshenzhelo. Ni songo fushea nga u tou u fhala-fhala nga nṱha. (Vharoma 12:11) Nṱhani hazwo, itani mushumo waṋu ni u fhedze, “zwi nge ni khou shumela Yehova hu si vhathu.” (Vhakol. 3:23) Ndi ngoho uri ni ḓo ḓi ita ni tshi khakha, fhedzi ni ḓiṱukufhadze ni tende vhukhakhi haṋu.​—Mir. 11:2.

9. Ndi ngani muṱhannga a tshi tea u guda vhutsila vhune ha nga mu thusa?

⁹ Uri ni vhe muṱhannga wa Mukriste o vhibvaho, ni ḓo tea u guda vhuṅwe vhutsila vhune na nga vhu shumisa. Zwenezwi zwi ḓo ni thusa uri ni kone u ṱhogomela vhuḓifhinduleli haṋu tshivhidzoni, uri ni wane mushumo une wa ḓo ni ṱhogomela na u ṱhogomela muṱa waṋu na uri ni vhe na vhushaka havhuḓi na vhaṅwe. Ṱhogomelani dziṅwe tsumbo dzi si gathi dza honoho vhutsila.

10-11. U guda u ṅwala na u vhala zwi nga vhuyedza hani muṱhannga na u vhuyedza tshivhidzo? (Phisalema 1:1-3) (Sedzani tshifanyiso.)

¹⁰ Gudani u vhala na u ṅwala zwavhuḓi. Bivhili i amba uri munna o takalaho na ane a bvelela ndi ane a fhedza tshifhinga ḓuvha ḽiṅwe na  ḽiṅwe a tshi khou vhala Ipfi ḽa Mudzimu na u humbulisisa nga haḽo. (Vhalani Phisalema 1:1-3.) Nga u vhala Bivhili ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe, u ḓo kona u ḓivha nḓila ine Yehova a humbula ngayo nahone zwi ḓo mu thusa u humbula na u guda u shumisa zwe a zwi guda. (Mir. 1:3, 4) Vhanna vho raloho vha a ṱoḓea tshivhidzoni. Ndi ngani?

¹¹ Vhahashu vha ṱoḓa thuso kha vhanna vhane vha kona u vhala na u ṅwala uri vha vha ṋee nyeletshedzo i bvaho Bivhilini. (Tito 1:9) Arali ni tshi kona u vhala na u ṅwala zwavhuḓi, ni ḓo kona u lugiselela nyambo na phindulo dzi vhuyedzaho vhaṅwe na u khwaṱhisa lutendo lwavho. Ni ḓo dovha na kona na u ṅwala fhasi mbuno dzi thusaho musi ni tshi khou guda na musi ni tshi khou thetshelesa nyambo tshivhidzoni, maguvhanganoni na mabuthanoni. Zwenezwi zwine na zwi ṅwala fhasi zwi ḓo ni thusa u fhaṱa lutendo lwaṋu na u khwaṱhisa vhahaṋu.

12. Ndi mini zwine zwa nga ni thusa uri ni vhe muthu ane a kona u davhidzana na vhaṅwe?

¹² Gudani u davhidzana zwavhuḓi na vhaṅwe. Munna wa Mukriste u tea u guda u davhidzana zwavhuḓi na vhaṅwe. Munna ane a kona u davhidzana zwavhuḓi na vhaṅwe u tea u kona u thetshelesa na u pfesesa mihumbulo na maḓipfele a vhaṅwe. (Mir. 20:5) A nga kona u ḓivha nḓila ine muṅwe a khou ḓipfa ngayo nga u thetshelesa ipfi ḽawe musi a tshi amba na u sedza nḓila ine tshifhaṱuwo tshawe na muvhili wawe zwa vha ngayo musi a tshi khou amba. Zwenezwi ndi zwithu zwine na nga zwi guda fhedzi arali ni tshi fhedza tshifhinga tshinzhi na vhathu. Arali ni tshi fhedza tshifhinga tshinzhi ni tshi khou shumisa zwishumiswa zwa elekitironiki u davhidzana na vhathu, zwi fanaho na email na u rumelana milaedza nga dzifounu, zwi nga ita uri ni si tsha kona u davhidzana zwavhuḓi na vhathu no livhana zwifhaṱuwo. Ngauralo, ḓiṋeeni tshifhinga tsha u davhidzana na vhathu no livhana zwifhaṱuwo.​—2 Yoh. 12.

13. Ndi mini tshiṅwe tshine muṱhannga a tea u tshi guda? (1 Timotheo 5:8) (Sedzani tshifanyiso.)

¹³ Gudani uri ni nga wana hani tshelede ya u ḓiṱhogomela. Munna wa Mukriste o vhibvaho u tea u kona u ḓiṱhogomela na u ṱhogomela muṱa wawe. (Vhalani 1 Timotheo 5:8.) Kha maṅwe mashango, vhaṅwe vhahashu vhane vha kha ḓi vha vhaṱuku vha nga kha ḓi gudiswa vhuṅwe vhutsila nga vhokhotsi avho kana mashaka avho. Fhedzi kha maṅwe mashango, vhahashu vha guda vhutsila kana u gudela mushumo zwikoloni. Ndi zwavhuḓi uri ni gude vhuṅwe vhutsila uri ni kone u wana mushumo. (Mish. 18:2, 3; 20:34; Vhaef. 4:28) Vhathu kha vha ni ḓivhe sa muthu ane a shuma nga maanḓa, ane a ita mushumo u swika a tshi u fhedza. Arali na ita nga u ralo, ni ḓo kona u wana mushumo na u farelela khawo. Zwithu zwe ra guda nga hazwo na vhutsila he ra haseledza ndi zwa ndeme kha munna wa Mukriste uri a kone u hwala vhuḓifhinduleli na u ita mishumo ine a nga vha nayo tshifhingani  tshi ḓaho. Kha ri haseledze miṅwe ya yeneyo mishumo.

14. Muṱhannga a nga ḓilugisela hani uri a dzhenele tshumelo ya tshifhinga tshoṱhe?

¹⁴ Ni nga dzhenela tshumelo ya tshifhinga tshoṱhe. Vhunzhi ha vhanna vha Vhakriste vho vhibvaho vho thoma tshumelo ya tshifhinga tshoṱhe vha tshi kha ḓi vha vhaṱuku. U vula nḓila zwi nga thusa muṱhannga uri a kone u shumisana zwavhuḓi na vhathu vho fhambanaho. Zwi nga dovha zwa mu thusa uri a kone u fara tshelede na u i shumisa nga nḓila yavhuḓi. (Vhafil. 4:11-13) Nḓila yavhuḓi ya u dzhenela tshumelo ya tshifhinga tshoṱhe ndi nga u vha muvulanḓila wa u thusa. Vhanzhi vha thoma nga u dzhia vhuvulanḓila ha u thusa lwa tshifhinga tshilapfu, zwenezwo zwa vha thusa uri vha vhe vho lugelaho u vha vhavulanḓila vha tshifhinga tshoṱhe. U vula nḓila zwi ita uri hu vhe na zwibuli zwinzhi zwa u vha kha tshumelo ya tshifhinga tshoṱhe, zwi ngaho sa mushumo wa u fhaṱa kana u shuma Bethele.

15-16. Muṱhannga a nga fanelea hani u vha mushumeli kana muhulwane tshivhidzoni?

¹⁵ Ni nga vha mushumeli kana muhulwane. Munna muṅwe na muṅwe wa Mukriste u tea u vha na tshipikwa tsha u fanelea uri a shumele vhahawe tshivhidzoni sa muhulwane. Bivhili i amba uri vhanna vhane vha khou tama u ita wonoyu mushumo vho “tama mushumo wavhuḓi.” (1 Tim. 3:1) Musi a sa athu u fanelea u shuma sa muhulwane, u tea u thoma a vha mushumeli. Vhashumeli vha thusa vhahulwane nga mishumo yo fhambanaho. Vhahulwane na vhashumeli vha shumela vhahavho nga u ḓiṱukufhadza nahone vha ṱanganela kha mushumo wa u huwelela nga u fhisea. Vhaṱhannga vha nga fanelea u shuma sa vhashumeli naho vha tshi kha ḓi vha vhukati ha miṅwaha ya 17 na 19. Mushumeli ane a fanelea a nga kha ḓi vhewa sa muhulwane naho e na miṅwaha ya 20 fhedzi kana i fhiraho yeneyo.

¹⁶ Ndi mini zwine na nga zwi ita uri ni fanelee u ita yeneyi mishumo? A hu tou vha na maitele. Naho zwo ralo, zwithu zwine zwa ṱoḓea uri ni fanelee zwo thewa Bivhilini, kha u funa Yehova, vha muṱa waṋu na tshivhidzo. (1 Tim. 3:1-13; Tito 1:6-9; 1 Pet. 5:2, 3) Lwelani u pfesesa tshiṅwe na tshiṅwe tsha zwithu zwine zwa nga ita uri ni fanelee. Rabelani Yehova uri a ni thuse uri ni swikelele dzenedzo ṱhoḓea. c

17. Muṱhannga a nga ḓilugisela hani u vha munna o vhingaho na u vha ṱhoho ya muṱa? (Sedzani tshifanyiso.)

¹⁷ Ni nga vha munna o vhingaho na ṱhoho ya muṱa. Samusi Yesu o zwi sumbedza, vhaṅwe vhanna vha Vhakriste vho vhibvaho vha nga kha ḓi nanga u sa vhinga. (Mat. 19:12) Naho zwo ralo, arali na nanga u vhinga, ni ḓo vha na vhuḓifhinduleli  ho engedzeaho ha u vha munna o vhingaho na ṱhoho ya muṱa. (1 Vhakor. 11:3) Yehova u lavhelela uri munna o vhingaho a fune mufumakadzi wawe nahone a ite vhungoho ha uri u na zwoṱhe zwine a zwi shaya, a ṱhogomele maḓipfele awe na u mu thusa uri a dzule e tsini na Yehova. (Vhaef. 5:28, 29) Zwithu zwe ra guda nga hazwo na vhutsila he ra vhu haseledza mathomoni a ino thero, zwi ngaho vhukoni ha u humbula, u ṱhonifha vhafumakadzi na u vha muthu ane vhaṅwe vha nga ḓitika ngae, zwi ḓo ni thusa uri ni vhe munna wavhuḓi kha mufumakadzi waṋu. Ni ḓo vha no lugela u vha munna o vhingaho na ṱhoho ya muḓi.

18. Muṱhannga a nga ḓilugisela hani u vha khotsi?

¹⁸ Ni nga vha khotsi. Nga murahu ha musi no no mala, ni nga kha ḓi vha khotsi. Ndi mini zwine na nga zwi guda kha Yehova nga ha u vha khotsi wavhuḓi? Hu na zwithu zwinzhi zwine na nga zwi guda. (Vhaef. 6:4) Yehova o vhudza Murwa wawe Yesu uri u a mu funa na uri u a mu takalela zwi tshi pfiwa na nga vhaṅwe. (Mat. 3:17) Arali na vha khotsi, ni ite vhungoho ha uri ni khwaṱhisedza vhana vhaṋu uri ni a vha funa tshifhinga tshoṱhe. Ni vha khoḓe tshifhinga tshoṱhe musi vho ita zwithu zwavhuḓi. Vhokhotsi vhane vha edzisa tsumbo ya Yehova vha thusa vhana vhavho uri vha vhe Vhakriste vho vhibvaho. Ni nga thoma u guda wonoyu mushumo nga u vhudza vhathu muṱani waṋu na tshivhidzoni uri ni a vha funa na uri vha vha ndeme kha inwi. (Yoh. 15:9) Ino thero i ḓo ni thusa uri ni kone u ita mushumo une na nga vha nawo tshifhingani tshi ḓaho wa u vha munna o vhingaho na khotsi. Fhedzi musi ni sa athu u vha na yeneyo mishumo, ni ḓo vha ni tshi khou shumisiwa nga Yehova nahone ni ḓo thusa muṱa waṋu na tshivhidzo.

19-20. Ndi mini tshine tsha nga thusa vhaṱhannga uri vha vhe Vhakriste vho vhibvaho? (Sedzani tshifanyiso tshi re kha gwati.)

¹⁹ Vhaṱhannga, ni humbule uri u vha Mukriste o vhibvaho a zwi nga ḓo sokou itea. Ni tea u nanga tsumbo dzavhuḓi dzine na ḓo dzi edzisa, ni gude u vha na vhukoni ha u humbula, ni vhe muthu ane vhaṅwe vha nga ḓitika ngae, ni gude vhutsila vhune ha nga ni thusa vhutshiloni nahone ni ḓilugiselele mishumo ya tshifhingani tshi ḓaho.

²⁰ Musi ni tshi humbula nga ha zwithu zwine na kha ḓi tea u zwi ita, ni nga pfa zwi tshi nga ndi zwinzhi. Fhedzi ni nga zwi kona. Humbulani uri Yehova u a ṱoḓa u ni thusa. (Yes. 41:10, 13) Ndi ngoho uri vhahaṋu tshivhidzoni na vhone vha ḓo ni thusa. Musi ni tshi vha munna wa Mukriste o vhibvaho, ni ḓo ḓiphiṋa nga vhutshilo. Vhahashu vhane vha kha ḓi vha vhaswa, ri a ni funa. U nga ri Yehova a nga ni fhaṱutshedza musi ni tshi khou shumela kha u vha Mukriste o vhibvaho.​—Mir. 22:4.