1. Ndi mini zwine ra fanela u zwi ita uri ri vhe Vhakriste vho vhibvaho?

 ZWI a mangadza u vhona nḓila ine ṅwana a aluwa ngayo nga u ṱavhanya. Zwi nga vhonala u nga onoyo ṅwana u khou aluwa a songo vhuya a ita na vhuḓidini. Fhedzi musi zwi tshi ḓa kha u aluwa uri ri vhe Mukriste o vhibvaho, zwi ṱoḓa uri ri ite vhuḓidini. b (1 Vhakor. 13:11; Vhahev. 6:1) U itela uri ri kone u swikelela tshenetsho tshipikwa, ri tea u vha na vhushaka ha tsini-tsini na Yehova. Ri dovha ra ṱoḓa muya wawe mukhethwa uri u ri thuse u vha Vhakriste vhane mu takadza, uri ri vhe na vhutsila vhune ra nga vhu shumisa na uri lugisela vhuḓifhinduleli vhune ra nga vha naho tshifhingani tshi ḓaho.​—Mir. 1:5.

2. Ndi mini zwine ra zwi guda kha Genesi 1:27 nahone ndi mini zwine ra ḓo zwi haseledza kha ino thero?

² Yehova o sika munna na mufumakadzi. (Vhalani Genesi 1:27.) Zwi tou vha khagala uri vhanna na vhafumakadzi vha na mbonalo i sa fani, fhedzi vha dovha vha fhambana na nga dziṅwe nḓila. Sa tsumbo, Yehova o sika vhanna na vhafumakadzi a vha ṋea mishumo i sa fani, nga zwenezwo vha ṱoḓa zwithu zwi sa fani na vhutsila vhu sa fani uri vha kone u ita yeneyo mishumo. (Gen. 2:18) Kha ino thero, ri ḓo haseledza uri wahashu wa tshifumakadzini ane a kha ḓi vha muswa a nga ita mini uri a vhe Mukriste o vhibvaho. Kha thero i tevhelaho, ri ḓo haseledza uri wahashu wa tshinnani ane a kha ḓi vha muswa a nga ita mini uri na ene a vhe Mukriste o vhibvaho.

3-4. Vhahashu vha tshifumakadzini vhane vha kha ḓi vha vhaswa vha nga wana ngafhi tsumbo dza vhuḓi dzine vha nga dzi edzisa? (Sedzani tshifanyiso.)

³ Bivhili i amba nga ha vhafumakadzi vhanzhi vhe vha vha vha tshi funa Yehova na u mu shumela. (Sedzani thero ine ya ri “Ri Guda  Mini Kha Vhafumakadzi Vho Ambiwaho Bivhilini?” kha jw.org.) Samusi ndimana ye ino thero ya thewa khayo i tshi amba, vhenevha vhafumakadzi vho vha vha tshi “linganyisela na u fhulufhedzea kha zwithu zwoṱhe.” Zwiṅwe hafhu, vhasidzana vha nga wana vhahashu vha tshifumakadzini vhane vha vha tsumbo dzavhuḓi vhane vha nga vha edzisa tshivhidzoni tsha havho.

⁴ Vhahashu vha tshifumakadzini vhane na kha ḓi vha vhaswa, humbulani nga ha vhahashu vha tshifumakadzini vhane na vha ḓivha vhane vha vha tsumbo dzavhuḓi dzine na nga kona u dzi edzisa. Sedzani uri ndi mini zwine zwa ita uri Yehova a vha takalele; ni humbule uri ni nga vha edzisa hani. Kha phara dzi tevhelaho ri ḓo haseledza zwithu zwivhili zwa ndeme zwine zwa ṱoḓea uri wahashu wa tshifumakadzini a vhe Mukriste o vhibvaho.

5. Ndi ngani mufumakadzi wa Mukriste o vhibvaho a tshi tea u ḓiṱukufhadza?

⁵ U ḓiṱukufhadza ndi zwa ndeme kha u ita uri Mukriste a vhe o vhibvaho. Arali wahashu wa tshifumakadzini a tshi ḓiṱukufhadza, u ḓo ḓiphiṋa nga u vha na vhushaka havhuḓi na Yehova na vhaṅwe. (Yak. 4:6) Sa tsumbo, mufumakadzi ane a funa Yehova, u a ḓiṱukufhadza, a khetha u thetshelesa vhulivhisi he Yehova a ri ṋea vhune ha wanala kha 1 Vhakorinta 11:3, he Yehova a amba uri ndi vhafhio vha re na vhuḓifhinduleli ha u ranga phanḓa tshivhidzoni na muṱani. c

6. Vhasidzana vha nga guda mini kha u ḓiṱukufhadza ha Rebeka?

⁶ Ṱhogomelani tsumbo ya Rebeka. O vha e mufumakadzi o ṱalifhaho we vhutshiloni hawe hoṱhe a sumbedza u vha na tshivhindi musi a dzhia phetho nahone o vha a tshi ḓivha uri ndi lini hune a tea u dzhia vhukando. (Gen. 24:58; 27:5-17) Naho zwo ralo, o vha a tshi ṱhonifha nahone a tshi thetshelesa. (Gen. 24:17, 18, 65) Arali ni tshi ḓiṱukufhadza u fana na Rebeka nahone ni tshi tikedza vhe Yehova a vha vhea uri vha range phanḓa, ni ḓo vha tsumbo yavhuḓi kha vhoṱhe muṱani na tshivhidzoni.

7. Vhasidzana vha nga edzisa hani tsumbo ya Esitere ya u ḓiṱukufhadza?

⁷ Vhakriste vhoṱhe vha tea u ḓiṱukufhadza.  Bivhili i amba uri “vhuṱali vhu na vha ḓiṱukufhadzaho.” (Mir. 11:2) Esitere o vha e mushumeli wa Yehova a fhulufhedzeaho na ane a ḓiṱukufhadza. Nga nṱhani ha uri o vha a tshi ḓiṱukufhadza, musi a tshi vha mufumakadzi wa khosi ho ngo ḓihudza. O thetshelesa nyeletshedzo ye a ṋewa nga shaka ḽawe Maradokai. (Esit. 2:10, 20, 22) Na riṋe ri nga sumbedza uri ri a ḓiṱukufhadza nga u humbela vhaṅwe uri vha ri ṋee nyeletshedzo na nga u thetshelesa zwine vha ri vhudza.​—Tito 2:3-5.

8. U ya nga 1 Timotheo 2:9, 10, u ḓiṱukufhadza zwi nga thusa hani wahashu wa tshifumakadzini uri a ite phetho ya vhuṱali musi zwi tshi ḓa kha nḓila ine a ambara ngayo?

⁸ Esitere o sumbedza u ḓiṱukufhadza na nga iṅwe nḓila. “O vha o vhumbea, o naka”; fhedzi ho ngo ṱoḓa u ḓiita mmboneni. (Esit. 2:7, 15) Mufumakadzi wa Mukriste a nga vhuyelwa hani nga u guda kha tsumbo ya Esitere? Iṅwe nḓila ine a nga vhuyelwa ngayo yo sumbedzwa kha 1 Timotheo 2:9, 10. (Vhalani.) Muapostola Paulo o vhudza vhafumakadzi vha Vhakriste uri vha ambare nga nḓila i re na tshirunzi na ine ya sumbedza uri vha na muhumbulo wo tshaho. Maipfi a Tshigerika o shumiswaho hafha kha heyi ndima a sumbedza uri vhafumakadzi vha Vhakriste vha tea u ambara nga nḓila ine ya ṱhonifhea nahone vha sumbedze uri vha a humbulela maḓipfele na mavhonele a vhaṅwe vhathu. Ri ḓirwa khana nga vhahashu vha tshifumakadzini vhane vha tevhela nyeletshedzo ya u ambara nga nḓila i ṱhonifheaho!

9. Ndi mini zwine ra nga zwi guda kha tsumbo ya Abigaili?

⁹ Vhahashu vha tshifumakadzini vha tea u vha na ṱhalukanyo uri vha vhe Vhakriste vho vhibvaho. Ṱhalukanyo ndi mini? Ndi u kona u vhona uri zwo lugaho na zwi songo lugaho ndi zwifhio na u khetha u tevhedza zwo lugaho. Ṱhogomelani tsumbo ya Abigaili. Munna wawe o ita phetho ye ya vha i tshi ḓo ḓisela khombo vhathu vhoṱhe vhe vha vha vha tshi dzula muḓini wawe. Abigaili o dzhia vhukando nga u ṱavhanya. Nga nṱhani ha uri o vha e na ṱhalukanyo, o tshidza vhathu. (1 Sam. 25:14-23, 32-35) U vha na ṱhalukanyo zwi dovha zwa ri thusa uri ri ḓivhe uri ndi lini hune ra tea u amba na uri ndi lini hune ra tea u fhumula. Nahone zwi nga dovha zwa ri thusa uri ri linganyisele musi ri tshi ṱoḓa u ḓivha nga ha mafhungo a vhaṅwe vhathu.​—1 Vhathes. 4:11.

10-11. U vhala na u ṅwala zwavhuḓi zwi nga vhuyedza hani inwi na vhaṅwe? (Sedzani tshifanyiso.)

¹⁰ Mufumakadzi wa Mukriste u tea u guda vhuṅwe vhutsila vhune a nga vhu shumisa vhutshiloni hawe. Vhuṅwe vhutsila vhune musidzana a vhu guda musi a tshee muṱuku, u bvela phanḓa a tshi vhu shumisa vhutshiloni hawe. Ṱhogomelani tsumbo dzi tevhelaho.

¹¹ Gudani u vhala na u ṅwala zwavhuḓi. Kha dziṅwe mvelele, u vhala na u ṅwala a zwi dzhiiwi zwi vhutsila ha ndeme vhune mufumakadzi a tea u vhu guda. Naho zwo ralo, ndi zwa ndeme kha Mukriste muṅwe na muṅwe uri a gude u vhala na u ṅwala. d (1 Tim. 4:13) Ngauralo, ni songo tendela  tshithu na tshithihi tshi tshi ni thivhela u guda na u ṅwala zwavhuḓi. Ni ḓo vhuyelwa hani arali na ita nga u ralo? Vhutsila ho raloho vhu nga ni thusa u wana mushumo. Ni ḓo vha mugudi na mugudisi wavhuḓi wa Ipfi ḽa Mudzimu. Tsha ndeme vhukuma, ni ḓo sendela tsini ya Yehova musi ni tshi vhala Ipfi ḽawe na u elekanya na haḽo.​—Yosh. 1:8; 1 Tim. 4:15.

12. Mirero 31:26 i nga ni thusa hani uri ni vhe muthu ane a kona u ambedzana zwavhuḓi na vhaṅwe?

¹² Gudani u ambedzana zwavhuḓi na vhaṅwe vhathu. Ndi zwa ndeme uri Vhakriste vha kone u ambedzana zwavhuḓi na vhaṅwe vhathu. Yakobo o ri ṋea nyeletshedzo yavhuḓi ya u ri: “Muthu u fanela u ṱavhanya u thetshelesa, a lenge u amba.” (Yak. 1:19) U thetshelesa nga vhuronwane musi vhaṅwe vha tshi khou amba zwi sumbedza uri ni na ndavha navho na uri ni a vha ‘pfela vhuṱungu.’ (1 Pet. 3:8) Arali ni si na vhuṱanzi ha uri ni khou pfesesa zwine muṅwe muthu a khou zwi amba kana nḓila ine a khou ḓipfa ngayo, ni fanela u vhudzisa mbudziso dzo teaho. Ni thome ni humbule musi ni sa athu amba. (Mir. 15:28, ṱms.) Ḓivhudziseni u ri: ‘Naa zwine nda ḓo zwi amba ndi ngoho nahone zwi a fhaṱa? Naa zwi sumbedza uri ndi a ṱhonifha na uri ndi na vhuthu?’ Gudani kha vhahashu vha tshifumakadzini vhane vha thetshelesa nga vhuronwane na u amba nga vhuthu. (Vhalani Mirero 31:26.) Livhisani ṱhogomelo kha nḓila ine vha amba ngayo. Musi ni tshi guda zwenezwi zwithu zwavhuḓi, zwi ḓo ita uri zwi lelutshele vhaṅwe u vha khonani dzaṋu na uri ni vhe na mulalo navho.

13. Ni nga guda hani u ṱhogomela muḓi? (Sedzani tshifanyiso.)

¹³ Gudani u ṱhogomela muḓi. Fhethu hunzhi, vhafumakadzi ndi vhone vha re na vhuḓifhinduleli ha u ita mishumo minzhi ya hayani. Mme aṋu kana muṅwe wahashu wa tshifumakadzini a nga ni thusa u guda vhuṅwe vhutsila vhu ṱoḓeaho. Muṅwe wahashu wa tshifumakadzini ane a pfi Cindy u ri: “Tshiṅwe tsha zwifhiwa zwa ndeme tshe mme anga vha nṋea tshone ho vha u ngudisa uri ndi nga wana dakalo kha u shuma nga maanḓa hayani. U guda vhutsila vhu ngaho u bika, u kunakisa, u runga na u shumisa tshelede nga vhuṱali musi ndi tshi renga zwithu, zwo leludza vhutshilo hanga zwa ita uri ndi kone u ita zwo engedzeaho tshumeloni ya Yehova. Mme anga vho ngudisa uri ndi vhe muthu ane a ṱanganedza vhaeni, zwenezwi zwo ita uri ndi kone u ṱangana na vhahashu vhane vha vha tsumbo dzine nda nga kona u dzi edzisa.” (Mir. 31:15, 21, 22) Mufumakadzi ane a shuma nga maanḓa na ane a ṱanganedza vhaeni, we a guda u ṱhogomela muḓi wawe zwavhuḓi ndi phaṱhutshedzo kha vhathu vhoṱhe muṱani na tshivhidzoni.​—Mir. 31:13, 17, 27; Mish. 16:15.

14. Ndi mini zwine na zwi guda kha tshenzhelo ya Crystal nahone ndi mini zwine na tea u livhisa ṱhogomela khazwo?

¹⁴ Gudani u ḓiitela zwithu inwi muṋe. Tshenetshi ndi tshipikwa tsha ndeme tshine Vhakriste vhoṱhe vha tea u ḓivhetshela tshone. (2 Vhathes. 3:7, 8) Muṅwe wahashu wa tshifumakadzini ane a pfi Crystal u ri: “Vhabebi vhanga vho nthusa u khetha thero dzine nda nga dzi ita musi ndi sekondari uri ndi kone u wana vhutsila vhune nda nga vhu shumisa vhutshiloni. Khotsi anga vho nṱuṱuwedza uri ndi gude accounting nahone zwenezwo  zwo nthusa nga maanḓa.” U engedza kha u guda vhutsila vhune ha ḓo ni thusa uri ni wane mushumo, lingedzani u guda u ita mugaganyagwama (budget) na u u tevhedza. (Mir. 31:16, 18) Ni dzule no livhisa ṱhogomelo kha zwipikwa zwe na ḓivhetshela zwone tshumeloni ya Yehova, nga u iledza u ḓidzhenisa zwikolodoni na u fushea nga u vha na vhutshilo vhu leluwaho.​—1 Tim. 6:8.

15-16. Ndi ngani vhahashu vha tshifumakadzini vha songo vhingwaho vhe vha ndeme tshivhidzoni? (Marko 10:29, 30)

¹⁵ Musi ni tshi guda u ita zwithu zwine zwa takadza Yehova na u guda vhuṅwe vhutsila, zwi ḓo ni thusa musi ni tshi ita phetho vhutshiloni. Kha ri haseledze nga ha dziṅwe tsumbo dza zwine na nga zwi ita.

¹⁶ Ni nga khetha u thoma na fhedza tshifhinganyana ni sa athu dzhena mbinganoni. Samusi Yesu o amba, vhaṅwe vha nga khetha u sa dzhena mbinganoni, naho zwenezwo zwi sa ṱuṱuwedzwi kha mvelelo ya havho. (Mat. 19:10-12) Vhaṅwe vha nga khetha u sa dzhenela mbingano nga nṱhani ha zwiṅwe zwiitisi. Ivhani na vhungoho ha uri Yehova na Yesu a vha dzhieli fhasi Vhakriste vha siho mbinganoni. U mona na shango, vhahashu vha tshifumakadzini vha siho mbinganoni vha vhea tsumbo yavhuḓi kha vhaṅwe tshivhidzoni. Ngauri vha a funa na u vha na ndavha na vhaṅwe, vha vha vhakomana na vhomme kha vhaṅwe tshivhidzoni.​—Vhalani Marko 10:29, 30; 1 Tim. 5:2.

17. Musidzana wa Mukriste a nga ḓilugisela hani zwino u dzhenele tshumelo ya tshifhinga tshoṱhe?

¹⁷ Ni nga khetha u dzhenela tshumelo ya tshifhinga tshoṱhe. Vhafumakadzi vha Vhakriste ndi vhone vhane vha ita mushumo munzhi wa u huwelela ḽifhasini ḽoṱhe. (Ps. 68:11) Naa ni nga kona u ḓilugiselela zwino u dzhenela tshumelo ya tshifhinga tshoṱhe? Ni nga shuma sa muvulanḓila, u shuma kha mushumo wa u fhaṱa kana na ya u shuma Bethele. Rabelani nga ha tshipikwa tshaṋu. Ambani na vhaṅwe vho swikelelaho tshipikwa tshi fanaho, ni vhudzise uri ndi mini zwine zwa ṱoḓea. Dzudzanyani uri ni ḓo swikelela hani tshenetsho tshipikwa. U swikelela tshipikwa tshaṋu tsha u dzhenela tshumelo ya tshifhinga tshoṱhe, zwi ḓo ni vulela zwibuli zwinzhi tshumeloni ya Yehova.

18. Ndi ngani wahashu wa tshifumakadzini a songo vhingwaho a tshi tea u khetha mufarisi wa mbingano zwavhuḓi? (Sedzani tshifanyiso.)

¹⁸ Ni nga khetha u dzhena mbinganoni. Zwithu zwe ra zwi haseledza na vhutsila he ra amba ngaho zwi nga ni thusa uri ni vhe mufumakadzi wavhuḓi. Zwi tou pfala uri arali ni tshi khou humbula nga ha u dzhenela mbingano, ni fanela u khetha mufarisi waṋu zwavhuḓi. Ndi iṅwe ya phetho  dza ndeme dzine na nga dzi dzhia vhutshiloni haṋu hoṱhe. Ni humbule uri muthu ane na ḓo mu khetha u ḓo vha ṱhoho yaṋu nahone ni ḓo tea u mu thetshelesa. (Vharoma 7:2; Vhaef. 5:23, 33) Ni ḓivhudzise u ri: ‘Naa uyu muthu ndi Mukriste o vhibvaho? Naa u khou ita uri Yehova a ḓe u thoma vhutshiloni hawe? Naa u dzhia phetho dza vhuṱali? Naa u a ṱanganedza vhukhakhi hawe? Naa u a ṱhonifha vhafumakadzi? Naa u ḓo kona u nthusa uri vhushaka hanga na Yehova vhu dzule ho khwaṱha; naa u ḓo kona u ṱunḓela muṱa wawe na u vha khonani yavhuḓi kha nṋe? U dzhia hani vhuḓifhinduleli hawe? Sa tsumbo, ndi mishumo ifhio ine a vha nayo tshivhidzoni nahone u i dzhia hani?’ (Luka 16:10; 1 Tim. 5:8) Zwi tou pfala uri arali ni tshi khou ṱoḓa munna wavhuḓi, na inwi ni tea u vha mufumakadzi wavhuḓi.

19. Ndi ngani mushumo wa u vha “muthusi” u u ṱhonifheaho?

¹⁹ Bivhili i amba uri mufumakadzi wavhuḓi ndi “muthusi” kha munna wawe nahone u dovha hafhu a vha “mufarisi” o mu teaho. (Gen. 2:18) Naa zwenezwo zwi ita uri mufumakadzi a dzhiiwe sa muthu a si wa ndeme? Hai! Vhuimo vhune mufumakadzi a vha naho ha u vha muthusi vhu a ṱhonifhea. Kanzhi Bivhili i ṱalusa Yehova sa “muthusi.” (Ps. 54:4; Vhahev. 13:6) Mufumakadzi u vha muthusi wavhuḓi kha munna wawe musi a tshi mu tikedza. Sa tsumbo, u tikedza phetho dzine munna wawe a dzi ita dzine dza kwama muṱa, nahone ngauri u funa Yehova, u shuma nga maanḓa u itela uri munna wawe a vhe na dzina ḽavhuḓi. (Mir. 31:11, 12; 1 Tim. 3:11) Ni nga ḓilugisela zwino u vha mufumakadzi wavhuḓi nga u khwaṱhisa vhushaka haṋu na Yehova na nga u vha muthusi wavhuḓi kha vhaṅwe hayani na tshivhidzoni.

20. Ndi zwithu zwifhio zwavhuḓi zwine mme a nga zwi itela muṱa wawe?

²⁰ Ni nga kha ḓi vha na vhana. Nga murahu ha musi inwi na munna waṋu no no vhingana, ni nga khetha u vha na vhana. (Ps. 127:3) Nga zwenezwo ndi vhuṱali u humbula ngauri ndi mini zwine zwa ṱoḓea uri ni vhe mme wavhuḓi. Zwithu zwe ra amba nga hazwo na vhutsila he ra haseledza ngaho kha ino thero, zwi nga ni thusa uri ni vhe mufumakadzi na mme wavhuḓi. Musi ni tshi sumbedza lufuno, vhuthu na u sa fhela mbilu, ni ḓo thusa muṱa waṋu uri u vhe wo takalaho nahone vhana vhaṋu vha ḓi pfa vho tsireledzea vha tshi funiwa.​—Mir. 24:3.

21. Ri ḓipfa hani nga vhahashu vha tshifumakadzini nahone ndi ngani? (Sedzani tshifanyiso tshi re kha gwati.)

²¹ Vhahashu vha tshifumakadzini vhane vha kha ḓi vha vhaswa, ri a ni funa nga nṱhani ha zwoṱhe zwine na zwi itela Yehova na vhathu vhawe. (Vhahev. 6:10) Ni shuma nga maanḓa u itela u guda vhutsila vhune ha ita uri vhutshilo haṋu na ha vhathu vho ni tangaho vhu takadze, nahone vhu ni lugisela vhuḓifhinduleli vhune na nga vha naho tshifhingani tshi ḓaho. Ni vha ndeme vhukuma kha ndangulo ya Yehova.