1, 2. Davida o sumbedza hani uri o vha a tshi fulufhedzea kha Mudzimu? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

SAULO na maswole awe a 3 000 vho vha vha tshi khou ṱoḓa Davida sogani ḽa Yuda u itela u mu vhulaha. Fhedzi nga vhuṅwe vhusiku, Davida na vhanna vhawe vho wana fhethu he Saulo na maswole awe vha vha vho gammba hone. Vhoṱhe vho vha vho eḓela, nga zwenezwo, Davida na Abisai vha fhira maswole nga vhuronwane nahone vha wana Saulo. Abisai o hevhedza Davida a ri: “Zwino litsha ndi mu runge nga pfumo ndi phule ḽi dzhene fhasi, ka-thihi fhedzi, ndi si tsha dovha.” Fhedzi Davida ho ngo mu tendela a tshi vhulaha Saulo. O vhudza Abisai a ri: “U songo mu vhulaha. Muḓodzwa wa Yehova, ndi nnyi ane a ri ndi isa tshanḓa khae’, a si lifhedzwe.” Nga zwenezwo, Davida a ri: “Yehova nṋe nga a ndzivhele uri ndi si vhuye nda isa tshanḓa tshanga kha muḓodzwa wa Yehova.”—1 Samuele 26:8-12.

² Davida o vha a tshi pfesesa zwine a fanela u ita uri a fulufhedzee kha Yehova. O vha a tshi zwi ḓivha uri u fanela u ṱhonifha  Saulo, nahone ho ngo vhuya a humbula nga ha u mu vhaisa. Ndi ngani? Ngauri Mudzimu o vha o khetha Saulo uri a vhe khosi ya Isiraele. Ṋamusi, u fana na tshifhingani tsho fhiraho, Yehova u ṱoḓa vhashumeli vhawe vhoṱhe vha tshi fulufhedzea khae na u ṱhonifha vhe a vha ṋea vhuḓifhinduleli.—Vhalani Mixa 6:8.

3. Abisai o fulufhedzea hani kha Davida?

³ Abisai o vha a tshi ṱhonifha Davida ngauri o vha a tshi zwi ḓivha uri Mudzimu o khetha Davida uri a vhe khosi. Nga zwenezwo, musi Davida o no vha khosi, o ita zwivhi zwihulu. O ita vhuṱonḓolo na mufumakadzi wa Uria nahone a vhudza Yoaba uri a ite vhungoho ha uri Uria a vhulahwe nndwani. (2 Samuele 11:2-4, 14, 15; 1 Koronika 2:16) Yoaba o vha e mukomana wa Abisai, nga zwenezwo, khamusi Abisai o pfa zwe Davida a zwi ita, fhedzi o bvela phanḓa a tshi ṱhonifha Davida. Zwiṅwe hafhu, Abisai o vha e mulangammbi wa maswole nahone o vha a tshi nga vha o shumisa maanḓa awe uri a ḓivhee sa khosi, fhedzi ho ngo ita nga u ralo. Nṱhani hazwo, o shumela Davida na u mu tsireledza kha maswina awe.—2 Samuele 10:10; 20:6; 21:15-17.

4. (a) Davida o vha tsumbo ya u fulufhedzea kha Mudzimu nga nḓila-ḓe? (b) Ndi dzifhio dziṅwe tsumbo dzine ra ḓo dzi ṱolisisa?

⁴ Davida o vha a tshi fulufhedzea kha Yehova vhutshilo hawe hoṱhe. Musi a tshee muswa, o vhulaha Goliata wa muswonḓa we a vha a tshi khou sema Yehova na Vhaisiraele. (1 Samuele 17:23, 26, 48-51) Musi Davida o no vha khosi, Nathani muporofita wa Yehova o vha a tshi fanela u mu kaidzela zwivhi zwe a zwi ita. Nga u ṱavhanya, Davida o tenda uri o ita tshivhi nahone o rembuluwa. (2 Samuele 12:1-5, 13) Musi Davida o no kalaha, o ṋeela nga zwithu zwinzhi zwi vhonalaho u itela u thusa u fhaṱa thembele ya Yehova. (1 Koronika 29:1-5) Zwi tou vha khagala uri naho Davida o ita vhukhakhi vhuhulwane vhutshiloni hawe, ho ngo litsha u fulufhedzea kha Mudzimu. (Psalme ya 51:4, 10; 86:2) Kha ino thero, ri ḓo haseledza nga ha tsumbo ya Davida na ya vhaṅwe vhe vha tshila misini yawe na u guda nḓila ine ra nga fulufhedzea ngayo kha Yehova u fhira vhaṅwe vhathu. Nahone ri ḓo haseledza nga ha dziṅwe pfaneleo dzine dza ḓo ri thusa u ita nga u ralo.

5. Ndi ngudo ifhio ine ra nga i guda kha vhukhakhi ha Abisai?

⁵ Musi Abisai a tshi ṱoḓa u vhulaha Saulo, o vha a tshi khou lingedza u fulufhedzea kha Davida. Fhedzi ngauri Davida o vha a tshi zwi ḓivha uri zwi ḓo vha zwo khakhea u vhaisa “muḓodzwa wa Yehova,” ho ngo tendela Abisai a tshi vhulaha khosi. (1 Samuele 26:8-11) Zwenezwi zwi ri gudisa ngudo ya ndeme: Musi ri tshi ṱoḓa u dzhia phetho ya ane ra ṱoḓa u fulufhedzea khae u thoma, ri fanela u humbula nga ha maitele a Bivhili ane a nga ri thusa kha vhuimo hashu.

6. Naho zwi zwa nzulele u fulufhedzea kha miṱa na khonani dzashu, ndi ngani ri tshi fanela u vha na vhulondi?

⁶ Ndi zwa nzulele u fulufhedzea kha ane ra mu funa, vhathu vha ngaho sa khonani kana muraḓo wa muṱa. Fhedzi ngauri a ro ngo fhelela, nḓila ine ra nga ḓipfa ngayo i nga ri xedza. (Yeremia 17:9) Nga zwenezwo,  arali muthu ane ra mu funa a ita zwithu zwi si zwavhuḓi nahone a ṱutshela ngoho, ri fanela u humbula uri ndi zwa ndeme vhukuma u fulufhedzea kha Yehova u fhira u fulufhedzea kha muṅwe muthu.—Vhalani Mateo 22:37.

7. Muṅwe wahashu o dzula hani a tshi fulufhedzea kha Mudzimu kha vhuimo vhu konḓaho?

⁷ Arali muraḓo wa muṱa waṋu o bviswa tshivhidzoni, ni nga sumbedza Yehova uri ni a fulufhedzea khae. Sa tsumbo, ḽiṅwe ḓuvha Anne o rwelwa luṱingo nga mme awe vho bviswaho tshivhidzoni, vha tshi amba uri vha ṱoḓa u mu dalela. ^[1] (Sedzani notsi dza u fhedzisela.) Mme a Anne vho amba uri vho sinyuwa vhukuma ngauri muṱa u hana u amba navho. Zwenezwi zwo pfisa Anne vhuṱungu nahone a fulufhedzisa u vha fhindula nga vhurifhi. Musi a sa athu u ṅwala vhurifhi, Anne o elekanya nga ha maṅwe maitele a Bivhili. (1 Vhakorinta 5:11; 2 Yohane 9-11) Kha honoho vhurifhi, o vha ṱalutshedza nga vhuthu uri mme awe ndi vhone vhe vha ṱutshela muṱa musi vha tshi ita tshivhi na u hana u rembuluwa. Anne o vhudza mme awe uri nḓila ine vha nga dovha vha takala ngayo ndi u humela kha Yehova.—Yakobo 4:8.

8. Ndi pfaneleo dzifhio dzine dza nga ri thusa u fulufhedzea kha Mudzimu?

⁸ Vhashumeli vha Mudzimu vha fulufhedzeaho vha misini ya Davida vho vha vha tshi ḓiṱukufhadza, vhe na vhuthu na tshivhindi. Kha ri vhone uri dzenedzi pfaneleo dzi nga ri thusa hani u fulufhedzea kha Yehova.

9. Ndi ngani Abinere o lingedza u vhulaha Davida?

⁹ Yonathani murwa wa Saulo na mulanguli wa mmbi ya Isiraele ane a pfi Abinere vho vhona Davida a tshi isa ṱhoho ya Goliata kha Khosi Saulo. Yonathani o vha khonani ya Davida nahone a dzula a tshi fulufhedzea khae. (1 Samuele 17:57–18:3) Fhedzi Abinere ho ngo ita nga u ralo. Zwi re zwone ndi uri, o thusa na Saulo we a vha a tshi ṱoḓa u vhulaha Davida. (1 Samuele 26:1-5; Psalme ya 54:3) Yonathani na Abinere vho vha vha tshi ḓivha uri Mudzimu o vha a tshi ṱoḓa uri Davida a vhe khosi ya Isiraele i tevhelaho. Fhedzi musi Saulo a tshi fa, Abinere ho ngo tikedza Davida. Nṱhani hazwo, o lingedza u vhea Isibosete murwa wa Saulo sa khosi. Nga murahu, Abinere a nga vha o vha a tshi ṱoḓa u ḓivhea sa khosi nahone khamusi ndi  ngazwo o ita zwa vhudzekani na muṅwe wa vhafumakadzi vha Khosi Saulo. (2 Samuele 2:8-10; 3:6-11) Ndi ngani Yonathani na Abinere vho ḓipfa nga nḓila i sa fani nga ha Davida? Ngauri Yonathani o vha a tshi fulufhedzea kha Yehova nahone a tshi ḓiṱukufhadza, fhedzi Abinere o vha a sa iti nga u ralo.

10. Ndi ngani Abesalomo o vha a sa fulufhedzei kha Mudzimu?

¹⁰ Abesalomo murwa wa Khosi Davida o vha a sa fulufhedzei kha Mudzimu ngauri o vha a sa ḓiṱukufhadzi. O vha a tshi ṱoḓa u vha khosi, nga zwenezwo, a wana “goloi i ná dzimbiḓi na vhanna vha na mahumi maṱanu vha u mu ranga phanḓa.” (2 Samuele 15:1) O dovha a khwaṱhisedza Vhaisiraele vhanzhi uri vha fulufhedzee khae. O lingedza na u vhulaha khotsi awe naho o vha a tshi zwi ḓivha uri Yehova o vhea Davida sa khosi ya Isiraele.—2 Samuele 15:13, 14; 17:1-4.

11. Ri nga vhuyelwa hani nga mafhungo a Bivhili nga ha Abinere, Abesalomo na Baruki?

¹¹ Musi muthu a sa ḓiṱukufhadzi nahone a tshi ṱoḓa u vha na vhuḓifhinduleli ho engedzeaho, zwi a mu konḓela u dzula a tshi fulufhedzea kha Mudzimu. Vhukuma, ri funa Yehova nahone a ri ṱoḓi u vha na tseḓa na u vha vhavhi u fana na Abinere na Abesalomo. Fhedzi ri fanela u ṱhogomela uri ri si thome u vha na lutamo lwa tshelede kana u vha na mushumo une wa ri ita uri ri ḓipfe ri vha ndeme. Zwenezwi zwi ḓo tshinya vhushaka hashu na Yehova. Lwa tshifhinga tshilapfu, Baruki muṅwaleli wa Yeremia, o vha a tshi ṱoḓa zwiṅwe zwithu zwine a si vhe nazwo nahone o vha a si tsha takalela u shumela Mudzimu. Nga zwenezwo, Yehova o amba na Baruki a ri: “U ḓivhe zwauri ndi thutha zwe nda fhaṱa; ndi tupula zwe nda sima; ndi zwine nda ita shango ḽoṱhe. Zwino iwe u itela’ni U tshi ḓiṱoḓela zwihulwane? U songo zwi ṱoḓa.” (Yeremia 45:4, 5) Baruki o thetshelesa Yehova. Na riṋe ri fanela u mu thetshelesa ngauri hu si kale u ḓo fhelisa shango ḽivhi.

12. Sumbedza uri ndi ngani ri sa ḓo kona u fulufhedzea kha Mudzimu arali ri na tseḓa.

¹² Wahashu Daniel wa ngei Mexico, o vha a tshi fanela u dzhia phetho ya uri u fanela u thetshelesa nnyi. O vha a tshi ṱoḓa u vhinga musidzana we a vha a sa gwadameli Yehova. Daniel o ri: “Ndo bvela phanḓa ndi tshi mu ṅwalela naho ndo no vha muvulanḓila.” Fhedzi o ṱhogomela uri o vha a tshi khou zwi ita nga nṱhani ha tseḓa. O vha a sa  fulufhedzei kha Yehova nahone o vha a tshi fanela u ḓiṱukufhadza. Nga zwenezwo, a vhudza muhulwane a re na tshenzhelo nga ha onoyu musidzana. Daniel o ri: “Muhulwane o nthusa u vhona uri u itela u fulufhedzea kha Mudzimu, ndo vha ndi tshi fanela u litsha u mu ṅwalela. Nga murahu ha u rabela nahone ndi tshi khou tsengisa miṱodzi, ndo ita zwenezwo. Nga u ṱavhanya, dakalo ḽanga vhuḓinḓani ḽo engedzea.” Zwino Daniel u shuma sa mulavhelesi wa ḽiisela nahone u na mufumakadzi ane a funa Yehova.

13. Nathani o dzula hani a tshi fulufhedzea kha Mudzimu na Davida musi Davida o ita tshivhi?

¹³ Musi ri tshi fulufhedzea kha Yehova, ri nga dovha ra fulufhedzea na kha vhaṅwe na u vha thusa nga nḓila ya khwine. Muporofita Nathani o dzula a tshi fulufhedzea kha Yehova na kha Davida. Musi Davida o no dzhia mufumakadzi wa muṅwe munna na u mu vhulaha, Yehova o ruma Nathani uri a ye u kaidza Davida. Nathani o vha e na tshivhindi nahone o vha a tshi thetshelesa Yehova. Fhedzi o dovha a vha na vhuṱali nahone a amba na Davida nga nḓila ya vhuthu. O vha a tshi ṱoḓa u thusa Davida u vhona nḓila ine tshivhi tshawe tsha vha tshihulwane ngayo. Nga zwenezwo, o mu vhudza mafhungo nga ha munna o pfumaho we a tswela munna wa mushai ngwana yawe nthihi fhedzi. Musi Davida a tshi pfa zwenezwi, o sinyuswa nga zwe munna o pfumaho a zwi ita. Nathani a ri khae: “Munna uyo ndi iwe.” Davida o ṱhogomela uri o tshinya kha Yehova.—2 Samuele 12:1-7, 13.

14. Ni nga fulufhedzea hani kha Yehova, khonani kana mashaka aṋu?

¹⁴ Na inwi ni nga thoma nga u fulufhedzea kha Yehova na u fulufhedzea na kha vhaṅwe nga u vha na vhuthu. Sa tsumbo, ni nga vha ni na vhuṱanzi ha uri wahaṋu o ita tshivhi tshihulwane. Ni nga ṱoḓa u dzula ni tshi fulufhedzea khae, zwihuluhulu arali e khonani yaṋu ya tsini kana muraḓo wa muṱa. Fhedzi ni a ḓivha uri ndi zwa ndeme vhukuma u fulufhedzea kha Yehova. Nga zwenezwo, u fana na Nathani, thetshelesani Yehova fhedzi ni vhe na vhuthu kha wahaṋu. Mu vhudzeni uri a humbele thuso kha vhahulwane nahone u fanela u amba navho nga u ṱavhanya. Arali a sa ita nga u ralo, inwi ni fanela u vhudza vhahulwane. Nga u ita zwenezwi, ni vha ni tshi khou fulufhedzea kha Yehova. Nahone nga tshenetsho tshifhinga, ni vha ni tshi khou sumbedza wahaṋu vhuthu ngauri vhahulwane vha nga mu thusa u dovha a vha na vhushaka havhuḓi na Yehova. Vha ḓo mu khakhulula nga nḓila ya vhuthu na nga vhulenda.—Vhalani Levitiko 5:1; Vhagalata 6:1.

15, 16. Ndi ngani Husai o vha a tshi ṱoḓa tshivhindi u itela u fulufhedzea kha Mudzimu?

¹⁵ Husai o vha e muṅwe wa khonani ya tsini ya Khosi Davida. Musi vhathu vha tshi ṱoḓa u vhea Abesalomo sa khosi, Husai o vha a tshi ṱoḓa uri a vhe na tshivhindi u itela u dzula a tshi fulufhedzea kha Davida na Mudzimu. O vha a tshi zwi ḓivha uri Abesalomo  o ḓa na maswole awe Yerusalema na uri Davida o shavha. (2 Samuele 15:13; 16:15) Fhedzi Husai o ita mini? Naa o litsha Davida nahone a tikedza Abesalomo? Hai. Naho Davida o vha o no kalaha nahone vhathu vhanzhi vha tshi ṱoḓa u mu vhulaha, Husai o dzula a tshi fulufhedzea khae ngauri Yehova o vha o khetha Davida uri a vhe khosi. Nga zwenezwo, Husai o ya Thavhani ya Miṱwari u itela u ṱangana na Davida.—2 Samuele 15:30, 32.

¹⁶ Davida o humbela Husai uri a humele murahu Yerusalema uri a ḓiite khonani ya Abesalomo u itela uri a ite uri Abesalomo a thetshelese nyeletshedzo yawe nṱhani ha u thetshelesa Ahitofele. Husai o vha na tshivhindi nahone a vhea vhutshilo hawe khomboni a tshi itela Davida na u dzula a tshi fulufhedzea kha Yehova. Davida o rabela Yehova uri a thuse Husai, nahone zwenezwo zwo itea. Abesalomo o thetshelesa Husai nṱhani ha u thetshelesa Ahitofele.—2 Samuele 15:31; 17:14.

17. Ndi ngani ri tshi ṱoḓa tshivhindi u itela uri ri fulufhedzee?

¹⁷ Ri ṱoḓa tshivhindi u itela u fulufhedzea kha Yehova na u mu thetshelesa nṱhani ha u ita zwine miraḓo yashu ya muṱa, vhane ra shuma navho kana vhashumi vha muvhuso vha ṱoḓa ri tshi zwi ita. Sa tsumbo, u bva vhuṱukuni, Taro wa ngei Dzhapani o ita zwoṱhe zwine a nga kona u itela u takadza vhabebi vhawe. O vha a tshi vha thetshelesa nahone a tshi fulufhedzea khavho, hu si a tshi itela u bva mulanduni, fhedzi ngauri o vha a tshi vha funa. Fhedzi musi a tshi thoma u guda na Ṱhanzi dza Yehova, vhabebi vhawe vho vha vha tshi ṱoḓa uri a litshe u guda. Zwenezwi zwo mu pfisa vhuṱungu nahone zwo vha zwi tshi mu konḓela u vha vhudza uri o dzhia phetho ya u ya miṱanganoni. Taro o ri: “Vho vha vho sinyuwa vhukuma, zwe zwa ita uri lwa miṅwaha vha si tsha ntendela ndi tshi vha dalela. Ndo rabela u itela uri ndi vhe na tshivhindi tsha u nambatela kha phetho yanga. Zwino vho no shandula mavhonele avho nahone tshifhinga tshoṱhe ndi a vha dalela.”—Vhalani Mirero 29:25.

18. No vhuyelwa hani kha yeneyi thero?

¹⁸ U nga ri na riṋe ri nga takala nga u dzula ri tshi fulufhedzea kha Yehova u fana na Davida, Yonathani, Nathani na Husai. A ri ṱoḓi u fana na Abinere na Abesalomo vhe vha vha vha sa fulufhedzei. Ndi ngoho uri a ro ngo fhelela nahone ri a khakha. Fhedzi kha ri sumbedze Yehova uri u fulufhedzea khae ndi zwithu zwa ndeme vhukuma vhutshiloni hashu.