1, 2. Ndi zwifhio zwe muṅwe wahashu a wana zwi tshi khou ṱahela khae, nahone o ita mini ngazwo?

ROBERT o lovhedzwa a tshee muswa, fhedzi ngoho yo vha i si ya ndeme khae. O ri: “Ndo vha ndi sa iti zwithu zwo khakheaho, fhedzi ndo vha ndi tshi ita zwithu u itela u bva mulanduni. Ndo vha ndi tshi vhonala sa muthu ane a vha na vhushaka ho khwaṱhaho na Mudzimu, ndi tshi ya miṱanganoni tshifhinga tshoṱhe nahone ndi tshi dzhia vhuvulanḓila ha u thusa nga zwiṅwe zwifhinga. Fhedzi ho vha hu na zwe zwa vha zwi tshi khou ṱahela.”

² Robert o kona u ḓivha zwe zwa vha zwi tshi khou ṱahela musi a tshi vhinga. Nga zwiṅwe zwifhinga, ene na mufumakadzi wawe vho vha vha tshi tamba nga u vhudzisana mafhungo ane a vha Bivhilini. Mufumakadzi wawe o vha e na vhushaka ho khwaṱhaho na Mudzimu nahone zwo vha zwi tshi mu lelutshela u fhindula dzenedzo mbudziso. Fhedzi tshifhinga tshoṱhe, Robert o vha a sa ḓivhi phindulo nahone zwo vha zwi tshi mu shonisa. O ri: “Zwo vha zwi tshi tou nga a thi ḓivhi tshithu. Ndo ḓivhudza uri, ‘Arali ndi tshi ṱoḓa u vha ṱhoho ya muṱa ine ya livhiswa nga muya wa Mudzimu, hu na zwine nda fanela u zwi ita.’” Robert o dzhia vhukando. O ri: “Ndo guda Bivhili lunzhi-lunzhi nahone zwithu zwa thoma u vhuyelela ngonani. Ndo thoma u pfesesa nahone zwa ndeme vhukuma ndo vha na vhushaka ha tsini na Yehova.”

3. (a) Ri nga guda mini kha zwe zwa itea kha Robert? (b) Ri ḓo haseledza nga ha zwithu zwifhio zwa ndeme?

³ Ri nga guda zwithu zwa ndeme kha zwe zwa itea kha Robert. Ri nga  vha ri tshi ḓivha mafhungo a re Bivhilini nahone ri tshi ya pfunzoni na vhuḓinḓani ha tsimu tshifhinga tshoṱhe, fhedzi zwenezwo zwithu a zwi iti uri ri vhe vhathu vhane vha livhiswa nga muya wa Mudzimu. Kana khamusi ro no ita mvelaphanḓa ya u vha vhathu vhane vha livhiswa nga muya wa Mudzimu, fhedzi musi ri tshi dovha ra ḓisedzulusa ri nga wana uri hu na hune ra fanela u khwinisa hone. (Vhafil. 3:16) Kha ino thero, ri ḓo fhindula mbudziso tharu dza ndeme dzine dza ḓo ri thusa u ita mvelaphanḓa: (1) Ndi mini zwine zwa ḓo ri thusa u ḓivha arali ri kha ḓi livhiswa nga muya wa Mudzimu? (2) Ri nga vha hani vhathu vhane vha livhiswa nga muya wa Mudzimu na u bvela phanḓa ri tshi livhiswa ngawo? (3) U vha na vhushaka ho khwaṱhaho na Mudzimu zwi nga ri thusa hani vhutshiloni hashu?

4. Nyeletshedzo i re kha Vhaefesa 4:23, 24 i shuma kha vhafhio?

⁴ Ro ita tshanduko musi ri tshi vha vhashumeli vha Mudzimu. Dzenedzo tshanduko dzo kwama vhutshilo hashu. Fhedzi a zwi ambi uri a ri tsha ita tshanduko musi ro no lovhedzwa. Bivhili i ri vhudza uri ri ‘bvele phanḓa ri tshi itwa vhaswa maanḓani ashu ane a ṱuṱuwedza muhumbulo.’ (Vhaef. 4:23, 24) Samusi roṱhe ri songo fhelela, ri fanela u bvela phanḓa ri tshi ita tshanduko. Na vhathu vho no fhedzaho tshifhinga tshilapfu vha tshi khou shumela Yehova vha fanela u bvela phanḓa vha tshi livhiswa nga muya wa Mudzimu.​—Vhafil. 3:12, 13.

5. Ndi mbudziso dzifhio dzine dza nga ri thusa u ḓisedzulusa?

⁵ U itela uri ri dzule ri na vhushaka ho khwaṱhaho na Mudzimu, ri fanela u ḓisedzulusa nga u fulufhedzea. Hu sa londwi uri ri vhahulwane kana ri vhaṱuku, ri nga ḓivhudzisa uri: ‘Naa ndi a kona u vhona tshanduko vhutshiloni hanga dzine dza sumbedza uri ndi khou bvela phanḓa ndi tshi vha muthu ane a livhiswa nga muya wa Mudzimu? Naa ndi edzisa Kristo? Zwine nda vha zwone na nḓila ine nda ḓifara ngayo musi ndi pfunzoni, naa zwi sumbedza uri ndi muthu ane a livhiswa nga muya wa Mudzimu? Zwine nda zwi amba zwi sumbedza uri ndi funesa mini? Nḓila ine nda guda ngayo, u ambara na u ḓilugisa kana nḓila ine nda aravha ngayo musi ndi tshi ṋewa nyeletshedzo i dzumbulula mini nga ha nṋe? Ndi mini zwine nda zwi ita musi ndi tshi lingea u ita zwithu zwo khakheaho? Naa ndi Mukriste o vhibvaho?’ (Vhaef. 4:13) U humbula nga ha phindulo dza dzenedzi mbudziso zwi ḓo ri thusa u ḓivha mvelaphanḓa ine ra khou i ita sa vhathu vhane vha livhiswa nga muya wa Mudzimu.

6. Ndi zwifhio zwiṅwe zwine zwa ṱoḓea u itela u ḓivha arali ri kha ḓi livhiswa nga muya wa Mudzimu?

⁶ Nga zwiṅwe zwifhinga, ri nga ṱoḓa thuso kha vhaṅwe vhathu u itela u ḓivha arali ri kha ḓi vha vhathu vhane vha livhiswa nga muya wa Mudzimu. Muapostola Paulo o amba uri muthu a sa livhiswi nga muya wa Mudzimu ha koni u vhona uri zwine a zwi ita zwi sinyusa Mudzimu. Kha ḽiṅwe sia, muthu ane a livhiswa nga muya wa Mudzimu u a pfesesa nḓila ine Mudzimu a dzhia ngayo zwithu nahone u a zwi ḓivha uri Mudzimu ha takaleli matshilele a muthu a sa livhiswi nga muya wawe. (1 Vhakor. 2:14-16; 3:1-3) Kanzhi vhahulwane vhane vha humbula nga nḓila i fanaho na ya Kristo vha a ṱavhanya u vhona musi muthu a si tsha livhiswa nga muya wa Mudzimu. Arali vha ri ṋea nyeletshedzo nga ha zwenezwo zwithu, naa ri a ṱanganedza yeneyo nyeletshedzo na u i shumisa? Musi ri tshi ṱanganedza nyeletshedzo, ri vha ri tshi khou sumbedza uri ri ṱoḓa u vha vhathu vhane vha livhiswa nga muya wa Mudzimu.​—Muh. 7:5, 9.

7. Ndi ngani u sokou ḓivha fhedzi mafhungo a re Bivhilini zwi sa iti uri ri vhe vhathu vhane vha livhiswa nga muya wa Mudzimu?

⁷ Dzulani ni tshi humbula uri u vha muthu ane a livhiswa nga muya wa Mudzimu a zwi ḓitiki fhedzi nga u ḓivha mafhungo ane a vha Bivhilini. Khosi Salomo o vha a tshi ḓivha Yehova nga vhuḓalo. Maṅwe maipfi awe a vhuṱali o ṅwalwa Bivhilini. Fhedzi mafheleloni, ho ngo tsha vha na vhushaka ho khwaṱhaho na Yehova nahone zwo ita uri a si tsha fulufhedzea. (1 Dzikh. 4:29, 30; 11:4-6) Nga zwenezwo, nga nnḓa ha u ḓivha mafhungo ane a vha Bivhilini, ndi zwifhio zwiṅwe zwine zwa ṱoḓea? Ri fanela u bvela phanḓa ri tshi livhiswa nga muya wa Mudzimu. (Vhakol. 2:6, 7) Fhedzi ri nga zwi itisa hani zwenezwo?

8, 9. (a) Ndi mini zwine zwa ḓo ri thusa u vha na lutendo lwo khwaṱhaho? (b) Musi ri tshi guda na u elekanya, ri vha ri na tshipikwa tshifhio? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

 ⁸ Paulo o ṱuṱuwedza Vhakriste vha ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha uri vha ‘bvele phanḓa vha tshi vha vho vhibvaho.’ (Vhaheb. 6:1) Ndi vhukando vhufhio vhune ra nga vhu dzhia u itela u shumisa nyeletshedzo ya Paulo? Vhuṅwe vhukando ha ndeme vhune ra nga vhu dzhia ndi u guda bugu “Ni Ḓi-vhulungele Ngomu Lufunoni Lwa Mudzimu.” U guda yeneyo bugu yoṱhe zwi ḓo ni thusa u ḓivha nḓila ine na nga shumisa ngayo zwine Bivhili ya zwi funza vhutshiloni haṋu. Arali no no fhedza u guda yeneyo bugu, naa hu na dziṅwe khandiso dzine na nga dzi guda u itela uri ni vhe na lutendo lwo khwaṱhaho? (Vhakol. 1:23) Naa ni a elekanya nga ha zwine na zwi guda na u humbela Mudzimu uri a ni thuse u shumisa zwe na zwi guda?

⁹ Humbulani uri musi ri tshi guda na u elekanya, ri fanela u zwi ita ri na tshipikwa tsha u ṱoḓa u takadza Yehova na u thetshelesa milayo yawe. (Ps. 40:8; 119:97) Zwiṅwe hafhu, ri fanela u ita vhuḓidini ha u iledza zwithu zwine zwa nga ri thivhela u bvela phanḓa ri tshi livhiswa nga muya wa Mudzimu.​—Tito 2:11, 12.

10. Vhaswa vha nga ita mini uri vha vhe na vhushaka ho khwaṱhaho na Mudzimu?

¹⁰ Arali ni muswa, naa no ḓivhetshela zwipikwa tshumeloni ya Mudzimu? Wahashu ane a shuma Bethele u ḓiṋea tshifhinga tsha u amba na vhathu vhane vha khou ya u lovhedzwa mbekanyamushumo i sa athu u thoma musi vhe guvhanganoni ḽa ḽiisela. Vhunzhi ha vhenevho vhathu vhane vha khou ya u lovhedzwa hu vha hu vhaswa. Onoyo wahashu u vha vhudzisa nga ha zwipikwa zwe vha ḓivhetshela zwone tshumeloni ya Mudzimu. Vhunzhi havho vha ṋea phindulo dzine dza sumbedza zwine vha ṱoḓa u zwi ita u itela u shumela Yehova​—vhaṅwe vha nga vha vha tshi ṱoḓa u vha tshumeloni ya tshifhinga tsho ḓalaho kana u shuma fhethu hune ha vha na ṱhoḓea ya vhahuweleli vha Muvhuso. Fhedzi vhaṅwe vhaswa a vha ḓivhi nḓila ine vha nga fhindula ngayo yeneyo mbudziso. Naa zwenezwo zwi nga vha zwi tshi sumbedza uri a vha athu u humbula nga ha u ḓivhetshela zwipikwa tshumeloni ya Mudzimu? Sa muswa, ḓivhudziseni uri: ‘Naa ndi khou shumela Mudzimu nga nṱhani ha uri vhabebi vhanga vha ṱoḓa ndi tshi ita nga u ralo? Naa ndi na vhushaka ho khwaṱhaho na Mudzimu?’ Ndi ngoho uri a si vhaswa fhedzi vhane vha fanela u ḓivhetshela zwipikwa tshumeloni ya Mudzimu. U ḓivhetshela zwenezwo zwipikwa zwi ḓo thusa roṱhe sa vhashumeli vha Yehova uri ri vhe na vhushaka ho khwaṱhaho nae.​—Muh. 12:1, 13.

11. (a) Ri fanela u ita mini uri ri bvele phanḓa ri tshi vha vhathu vhane vha livhiswa nga muya wa Mudzimu? (b) Ri nga edzisa tsumbo ifhio i re Bivhilini?

¹¹ Musi ri tshi vho ḓivha hune ra fanela u khwinisa hone, ri fanela u ita tshanduko dzine dza ḓo ri thusa u ita mvelaphanḓa. Ndi zwa ndeme nga maanḓa u vha muthu ane a livhiswa nga muya wa Mudzimu. Zwi amba vhutshilo na lufu. (Vharoma 8:6-8) Naho zwo ralo, u vha na vhushaka ho khwaṱhaho na Mudzimu a zwi ambi uri ro fhelela. Yehova a nga ri thusa nga muya wawe mukhethwa uri ri kone u ita mvelaphanḓa. Fhedzi ri fanela u finya dza khwaṱha. John Barr we a vha e muraḓo wa Tshigwada tshi Langaho o vhuya a amba nga ha luṅwalo lwa Luka 13:24. O amba uri vhathu vhanzhi vha kundelwa u dzhena nga muṋango muṱuku ngauri a vha gudi Bivhili nga vhuronwane na u shumisa zwine ya zwi funza uri vha vhe Vhakriste vho vhibvaho. Ri fanela u fana na Yakobo we a lwa na muruṅwa u swika a tshi mu fhaṱutshedza. (Gen. 32:27-29) Naho u guda Bivhili zwi tshi nga ri takadza, fhedzi a ro ngo fanela u i vhala u nga ri khou vhala bugu ya dzingano ye ya ṅwalelwa fhedzi u ri mvumvusa. Ri fanela u i vhala nga vhuronwane u itela uri ri kone u wana ngoho ine ya ḓo ri thusa.

12, 13. (a) Ndi mini zwine zwa ḓo ri thusa u shumisa zwo ṅwalwaho kha Vharoma 15:5? (b) Tsumbo ya muapostola Petro na nyeletshedzo yawe zwi nga ri thusa hani? (c) Ndi mini zwine na nga zwi ita uri ni bvele phanḓa ni tshi livhiswa nga muya wa Mudzimu? (Sedzani Bogisi “ Zwine Na Nga Zwi Ita Uri Ni Bvele Phanḓa Ni Tshi Livhiswa Nga Muya Wa Mudzimu.”)

¹² Muya mukhethwa u ḓo ri thusa u shandula nḓila ine ra humbula ngayo arali ra ita zwoṱhe zwine ra nga kona uri ri bvele phanḓa ri tshi vha vhathu vhane vha livhiswa nga muya wa Mudzimu. Nga zwiṱuku nga zwiṱuku, muya mukhethwa u nga ri thusa u humbula nga nḓila i fanaho na ya Kristo. (Vharoma 15:5) Zwiṅwe hafhu, u ḓo ri  thusa uri ri si tsha vha na nyemulo mmbi na u ri thusa u ita zwine zwa takadza Mudzimu. (Vhagal. 5:16, 22, 23) A ro ngo fanela u laṱela thaula arali ra ṱhogomela uri ri vho funesa zwithu zwi vhonalaho kana a ri tsha livhiswa nga muya wa Mudzimu. Dzulani ni tshi humbela muya mukhethwa nahone Yehova u ḓo ni thusa uri ni humbule nga zwithu zwo teaho. (Luka 11:13) Humbulani muapostola Petro. Kanzhi o vha a sa iti zwithu sa muthu ane a livhiswa nga muya wa Mudzimu. (Mat. 16:22, 23; Luka 22:34, 54-62; Vhagal. 2:11-14) Fhedzi ho ngo laṱela thaula. Nga zwiṱuku nga zwiṱuku, Yehova o thusa Petro uri a humbule nga nḓila i fanaho na ya Kristo. Na riṋe ri nga ita zwi fanaho.

¹³ Petro o amba nga ho livhaho nga ha zwithu zwine ra fanela u shumela khazwo. (Vhalani 2 Petro 1:5-8.) Musi ri tshi ita “vhuḓidini hoṱhe” uri ri vhe vhathu vhane vha ḓifara, u konḓelela na u funa vhahashu, zwi ḓo ri thusa u bvela phanḓa ri tshi vha vhathu vhane vha livhiswa nga muya wa Mudzimu. Zwi nga vha zwavhuḓi uri ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe ri ḓivhudzise uri, ‘Ndi mini zwine nda nga zwi ita ṋamusi uri ndi vhe na vhushaka ho khwaṱhaho na Mudzimu?’

14. U vha vhathu vhane vha livhiswa nga muya wa Mudzimu zwi kwama hani vhutshilo hashu?

¹⁴ U humbula nga nḓila i fanaho na ya Kristo zwi kwama nḓila ine ra amba ngayo, vhuḓifari hashu musi ri mushumoni kana ri tshikoloni na phetho dzine ra dzi dzhia ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe. Dzenedzo phetho dzi ḓo sumbedza uri ri ṱoḓa u vha vhatevheli vha Kristo. Samusi ri vhathu vhane vha livhiswa nga muya wa Mudzimu, a ri ṱoḓi tshithu na tshithihi tshi tshi tshinya vhushaka hashu na Khotsi ashu wa ṱaḓulu. U humbula nga nḓila i fanaho na ya Kristo zwi ḓo ri thusa uri musi ri tshi sedzana na milingo ri kone u i kunda. Musi ri tshi ṱoḓa u dzhia phetho, ri ḓo thoma ra ḓivhudzisa mbudziso dzi tevhelaho: ‘Ndi vhulivhisi vhufhio vhu re Bivhilini vhune ha ḓo nthusa u dzhia phetho? Kristo o vha a tshi ḓo ita mini kha honovhu vhuimo? Ndi phetho ifhio ine ya ḓo takadza Yehova?’ Kha ri ṱhogomele tsumbo dzi si gathi dzine dza ḓo ri thusa uri ri ḓigudise u humbula nga yeneyo nḓila. Kha tsumbo iṅwe na iṅwe, ri ḓo ṱolisisa vhulivhisi vhu re Bivhilini vhune ha nga ri thusa u dzhia phetho ya vhuṱali.

15, 16. Ṋeani tsumbo ya nḓila ine u humbula u fana na Kristo zwa ri thusa ngayo musi ri tshi ṱoḓa (a) u khetha mufarisi wa mbingano. (b) u khetha khonani.

¹⁵ U khetha mufarisi wa mbingano. Ri nga thuswa nga vhulivhisi vhu re kha 2 Vhakorinta 6:14, 15. (Vhalani.) Maipfi a Paulo a zwi sumbedza khagala uri muthu ane a livhiswa nga muya wa Mudzimu o fhambana vhukuma na muthu a sa livhiswi nga muya wa Mudzimu. Ri nga shumisa hani honoho vhulivhisi musi ri tshi khetha mufarisi wa mbingano?

¹⁶ U khetha khonani. Ṱhogomelani vhulivhisi vhu re kha 1 Vhakorinta 15:33. (Vhalani.) Muthu ane a livhiswa nga muya wa Mudzimu a nga si ḓikonanye na vhathu vhane vha ḓo ita uri vhushaka hawe na Mudzimu vhu vhe khomboni. Ndi mbudziso dzifhio dzine dza nga ni thusa u shumisa honovhu vhulivhisi? Sa tsumbo, zwenezwi zwi nga ni thusa hani u dzhia phetho malugana na u shumisa zwishumiswa zwa vhudavhidzani? Kana ni fanela u ita mini arali no humbelwa uri ni tambe mitambo kha Inthanethe na vhathu ni sa vha ḓivhi?

17-19. U vha muthu ane a livhiswa nga muya wa Mudzimu zwi nga ni thusa hani (a) u iledza u tovhola zwithu zwi si na mushumo? (b) u ḓivhetshela zwipikwa vhutshiloni? (c) musi hu na khuḓano?

¹⁷ Zwithu zwine zwa nga ri thivhela uri ri si tsha bvela phanḓa ri tshi livhiswa nga muya wa Mudzimu.  Paulo o tsivhudza Vhakriste ngae. (Vhalani Vhaheberu 6:1.) Ndi ifhio “mishumo yo faho” ine ra fanela u i iledza? Ndi zwithu zwoṱhe zwi si na mushumo. Honovhu vhulivhisi vhu nga ri thusa u fhindula mbudziso nnzhi dzine ra nga ḓivhudzisa dzone, mbudziso dzi ngaho: ‘Naa zwenezwi zwithu zwi ḓo mmbuyedza kana a zwi nga mmbuyedzi? Naa ndi fanela u ḓidzhenisa kha yeneyi nḓila ine vhathu vha wana ngayo tshelede? Ndi ngani ndi songo fanela u ṱanganela kha tshigwada tsha vhathu vhane vha khou lingedza u shandula vhuimo ha ḽino shango?’

¹⁸ U ḓivhetshela zwipikwa tshumeloni ya Mudzimu. Kha Pfunzo yawe ya Thavhani, Yesu u ri ṋea vhulivhisi ha nḓila ine ra nga ḓivhetshela ngayo zwipikwa. (Mat. 6:33) Muthu ane a livhiswa nga muya wa Mudzimu u ḓivhetshela zwipikwa tshumeloni ya Mudzimu. U dzula ri tshi humbula nga ha honovhu vhulivhisi zwi ri thusa u fhindula mbudziso dzi ngaho: ‘Naa ndi fanela u tovhola pfunzo ya nṱha? Naa ndi fanela u ṱanganedza mushumo muṅwe na muṅwe?’

¹⁹ Khuḓano. Nyeletshedzo ye Paulo a i ṋea vhathu vha tshivhidzo tsha ngei Roma i ri thusa hani musi hu na khuḓano? (Vharoma 12:18) Samusi ri vhatevheli vha Kristo, ri ṱoḓa u vha na “mulalo na vhathu vhoṱhe.” Ri ita mini musi hu tshi vha na khuḓano? Naa zwi a ri konḓela u ṱanganedza mavhonele a muṅwe muthu kana naa ri ḓivhiwa sa vhane vha “ita uri hu vhe na mulalo”?​—Yak. 3:18.

20. Ndi ngani ni tshi ṱoḓa u bvela phanḓa ni tshi vha muthu ane a livhiswa nga muya wa Mudzimu?

²⁰ Dzenedzi ndi tsumbo dzi si gathi dzine dza sumbedza nḓila ine u shumisa vhulivhisi vhu re Bivhilini zwa nga ri thusa ngayo u dzhia phetho dzine dza tshimbidzana na zwine zwa lavhelelwa kha muthu ane a livhiswa nga muya wa Mudzimu. U vha vhathu vhane vha livhiswa nga muya wa Mudzimu zwi nga ri thusa uri ri takale na u fushea. Robert we ha ambiwa nga hae mathomoni a ino thero, o ri: “U vha na vhushaka ho khwaṱhaho na Yehova zwo ita uri ndi vhe mufarisi wavhuḓi na khotsi wavhuḓi. Ndo fushea nahone ndo takala.” Na riṋe ri nga ḓiphina nga phaṱhutshedzo dzi fanaho arali ra ita vhuḓidini ha u bvela phanḓa ri tshi vha vhathu vhane vha livhiswa nga muya wa Mudzimu. U vha vhathu vhane vha livhiswa nga muya wa Mudzimu zwi ḓo ita uri ri fushee zwino nahone ri ḓo wana “vhutshilo ha vhukuma” tshifhingani tshi ḓaho.​—1 Tim. 6:19.