1. Ndi kha vhuimo vhufhio vhune ra nga eletshedzwa nahone ndi ngani roṱhe ri tshi ṱoḓa u eletshedzwa?

 ROṰHE nga zwiṅwe zwifhinga ri a ṱoḓa u eletshedzwa. Nga zwiṅwe zwifhinga, ri nga tou humbela muṅwe uri a ri eletshedze. Kana khamusi muṅwe wahashu ane a vha na ndavha na riṋe a nga vhona uri ri tsini na u ita “vhukhakhi” vhune ha nga ita uri ri ite zwithu zwine ra nga ḓisola ngazwo nga murahu. (Vhagal. 6:1) Kana ri nga tou kaidzwa musi ro ita vhukhakhi vhuhulwane. Ri tea u shumisa nyeletshedzo hu sa londwi uri ndi ngani ri tshi khou i ṋewa. U ita nga u ralo zwi ḓo ri vhuyedza na u ri tshidza.—Mir. 6:23.

2. U ya nga Mirero 12:15, ndi ngani ri tshi tea u tenda u eletshedzwa?

² Luṅwalo lwe ino thero ya thewa khalwo lu ri ṱuṱuwedza uri ri “thetshelese maipfi a vhuṱali.” (Mir. 22:17) A hu na muthu ane a ḓivha zwithu zwoṱhe. Hu dzula hu na muṅwe ane a ḓivha zwiṅwe zwithu u ri fhira. (Vhalani Mirero 12:15.) Musi ri tshi tenda u eletshedzwa, ri vha ri tshi khou sumbedza uri ri a ḓiṱukufhadza. Zwi dovha zwa sumbedza uri ri a zwi ḓivha uri a ri vhomakonazwoṱhe na uri ri ṱoḓa thuso ya vhaṅwe uri ri kone u swikelela zwipikwa zwashu. Yehova o hevhedza Salomo we a vha e khosi yo ṱalifhaho uri a ṅwale uri: “Zwi a khunyeledzea arali hu na vhaeletshedzi vhanzhi.”—Mir. 15:22.

3. Ri nga eletshedzwa nga nḓila dzifhio?

³ Ri nga eletshedzwa nga nḓila yo livhaho kana nga nḓila i songo livhaho. Ri nga eletshedzwa nga nḓila i songo livhaho nga nḓila-ḓe? Ri nga vhala zwiṅwe zwithu kha Bivhili kana kha khandiso dzashu zwine zwa ita uri ri humbulisise nga zwine ra khou ita, zwa ri ṱuṱuwedza uri ri shandule nḓila ine ra humbula ngayo kana zwine ra khou ita. (Vhahev. 4:12) Ri nga eletshedzwa nga nḓila yo livhaho nga nḓila-ḓe? Muhulwane kana muṅwe wahashu a nga ri vhudza zwiṅwe zwithu zwine ra khou tea u  shumela khazwo. Musi muṅwe wahashu a tshi ri ṋea nyeletshedzo i bvaho Bivhilini, u vha a tshi khou sumbedza uri u a ri funa, nga zwenezwo, ri tea u sumbedza uri ri livhuwa yeneyo nyeletshedzo nga u i thetshelesa na u i shumisa.

4. U ya nga Muhuweleli 7:9, ndi mini zwine ra tea u zwi iledza musi ri tshi eletshedzwa?

⁴ U tou amba ngoho, a zwo ngo leluwa u thetshelesa musi muṅwe muthu a tshi ri eletshedza nga ho livhaho. Zwi nga kha ḓi itea uri ri sinyuwe. Ndi ngani? Naho ri tshi zwi ḓivha uri a ro ngo fhelela, a zwo ngo leluwa u tenda musi muṅwe muthu a tshi ri vhudza nga ha vhukhakhi hashu. (Vhalani Muhuweleli 7:9.) Ri nga ḓiimelela. Ri nga ḓivhudzisa uri ndi ngani a tshi khou ri eletshedza kana ra sinyuswa nga nḓila ye a ri eletshedza ngayo. Ri nga kha ḓi sasaladza ane a khou ri eletshedza, ra ri: ‘A thi tei u eletshedzwa ngae. Na ene u na vhukhakhi vhune a vhu ita.’ Nahone arali ri sa takaleli nyeletshedzo ye a ri ṋea yone, ri nga litsha u i shumisa kana ra humbela u eletshedzwa nga muṅwe ane a ḓo ri vhudza zwine ra ḓivha uri zwi ḓo sengenedza nḓevhe dzashu.

5. Ri ḓo amba nga ha mini kha ino thero?

⁵ Kha ino thero, ri ḓo amba nga ha tsumbo dzi re Bivhilini dza vhathu vhe vha hana u eletshedzwa na vhe vha tenda u eletshedzwa. Ri ḓo dovha ra vhona uri ndi mini zwine zwa nga ri thusa uri ri tende musi ri tshi eletshedzwa na u vhuyelwa nga yeneyo nyeletshedzo.

6. Ri guda mini kha zwe Khosi Rehabeamu a zwi ita musi a tshi ṋewa nyeletshedzo?

⁶ Kha ri ambe nga ha tsumbo ya Rehabeamu. Musi a tshi vha khosi ya Isiraele, vhathu vhawe vho ḓa vha mu humbela uri a vha leludzele dzhogo i lemelaho ye khotsi awe Salomo a vha o vha hwesa yone. Rehabeamu o ita phetho ya vhuṱali nga u ya a humbela nyeletshedzo kha vhanna vhahulwane vha Isiraele. Vhenevho vhanna vho mu vhudza uri arali a ita zwenezwo, vhenevho vhathu vha ḓo dzula vhe vhashumeli vhawe. (1 Dzikh. 12:3-7) Rehabeamu ho ngo fushea nga yeneyo nyeletshedzo. Nga zwenezwo, o mbo ḓi ya a humbela nyeletshedzo kha vhathu vhe a aluwa navho. Vhenevho vhanna vha nga vha vho vha vhe na tshenzhelo nyana ngauri vho vha vhe na miṅwaha i ṱoḓaho u vha 40. (2 Koron. 12:13) Fhedzi vho ṋea Rehabeamu nyeletshedzo i si yavhuḓi. Vho mu vhudza uri a engedze yeneyo dzhogo. (1 Dzikh. 12:8-11) Samusi Rehabeamu o vha o ṋewa nyeletshedzo mbili, o vha a tshi nga humbela Yehova uri a mu thuse u ḓivha uri ndi ifhio nyeletshedzo ine a tea u i shumisa. Nṱhani hazwo, o shumisa nyeletshedzo ya vhathu vhe a aluwa navho ngauri yo vha i tshi mu takadza. Zwenezwo zwo kela ene na vhathu vha Isiraele maṱari. Na riṋe ri nga wana nyeletshedzo ine ra si i takalele, fhedzi ri tea u i ṱanganedza arali i tshi bva kha Ipfi ḽa Mudzimu.

7. Ri guda mini kha tsumbo ya Khosi Usia?

⁷ Khosi Usia ho ngo thetshelesa musi a tshi kaidziwa. Musi e thembeleni o dzhena fhethu he ha vha ho tendelwa vhotshifhe fhedzi uri vha dzhene nahone a lingedza u fhisa zwioro. Vhotshifhe vha Yehova vho amba nae vha ri: “A zwo ngo tea uri u fhisele Yehova zwioro! Ndi vhotshifhe fhedzi vhane vha fanela u fhisa zwioro.” Usia o ita mini? Khamusi Yehova o vha a tshi ḓo mu hangwela arali o thetshelesa musi a tshi kaidzwa na u ṱavhanya a bva thembeleni. Nṱhani hazwo, “Usia . . . a sinyuwa.” Ndi ngani a songo thetshelesa? Samusi o vha e khosi, zwi vhonala uri o vha a tshi humbula uri a nga ita zwiṅwe na zwiṅwe zwine a funa. Fhedzi Yehova ho ngo zwi vhona nga yeneyo nḓila. Usia o rwiwa nga mapele nahone “a vha na mapele u swika a tshi fa,” ngauri o ita zwithu zwe a vha  a songo fanela u zwi ita. (2 Koron. 26:16-21) Ri guda uri, arali ra sa thetshelesa nyeletshedzo yo thewaho Bivhilini, zwi nga ita uri Yehova a si ri takalele, hu sa londwi ndugelo dzine ra vha nadzo.

8. Yobo o ita mini musi a tshi kaidzwa?

⁸ Nga nnḓa ha tsumbo dzi si dzavhuḓi dzo ambiwaho afho nṱha, Bivhili i dovha ya ri vhudza nga ha tsumbo dzavhuḓi dza vhathu vhe vha fhaṱutshedzwa nge vha tenda u eletshedzwa. Kha ri ambe nga ha Yobo. Naho o vha a tshi funa Mudzimu nahone a tshi ṱoḓa u mu takadza, Yobo o vha e na tshivhi. Musi o tsikeledzea, o sumbedza uri u na mavhonele a songo teaho. Zwenezwo zwo ita uri a kaidzwe nga Elihu na Yehova. Yobo o ita mini? O thetshelesa musi a tshi kaidzwa. O ri: “Ndo amba ndi sa ṱalukanyi . . . ndi . . . humisa maipfi anga, ndo dzula buseni na miḽorani u itela u sumbedza uri ndo rembuluwa.” Yehova o fhaṱutshedza Yobo ngauri o ḓiṱukufhadza.—Yobo 42:3-6, 12-17.

9. Mushe o ri vhetshela hani tsumbo yavhuḓi musi a tshi kaidziwa?

⁹ Mushe ndi tsumbo yavhuḓi ngauri o tenda u kaidzwa musi o khakha. Hu na tshifhinga tshe a sinyuwa a si hulise Yehova. Zwenezwo zwo ita uri Mushe a si tendelwe u dzhena Shangoni ḽo Fhulufhedziswaho. (Num. 20:1-13) Musi Mushe a tshi humbela Yehova uri a shandule phetho yawe, Yehova o ri: “U songo tsha dovha wa amba na nṋe nga haya mafhungo.” (Dot. 3:23-27) Mushe ho ngo bilufhala, nṱhani hazwo, o ṱanganedza phetho ya Yehova nahone Yehova o mu tendela a tshi bvela phanḓa na u ranga phanḓa Vhaisiraele. (Dot. 4:1) Yobo na Mushe vho ri vhetshela tsumbo yavhuḓi ya u tenda u kaidzwa. Yobo ho ngo ḓiimelela, o shandula mavhonele awe. Mushe o sumbedza uri u khou tenda u kaidzwa nga Yehova ngauri o bvela phanḓa a tshi fhulufhedzea naho o xelelwa nga ndugelo ye a vha a tshi i takalela ya u dzhena Shangoni ḽo Fhulufhedziswaho.

10. (a) U ya nga Mirero 4:10-13, u thetshelesa musi ri tshi kaidzwa zwi ri vhuyedza hani? (b) Ndi zwithu zwifhio zwavhuḓi zwe vhaṅwe vha zwi ita musi vha tshi eletshedzwa?

¹⁰ Ri a vhuyelwa musi ri tshi edzisa tsumbo ya Yobo na Mushe. (Vhalani Mirero 4:10-13.) Vhunzhi ha vhahashu vho edzisa tsumbo dzavho vha tenda u eletshedzwa. Ṱhogomelani zwe muṅwe wahashu ane a pfi Emmanuel wa ngei Congo a zwi amba musi a tshi tsivhudziwa. O ri: “Vhahashu tshivhidzoni vho vhona uri ndi khou ita zwithu zwine zwa nga tshinya vhushaka hanga na Yehova nahone vha lingedza u nthusa. Ndo ita zwe vha nnyeletshedza, zwa ita uri ndi si wele khakhathini.” * Muṅwe muvulanḓila ane a pfi Megan wa ngei Canada o amba zwi tevhelaho nga ha u ṋewa nyeletshedzo. O ri: “Ho vha hu si zwithu zwine nda takalela u zwi pfa, fhedzi zwo nthusa.” Muṅwe wahashu ane a pfi Marko wa ngei Croatia o ri: “Ndo xelelwa nga ndugelo, fhedzi musi ndi tshi humbula nga hazwo, ndi a zwi vhona uri nyeletshedzo ye nda i wana yo nthusa uri ndi dovhe ndi khwaṱhise vhushaka hanga na Yehova.”

11. Wahashu Vho Klein vho ri mini nga ha u thetshelesa musi ri tshi kaidzwa?

¹¹ Muṅwe wahashu we a vhuyelwa nga u tenda musi a tshi kaidzwa, ndi Vho Karl Klein, vhe vha vha vhe muraḓo wa Tshigwada tshi Langaho. Kha nganeavhutshilo yavho, Vho Klein vho amba uri vho kaidzwa nga khonani yavho ya tsini, Vho Joseph F. Rutherford. Vho Klein vho amba uri u thomani a zwo ngo vha fara zwavhuḓi. Vho ri: “Musi ndi tshi ṱangana na Vho Rutherford, vho nndumelisa vho takala vha ri: ‘Ndaa Vho Karl!’ Ndo fhindula ndi  sa khou funa ngauri ndo vha ndi tshee ndo vhaisala. Vho Rutherford vha ri: ‘Vho Karl, vha ṱhogomele! Diabolo u ḓo vha fasha!’ Nda fhindula ndo niwa nga ṱhoni nda ri: ‘A tho ngo vha sinyutshela.’ Fhedzi vho vha vha tshi zwi ḓivha uri ndo vha ndi tshee ndo sinyuwa. Vha dovha vha ri: ‘A hu na khakhathi, fhedzi vha ṱhogomele, Diabolo u khou ṱoḓa u vha fasha.’ Vho Rutherford vho vha vha tshi khou amba ngoho! Zwo leluwa uri ri fashwe nga Diabolo arali ra fara wahashu nga mbilu nge a ri kaidza.” * (Vhaef. 4:25-27) Vho Klein vho thetshelesa nyeletshedzo ya Vho Rutherford nahone vha dzula vhe madele mapfani.

12. Musi ri tshi ḓiṱukufhadza, zwi nga ri thusa hani u ṱanganedza nyeletshedzo ine ra i ṋewa? (Phisalema 141:5)

¹² Ndi mini zwine zwa ḓo ri thusa uri ri ṱanganedze nyeletshedzo ine ra ṋewa? Ri tea u ḓiṱukufhadza, ri humbule uri ri na tshivhi na uri nga zwiṅwe zwifhinga ri ita zwithu zwa vhutsilu. Samusi zwo ambiwa mathomoni, Yobo o vha e na mavhonele o khakheaho. Fhedzi o shandula nḓila ine a humbula ngayo nahone Yehova a mu fhaṱutshedza. Ndi ngani? Ngauri Yobo o vha a tshi ḓiṱukufhadza. O sumbedza uri u a ḓiṱukufhadza nga u tenda musi Elihu a tshi mu kaidza naho Elihu o vha e muṱuku khae. (Yobo 32:6, 7) Arali ri tshi ḓiṱukufhadza, ri ḓo shumisa nyeletshedzo ine ra khou i ṋewa naho ri tshi vhona u nga zwo vha zwi songo tea kana muthu ane a khou ri eletshedza e muṱuku kha riṋe. Muṅwe muhulwane wa tshivhidzo wa ngei Canada o ri: “Zwi ḓo konḓa uri ri ite mvelaphanḓa arali hu si na muthu ane a ri eletshedza.” Roṱhe ri tea u ita zwoṱhe zwine ra nga kona uri ri kone u vha na zwi aṋwiwaho nga muya mukhethwa na u khwinisa nḓila ine ra huwelela na u funza ngayo mafhungo maḓifha.—Vhalani Phisalema 141:5.

13. Ri tea u dzhia hani nyeletshedzo ine ra ṋewa?

¹³ Musi ri tshi eletshedzwa, ri tea u zwi dzhia uri ndi nḓila ine Mudzimu a khou ri sumbedza ngayo uri u a ri funa. Yehova u ṱoḓa ri tshi vhuyelwa. (Mir. 4:20-22) Mudzimu u vha a tshi khou sumbedza uri u a ri funa musi a tshi ri eletshedza nga Bivhili, nga khandiso dzo thewaho Bivhilini kana a tshi shumisa muṅwe wahashu. Vhahevheru 12:9, 10 i ri: “U zwi itela u ri vhuyedza.”

14. Musi ri tshi eletshedzwa, ri tea u livhisa ṱhogomelo kha mini?

¹⁴ Livhisani ṱhogomelo kha zwine na khou eletshedzwa zwone, hu si kha nḓila ye na eletshedzwa ngayo. Nga zwiṅwe zwifhinga, ri nga vhona u nga nḓila ye ra eletshedzwa ngayo yo vha i si yavhuḓi. Ndi ngoho uri ane a khou ṋea nyeletshedzo u tea u i ṋea nga nḓila ine ane a khou i ṋewa a ḓo kona u i ṱanganedza nga ho  leluwaho. * (Vhagal. 6:1) Fhedzi arali ri tshi khou eletshedzwa, ri tea u humbula nga ha nḓila ine yeneyo nyeletshedzo ya ḓo ri thusa ngayo naho ri tshi vhona u nga muthu we a ri eletshedza o vha a tshi nga vha o zwi ita nga nḓila ya khwine. Ri nga ḓivhudzisa uri: ‘Naa ndi nga shumisa zwe nda eletshedzwa naho ndi songo takalela nḓila ye nda eletshedzwa ngayo? Naa ndi nga shumisa yeneyo nyeletshedzo nṱhani ha u livhisa ṱhogomelo kha vhushayanungo ha muthu ane a khou nnyeletshedza?’ Zwi ḓo vha vhuṱali uri ri ite zwoṱhe zwine ra nga kona uri ri vhuyelwe nga nyeletshedzo ine ra ṋewa.—Mir. 15:31.

15. Ndi ngani ri tshi tea u humbela nyeletshedzo?

¹⁵ Bivhili i ri ṱuṱuwedza uri ri humbele nyeletshedzo. Mirero 13:10 i ri: “Vhuṱali ndi ha vhane vha ṱoḓa nyeletshedzo.” Heyo ndi ngoho i sa hanedzwi! Kanzhi vhane vha humbela nyeletshedzo, nṱhani ha u lindela u eletshedzwa, vha ita phetho dza vhuṱali u fhira vha sa humbeli nyeletshedzo. Nga zwenezwo, humbelani nyeletshedzo.

16. Ndi lini hune ra nga humbela nyeletshedzo?

¹⁶ Ndi lini hune ra nga humbela nyeletshedzo kha vhahashu? Ṱhogomelani tsumbo dzi tevhelaho. (1) Wahashu wa tshifumakadzini u humbela muṅwe a re na tshenzhelo uri a vhe hone musi a tshi khou fara pfunzo ya Bivhili nahone nga murahu u humbela onoyo wahashu a re na tshenzhelo uri a mu vhudze hune a nga khwinisa hone. (2) Muṅwe wahashu wa tshifumakadzini a songo vhingwaho u humbela muṅwe wahashu wa tshifumakadzini a re na muhumbulo wo tshaho uri a mu thuse musi a tshi khou renga zwiambaro. (3) Wahashu wa tshinnani ane a ḓo ṋekedza nyambo ya khagala lwa u tou thoma u humbela muṅwe a re na tshenzhelo uri a mu thetshelese musi a tshi ṋekedza nyambo na u mu vhudza hune a nga khwinisa hone. Na wahashu wa tshinnani ane a vha na miṅwaha minzhi a tshi khou ṋekedza nyambo, a nga humbela vhaṅwe vhahashu vha re na tshenzhelo uri vha mu thuse u vhona hune a nga khwinisa hone nahone a dovhe a shumise yeneyo nyeletshedzo.

17. Ri nga vhuyelwa hani musi ri tshi eletshedzwa?

¹⁷ Nga zwiṅwe zwifhinga, roṱhe ri ḓo ṋewa nyeletshedzo yo livhaho kana i songo livhaho. Musi ni tshi eletshedzwa, humbulani nga ha mbuno dze ra amba nga hadzo. Ni dzule ni tshi ḓiṱukufhadza. Livhisani ṱhogomelo kha zwine na khou eletshedzwa zwone, hu si kha nḓila ye na eletshedzwa ngayo. Nahone ni shumise nyeletshedzo ye na ṋewa. A hu na muthu ane a bebiwa o ṱalifha. Ipfi ḽa Mudzimu ḽi amba uri musi ri tshi ‘thetshelesa nyeletshedzo’ na ‘u ṱanganedza ndayo,’ ri ‘ḓo thanya.’—Mir. 19:20.