1. Ndi thaidzo dzifhio dzine ra sedzana nadzo, fhedzi ndi ngani Yehova a tshi takadzwa nga vhashumeli vhawe vha fulufhedzeaho? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

SAMUSI ni tshi zwi ḓivha, a zwo ngo leluwa na luthihi u tshila kha ano maitele a zwithu. Vhunzhi ha vhahashu vha na thaidzo dza mutakalo. Naho vhaṅwe vho no vha vhalala, vha khou ṱhogomela mashaka avho o no vhaho vhalala. Zwiṅwe hafhu, vhaṅwe vha kundelwa u ṱunḓela miṱa yavho, hu si nga zwithu zwino ḓura, fhedzi nga zwithu zwiṱuku zwine zwa ṱoḓea. Nahone ri a zwi ḓivha uri vhanzhi vho sedzana na thaidzo nnzhi nga tshifhinga tshithihi! Zwenezwi zwi ṱoḓa tshifhinga tshinzhi na nungo, zwihuluhulu tshelede nnzhi. Naho zwo ralo, ndi zwa ndeme u vha na fulufhelo kha mafulufhedziso a Mudzimu na u vha na lutendo lwa uri ri ḓo tshila vhutshilo ha khwine tshifhingani tshi ḓaho. Zwenezwo zwi takadza vhukuma Yehova!

2. Luṅwalo lwa Yesaya 40:29 lu nga ri ṱuṱuwedza hani, fhedzi ndi vhukhakhi vhufhio vhuhulwane vhune ra nga vhu ita?

² Naa nga zwiṅwe zwifhinga ni vhona u nga mutsiko wa ḽino shango u ita uri ni si kone u konḓelela? Arali zwo ralo, a si inwi ni noṱhe ane na ḓipfa nga yeneyo nḓila. Bivhili i sumbedza uri vhashumeli vha Mudzimu vha fulufhedzeaho vha tshifhingani tsho fhiraho, kanzhi vho vha vha tshi pfa u nga vha nga si kone u konḓelela.  (1 Dzikh. 19:4; Yobo 7:7) Naho zwo ralo, nṱhani ha u laṱela thaula, vho humbela Yehova uri a vha thuse. A vho ngo kulea nungo ngauri Mudzimu u ‘ṋea o netaho maanḓa.’ (Yes. 40:29) Zwi ṱungufhadzaho ndi uri vhaṅwe vhashumeli vha Mudzimu vha musalauno vha vhona u nga nḓila ya khwine ya u konḓelela mitsiko ndi ‘u litsha u vha Mukriste lwa tshifhinganyana,’ ngauri vha vhona u nga u vha Mukriste ndi muhwalo u fhira uri zwi vha vhuyedze. Nga zwenezwo, vha litsha u vhala Bivhili, u ya miṱanganoni ya tshivhidzo na u shela mulenzhe vhuḓinḓani ha tsimu—samusi Sathane a tshi ṱoḓa vha tshi ita nga u ralo.

3. (a) Ri nga lwisana hani na tshipikwa tsha Sathane tsha u ṱoḓa u ri kula nungo? (b) Ri ḓo haseledza nga ha mini kha ino thero?

³ Diabolo u a zwi ḓivha uri musi ri tshi dzula ro farekanea kha u shumela Mudzimu, zwi nga ita uri ri vhe na lutendo lwo khwaṱhaho nahone ha ṱoḓi ri tshi vha nga u ralo. Musi ni tshi pfa no neta nahone no kulea nungo, ni songo litsha u shumela Yehova. Sendelani tsini-tsini nae ngauri “u ḓo ni khwaṱhisa, u ḓo ni ṋea maanḓa.” (1 Pet. 5:10; Yak. 4:8) Kha ino thero, ri ḓo haseledza nga ha zwithu zwivhili zwine zwa nga ita uri ri si tsha shumela Mudzimu nga ho engedzeaho nahone ri ḓo haseledza nḓila ine u shumisa zwine Bivhili ya zwi funza zwa nga ri thusa ngayo u konḓelela. Fhedzi tsha u thoma, kha ri livhise ṱhogomelo kha nḓila ine Yehova a ri thusa ngayo samusi zwo sumbedzwa kha Yesaya 40:26-31.

4. Ri nga guda mini kha Yesaya 40:26?

⁴ Vhalani Yesaya 40:26. A huna muthu we a vhuya a vhala ṋaledzi dzoṱhe. Vhorasaintsi vha tenda uri kha mulalavhungu muthihi wa Milky Way, hu nga vha hu na ṋaledzi dzi ṱoḓaho u vha bilioni dza 400. Naho zwo ralo, Yehova o rina ṋaledzi iṅwe na iṅwe dzina. Ri guda mini? Arali Yehova e na dzangalelo kha zwithu zwi sa tshili zwe a zwi sika, edzani u humbula nḓila ine a ḓipfa ngayo nga ha inwi ane na mu shumela, hu si ngauri ni kombetshedzea u ita nga u ralo, fhedzi nga nṱhani ha uri ni a mu funa! (Ps. 19:1, 3, 14) Khotsi ashu wa ṱaḓulu u ni ḓivha a ni fhedza. U ḓivha na tshivhalo tsha “mavhudzi oṱhe a re ṱhohoni [yaṋu].” (Mat. 10:30) Nahone mupsalme u ri khwaṱhisedza uri: “Maḓuvha a vhavhuya a [ḓihwa] nga Yehova.” (Ps. 37:18) Vhukuma, u a ḓivha milingo ine na sedzana nayo nahone a nga ni thusa uri ni kone u konḓelela mulingo muṅwe na muṅwe.

5. Ri nga vha hani na vhungoho ha uri Yehova a nga kona u ri ṋea nungo?

⁵ Vhalani Yesaya 40:28. Yehova u na maanḓa mahulu. Sa tsumbo, ṱhogomelani maanḓa ane ḓuvha ḽa vha nao. Muṅwe muṅwali wa zwa saintsi ane a pfi David Bodanis o amba uri, kha muthethe muṅwe na muṅwe ḓuvha ḽi bveledza mufhiso munzhi vhukuma. Muṅwe muṱoḓisisi o amba uri, mufhiso une ḓuvha ḽa u bveledza nga muthethe muthihi u nga kona u fusha vhathu shangoni ḽoṱhe lwa miṅwaha ya 200 000! Naa hu na muthu ane a nga timatima uri muthu we a ita uri hu vhe na ḓuvha a nga ri ṋea nungo u itela u konḓela thaidzo iṅwe na iṅwe?

6. Dzhogo ya Yesu yo leluwa nga nḓila-ḓe, nahone u ḓivha zwenezwo zwi fanela u ri kwama hani?

⁶ Vhalani Yesaya 40:29. U shumela Yehova zwi ita uri ri takale vhukuma. Yesu o vhudza vhafunziwa vhawe uri: “Hwalani dzhogo yanga.” O dovha a ri: “Mimuya yaṋu i ḓo homoloswa. Ngauri dzhogo yanga a i gogoni na muhwalo wanga u a leluwa.” (Mat. 11:28-30) Eneo maipfi ndi a ngoho! Nga zwiṅwe zwifhinga, ri nga ḓipfa ro neta musi ri tshi fanela u ya miṱanganoni ya tshivhidzo kana u shela mulenzhe vhuḓinḓani ha tsimu. Fhedzi ri ḓipfa hani musi ri tshi vhuya? Ri ḓipfa ro homoloswa nahone ro lugela u sedzana na milingo. Dzhogo ya Yesu i a leluwa vhukuma!

7. Ṋeani tsumbo ine ya sumbedza vhungoho ha maipfi a re kha Mateo 11:28-30.

 ⁷ Muṅwe wahashu ane ra ḓo mu vhidza Kayla u khou lwisana na vhulwadze ha u dzula o neta, u tsikeledzea na u dzula a tshi remiwa nga ṱhoho. Nga zwiṅwe zwifhinga zwi a mu konḓela u ya miṱanganoni ya tshivhidzo. Naho zwo ralo, musi o ita vhuḓidini ha u ya miṱanganoni o ri: “Nyambo yo vha i tshi khou amba nga ha u kulea nungo. Nḓila ye yeneyo nyambo ya ṋekedzwa ngayo yo nkwama lwe zwa ita uri ndi tsengise miṱodzi. Zwo nkhumbudza uri ndi fanela u vha hone miṱanganoni.” O vha o takala vhukuma ngauri o ita vhuḓidini ha uri a ye miṱanganoni!

8, 9. Muapostola Paulo o vha a tshi khou amba mini musi a tshi ri: “Musi ndi tshi shaya nungo, ndi hone ndi tshi vha na maanḓa”?

⁸ Vhalani Yesaya 40:30. Hu sa londwi vhukoni vhune ra nga vha ri naho, hu na zwithu zwine ri nga si kone u zwi khunyeledza nga riṋe vhaṋe. Roṱhe ri fanela u ḓivha zwenezwo zwithu. Naho muapostola Paulo o vha o ṱalifha, ho vha hu na zwithu zwe a vha a sa koni u zwi ita. Musi a tshi vhudza Mudzimu zwine zwa mu vhilaedzisa, Mudzimu o ri: “Maanḓa anga a vhonala tshoṱhe kha a shayaho nungo.” Paulo o zwi pfesesa. O ri: “Musi ndi tshi shaya nungo, ndi hone ndi tshi vha na maanḓa.” (2 Vhakor. 12:7-10) O vha a tshi khou amba mini musi a tshi ralo?

⁹ Paulo o ṱhogomela uri a nga si kone u ita zwithu zwoṱhe a sa thuswi nga Mudzimu. Muya mukhethwa wa Mudzimu wo vha u tshi ḓo thusa Paulo uri a vhe na nungo. Ho vha hu si zwenezwo fhedzi, muya mukhethwa wa Mudzimu wo vha u tshi ḓo dovha wa thusa Paulo uri a ite mishumo ye a vha a nga si kone u i ita nga ene muṋe. Zwo tou ralo na kha riṋe. Arali ri tshi thuswa nga Yehova, ri ḓo vha na nungo zwa vhukuma!

10. Yehova o thusa hani Davida u konḓelela milingo?

¹⁰ Kanzhi mupsalme Davida o vha a tshi thuswa nga muya mukhethwa wa Mudzimu. O imba a ri: “Ndi na Iwe ndi zhaka luhura; ndi na Iwe, Mudzimu wanga, ndi pfuka mutsheṱo.” (Ps. 18:29) Hu na dziṅwe thaidzo dzine ri nga si kone u dzi tandulula nga riṋe vhaṋe; ri ṱoḓa thuso ya Yehova.

11. Ṱalutshedzani nḓila ine muya mukhethwa wa ri thusa ngayo u sedzana na thaidzo.

¹¹ Vhalani Yesaya 40:31. Goni a ḽi koni u fhufha tshikhala tshilapfu nga ḽone ḽiṋe. Muya u dudelaho ndi wone une wa ita uri ḽi kone u fhufha na u ita uri ḽi vhe na maanḓa. Nga zwenezwo, musi ni na thaidzo khulwane, humbulani nga ha goni. Humbelani Yehova uri a ni thuse nga “muya mukhethwa.” (Yoh. 14:26) Zwi takadzaho ndi uri ri nga u wana tshifhinga tshiṅwe na tshiṅwe musi ri tshi u ṱoḓa—masiari na vhusiku. Nahone kanzhi ri nga vhona zwo tea u humbela Mudzimu uri a ri thuse musi ri na khuḓano na wahashu tshivhidzoni. Fhedzi ndi ngani hu tshi vha na yeneyo khuḓano?

12, 13. (a) Ndi ngani hu tshi vha na khuḓano vhukati ha Vhakriste? (b) Mafhungo a Yosefa a ri gudisa mini nga ha Yehova?

¹² Khuḓano vhukati ha vhathu dzi a vha hone samusi ri songo fhelela. Nga zwiṅwe zwifhinga, vhahashu vha nga amba maipfi kana u ita zwithu zwine zwa ri dina kana vha dinwa nga zwine ra zwi ita. Wonoyo u nga vha mulingo muhulwane vhukuma. U fana na miṅwe milingo, Yehova u a ri tendela uri ri sumbedze nḓila ine ra fulufhedzea ngayo nga u guda u shumisana zwavhuḓi na vhahashu vho ḓiṋekedzelaho hu sa londwi u sa fhelela havho.

¹³ Mafhungo a Yosefa a sumbedza uri Yehova ha thivheli vhashumeli vhawe uri vha sa lingwe. Musi Yosefa a tshee muswa, o rengiselwa vhupulini nga vhakomana vhawe vhe vha vha vhe na vivho nahone a iswa Egipita. (Gen. 37:28) Yehova o vhona zwe zwa vha zwi tshi khou itea nahone a zwi timatimisi uri o pfa vhuṱungu musi a tshi vhona nḓila ye  Yosefa khonani yawe yo lugaho a farwa ngayo. Naho zwo ralo, ho ngo dzhenelela. Nga murahu, Yehova ho ngo dzhenelela musi Yosefa a tshi valelwa dzhele nge a pomokwa uri o lingedza u tzhipa mufumakadzi wa Potifara. Fhedzi naa Mudzimu o laṱedza Yosefa? Bivhili i ri: “Yehova o vuledza zwoṱhe zwe Yosefa a zwi ita.”—Gen. 39:21-23.

14. Ri nga vhuyelwa hani nga u iledza u sinyuwa?

¹⁴ Kha ri ṱhogomele tsumbo i tevhelaho. Vhathu vha si gathi vho no farwa nga nḓila i si yavhuḓi u fana na Davida. Naho zwo ralo, Davida khonani ya Mudzimu ho ngo tendela zwenezwo zwithu zwi tshi mu sinyusa. Nṱhani hazwo, o ṅwala uri: “U songo sinyuwa, dzima mbiti; wá dzula U tshi ḽa mbilu U vhó ḓo tshinya.” (Ps. 37:8) Nḓila ya ndeme ine ra nga iledza ngayo u sinyuwa ndi u edzisa Yehova ane musi “ri tshi khakha ha ri rwi nga ṱhamu yo eḓanaho vhutshinyi hashu.” (Ps. 103:10, Bivhili khethwa.) Fhedzi hu na dziṅwe mbuyelo dza u sa sinyuwa. U sinyuwa zwi nga ita uri ri vhe na malwadze a ngaho mutsiko wa malofha na vhulwadze ha mafhafhu. Zwi nga tshinya tshivhindi na u ita uri ri vhe na thaidzo dza dangani nahone zwi nga ita uri ri zwimbelwe. A ri koni u humbula zwavhuḓi musi ro sinyuwa. Nahone nga zwiṅwe zwifhinga, u sinyuwa zwi nga ita uri ri dzule ro tsikeledzea. Bivhili i ri: “Mbilu yo rulaho ndi vhutshilo ha muvhili.” (Mir. 14:30) Nga zwenezwo, ri nga iledza hani u sinyuwa na u ita mulalo na vhahashu? Ri nga ita zwenezwo nga hu bvelelaho nga u shumisa nyeletshedzo i bvaho Bivhilini.

15, 16. Ri nga amba hani na muthu we a ri khakhela?

¹⁵ Vhalani Vhaefesa 4:26. A zwi ri mangadzi musi vhathu vha shango vha tshi ri fara nga nḓila i si yavhuḓi. Fhedzi ri nga sinyuwa vhukuma musi wahashu kana muraḓo wa muṱa a tshi amba kana u ita zwithu zwine zwa ri pfisa vhuṱungu. Hupfi mini arali zwi tshi ri konḓela u hangwa zwe zwa itea? Naa ri ḓo fhedza miṅwaha ro sinyuwa? Kana naa ri ḓo shumisa nyeletshedzo i re Bivhilini ya u tandulula thaidzo nga u ṱavhanya? Musi ri tshi fhedza tshifhinga tshilapfu ri sa tandululi thaidzo, zwi ḓo ri konḓela u ita mulalo na vhahashu.

¹⁶ Kha ri ri wahaṋu o ni khakhela nahone a ni koni u hangwa nga hazwo. Ndi vhukando vhufhio vhune na nga vhu dzhia u itela u ita mulalo na wahaṋu? Tsha u thoma, ambani na Yehova nga thabelo zwi tshi bva mbiluni. Mu humbeleni uri a ni thuse u vha na nyambedzano i fhaṱaho na wahaṋu. Humbulani uri na ene ndi khonani ya Yehova. (Ps. 25:14) Mudzimu u a mu funa. Yehova u fara khonani dzawe nga nḓila yavhuḓi nahone u lavhelela  uri na riṋe ri ite zwi fanaho. (Mir. 15:23; Mat. 7:12; Vhakol. 4:6) Zwiṅwe hafhu, humbulani nga ha zwine na ḓo zwi amba. Ni songo humbulela uri wahaṋu o ni pfisa vhuṱungu nga khole; ḓivheeni kha vhuimo hawe. Nahone ni humbule uri khamusi na inwi ni nga vha no shela mulenzhe kha dzenedzo khuḓano. Khamusi ni nga thoma nyambedzano nga u amba uri, “Ndi nga vha ndi na mbilu ṱhukhu, fhedzi musi ni tshi amba na nṋe mulovha, ndo pfa u nga . . . ” Arali yeneyo nyambedzano i songo tshimbila nga nḓila ye na vha no lavhelela ngayo, ṱoḓani tshiṅwe tshibuli tsha u pfumedzana. Fhedzi zwino, rabelelani wahaṋu; ni humbele Yehova uri a mu fhaṱutshedze. Humbelani Mudzimu uri a ni thuse u livhisa ṱhogomelo kha zwithu zwavhuḓi zwine zwa itwa nga onoyo wahaṋu. Hu sa londwi zwine zwa nga itea, ni nga vha na vhungoho ha uri Yehova u ḓo takadzwa nga vhuḓidini he na vhu ita ha u pfumedzana na wahaṋu ane na ene a vha khonani ya Mudzimu.

17. Yehova a nga ri thusa hani u sa ḓivhona mulandu musi ro ita tshivhi tshihulwane, nahone ndi ngani ri tshi fanela u ṱanganedza yeneyo thuso?

¹⁷ Vhaṅwe vha vhona u nga a vha fanelei u shumela Yehova ngauri vho ita tshivhi tshihulwane. U ḓivhona mulandu zwi nga ita uri ni si takale. Khosi Davida we na ene a vha a tshi ḓivhona mulandu, o amba uri: “Zwiḽa ndi kha ḓi ri: a thi nga buli! miraḓo yanga ndo pfa yó tou sina nga u ḽa mbilu ḓuvha ḽoṱhe. Ngauri masiari na vhusiku ndo pfa ndó lemelwa nga tshanḓa tshau.” Zwi takadzaho ndi uri Davida o kona u sedzana na yeneyo thaidzo. O ṅwala uri: “Nda vhuya nda U bulela zwivhi zwanga . . . nangoho wa mbo nkhangwela mulandu wa zwivhi zwanga.” (Ps. 32:3-5) Arali no ita tshivhi tshihulwane, Yehova o ḓiimisela u ni thusa uri ni si ḓipfe ni na mulandu. Fhedzi ni fanela u ṱanganedza thuso ine a ni ṋea yone a tshi shumisa tshivhidzo. (Mir. 24:16; Yak. 5:13-15) Ni songo lenga u ṱanganedza thuso ngauri u wana vhutshilo vhu sa fheli zwi ḓitika nga yeneyo thuso! Fhedzi hupfi mini arali no hangwelwa zwivhi, fhedzi ni tshi kha ḓi ḓivhona mulandu nga vhukhakhi he na vhu ita tshifhingani tsho fhiraho?

18. Tsumbo ya Paulo i nga thusa hani vhane vha ḓipfa u nga a vha fanelei?

¹⁸ Hu na zwifhinga zwe muapostola Paulo a ḓipfa o tsikeledzea nga vhukhakhi he a vhu ita tshifhingani tsho fhiraho. O ri: “Ndi muṱuku kha vhaapostola, a thi fanelei u vhidzwa muapostola, ngauri ndo tovhola tshivhidzo tsha Mudzimu.” Paulo o dovha a ri: “Fhedzi ndi zwine nda vha zwone nga nṱhani ha vhuthu vhuhulu ha Mudzimu.” (1 Vhakor. 15:9, 10) Yehova o ṱanganedza zwe Paulo a vha e zwone nahone o vha a tshi ṱoḓa na Paulo a tshi ḓipfa nga nḓila i fanaho. Arali no rembuluwa zwi tshi bva mbiluni kha zwivhi zwaṋu zwa tshifhingani tsho fhiraho nahone no humbela thuso kha vhahulwane, ni nga vha na vhungoho ha uri Yehova u ḓo ni khathutshela. Nga zwenezwo, fulufhelani Yehova nahone ni tende a tshi ni hangwela!—Yes. 55:6, 7.

19. Ndimana yashu ya ṅwaha wa 2018 i ri mini, nahone ndi ngani yo tea?

¹⁹ Samusi ano maitele a zwithu e tsini na u fhela, ri nga lavhelela uri mitsiko ya ḽino shango i ḓo engedzea. Naho zwo ralo, ivhani na vhungoho ha uri Mudzimu a nga ni ṋea zwoṱhe zwine na zwi ṱoḓa u itela uri ni bvele phanḓa samusi ‘o netaho a tshi mu ṋea maanḓa; a sa koni a tshi mu ṋea nungo nnzhi.’ (Yes. 40:29; Ps. 55:22; 68:19) Kha uno ṅwaha wa 2018, ri ḓo humbudzwa nga ha yeneyi ngoho ya ndeme tshifhinga tshoṱhe musi ri tshi ya Holoni ya Muvhuso. Eneo maipfi o ṅwalwa kha ndimana yashu ya ṅwaha ine ya ri: “Vho fulufhedzaho Yehova vha wana maanḓa maswa.”—Yes. 40:31.