1. Vhashumeli vha Yehova vha khou sedzana na thaidzo dzifhio?

HU NA zwithu zwinzhi zwine zwa vhilaedzisa na u ṱungufhadza vhathu vha Yehova u mona na shango ḽoṱhe. Naa no no vha vhona tshivhidzoni tsha haṋu? Hu na vhane vha khou lwala kana u pfa vhuṱungu ha u felwa. Vhaṅwe vho ṱungufhala nga nṱhani ha uri shaka ḽa tsini kana khonani yavho o ṱutshela Yehova. Vhaṅwe vha khou konḓelela thaidzo dzo ḓiswaho nga khombo dza mupo. Vhenevho vhahashu vhoṱhe vha ṱoḓa u khuthadzwa. Ri nga vha thusa hani?

2. Ndi ngani muapostola Paulo o vha a tshi ṱoḓa u khuthadzwa nga zwiṅwe zwifhinga?

² Muapostola Paulo o ṱangana na thaidzo dzi vheaho vhutshilo hawe khomboni dzi tshi tou tevhekana. (2 Vhakor. 11:23-28) O dovha a tea u konḓelela “mupfa ṋamani,” we khamusi wa vha u thaidzo ya mutakalo. (2 Vhakor. 12:7) Zwiṅwe hafhu, o ṱutshelwa nga Dema we a vha a tshi shuma nae, “nge [Dema] a funa zwa ḽino shango.” (2 Tim. 4:10) Paulo o vha e Mukriste o ḓodzwaho a re na tshivhindi we a vha a tshi thusa vhaṅwe, fhedzi nga zwiṅwe zwifhinga na ene o vha a tshi ḓipfa o kulea nungo.—Vharoma 9:1, 2.

3. Ndi vhonnyi vho khuthadzaho Paulo na u mu tikedza?

³ Paulo o tikedzwa na u khuthadzwa. Nga nḓila ḓe? Yehova o mu khwaṱhisa nga muya wawe mukhethwa. (2 Vhakor. 4:7; Vhafil. 4:13) Yehova o dovha a shumisa Vhakriste ngae uri vha mu khuthadze. Paulo o dovha a ṱalusa uri vhaṅwe vhe a shuma navho vho mu ‘khuthadza vhukuma.’ (Vhakol. 4:11) Vhaṅwe vhe a vha bula nga madzina ndi Aristariko, Tixiko na Marko. Vho thusa Paulo u konḓelela.  Ndi mini zwo itaho uri vhenevha Vhakriste vhararu vha kone u khuthadza Paulo? Ngauri ri ṱoḓa u khuthadzana na u ṱuṱuwedzana, ri nga edzisa hani tsumbo dzavho?

4. Aristariko o sumbedza hani uri u khonani ya Paulo i fhulufhedzeaho?

⁴ Aristariko, Mukriste wa Makedonia ane a bva Thesalonika o dzula e khonani ya Paulo i fhulufhedzeaho. Ri vhala nga ha Aristariko lwa u thoma musi Paulo o dalela Efesa e kha lwendo lwawe lwa vhurumiwa lwa vhuraru. Nga tshenetsho tshifhinga, Aristariko o kokodzwa a farwa nga vhathu musi e na Paulo. (Mish. 19:29) Nga murahu musi o no vhofhololwa, ho ngo ṱuwa a ṱoḓa u ḓitsireledza, fhedzi o nambatela Paulo. Nga murahu ha miṅwedzi i si gathi vhe Gerika, Aristariko o ḓi dzula o nambatela Paulo naho vhahanedzi vha tshi ṱoḓa u vhulaya Paulo. (Mish. 20:2-4) Nga vho 58 C.E., musi Paulo a tshi pfuluselwa Roma sa tshivhotshwa, Aristariko o ṱuwa nae nahone vho pwashetshelwa nga tshikepe vhe vhoṱhe. (Mish. 27:1, 2, 41) Musi vhe Roma, Aristariko o fhedza tshifhinga na Paulo vhe dzhele. (Vhakol. 4:10) Zwi tea u vha zwo khuthadza Paulo vhukuma u ḓivha uri u na khonani i fhulufhedzeaho ngauralo!

5. U ya nga Mirero 17:17, ri nga vha hani khonani dzi fhulufhedzeaho?

⁵ Ri nga fana na Aristariko nga u vha khonani kha vhahashu musi vho takala na “musi wa khombo.” (Vhalani Mirero 17:17.) Vhahashu vhe vha ṱangana na thaidzo vha ṱoḓa u khuthadzwa naho hu kale yo fhira. Frances * we vhabebi vhawe vha lovha nga khentsara hu sa athu u fhela miṅwedzi miraru o ri: “Vhuṱungu vhune ra vhu pfa a vhu ṱavhanyi ho fhola. Fhedzi zwi a ntakadza uri ndi na khonani dzi fhulufhedzeaho dzine dza pfesesa uri ndi ṱoḓa u khuthadzwa naho ho no fhela tshifhinga tshilapfu vhabebi vhanga vho lovha.”

6. U fhulufhedzea zwi ri ṱuṱuwedza u ita mini?

 ⁶ Khonani dzi fhulufhedzeaho dzi ḓidzima zwiṅwe zwithu u itela u thusa vhahavho. Sa tsumbo, madokotela vho wanulusa uri muṅwe wahashu a no pfi Peter u na vhulwadze vhu shushaho. Mufumakadzi wawe Kathryn u ri: “Vhaṅwe vhavhingani vha tshivhidzoni tshashu vho ṱuwa na riṋe musi ri tshi ya sibadela tshe ra pfa nga ha vhulwadze ha Peter khatsho. Vho ita phetho nga tshenetsho tshifhinga ya uri a vha nga ri litshi ra sedzana na honovho vhuimo vhu konḓaho ri roṱhe, vho ri tikedza tshifhinga tshoṱhe musi ri tshi ṱoḓa thuso.” Zwi a khuthadza vhukuma u vha na khonani dzine dza ri thusa musi ri na thaidzo!

7-8. U ya nga Vhakolosa 4:7-9, Tixiko o sumbedza hani uri u a fhulufhedzea?

⁷ Tixiko, Mukriste wa Roma tshiṱirikini tsha Asia o vha khonani ya Paulo i fhulufhedzeaho. (Mish. 20:4) Nga vho 55 C.E., Paulo o dzudzanya uri hu kuvhanganyiwe tshelede ya u thusa Vhakriste vha Vhayuda. A nga vha o ṋea Tixiko mushumo wa ndeme wa u fara yeneyo tshelede. (2 Vhakor. 8:18-20) Nga murahu musi Paulo e dzhele ngei Roma lwa u thoma, Tixiko o shuma sa muḓinḓa wawe. O dzhia marifhi na milaedza i khuthadzaho zwi bvaho kha Paulo a zwi isa zwivhidzoni zwa Asia.—Vhakol. 4:7-9.

⁸ Tixiko o dzula e khonani ya Paulo i sa laṱedzi. (Tito 3:12) A si Mukriste muṅwe na muṅwe we Paulo a vha a tshi nga ḓitika ngae u fana na Tixiko. Nga vho 65 C.E., musi Paulo o farwa lwa vhuvhili o ṅwala uri vhunzhi ha Vhakriste vha Asia vho vha vha tshi ofha u ḓikonanya nae, khamusi ndi ngauri vho vha vha tshi ofha vhahanedzi. (2 Tim. 1:15) Fhedzi Paulo o ḓitika nga Tixiko nahone a mu ṋea muṅwe mushumo. (2 Tim. 4:12) Zwi tou pfala uri zwo khuthadza Paulo u vha na khonani i ngaho Tixiko.

9. Ri nga edzisa hani Tixiko?

⁹ Ri nga edzisa Tixiko nga u vha khonani i sa laṱedzi. Sa tsumbo, ri songo sokou  fhulufhedzisa vhahashu uri ri ḓo vha thusa nahone ra fhedza ri songo vha thusa. (Mat. 5:37; Luka 16:10) Musi vhane vha ṱoḓa thuso vha tshi ḓivha uri ri nga si vha laṱedze, vha a pfa vho khuthadzea vhukuma. Muṅwe wahashu wa tshifumakadzini u a ṱalutshedza uri ndi ngani, u ri: “A u pfi u tshi vhilaela, ngauri u a ḓivha uri wahashu we a fhulufhedzisa u thusa u ḓo ita nga u ralo.

10. Samusi zwo ambiwa kha Mirero 18:24, vha re na thaidzo na vho kuleaho nungo vha wana ngafhi khuthadzo?

¹⁰ Vhathu vha re na thaidzo na vho kuleaho nungo, kanzhi vha a khuthadzea nga u amba na khonani ine vha i fhulufhela. (Vhalani Mirero 18:24.) Bijay we a kulea nungo musi ṅwana wawe a tshi bviswa tshivhidzoni, o ri: “Ndo vha ndi tshi ṱoḓa u amba na muthu ane nda nga mu fhulufhela.” Carlos we a xelelwa nga ndugelo tshivhidzoni nga nṱhani ha vhukhakhi hawe, u ri: “Ndo vha ndi tshi ṱoḓa muthu ane nda nga amba nae ndo vhofholowa ndi sa ofhi uri u ḓo nkhaṱhula.” O mbo ḓi amba na vhahulwane vhe vha mu thusa u sedzana na yeneyo thaidzo. O dovha a khuthadzwa nga u ḓivha uri vhahulwane vha a pfesesa na uri zwe a vha vhudza zwi ḓo vha tshiphiri.

11. Ni nga vha hani khonani ine ya nga fhulufhelwa?

¹¹ Ni tea u vha na mbilu ndapfu uri ni vhe khonani ine ya nga fhulufhelwa. Musi munna wa Zhanna a tshi mu ṱutshela, u somolela khonani dzawe dza tsini zwa haṋwani zwo ita uri a ḓipfe e khwine. U ri: “Vho nthetshelesa vha sa fheli mbilu naho ndo vha ndi tshi khou vha vhudza tshithu tshithihi lunzhi lunzhi.” Na inwi ni nga vha khonani ya khwine nga u vha muthetshelesi wavhuḓi.

12. Marko o vha e nnyi nahone o sumbedza hani u takalela u shumela vhaṅwe?

¹² Marko o vha e Mukriste wa Muyuda a bvaho ngei Yerusalema. Baranaba muzwala wawe, o vha e murumiwa ane a ḓivhea vhukuma. (Vhakol. 4:10) Marko o vha a tshi bva muṱani u re na zwawo, fhedzi lupfumo lwo vha lu si tshone tshithu tsha ndeme vhutshiloni hawe. Marko o fhedza vhutshilo hawe hoṱhe a tshi shumela vhaṅwe nahone o zwi ita o takala. Sa tsumbo, hu na tshifhinga tshee a shuma na muapostola Paulo na tshee a shuma na muapostola Petro a tshi khou vha ṱhogomela nga zwine vha zwi shaya musi vha tshi khou ita mishumo yavho. (Mish. 13:2-5; 1 Pet. 5:13) Paulo o ṱalusa Marko sa ane a vha muṅwe wa “vhane vha tikedza Muvhuso wa Mudzimu,” na we a mu “[khuthadza] vhukuma.”—Vhakol. 4:10, 11.

13. 2 Timotheo 4:11 i sumbedza hani uri Paulo o vha a tshi takalela mushumo we Marko a u ita nga u fhulufhedzea?

¹³ Marko o vha muṅwe wa khonani dza Paulo dza tsini. Sa tsumbo, musi Paulo o farwa lwa u fhedza ngei Roma nga vho 65 C.E., o ṅwala vhurifhi hawe ha u fhedza a tshi vhu ṅwalela Timotheo. Kha honoho vhurifhi, Paulo o humbela Timotheo uri a ḓe Roma na u ri a ḓe na Marko. (2 Tim. 4:11) Paulo u tea u vha o ṱhogomela nḓila ye Marko a vha a tshi shuma ngayo nga u fhulufhedzea, ndi ngazwo o vha a tshi ṱoḓa uri a vhe e hone nga tshenetsho tshifhinga tsha ndeme vhukuma. Marko o thusa Paulo nga zwithu zwe a vha a tshi zwi ṱoḓa, khamusi nga u mu ḓisela zwiliwa na zwithu zwe a vha a tshi zwi shumisa u ṅwala. U khuthadzwa na u  tikedzwa nga u ralo, zwo ita uri a kone u konḓelela maḓuvha awe a u fhedza musi a sa athu vhulawa.

14-15. Mateo 7:12 i ri funza mini nga ha u thusa vhaṅwe?

¹⁴ Vhalani Mateo 7:12. Ri a takala vhukuma musi ri tshi wana thuso ine ra i ṱoḓa nga zwifhinga zwi lemelaho! Ryan we khotsi awe vha lovha zwi songo lavhelelwa u ri: “Musi u kha zwifhinga zwi konḓaho, u balelwa nga u ita zwithu zwine wo ḓowela u zwi ita. Naho thuso i tshi vhonala i tshi nga ndi ṱhukhu, u wana zwi tshi u khuthadza vhukuma.”

¹⁵ U thetshelesa zwavhuḓi na u vha na vhusedzi zwi nga ita uri ri kone u wana nḓila dzine ra nga thusa ngadzo. Sa tsumbo, muṅwe wahashu wa tshifumakadzini o khetha uri u ḓo thusa Peter na Kathryn vhe ha ambiwa nga havho mathomoni uri vha kone u swika sibadela nga maḓuvha ane vha tea u ya ngao. Peter na Kathryn vho vha vha si tsha kona u reila, nga zwenezwo, onoyo wahashu wa tshifumakadzini o ita shedulu ye ya ita uri vhahashu vha kone u thusa vhenevho vhavhingani nga u vha isa sibadela. Naa zwenezwo zwo thusa? Kathryn u ri: “Ro pfa u nga muhwalo woṱhe we ra vha ro u hwala nṱha ha mashaḓa ashu wo rulwa.” Ni songo dzhiela fhasi thuso ine na nga i ṋea vhaṅwe, naho ya nga vha ṱhukhu hani.

16. Tsumbo ya Marko nga ha u khuthadza vhaṅwe i ri thusa hani?

¹⁶ Marko Mukriste we a tshila tshifhingani tsha musi Yesu e kha ḽifhasi o vha a tshi dzula o farakanea. O vha e na mishumo mihulwane tshivhidzoni. Muṅwe wa yeneyo mishumo wo vha u u ṅwala Evangeli ya Marko. Naho zwo ralo, Marko o vha a tshi ḓiṋea tshifhinga tsha u khuthadza Paulo nahone Paulo o vha a sa shavhi u humbela thuso khae. Angela we muraḓo wa muṱa wawe wa fa lu vhavhaho na ene o livhuwa vhukuma musi vhathu vha tshi mu khuthadza nga u ḓiimisela. U ri: “Vhathu vhane vha ṱoḓa u thusa zwa vhukuma, a vha timatimi, vha ita uri u vhofholowe u amba navho.” Ri nga ḓivhudzisa uri: ‘Naa  vhathu vha nḓivhela u thusa Vhakriste nga nṋe?’

17. 2 Vhakorinta 1:3, 4 i ri ṱuṱuwedza hani u khuthadza vhaṅwe?

¹⁷ Hu na vhahashu vhane vha ṱoḓa u khuthadzwa. Ri nga khuthadza vhaṅwe nga maipfi e ra khuthadzwa ngao. Wahashu wa tshifumakadzini ane a pfi Nino we a lovhelwa nga makhulu wawe u ri: “Yehova a nga ri shumisa u khuthadza vhaṅwe arali ra tenda u shumiswa ngae.” (Vhalani 2 Vhakorinta 1:3, 4.) Frances we ra amba nga hae u thomani u ri: “Maipfi ane a vha kha 2 Vhakorinta 1:4 ndi ngoho. Ri nga khuthadza vhaṅwe nga zwe ra khuthadzwa ngazwo.”

18. (a) Ndi mini zwine zwa nga ita uri vhaṅwe vha ofhe u khuthadza? (b) Ri nga khuthadza hani vhaṅwe zwi tshi bva mbiluni? Ṋeani tsumbo.

¹⁸ A ro ngo tea u tendela u ofha zwi tshi ita uri ri si thuse vhaṅwe. Sa tsumbo, ri nga ofha arali ri sa ḓivhi zwine ra nga amba kana u zwi itela muthu a re kha vhuimo vhu konḓaho. Muṅwe muhulwane ane a pfi Paul u amba uri u humbula zwe vhaṅwe vha lingedza u mu itela zwone nga murahu ha lufu lwa khotsi awe. U ri: “Ndo zwi vhona uri zwo vha zwi songo vha lelutshela. Vho vha vha sa ḓivhi uri vha ri mini. Fhedzi ndo takalela u vhona uri vha na lutamo lwa u ṱoḓa u thusa.” Nga murahu ha mudzinginyo, muṅwe wahashu ane a pfi Tajon na ene o ri: “Vhahashu vho nthumela milaedza. Naho ndi sa humbuli zwoṱhe zwe yeneyo milaedza ya vha i khou amba zwone, ndi a zwi ḓivha uri vha na ndavha.” Ri nga vha vhakhuthadzi makone arali ri na ndavha na vhathu.

19. Ndi mini zwine zwa ita uri ni ḓiimisele u vha “[mukhuthadzi] vhukuma”?

¹⁹ Samusi vhufhelo ha ḽino shango ho sendela vhukuma, vhathu vha ḓo ṋaṋa u ita vhuvhi, na thaidzo dza vhutshilo dzi ḓo engedzea. (2 Tim. 3:13) Nga nṱhani ha uri ro mamela tshivhi, ri ita vhukhakhi vhunzhi, nga zwenezwo, ri ṱoḓa u khuthadzwa. Muapostola Paulo o kana u konḓelela u swika vhufheloni nga nṱhani ha uri o wana khuthadzo kha Vhakriste ngae. U nga ri ri nga fhulufhedzea u fana na Aristariko, ra vha vha sa laṱedzi u fana na Tixiko na u shumela vhaṅwe u fana na Marko. U ita zwenezwo zwi ḓo ita uri vhahashu vha dzule vho khwaṱha lutendoni.—1 Vhathes. 3:2, 3.