1-2. Ndi vhufhio vhuimo vhune vhunzhi ha vhashumeli vha Mudzimu vha sedzana naho nahone vhu nga ita uri vha ḓipfe hani?

HUMBULANI nga ha vhuimo vhuraru vhu tevhelaho: Wahashu wa tshinnani ane a kha ḓi vha muswa u wanulusa uri u na vhulwadze vhu shushaho. Wahashu wa tshinnani a re na miṅwaha i fhiraho 50 ane a vha mushumi wa biko, u xelelwa nga mushumo nahone u lingedza u wana muṅwe mushumo, fhedzi zwi sokou sea zwi tshi ṱanama. Wahashu wa tshifumakadzini o no vhaho mualuwa u vho kundelwa u ita zwo engedzeaho tshumeloni ya Yehova.

² Arali ni kha vhuṅwe ha vhuimo ho ambiwaho afho nṱha, ni nga ḓipfa no kulea nungo. Honoho vhuimo vhu nga ita uri ni si takale, ni ḓipfe ni si tshithu na uri ni si vhe na vhushaka havhuḓi na vhaṅwe.

3. Saṱhane na vhane vha ṱuṱuwedzwa ngae vha dzhia hani vhutshilo?

³ Vhathu vha ḽino shango vha dzhia vhutshilo nga nḓila ine Saṱhane a vhu dzhia ngayo. Saṱhane u ita uri vhathu vha ḓipfe vhe si vha ndeme. O vhudza Eva uri arali a sa thetshelesa Mudzimu, u ḓo vha na mbofholowo, ngeno a tshi zwi ḓivha uri zwenezwo zwi ḓo ita uri Eva a fe. Ndi ene ane a langa mabindu, zwa politiki na vhurereli ha mazwifhi ha ḽino shango. Ndi ngazwo vhunzhi ha vhoramabindu, vhorapolitiki na vharangaphanḓa vha vhurereli vha sa ṱhonifhi vhutshilo nahone vha si na ndavha na vhaṅwe u fana Saṱhane.

4. Ri ḓo haseledza mini kha ino thero?

⁴ Yehova u ṱoḓa ri tshi takala nahone u a ri tikedza musi ro sedzana na thaidzo dzine dza ita uri ri ḓipfe ri si vha ndeme. (Ps. 136:23; Vharoma 12:3) Ino thero i ḓo haseledza  nḓila ine Yehova a ḓo ri thusa ngayo musi ro sedzana na thaidzo dzi tevhelaho: (1) Musi ri tshi khou lwala, (2) musi ri na thaidzo ya zwa masheleni nahone (3) musi ri tshi pfa u nga a hu tshee na zwine ra nga zwi itela Yehova ngauri ro no vha vhalala. Fhedzi kha ri thome nga u vhona uri ndi ngani ri tshi nga vha na vhungoho ha uri roṱhe nga muthihi nga muthihi ri vha ndeme kha Yehova.

5. Ndi mini zwine zwa sumbedza uri ri vha ndeme kha Yehova?

⁵ Ro itwa nga buse, fhedzi ri vha ndeme u fhira ḽeneḽo buse. (Gen. 2:7) Ndi ngani? Ndi ngauri o ri sika ri na vhukoni ha u mu edzisa. (Gen. 1:27) Zwenezwo zwi amba uri nḓila ye a ri sika ngayo i fhira nḓila ye a sika zwithu zwoṱhe zwi re kha ḽifhasi, o ita uri ri ṱhogomele ḽifhasi na phukha.—Ps. 8:4-8.

6. Ndi mini zwiṅwe zwine zwa ita uri ri tende uri ri vha ndeme kha Yehova naho ri songo fhelela?

⁶ Tshivhi tsha Adamu a tsho ngo ita uri vhathu vha si tsha vha vha ndeme kha Yehova. Ri vha ndeme kha Yehova nga maanḓa, ndi ngazwo o ṋekedza Murwa wawe ane a mu funa uri a vhe tshiṱhavhelo tsha zwivhi zwashu. (1 Yoh. 4:9, 10) Yehova u ḓo shumisa tshenetsho tshiṱhavhelo u itela u vusa “vho lugaho na vha songo lugaho” vhe vha fa nga nṱhani ha tshivhi tsha Adamu. (Mish. 24:15) Ipfi ḽawe, Bivhili ḽi sumbedza nḓila ine ra vha vha ndeme ngayo khae, hu sa londwi mutakalo washu, vhuimo hashu ha zwa masheleni kana miṅwaha yashu.—Mish. 10:34, 35.

7. Ndi zwifhio zwiṅwe zwine zwa ita uri ri tende uri ri vha ndeme kha Yehova?

⁷ Hu na zwiṅwe zwine zwa ita uri ri tende uri ri vha ndeme kha Yehova. O ri kokodzela khae nahone o ṱhogomela nḓila ye ra ṱanganedza ngayo mafhungo maḓifha. (Yoh. 6:44) Musi ri tshi ḓisendedza khae, na ene o ḓisendedza kha riṋe. (Yak. 4:8) Zwiṅwe hafhu, Yehova u fhedza tshifhinga tshawe na u ita zwoṱhe u itela u ri gudisa nahone zwenezwo zwi sumbedza uri ri vha ndeme khae. U a ḓivha nḓila ine ra vha ngayo na uri ri nga khwinisa hani. Nahone u a ri kaidza ngauri u a ri funa. (Mir. 3:11, 12) Zwenezwo zwoṱhe zwi sumbedza uri ri vha ndeme khae.

8. Maipfi a re kha Phisalema 18:27-29 a nga ri thusa hani uri ri vhe na mavhonele avhuḓi nga ha thaidzo dzashu?

⁸ Naho vhaṅwe vho dzhia Khosi Davida e si tshithu, o vha a tshi ḓivha uri Yehova u a mu funa na uri u ḓo mu tikedza. U ḓivha zwenezwo zwo mu thusa uri a dzhie zwithu nga nḓila yavhuḓi. (2 Sam. 16:5-7) Musi ri tshi pfa muya washu u fhasi kana ri na thaidzo, Yehova a nga ri thusa uri ri vhe na mavhonele o teaho na uri ri kunde thaidzo iṅwe na iṅwe. (Vhalani Phisalema 18:27-29.) Nga thikhedzo ya Yehova, a hu na tshine tsha nga ri thivhela uri ri mu shumele ro takala. (Vharoma 8:31) Kha ri haseledze honoho vhuimo vhuraru vhune musi ri khaho zwa ḓo ṱoḓea nga maanḓa uri ri humbule uri Yehova u a ri funa na uri ri vha ndeme khae.

9. U lwala zwi nga kwama hani nḓila ine ra ḓidzhia ngayo?

⁹ U lwala zwi nga kwama nḓila ine ra ḓipfa ngayo na u ita uri ri pfe u nga a ri tsheena mushumo. Ri nga pfa ri tshi shona musi vhaṅwe vha tshi vhona ri si tsha kona u ita zwiṅwe zwithu kana musi ri tshi vho tea u humbela thuso. Naho vhaṅwe vha sa zwi ḓivhi uri ri khou lwala, ri nga  ḓipfa ri tshi shona nga nṱhani ha zwine ra si tsha kona u zwi ita. Yehova u ḓo ri thusa nga tshenetsho tshifhinga tshi lemelaho. Nga nḓila ḓe?

10. U ya nga Mirero 12:25, ri nga thuswa nga mini musi ri tshi khou lwala?

¹⁰ “Fhungo ḽavhuḓi” ḽi nga ri ṱuṱuwedza musi ri tshi khou lwala. (Vhalani Mirero 12:25.) Yehova o ri ṅwalela zwithu zwinzhi zwavhuḓi Bivhilini u itela u ri humbudza uri ri vha ndeme khae hu sa londwi vhulwadze hashu. (Ps. 31:19; 41:3) Arali ra vhala maipfi a re Bivhilini na u a dovholola, Yehova u ḓo ri thusa uri ri si vhe na mbilaelo dzi vhangwaho nga u lwala.

11. Yehova o thusa hani Jorge?

¹¹ Humbulani nga ha tsumbo ya Jorge. Musi a tshee muswa o vha na vhulwadze he ha ita uri a ṱavhanye u fhelelwa nga nungo nahone zwenezwo zwo ita uri a ḓipfe e si tshithu. O ri: “Ndo vha ndi sa zwi ḓivhi uri vhulwadze hanga vhu ḓo ita uri ndi ḓipfe nga nḓila ye nda vha ndi tshi khou ḓipfa ngayo nahone ndi tshi shona ngauri ho vha hu tshi ita uri vhathu vha ntsedze. Musi vhu tshi ṋaṋa, ndo ṱhogomela uri vhutshilo hanga vhu ḓo shanduka. Ndo vha ndo hanganea nahone nda humbela Yehova uri a nthuse.” Yehova o mu thusa hani? O ri: “Ndo vha ndi sa koni u vhala tshifhinga tshilapfu, nga zwenezwo ndo vha ndi tshi vhala ndimana dzi si gathi kha bugu ya Phisalema dzine dza amba nga ha nḓila ine Yehova a vha na ndavha na vhathu vhawe. Thi ḓivhi uri ndo vha tshi dzi vhala lungana nga ḓuvha, dzo vha dzi tshi nkhuthadza na u nkhwaṱhisa. Nga u ya ha tshifhinga, vhathu vho zwi vhona uri ndi muthu ane a dzula o ḓitakalela. Vho mmbudza uri musi vha tshi vhona  ndo takala, zwi a vha ṱuṱuwedza. Ndo zwi vhona uri Yehova o fhindula thabelo dzanga. O nthusa uri ndi shandule nḓila ine nda ḓidzhia ngayo. Ndo thoma u humbulesa nga ha zwine Bivhili ya amba nga ha nḓila ine a ndzhia ngayo hu sa londwi vhulwadze hanga.”

12. Yehova a nga ni thusa hani musi ni tshi khou lwala?

¹² Ivhani na vhungoho ha uri Yehova u a ḓivha zwine na khou sedzana nazwo. Humbelani uri a ni thuse uri ni vhe na mavhonele o teaho nga ha vhulwadze haṋu. Nga murahu ni vhale Bivhili u itela u wana maipfi a khuthadzaho e Yehova a ni ṅwalela one. Nahone ni livhise ṱhogomelo kha ndimana dzine dza sumbedza uri Yehova u na ndavha na vhashumeli vhawe. Musi ni tshi ita zwenezwo, ni ḓo zwi vhona uri Yehova u a fhulufhedzea kha vhane vha fhulufhedzea khae.—Ps. 84:11.

13. Arali ṱhoho ya muṱa ya xelelwa nga mushumo i nga ḓipfa hani?

¹³ A hu na ṱhoho ya muṱa ine ya ṱoḓa muṱa wayo u tshi shaya. Fhedzi kha ri ri wahashu wa tshinnani u xelelwa nga mushumo hu si na zwe a khakha. U lingedza u ṱoḓa muṅwe, fhedzi zwe vhutoto. Zwenezwo zwi nga ita uri a ḓipfe e si tshithu. U humbula nga ha zwine Yehova a fhulufhedzisa zwi nga mu thusa hani?

14. Ndi ngani Yehova a tshi ita zwine a fhulufhedzisa?

¹⁴ Yehova u dzulela u ita zwe a fhulufhedzisa. (Yosh. 21:45; 23:14) Ndi ngani? Ndi ngauri zwi kwama dzina ḽawe. Yehova o fhulufhedzisa vhathu vhawe vha fhulufhedzeaho uri u ḓo vha ṱhogomela nahone u pfa a tshi kombetshedzea uri  a zwi ite. (Ps. 31:1-3) Zwiṅwe hafhu, u a zwi ḓivha uri zwo vha zwi sa ḓo ri fara zwavhuḓi arali a vhe e si na ndavha na riṋe. U fhulufhedzisa uri u ḓo ri thusa u vha na vhushaka havhuḓi nae na u ri ṋea zwine ra zwi shaya nahone a hu na tshine tsha ḓo mu thivhela u zwi ita!—Mat. 6:30-33; 24:45.

15. (a) Ndi thaidzo ifhio ye Vhakriste vha tshifhingani tsha kale vha sedzana nayo? (b) Phisalema 37:18, 19 i ri khwaṱhisedza mini?

¹⁵ Arali ra humbula uri Yehova u ita zwe a fhulufhedzisa, ri nga si timatime uri u ḓo ri thusa musi ri na thaidzo ya zwa masheleni. Kha ri haseledze tsumbo ya Vhakriste vha tshifhingani tsha kale. Musi tshivhidzo tsha Yerusalema tshi tshi tovholwa, “vhoṱhe [vho] balangana . . . nga nnḓa ha vhaapostola.” (Mish. 8:1) Zwenezwo zwi amba uri vho vha vha tshi ḓo vha na thaidzo ya zwa masheleni. Vha nga vha vho xelelwa nga mahaya avho na mabindu avho. Fhedzi Yehova ho ngo vha laṱedza nahone vho bvela phanḓa vha tshi khou mu shumela vho takala. (Mish. 8:4; Vhahev. 13:5, 6; Yak. 1:2, 3) Arali Yehova o vha tikedza, na riṋe u ḓo ri tikedza.—Vhalani Phisalema 37:18, 19.

16. Ndi mini zwine zwa nga ita uri ri pfe u nga zwine ra itela Yehova ndi zwiṱuku?

¹⁶ Musi ri tshi vha vhalala, ri nga pfa u nga zwine ra khou itela Yehova ndi zwiṱuku. Khamusi na Khosi Davida o ḓipfa nga yeneyo nḓila musi a tshi vha mulala. (Ps. 71:9) Yehova a nga ri thusa hani?

17. Ri guda mini kha wahashu Jheri?

¹⁷ Kha ri haseledze tsumbo ya wahashu wa tshifumakadzini ane a pfi Jheri. O rambiwa muṱanganoni wa vhane vha ḓo gudiswa  u ṱhogomela zwifhaṱo zwa ndangulo we wa farelwa Holoni, fhedzi o vha a sa ṱoḓi u ya. O ri: “Ndi mukegulu, ndi tshilikadzi nahone a hu na vhutsila vhune nda nga vhu shumisela Yehova. A hu na tshine nda nga mu itela tshone.” Vhusiku ha musi a sa athu ya kha wonoyo muṱangano, o vhudza Yehova zwoṱhe. Nga ḓuvha ḽi tevhelaho musi e Holoni, o vha a tshi kha ḓi ḓivhudzisa arali a tshi khou tea u vha henefho. Musi muṱangano u kati, tshiṅwe tshiambi tsho amba uri zwine zwa khou ṱoḓea nga maanḓa ndi muthu o ḓiimiselaho u gudiswa nga Yehova. O ri: “Ndo humbula uri: ‘Hezwi ndi nga zwi kona!’ Ndo tsengisa miṱodzi musi ndi tshi vhona Yehova a tshi fhindula thabelo yanga. O vha a tshi khou nkhwaṱhisedza uri huna zwine nda nga mu itela zwone na uri o ḓiimisela u ngudisa!” Jheri o dovha a ri: “Musi ndi tshi dzhena kha wonoyo muṱangano mbilu yanga yo vha i tshi tou nga i sa wela fhasi, ndo kulea nungo nahone muya wanga u fhasi. Fhedzi musi ndi tshi bva, ndo vha ndi tshi vho ḓifhulufhela, ndo ṱuṱuwedzea nahone ndi tshi ḓipfa ndi wa ndeme!”

18. Bivhili i sumbedza hani uri Yehova u na ndavha na zwine na ita naho ni tshi khou aluwa?

¹⁸ Musi ri tshi khou ḓi aluwa ri tshi ya, ri nga vha na vhungoho ha uri Yehova u kha ḓi ṱoḓa u ri shumisa. (Ps. 92:12-15) Yesu o ri gudisa uri Yehova u na ndavha na zwine ra mu itela zwone naho riṋe vhaṋe ri tshi vhona zwi zwiṱuku kana ri tshi ḓipfa ri si na vhukoni. (Luka 21:2-4) Nga zwenezwo, livhisani ṱhogomelo kha zwine na nga kona u zwi ita. Sa tsumbo, ni nga vhudza vhaṅwe nga ha Yehova na rabelela vhahaṋu na u vha ṱuṱuwedza uri vha dzule vha tshi fhulufhedzea. Tshine tsha ni ita mushumisani na Yehova a si vhukoni ha u ita tshiṅwe tshithu, fhedzi ndi u ḓiimisela u mu thetshelesa nga u ḓifunela.—1 Vhakor. 3:5-9.

19. Vharoma 8:38, 39 i ri khwaṱhisedza mini?

¹⁹ Ndi ndugelo khulwane vhukuma u shumela Yehova ane a dzhiela nṱha vhagwadameli vhawe! O ri sika uri ri ite zwine a funa nahone u mu shumela zwi ita uri ri takale. (Nzumb. 4:11) Yehova u ri dzhia ri vha ndeme naho vhathu vha ḽino shango vha sa ri dzhii nga yeneyo nḓila. (Vhahev. 11:16, 38) Musi ri tshi ḓipfa ro tsikeledzea nga nṱhani ha vhulwadze, thaidzo dza zwa masheleni kana vhulala, ri tea u humbula uri a hu na tshithu tshine tsha nga ita uri Khotsi ashu wa ṱaḓulu a litshe u ri funa.—Vhalani Vharoma 8:38, 39.