1-3. Ndi zwithu zwifhio zwine zwa nga ita uri ri lile?

NO GUMA lini u lila? Nga zwiṅwe zwifhinga ri nga tsengisa miṱodzi ya dakalo. Fhedzi tshifhinga tshinzhi musi ri tshi lila, zwi vha zwi tshi khou itiswa nga u ṱungufhala. Sa tsumbo, ri nga lila musi ro lovhelwa. Lorilei wa ngei Amerika o ri: “Nga zwiṅwe zwifhinga, vhuṱungu ha u lovhelwa nga ṅwananyana wanga ho vha vhu vhuhulu lwe ha vha hu si na tshe tsha vha tshi tshi nga nkhuthadza. Nga zwenezwo zwifhinga, ndo vha ndi sa humbuli uri ndi nga konḓelela honoho vhuṱungu.” *

² Hu na zwiṅwe zwithu zwine zwa nga ita uri ri lile. Hiromi ane a vha muvulanḓila u ri: “Nga zwiṅwe zwifhinga ndi a ṱungufhala ngauri vhathu vhane nda huwelela khavho a vha funi u thetshelesa mulaedza wa Bivhili. Nga zwiṅwe zwifhinga ndi a lila musi ndi tshi khou rabela kha Yehova uri a nthuse uri ndi wane muthu ane a khou ṱoḓa u guda ngoho.”

³ Naa nga zwiṅwe zwifhinga ni a ḓipfa u fana na vhenevho vhahashu? Vhunzhi hashu ri nga ḓipfa u fana navho. (1 Pet. 5:9) Ri ṱoḓa u ‘shumela Yehova ro takala,’ fhedzi nga zwiṅwe zwifhinga ri a lila nge ra lovhelwa, nge ra kulea nungo kana nge ra sedzana na thaidzo ine ya ita uri zwi ri konḓele u dzula ri tshi fhulufhedzea kha Yehova. (Ps. 6:6; 100:2) Ri nga ita mini musi ri tshi ḓipfa nga yeneyi nḓila?

4. Ri ḓo amba nga ha mini kha ino thero?

⁴ Ri nga guda kha tsumbo ya Yesu. Nga zwiṅwe zwifhinga, na ene o tshenzhela zwithu zwe zwa ita uri a ‘lile.’ (Yoh. 11:35; Luka 19:41; 22:44; Vhahev. 5:7) Kha ri ambe nga hazwo. Musi ri tshi zwi haseledza, ri ḓo vhona zwine ra nga guda nga ha  Yesu na Yehova. Ri ḓo dovha ra vhona uri ri nga ita mini musi ri kha zwiimo zwine zwa ita uri ri lile.

5. Ri guda mini nga ha Yesu kha Yohane 11:32-36?

⁵ Nga vhuriha ha 32 C.E., Lazaro khonani ya Yesu o lwala a mbo ḓi fa. (Yoh. 11:3, 14) O vha e na khaladzi mbili, Maria na Marita nahone Yesu o vha a tshi vha funa nga maanḓa. Maria na Marita vho vha vho ṱungufhala vhukuma nge vha lovhelwa nga khaladzi avho. Musi Lazaro o no fa, Yesu o ya Bethania he Maria na Marita vha vha vha tshi dzula hone. Musi Marita a tshi pfa uri Yesu u khou ḓa, o mbo ḓi gidima a ya u mu ṱanganedza. Edzani u humbula uri o vha o ṱungufhala hani musi a tshi ri: “Murena, arali wo vha u fhano, ndi musi khaladzi anga a songo fa.” (Yoh. 11:21) Nga murahunyana, musi Yesu a tshi vhona Marita na vhaṅwe vha tshi khou lila, na ene “a lila.”—Vhalani Yohane 11:32-36.

6. Ndi ngani Yesu o lila?

⁶ Ndi ngani Yesu o lila nga tshenetsho tshifhinga? Bugu ya Insight on the Scriptures i ri: “Musi Yesu a tshi pfa uri Lazaro o lovha, na u vhona uri khaladzi dzawe dzo ṱungufhala, ‘zwo mu vhaisa a lila.’” * Yesu a nga vha o humbula vhuṱungu he khonani yawe Lazaro a vhu pfa musi a tshi khou lwala na nḓila ye a ḓipfa ngayo musi a tshi vhona uri u tsini na u fa. Yesu o dovha a lila musi a tshi vhona nḓila ye Maria na Marita vha ṱungufhala ngayo nge khaladzi avho a lovha. Zwi tou pfala uri no no vhuya na ḓipfa nga u ralo arali no vhuya na lovhelwa nga khonani kana muraḓo wa muṱa. Ṱhogomelani zwithu zwiraru zwine na nga zwi guda kha Yesu.

7. Ri guda mini nga ha Yehova kha nḓila ye Yesu a lilela ngayo khonani dzawe?

⁷ Yehova u a pfesesa nḓila ine na ḓipfa ngayo. Yesu u “fanyisela zwine Mudzimu a vha zwone.” (Vhahev. 1:3) Musi Yesu a tshi  lila, o vha a tshi khou sumbedza nḓila ine Yehova a ḓipfa ngayo musi muthu a tshi lovha. (Yoh. 14:9) Arali no lovhelwa, ni nga vha na vhungoho ha uri Yehova u a ḓivha nḓila ine na ḓipfa ngayo na uri u a ni pfela vhuṱungu. U ṱoḓa u fhodza mbilu yaṋu yo vunḓekanaho.—Ps. 34:18; 147:3.

8. Ndi ngani ri tshi nga vha na vhungoho ha uri Yesu u ḓo vusa vhathu vho lovhaho?

⁸ Yesu u ṱoḓa u vusa vho faho. Musi Yesu a sa athu u lila, o vhudza Marita a ri: “Khaladzi au u ḓo vuwa.” Marita o tenda zwe Yesu a mu vhudza. (Yoh. 11:23-27) Samusi Marita o vha a tshi gwadamela Yehova, zwi tou pfala uri o vha a tshi zwi ḓivha uri muporofita Elia na Elisha vho vhuya vha vusa vhathu tshifhingani tsho fhiraho. (1 Dzikh. 17:17-24; 2 Dzikh. 4:32-37) Khamusi o vha o pfa nga ha vhathu vhe Yesu a vha vusa. (Luka 7:11-15; 8:41, 42, 49-56) Na inwi ni nga vha na vhungoho ha uri ni ḓo dovha na vhona vhathu vho lovhaho vhane na vha funa. Nge Yesu a lila musi a tshi khou khuthadza khonani dzawe, zwi sumbedza uri u ṱoḓa u vusa vho faho!

9. Ni nga tikedza hani vho lovhelwaho u fana na Yesu? Ṋeani tsumbo.

⁹ Ni nga tikedza vho lovhelwaho. Yesu ho ngo sokou lila na Maria na Marita, fhedzi o vha thetshelesa na u vha khuthadza. Na riṋe ri nga ita zwenezwo kha vho lovhelwaho. Muṅwe muhulwane ane a pfi Dan wa Australia u ri: “Musi ndi tshi lovhelwa nga mufumakadzi wanga, ndo vha ndi tshi ṱoḓa u tikedzwa. Vhahashu vhanzhi na vhafumakadzi vhavho vho vha vha tshi dzula vho lugela u nthetshelesa. Vho ntendela ndi tshi amba nḓila ye nda ṱungufhala ngayo nahone vha si shone musi ndi tshi lila. Vho nthusa na nga u nṱanzwela goloi, u nthengela zwiḽiwa na u mbikela musi ndi sa koni u ita zwenezwi zwithu. Nahone vho dzula vha tshi rabela na nṋe. Vho sumbedza uri vha khonani dza vhukuma na vhana vha mme vhane ‘wa nga ḓitika ngavho musi wa khombo.’”—Mir. 17:17.

10. Ṱalusani zwi re kha Luka 19:36-40.

¹⁰ Yesu o swika Yerusalema nga 9 Nisani 33 C.E. Musi a tshi swika kha yeneyo ḓorobo, vhathu vho kuvhangana vha adza zwiambaro zwavho nḓilani uri vha sumbedze uri vha khou mu ṱanganedza sa Khosi yavho. Tsho vha tshi tshifhinga tshi takadzaho. (Vhalani Luka 19:36-40.) Nga zwenezwo, khamusi vhafunziwa vhawe vho vha vha songo lavhelela zwe zwa itea nga murahu. Bivhili i ri: “Musi [Yesu] a tshi vho swika tsini, a vhona muḓi a u lilela.” Yesu o vha vhudza nga ha zwithu zwi si zwavhuḓi zwe zwa vha zwi tshi ḓo itea kha vhathu vha Yerusalema.—Luka 19:41-44.

11. Ndi ngani Yesu o lilela vhadzulapo vha Yerusalema?

¹¹ Yesu o vha o ṱungufhala ngauri o vha a tshi zwi ḓivha uri vhunzhi ha Vhayuda vho vha vha sa ḓo ṱanganedza mulaedza wa Muvhuso naho nga tshenetsho tshifhinga vho vha vha tshi khou mu ṱanganedza nga nḓila yavhuḓi. Nga zwenezwo, Yerusalema wo vha u tshi ḓo fheliswa nahone Vhayuda vhe vha ponyoka, vho vha vha tshi ḓo thubiwa vha vha dziphuli. (Luka 21:20-24) Zwi ṱungufhadzaho ndi uri vhathu vhanzhi vho landula Yesu sa zwe zwa humbulelwa. Naa vhathu vha a ṱanganedza mulaedza wa Muvhuso hune na dzula hone? Arali vhane vha u ṱanganedza vhe si vhanzhi, ni nga guda mini nga ha musi Yesu a tshi lilela vhahura vhawe? Kha ri vhone zwithu zwiraru zwine ra nga zwi guda.

12. Musi Yesu a tshi lilela vhahura vhawe, zwi ri gudisa mini nga ha Yehova?

 ¹² Yehova u na ndavha na vhathu. Musi Yesu a tshi lila, zwi ri humbudza uri Yehova u na ndavha na vhathu. Bivhili i ri: “Ha ṱoḓi na muthihi a tshi fheliswa, fhedzi u tama vhoṱhe vha tshi rembuluwa.” (2 Pet. 3:9) Ṋamusi ri sumbedza uri ri funa vhahura vhashu nga u lingedza u dzula ri tshi vha thusa uri vha gude nga ha mafhungo maḓifha a Muvhuso.—Mat. 22:39. *

13-14. Yesu o pfela hani vhathu vhuṱungu nahone riṋe ri nga mu edzisa hani?

¹³ Yesu o vha a tshi shuma nga maanḓa vhuḓinḓani. O sumbedza uri u funa vhathu nga u bvela phanḓa a tshi vha gudisa nga hune zwa nga konadzea ngaho. (Luka 19:47, 48) Ndi mini zwo itaho uri a zwi ite? O vha a tshi khou vha pfela vhuṱungu. Nga zwiṅwe zwifhinga vhathu vho vha vha tshi ṱoḓa u pfa mulaedza wa Yesu lwe ene na vhafunziwa vhawe “vha si kone na u ḽa zwiḽiwa.” (Marko 3:20) Nga zwiṅwe zwifhinga o vha a tshi huwelela nga madekwana, tshe tsha vha tshi tshifhinga tshi takalelwaho nga vhathetshelesi vhawe. (Yoh. 3:1, 2) Vhunzhi ha vhathu vhe vha thetshelesa Yesu a vho ngo vha vhafunziwa vhawe. Fhedzi vhoṱhe vhe vha mu pfa a tshi funza, vho huwelelwa khavho. Ṋamusi ri ṱoḓa uri muṅwe na muṅwe a vhe na tshibuli tsha u pfa mafhungo maḓifha. (Mish. 10:42) Ri nga tea u shandula nḓila ine ra huwelela ngayo uri ri zwi kone.

¹⁴ Ḓiimiseleni u shandula nḓila ine na huwelela ngayo. Arali ra dzula ri tshi huwelela nga tshifhinga tshithihi, zwi nga itea uri ri si kone u huwelela kha vhathu vhane vha nga takalela u pfa mulaedza wa mafhungo maḓifha. Muṅwe muvulanḓila ane a pfi Matilda u ri: “Nṋe na munna wanga ri lingedza u huwelela kha vhathu nga zwifhinga zwo fhambanaho. Nga matsheloni ri huwelela fhethu ha mabindu. Nga masiari, musi vhathu vhanzhi vhe zwiṱaraṱani, ri shumisa zwigariki. Nga madekwana ri kona u wana vhathu vhanzhi vhe mahayani.” A ro ngo tea u huwelela fhedzi nga tshifhinga tshine tsha takadza  riṋe, fhedzi ri tea u shandula nḓila ine ra huwelela ngayo na tshifhinga tshine ra huwelela ngatsho uri ri kone u huwelela kha vhathu vhanzhi. Ri nga vha na vhungoho ha uri Yehova u ḓo takala arali ra ita zwenezwo.

15. Samusi zwo sumbedzwa kha Luka 22:39-44, ho itea mini nga vhusiku he Yesu a fa ngaho?

¹⁵ Nga madekwana a 14 Nisani 33 C.E., Yesu o ya tsimuni ya Getsemane. Musi e henefho, o rabela Yehova zwi tshi bva mbiluni. (Vhalani Luka 22:39-44.) Nga tshenetsho tshifhinga, Yesu o “humbela . . . nga mukosi muhulu na zwililo.” (Vhahev. 5:7) Yesu o vha a tshi khou rabelela mini nga tshenetsho tshifhinga musi a sa athu u fa? O humbela uri Yehova a mu ṋee nungo dza u dzula a tshi fhulufhedzea khae na u ita zwine zwa funwa ngae. Yehova o pfa thabelo ya Murwa wawe i bvaho mbiluni a ruma muruṅwa uri a mu khwaṱhise.

16. Ndi ngani Yesu o vha o tsikeledzea musi a tshi khou rabela e tsimuni ya Getsemane?

¹⁶ Yesu o vha o ṱungufhadzwa ngauri vhathu vho vha vha tshi ḓo mu dzhia sa muthu a sa ṱhonifhi dzina ḽa Mudzimu. O vha a tshi zwi ḓivha uri ndi zwa ndeme uri a dzule a tshi fhulufhedzea na u ita uri dzina ḽa Mudzimu ḽi khethwe. Arali ni tshi khou sedzana na vhuimo vhune ha ni linga uri ni si fhulufhedzee kha Yehova, ni nga guda mini kha Yesu? Kha ri ambe nga ha zwithu zwiraru zwine ra nga zwi guda.

17. Ri guda mini nga ha Yehova kha nḓila ye a fhindula ngayo thabelo dza Yesu?

¹⁷ Yehova u a thetshelesa thabelo dzaṋu dzi bvaho mbiluni. Ndi ngani Yehova o thetshelesa Yesu musi a tshi rabela? Ndi ngauri tsha ndeme kha Yesu ho vha hu u fhulufhedzea kha Yehova na u ita uri dzina ḽawe ḽi vhe ḽikhethwa. Na riṋe Yehova u ḓo fhindula thabelo dzashu arali tsha ndeme kha riṋe ha vha u fhulufhedzea khae na u ita uri dzina ḽawe ḽi vhe ḽikhethwa.—Ps. 145:18, 19.

18. Yesu u fana hani na khonani i re na vhuthu na ine ya pfesesa?

¹⁸ Yesu u a pfesesa nḓila ine na ḓipfa ngayo. Ri livhuwa uri Yesu ndi khonani ine ya pfesesa nḓila ine ra ḓipfa ngayo musi ro ṱungufhala na uri o no sedzana na vhuimo vhu  fanaho na vhune ra khou sedzana naho. U a zwi ḓivha uri zwi hani u ḓipfa u si na nungo na u ṱoḓa thuso nahone u ḓo ita vhungoho ha uri ri a tikedziwa “nga tshifhinga tsho teaho.” (Vhahev. 4:15, 16) Samusi Yesu o tenda u thusiwa nga muruṅwa tsimuni ya Getsemane, na riṋe ri tea u tenda u thusiwa nga Yehova, hu nga vha nga khandiso, vidio, nyambo kana nga muhulwane o ri dalelaho kana nga muṅwe wahashu.

19. Ni nga khwaṱha hani musi ni tshi khou lingwa uri ni si fhulufhedzee kha Mudzimu? Ṋeani tsumbo.

¹⁹ Yehova u ḓo ni ṋea “mulalo.” Yehova u ḓo ri khwaṱhisa hani? Musi ri tshi rabela, ri wana “mulalo une vhathu vha si kone u u pfesesa.” (Vhafil. 4:6, 7) Mulalo une Yehova a ri ṋea wone u ita uri ri dzike na u ri thusa uri ri humbule nga nḓila yo teaho. Zwenezwi zwo itea kha wahashu wa tshifumakadzini ane a pfi Luz. U ri: “Ndi anzela u ḓipfa ndi na vhuludu. Nga zwiṅwe zwifhinga, zwenezwi zwi ita uri ndi ḓipfe u nga Yehova ha mpfuni. Fhedzi musi ndi tshi ḓipfa nga u ralo, ndi mbo ḓi vhudza Yehova nḓila ine nda khou ḓipfa ngayo. Thabelo i nthusa uri ndi ḓipfe ndi khwine.” Zwe zwa itea kha Luz zwi sumbedza uri u rabela zwi nga ita uri ri vhe na mulalo.

20. Ro guda mini kha zwiimo zwoṱhe zwe Yesu a lila khazwo?

²⁰ Kha vhuimo hoṱhe he Yesu a lila khaho, ro guda zwithu zwinzhi zwi khuthadzaho na zwine ra nga zwi shumisa. Ro humbudzwa uri ri tea u tikedza vhahashu vho lovhelwaho na u fhulufhela uri Yehova na Yesu vha ḓo ri tikedza musi ro lovhelwa. Ri a ṱuṱuwedzea u pfela vhuṱungu musi ri tshi huwelela na u funza ngauri Yehova na Yesu vha a ri pfela vhuṱungu. Ro dovha ra khuthadzwa nga u ḓivha uri Yehova na Yesu vha a pfesesa nḓila ine ra ḓipfa ngayo, vha a ḓivha vhushayanungo hashu nahone vha ṱoḓa u ri thusa uri ri konḓelele. U nga ri ri nga shumisa zwe ra zwi guda u vhuya u swika musi Yehova a tshi ita zwe a ri fhulufhedzisa zwa u “phumula miṱodzi yoṱhe maṱoni [ashu]”!—Nzumb. 21:4.