Naa No Vha Ni Tshi Zwi Ḓivha?
Ndi goloi ya mufuda-ḓe ye munna wa Muetopia a vha o i ṋamela musi Filipo a tshi ḓa khae?
IPFI ḽo ṱalutshedzelwaho nga uri “gariki” kha Ṱhalutshedzelo ya Shango Ḽiswa ḽi nga ambela kha gariki dzo fhambanaho. (Mish. 8:28, 29, 38) Naho zwo ralo, zwi vhonala uri Muetopia o vha o ṋamela gariki khulwane i fhiraho yo ḓoweleaho ya nndwa kana gariki ye ya vha i tshi shumiswa kha mbambe. Kha ri ṱolisise zwiitisi zwa uri ndi ngani ri tshi ralo.
Muetopia o vha e muḓinḓa muhulwane we a tshimbila lwendo lulapfu. O “vha e muḓinḓa wa Kandatse, khosi ya mufumakadzi wa Vhaetopia. Onoyo munna o vha a tshi ṱhogomela lupfumo lwoṱhe lwa onoyo mufumakadzi.” (Mish. 8:27) Shango ḽa Etopia ḽa kale ḽo vha ḽi tshi katela shango ḽine zwino ḽa pfi Sudan na tshipiḓa tsha tshipembe tsha Egipita. Naho onoyo munna a tshi nga vha o shumisa goloi dzo fhambanaho u itela u ṱhaphudza lwonolo lwendo, u fanela u vha o vha e na mihwalo musi a tshi fara lwonolo lwendo. Dziṅwe dza dzenedzo goloi dze dza vha dzi tshi shumiswa u endedza vhathu tshifhingani tsha kale, dzo vha dzi gariki dza malinga maṋa dzo valiwaho nga nṱha. Bugu ine ya pfi Acts—An Exegetical Commentary i ri: “Gariki dzo raloho dzo vha dzi tshi hwala mihwalo minzhi, muthu o vha a tshi kona u ḓigeḓa musi o i ṋamela, zwo vha zwi tshi konadzea uri muthu a kone u fara lwendo lulapfu ngayo.”
Muetopia o vha a tshi khou vhala musi Filipo a tshi ḓa khae. Bivhili i amba uri: “Filipo a gidima a sendela tsini na yeneyo gariki, a pfa [munna wa Muetopia] a tshi khou vhala bugu ya muporofita Yesaya.” (Mish. 8:30) Gariki dzo itelwaho u fara lwendo dzo vha dzi songo itwa nga nḓila ine dza nga kona u gidima nga luvhilo. Nga nṱhani ha uri dzenedzo gariki dzo vha dzi tshi gidima nga luvhilo luṱuku, zwo ita uri munna wa Muetopia a kone u vha a tshi khou vhala na uri Filipo a kone u gidimela kha yeneyo gariki nga milenzhe.
Muetopia o “humbela Filipo uri a ṋamele a dzule nae.” (Mish. 8:31) Kha gariki ya mbambe vhaṋameli vho vha vha tshi tou vha vho tou ima. Fhedzi kha gariki yo itelwaho u fara lwendo ho vha hu na fhethu he Muetopia na Filipo vha vha vha tshi nga dzula hone.
U tendelana na zwine zwa ambiwa nga Mishumo ndima ya vhumalo na ḓivhazwakale, khandiso dzashu dzi vho sumbedza zwifanyiso zwa Muetopia o ṋamela gariki khulwane nṱhani ha gariki ṱhukhu ye ya vha i tshi shumiselwa nndwa kana mbambe.