Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

THERO I GUDWAHO 2

LUIMBO 132 Zwino Ri Ṋama Nthihi

Nḓila Ine Vhanna Vha Nga Sumbedza Ngayo Uri Vha A Funa Na U Ṱhonifha Vhafumakadzi Vhavho

Nḓila Ine Vhanna Vha Nga Sumbedza Ngayo Uri Vha A Funa Na U Ṱhonifha Vhafumakadzi Vhavho

‘Vhanna, ni hulise vhafumakadzi vha vhoiwe.’​—1 PET. 3:7.

ZWINE RA ḒO ZWI GUDA

Ri ḓo vhona uri vhanna vha nga hulisa hani vhafumakadzi vhavho nga zwine vha zwi amba na zwine vha zwi ita.

1. Ndi ngani Mudzimu o ri ṋea tshifhiwa tsha mbingano?

 YEHOVA ndi “Mudzimu o takalaho” nahone u ṱoḓa uri na riṋe ri takale. (1 Tim. 1:11) O ri ṋea zwifhiwa zwinzhi uri ri ḓiphiṋe nga vhutshilo. (Yak. 1:17) Tshiṅwe tsha zwenezwo zwifhiwa ndi tshifhiwa tsha mbingano. Musi munna na mufumakadzi vha tshi vhingana, vha anelana uri vha ḓo dzula vha tshi funana na u ṱhonifhana. U dzula vha tshi funana na u ṱhonifhana, zwi ita uri vhuvhili havho vha dzule vho takala.​—Mir. 5:18.

2. Vhanna vhanzhi vha fara hani vhafumakadzi vhavho ṋamusi?

2 Zwi ṱungufhadzaho ndi uri vhavhingani vhanzhi vha a litsha u bvela phanḓa vha tshi funana na u ṱhonifhana sa zwe vha fhulufhedzisa musi vha tshi vhingana. Nahone zwenezwo zwi ita uri vha si takale. Muvhigo u bvaho kha vha World Health Organization u sumbedza uri vhanna vhanzhi vha a tambudza vhafumakadzi vhavho nga u vha rwa, u vha sema kana u vha fara nga dziṅwe nḓila dzi si dzavhuḓi. Vhanna vhane vha fara vhafumakadzi vhavho nga dzenedzo nḓila vha a lingedza u zwi dzumba musi vhe vhukati ha vhaṅwe vhathu. Vhanna vhanzhi vha a ṱalela pornography nahone zwenezwo zwi ita uri vhafumakadzi vhavho vha pfe u nga a vha funiwi, zwi ita na uri vha si takale.

3. Ndi mini zwine zwa nga vha zwi tshi ita uri vhanna vha tambudze vhafumakadzi vhavho?

3 Ndi mini zwine zwa ita uri vhaṅwe vhanna vha tambudze vhafumakadzi vhavho? Vha nga vha vha tshi itiswa ngauri vho aluswa nga khotsi we a vha a tshi tambudza mme avho nahone zwenezwo zwi nga vha zwi tshi ita uri vha vhone u nga u tambudza vhafumakadzi a zwo ngo khakhea. Vhaṅwe vha ṱuṱuwedzwa nga mvelele yavho, ine ya ṱuṱuwedza uri munna wa vhukuma u tea u sumbedza mufumakadzi wawe uri munna ndi nnyi. Vhaṅwe vhanna a vho ngo gudiswa u langa maḓipfele avho, u katela na u langa mbiti dzavho. Vhaṅwe vhanna vha dzula vha tshi ṱalela pornography nahone zwenezwo zwi ita uri vha vhe na mavhonele a si avhuḓi nga ha vhafumakadzi na nga ha zwa vhudzekani. Zwiṅwe hafhu, mivhigo i sumbedza uri dziedzi ḽa COVID-19 ḽo ita uri dzenedzi thaidzo dzi tou ṋaṋa. Fhedzi munna ho ngo tea u tambudza mufumakadzi wawe nga tshiitisi naho tshi tshifhio.

4. Ndi mini zwine vhanna vha Vhakriste vha tea u zwi iledza nahone ndi ngani?

4 Vhanna vha Vhakriste vha tea u iledza mahumbulele a si avhuḓi nga ha nḓila ine vhafumakadzi vha tea u farwa ngayo. a Ndi ngani? Tshiṅwe tshiitisi ndi uri kanzhi zwithu zwine muthu a zwi humbula, u fhedzisela o zwi ita. Muapostola Paulo o sevha Vhakriste vha vhaḓodzwa vha ngei Roma uri vha “songo edzisa vhathu vha ḽino shango.” (Vharoma 12:1, 2) Musi Paulo a tshi ṅwalela Vharoma, zwi vhonala u nga ho vha ho no fhela miṅwaha minzhi tshivhidzo tsha Vharoma tshi hone. Naho zwo ralo, maipfi a Paulo a sumbedza uri vhaṅwe henefho tshivhidzoni vho vha vha tshi kha ḓi ṱuṱuwedzwa nga mikhuvha na mahumbulele a shango. Ndi ngazwo Paulo o vha ṱuṱuwedza uri vha shandule nḓila ine vha humbula ngayo na nḓila ine vha ita ngayo zwithu. Yeneyi ṱhuṱhuwedzo i kha ḓi shuma na kha vhanna vha Vhakriste na ṋamusi. Zwi ṱungufhadzaho ndi uri vhaṅwe vhanna vha a tenda u ṱuṱuwedzwa nga mahumbulele a shango, vha ita na u tambudza vhafumakadzi vhavho. b Yehova u lavhelela uri vhanna vha fare hani vhafumakadzi vhavho? Phindulo ya yeneyi mbudziso ri i wana kha luṅwalo lwe ino thero ya thewa khalwo.

5. U ya nga 1 Petro 3:7, munna u tea u fara hani mufumakadzi wawe?

5 Vhalani 1 Petro 3:7. Yehova u laya munna muṅwe na muṅwe uri a hulise mufumakadzi wawe. U hulisa muthu nga yeneyi nḓila zwi katela u mu fara nga nḓila ya ṱhonifho. Munna ane a hulisa mufumakadzi wawe u ḓo mu fara nga vhuthu na nga lufuno. Kha ino thero, ri ḓo haseledza nga ha uri munna a nga hulisa hani mufumakadzi wawe. Fhedzi kha ri thome nga u haseledza uri ndi vhuḓifari vhufhio vhune ha nyadzisa vhafumakadzi.

ILEDZANI VHUḒIFARI VHUNE HA ḒO NYADZISA MUFUMAKADZI WAṊU

6. Yehova u ḓipfa hani musi a tshi vhona munna a tshi rwa mufumakadzi wawe? (Vhakolosa 3:19)

6 Munna ho ngo tea u rwa mufumakadzi wawe. Yehova u vhenga muthu muṅwe na muṅwe ane a vusa dzikhakhathi. (Ps. 11:5) Yehova u a zwi vhenga musi munna a tshi tambudza mufumakadzi wawe. (Maḽ. 2:16; vhalani Vhakolosa 3:19.) U ya nga luṅwalo lwa 1 Petro 3:7 lwe ino thero ya thewa khalwo, arali munna a sa fari mufumakadzi wawe zwavhuḓi, zwi nga tshinya vhushaka hawe na Yehova, zwa ita na uri Yehova a si tsha thetshelesa thabelo dzawe.

7. U ya nga Vhaefesa 4:31, 32, munna u tea u iledza u amba nga nḓila-ḓe na mufumakadzi wawe? (Sedzani “Ṱhalutshedzo Ya Maipfi.”)

7 Munna ho ngo tea u sema mufumakadzi wawe kana u mu vhudza maipfi ane a ṱhavha. Vhaṅwe vhanna vha tambudza vhafumakadzi vhavho nga u vha sema na u vha vhudza zwithu zwine zwa ita uri vha pfe vhuṱungu. Yehova u a vhenga ‘u sinyuwa, mbiti, u zhamba na maṱamba.’ c (Vhalani Vhaefesa 4:31, 32.) Yehova u a pfa zwithu zwoṱhe zwine ra zwi amba. U na ndavha na nḓila ine munna a amba ngayo na mufumakadzi wawe, na musi vha tshi khou amba vhe vhavhili fhedzi. Munna ane a ambisa zwiṅwe-vho na mufumakadzi wawe u vha a tshi khou tshinya mbingano yawe nahone u vha a tshi khou dovha a tshinya vhushaka hawe na Mudzimu.​—Yak. 1:26.

8. Yehova u ḓipfa hani nga ha pornography nahone ndi ngani?

8 Munna ho ngo tea u ṱalela pornography. Yehova u ḓipfa hani nga pornography? U a i vhenga. Nga zwenezwo, munna ane a lavhelesa zwifanyiso zwi songo kunaho u vha a tshi khou tshinya vhushaka hawe na Yehova na u nyadza mufumakadzi wawe. d Yehova u lavhelela uri munna a dzule a tshi fhulufhedzea kha mufumakadzi wawe nga zwine a zwi amba na nga zwine a zwi humbula. Yesu o amba uri munna ane a lavhelesa mufumakadzi nga u mu emula, o no ḓi ita vhupombwe nae “mbiluni yawe.” e​—Mat. 5:28, 29.

9. Ndi ngani Yehova a tshi zwi vhenga musi vhanna vha tshi ita uri vhafumakadzi vhavho vha ite zwithu zwine zwa ita uri vha pfe u nga vha khou tambudzwa musi vha tshi ita zwa vhudzekani navho?

9 Munna ho ngo tea u kombetshedza mufumakadzi wawe uri a ite zwithu zwine luvalo lwawe lu sa mu tendele musi vha tshi khou ita zwa vhudzekani. Vhaṅwe vhanna musi vha tshi khou ita zwa vhudzekani na vhafumakadzi vhavho, vha vha kombetshedza uri vha ite zwithu zwine zwa ita uri vha pfe u nga vha khou tambudzwa kana zwine luvalo lwavho lwa si vha tendele u zwi ita. Yehova u a vhenga honoho vhuḓifari vhune ha sumbedza uri muthu u humbulela ene muṋe fhedzi, na uri ha na ndavha na muṅwe muthu. U lavhelela uri munna a fune na u hulisa mufumakadzi wawe na u ṱhonifha nḓila ine a ḓipfa ngayo. (Vhaef. 5:28, 29) Hu pfi mini arali munna wa Mukriste a tshi ita zwithu zwine zwa ita uri mufumakadzi wawe a pfe u nga u khou tambudzwa kana zwine zwa lwisana na luvalo lwawe musi a tshi khou ita zwa vhudzekani nae? Kana a tshi mu sema kana u mu rwa? Kana hu pfi mini arali onoyo munna a tshi ṱalela pornography? A nga shandula hani mahumbulele awe na nḓila ine a ita ngayo zwithu?

NDI MINI ZWINE ZWA NGA THUSA MUNNA URI A LITSHE VHUḒIFARI VHU SI HAVHUḒI?

10. Vhanna vha nga vhuyelwa hani nga tsumbo ya Yesu Kristo?

10 Ndi mini zwine zwa nga thusa munna uri a litshe u tambudza mufumakadzi wawe na uri a litshe u mu kombetshedza u ita zwithu zwine zwa ita uri a pfe u nga u khou tambudzwa kana zwine zwa lwisana na luvalo lwawe musi a tshi khou ita zwa vhudzekani nae? A nga thuswa nga u lwela u edzisa tsumbo ya Yesu. Naho Yesu o vha a songo vhinga, nḓila ye a vha a tshi fara ngayo vhafunziwa vhawe ndi tsumbo yavhuḓi ya nḓila ine munna a tea u fara ngayo mufumakadzi wawe. (Vhaef. 5:25) Sa tsumbo, kha ri vhone uri vhanna vha nga guda mini kha nḓila ye Yesu a fara ngayo vhaapostola vhawe na nḓila ye a vha a tshi amba navho ngayo.

11. Yesu o vha a tshi fara hani vhaapostola vhawe?

11 Yesu o vha a tshi fara vhaapostola vhawe nga vhuthu na nga ṱhonifho. Ho ngo vhuya a vha fara nga nḓila ya tshiṱuhu. Naho Yesu o vha e na maanḓa u vha fhira, ho ngo shumisa maanḓa awe u vha tsikeledza kana u ita uri vha mu ofhe. Nṱhani hazwo, o vha shumela nga u ḓiṱukufhadza. (Yoh. 13:12-17) O vhudza vhafunziwa vhawe uri: “Ni gude kha nṋe, ngauri ndo vuḓa, ndi a ḓiṱukufhadza mbiluni, ndi hone ni tshi ḓo homoloswa.” (Mat. 11:28-30) Yesu o vha o vuḓa. U vha muthu o vuḓaho a zwi ambi uri a ni na nungo. Nṱhani hazwo, zwi amba uri ni na maanḓa a u kona u ḓilanga. Musi muthu o vuḓaho a tshi sinyuswa nga vhaṅwe, u a kona u dzula o dzika na u langa maḓipfele awe.

12. Yesu o vha a tshi ambisa hani na vhaṅwe vhathu?

12 Yesu o vha a tshi amba maipfi ane a khuthadza na u ṱuṱuwedza vhaṅwe. O vha a sa ambisi zwiṅwe-vho na vhatevheli vhawe. (Luka 8:47, 48) Na musi vhapikisi vhawe vha tshi mu sema, Yesu “ho ngo lifhedza.” (1 Pet. 2:21-23) Nga zwiṅwe zwifhinga, Yesu o khetha u fhumula nṱhani ha u fhindulisa zwiṅwe-vho. (Mat. 27:12-14) Yesu o vhetshela vhanna vha Vhakriste tsumbo yavhuḓi.

13. Samusi zwo ambiwa kha Mateo 19:4-6, munna u tea u ‘nambatela hani mufumakadzi wawe’? (Sedzani tshifanyiso.)

13 Yesu o laya vhanna uri vha fhulufhedzee kha vhafumakadzi vhavho. O amba maipfi o ambiwaho nga Khotsi awe, a uri munna u tea u “nambatela mufumakadzi wawe.” (Vhalani Mateo 19:4-6.) Ḽiiti ḽa Tshigerika ḽo shumiswaho hafha ḽo ṱalutshedzelwaho nga uri u “nambatela” ḽi tou amba u nambatedza nga “guḽuu.” Nga zwenezwo, mbingano vhukati ha munna na mufumakadzi i tea u khwaṱha zwa tou nga vho tou nambatedzwa nga guḽuu. Arali muthihi wavho a ita tshiṅwe tshithu tshine tsha vhaisa muṅwe, vhuvhili havho vha ḓo pfa vhuṱungu. Munna ane a vha na vhushaka ho khwaṱhaho nga yeneyo nḓila na mufumakadzi wawe u ḓo iledza mufuda naho u ufhio wa pornography. U ḓo iledza u sedza “zwithu zwi sa vhuyedzi tshithu.” (Ps. 119:37) Zwavhuḓivhuḓi, u ḓo vhofha mulanga na maṱo awe wa uri ha nga ḓo sedza muṅwe mufumakadzi nga u mu emula.​—Yobo 31:1.

Munna ane a fhulufhedzea kha mufumakadzi wawe u hana u sedza zwifanyiso zwa pornography (Sedzani phara 13) g


14. Ndi mini zwine munna ane a tambudza mufumakadzi wawe a tea u zwi ita u itela u lugisa vhushaka hawe na Yehova na vhushaka hawe na mufumakadzi wawe?

14 Munna ane a tambudza mufumakadzi wawe nga u mu rwa kana u mu sema u tea u ita zwo engedzeaho u itela u lugisa vhushaka hawe na Yehova na vhushaka hawe na mufumakadzi wawe. Ndi mini zwine a tea u zwi ita? Tsha u thoma, u tea u zwi ṱhogomela uri zwine a khou zwi ita zwo khakhea. Yehova u a vhona zwithu zwoṱhe zwine a zwi ita na u pfa zwithu zwoṱhe zwine a zwi amba. (Ps. 44:21; Muh. 12:14; Vhahev. 4:13) Tsha vhuvhili, u tea u litsha u tambudza mufumakadzi wawe. (Mir. 28:13) Tsha vhuraru, u tea u ḓisola na u humbela pfarelo kha mufumakadzi wawe, a dovhe a humbele uri Yehova a mu hangwele. (Mish. 3:19) U tea u humbela Yehova uri a mu thuse uri a ṱoḓe u shanduka na uri a humbule, u amba na u ita zwithu nga nḓila ine Yehova a ṱoḓa a tshi ita ngayo. (Ps. 51:10-12; 2 Vhakor. 10:5; Vhafil. 2:13) Tsha vhuṋa, u tea u guda u ita zwithu u tendelana na thabelo dzawe nga u guda u vhenga mifuda yoṱhe ya dzikhakhathi na u guda u vhenga u semana kana u amba nga nḓila i si yavhuḓi. (Ps. 97:10) Tsha vhuṱaṋu, u tea u ya kha vhahulwane vha tshivhidzo uri vha mu thuse. (Yak. 5:14-16) Tsha vhurathi, u tea u dzudzanya uri u ḓo iledza hani honovhu vhuḓifari tshifhingani tshi ḓaho. Munna ane a ṱalela pornography na ene u tea u tevhela enea maga oṱhe. Yehova u ḓo fhaṱutshedza vhuḓidini hawe ha u shandula vhuḓifari hawe. (Ps. 37:5) Munna ho ngo tea u sokou litsha fhedzi zwithu zwine zwa vhaisa mufumakadzi wawe. U tea u guda u hulisa mufumakadzi wawe. A nga mu hulisa hani?

MUNNA A NGA SUMBEDZA HANI URI U A FUNA NA U ṰHONIFHA MUFUMAKADZI WAWE?

15. Munna a nga sumbedza hani mufumakadzi wawe uri u a mu funa?

15 Sumbedzani mufumakadzi waṋu uri ni a mu funa. Vhaṅwe vhanna vha itela mufumakadzi wavho zwithu zwavhuḓi ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe u itela u mu sumbedza nḓila ine vha mu funa ngayo. (1 Yoh. 3:18) Munna a nga ita zwithu zwo leluwaho zwi ngaho u fara mufumakadzi wawe nga tshanḓa kana u mu kuvhatedza u itela u mu sumbedza nḓila ine a mu funa ngayo. A nga ita na u mu rumela mulaedza a mu vhudza uri: “Ndo ni ṱuvha” kana a mu vhudzisa uri: “Ḓuvha ḽaṋu ḽi khou tshimbila hani?” A nga mu rengela maluvha kana tshifhiwa u itela u mu sumbedza uri u mu funa lungafhani. Musi munna a tshi ita zwenezwi zwithu, u vha a tshi khou hulisa mufumakadzi wawe na u khwaṱhisa mbingano yawe.

16. Ndi ngani munna a tshi tea u khoḓa mufumakadzi wawe?

16 Mu sumbedzeni uri ni a mu livhuwa. Munna ane a hulisa mufumakadzi wawe u ita uri mufumakadzi wawe a zwi ḓivhe uri u na ndavha nae nahone u ita uri mufumakadzi wawe a takale. Iṅwe nḓila ine munna a nga ita ngayo zwenezwi ndi nga u livhuwa mufumakadzi wawe kha zwithu zwoṱhe zwine a zwi ita u itela u mu thusa. (Vhakol. 3:15) Musi munna a tshi khoḓa mufumakadzi wawe zwi tshi bva mbiluni, zwi ita uri mufumakadzi wawe a takale vhukuma. Musi munna a tshi vhudza mufumakadzi wawe zwine a zwi funa nga hae, zwi ita uri mufumakadzi wawe a pfe a tshi funiwa na uri a pfe o hulisiwa.​—Mir. 31:28.

17. Munna a nga sumbedza hani uri u ṱhonifha mufumakadzi wawe?

17 Mu sumbedzeni vhuthu na ṱhonifho. Munna ane a funa mufumakadzi wawe u a mu dzhiela nṱha. U dzhia mufumakadzi wawe sa tshifhiwa tshavhuḓi tshi bvaho ha Yehova. (Mir. 18:22; 31:10) Zwenezwi zwi ita uri a mu fare nga vhuthu na nga ṱhonifho, na musi vha tshi ita zwa vhudzekani. A nga si kombetshedze mufumakadzi wawe uri a ite nae zwa vhudzekani nga nḓila ine ya ḓo ita uri a pfe a songo vhofholowa, a tshi khou tambudzwa kana ine ya lwisana na luvalo lwawe. f Munna a nga si ṱoḓe u ita zwithu zwine zwa ḓo ita uri na ene a sale a tshi khou dinwa nga luvalo musi a tshi ita zwa vhudzekani na mufumakadzi wawe.​—Mish. 24:16.

18. Vhanna vha tea u ḓiimisela u ita mini? (Sedzani bogisi “ Nḓila Nṋa Dzine Munna A Nga Ṱhonifha Ngadzo Mufumakadzi Wawe.”)

18 Vhanna, ni nga vha na vhungoho ha uri Yehova u a zwi vhona na u zwi dzhiela nṱha musi ni tshi ita zwoṱhe zwine na nga kona u itela u hulisa mufumakadzi waṋu nga zwine na zwi ita na nga zwine na zwi amba. Ḓiimiseleni u hulisa mufumakadzi waṋu nga u mu fara nga vhuthu, nga ṱhonifho na u mu sumbedza lufuno. Musi ni tshi ita nga u ralo, ni vha ni tshi khou mu sumbedza uri ni a mu funa na u mu dzhiela nṱha. Hulisani mufumakadzi waṋu, zwenezwo zwi ḓo ni thusa uri ni tsireledze tshithu tsha ndeme vhukuma, tshine tsha vha vhushaka haṋu na Yehova.​—Ps. 25:14.

LUIMBO 131 “Zwo Vhofhekanywaho Nga Mudzimu”

a Vhanna vha ḓo vhuyelwa nga u vhala thero ine ya ri “Naa Ni Fara Vhafumakadzi Nga Nḓila Ine Yehova A Vha Fara Ngayo?” ine ya wanala kha Tshiingamo tsha January 2024.

b Arali no no vhuya na tambudzwa nga mufarisi waṋu, ni ḓo vhuyelwa nga u vhala thero ine ya ri “Help for Victims of Domestic Abuse” ine ya wanala kha “More Topics” kha thero dzine dza wanala kha jw.org na kha JW Library®.

c ṰHALUTSHEDZO YA MAIPFI: “Maṱamba” a nga katela u vhudza muṅwe muthu zwithu zwi si zwavhuḓi, u mu goḓa na u dzulela u mu vhudza zwithu zwine ri si zwi takalele nga hae. A nga dovha a katela zwithu zwiṅwe na zwiṅwe zwine munna a zwi amba u itela u vhaisa kana u sasaladza mufumakadzi wawe.

d Sedzani thero ine ya ri “Pornography Can Shatter Your Marriage” kha jw.org na kha JW Library.

e Mufumakadzi ane munna wawe a ṱalela pornography a nga vhuyelwa nga u vhala thero ine ya ri “Musi Mufarisi Waṋu A Tshi Ṱalela Pornography” kha Tshiingamo tsha August 2023.

f Bivhili a i ambi uri ndi zwifhio zwo kunaho na zwi songo kunaho kha nḓila ine munna na mufumakadzi vho vhinganaho vha tea u ita ngayo zwa vhudzekani. Vhavhingani vha Vhakriste vha tea u ita phetho ine ya sumbedza uri vha ṱoḓa u hulisa Yehova, ine ya ḓo ita uri vhuvhili havho vha takale na ine ya ḓo ita uri vhuvhili havho vha dzule vhe na luvalo lwo kunaho. Vhavhingani a vha vhudzi vhaṅwe enea mafhungo ane a vha tshiphiri tshine tsha vha vhukati havho.

g ṰHALUSO YA TSHIFANYISO: Vhathu vhane vha shuma na wahashu vhane vha si vhe Dziṱhanzi vha lingedza u ita uri a sedze bugu i re na zwifanyiso zwi songo kunaho.