Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

U Nga Ri Ri Nga Vha Na Vhuthihi Samusi Yehova Na Yesu Vhe Vhathihi

U Nga Ri Ri Nga Vha Na Vhuthihi Samusi Yehova Na Yesu Vhe Vhathihi

‘Ndi vha humbelela . . . uri vha vhe vhathihi, samusi iwe Khotsi u na vhuthihi na nṋe.’—YOH. 17:20, 21.

NYIMBO: 24, 99

1, 2. (a) Ndi mini zwe Yesu a zwi humbela kha thabelo yawe ya u fhedza na vhafunziwa vhawe? (b) Ndi ngani Yesu a tshi nga vha o vhilaedziswa nga ha u vha na vhuthihi?

MUSI Yesu a tshi khou ḽa tshilalelo tshawe tsha u fhedza na vhaapostola vhawe, o vha a tshi khou vhilaedziswa nga ha u vha na vhuthihi. Musi a tshi khou rabela navho, o vha humbelela uri vha vhe na vhuthihi samusi ene na Khotsi awe vhe na vhuthihi. (Vhalani Yohane 17:20, 21.) U vha havho na vhuthihi zwo vha zwi tshi ḓo ṋea vhuṱanzi ha uri Yehova Mudzimu o rumela Yesu kha ḽifhasi uri a ite zwine Mudzimu a zwi funa. U vha havho na lufuno zwo vha zwi tshi ḓo vha ṱalula sa vhafunziwa vha Yesu vha vhukuma na u shela mulenzhe kha u ita uri vha vhe na vhuthihi.—Yoh. 13:34, 35.

2 Nga honoho vhusiku, Yesu o amba lunzhi nga ha u vha na vhuthihi. O zwi ṱhogomela uri vhafunziwa vhawe a vha na vhuthihi nga ho fhelelaho. Vhafunziwa vhawe vho vusa khani vhukati havho “ya uri ndi nnyi we a vha a tshi vhonala e muhulwane khavho” nahone lwo vha lu si lwa u thoma vha tshi ita nga u ralo. (Luka 22:24-27; Marko 9:33, 34) Yakobo na Yohane vho vhuya vha humbela Yesu uri a vha ṋee vhuimo ha nṱha tsini nae Muvhusoni wawe.—Marko 10:35-40.

3. Ndi zwifhio zwithu zwine zwa nga vha zwo shela mulenzhe kha u ita uri vhafunziwa vha Kristo vha si vhe na vhuthihi, nahone ri ḓo ṱolisisa mbudziso dzifhio?

3 U ṱoḓa vhuimo ha nṱha ho vha hu si tshone tshiitisi tshi tshoṱhe tshe tsha ita uri vhafunziwa vha Kristo vha si vhe na vhuthihi. Vhathu vha misini ya Yesu vho vha vhe si na vhuthihi nga nṱhani ha uri vho vha vhe na vengo na tshiṱalula. Vhafunziwa vha Yesu vho vha vha tshi fanela u kunda eneo mavhonele a si avhuḓi. Kha ino thero, ri ḓo ṱolisisa mbudziso dzi tevhelaho: Ndi mini zwe Yesu a zwi ita musi a tshi ṱalulwa? O thusa hani vhatevheli vhawe uri vha vhe na vhuthihi na u sa vha na tshiṱalula? Zwe a zwi funza zwi ḓo ri thusa hani uri ri dzule ri na vhuthihi?

NḒILA YE YESU NA VHATEVHELI VHAWE VHA ṰALULWA NGAYO

4. Ṋeani tsumbo dza nḓila ye Yesu a ṱalulwa ngayo.

4 Yesu o ṱalulwa. Musi Filipo a tshi vhudza Nathanaele uri o wana Messia, Nathanaele o ri: “Naa Nazareta hu nga bva tshithu tshavhuḓi?” (Yoh. 1:46) Khamusi Nathanaele o vha a tshi zwi ḓivha uri Messia u ḓo bebwa ngei Betlehema samusi Mixa 5:1 yo porofita. Khamusi o vha a tshi humbula uri Messia a nga si bebelwe muḓini wa Nazareta nga nṱhani ha uri wo vha u wa vhuimo ha fhasi. Vhayuda vhe vha vha vhe na vhuimo ha nṱha vho vha vha tshi vhenga Yesu nga nṱhani ha uri o vha e Mugalilea. (Yoh. 7:52) Vhayuda vhanzhi vho vha vha tshi dzhiela fhasi vhathu vha Galilea. Vhaṅwe Vhayuda vho lingedza u ṱhavha Yesu nga maipfi nga u mu vhidza Musamaria. (Yoh. 8:48) Vhasamaria vho vha vho fhambana na Vhayuda ngauri vho vha vha tshi bva kha luṅwe lushaka nahone vhurereli havho ho vha vhu sa fani. Vhayuda na Vhagalilea vho vha vha sa ṱhonifhi Vhasamaria nahone vho vha vha sa ṱoḓi u ḓikonanya navho.—Yoh. 4:9.

5. Vhatevheli vha Yesu vho ṱalulwa nga nḓila-ḓe?

5 Vharangaphanḓa vha Vhayuda na vhone vho vha vha tshi nyadza vhatevheli vha Yesu. Vhafarisei vho vha vha tshi vha dzhia sa “vhathu vho semiwaho.” (Yoh. 7:47-49) Vhayuda vho vha vha tshi dzhia vhathu vha songo yaho tshikoloni tsha vhurereli ha Vhayuda kana vha sa tevhedzi mvelele yavho vhe vhathu vha songo funzeaho na vho ḓoweleaho. (Mish. 4:13) Yesu na vhafunziwa vhawe vho ṱalulwa nga nṱhani ha uri vhathu vho vha vha tshi ḓihudza nga vhurereli havho, vhubvo havho na vhuimo vhune vha vha naho tshitshavhani. Vhafunziwa vha Yesu vho vha vha tshi fanela u shandula nḓila ine vha humbula ngayo uri vha kone u dzula vhe na vhuthihi.

6. Ṋeani tsumbo dza nḓila ine tshiṱalula tsha nga ri kwama ngayo.

6 Musalauno ho ḓala vhathu vha re na tshiṱalula. Ri nga kha ḓi ṱalulwa kana riṋe ra ṱalula vhaṅwe. Wahashu wa tshifumakadzini ane a vha muvulanḓila ngei Australia, o amba uri o tou ṋaṋa u vhenga vhatshena musi a tshi vhona nḓila ine vha fara ngayo vhongwaniwapo kana vhathu vhane ndi kale vha tshi khou dzula kha ḽeneḽo shango. O dovha a ri: “Ḽeneḽi vengo ḽo ṋaṋiswa nga nṱhani ha uri ndo farwa nga nḓila i si yavhuḓi.” Muṅwe wahashu wa tshinnani wa ngei Canada o amba uri o vha a tshi ṱalula vhathu nga nṱhani ha luambo lune vha lu amba. O ri: “Ndo vha ndi tshi humbula uri vhathu vhane vha amba Lufura ndi vha ndeme. Nahone ndo thoma u vhenga vhathu vhane vha amba Luisimane.”

7. Yesu o ita mini musi a tshi ṱalulwa?

7 Musalauno zwi nga leluwa u vha na tshiṱalula nahone zwi a konḓa u ita tshanduko u fana na misini ya Yesu. Yesu o ita mini musi a tshi ṱalulwa? Tsha u thoma, ho ngo vhuya a vha na tshiṱalula. O huwelela kha vhapfumi na vhashai, Vhafarisei na Vhasamaria, u katela na vhathelisi na vhaitazwivhi. Tsha vhuvhili, Yesu o funza vhafunziwa vhawe na u vha vhetshela tsumbo ya nḓila ine vha fanela u iledza ngayo u vha na tshiṱalula.

U KUNDA TSHIṰALULA NGA U VHA NA LUFUNO NA U ḒIṰUKUFHADZA

8. Ndi zwifhio zwithu zwa ndeme zwine zwa ita uri Vhakriste vha vhe na vhuthihi? Ṱalutshedzani.

8 Yesu o funza vhatevheli vhawe nḓila ine u vha na vhuthihi zwa vha zwa ndeme ngayo. O ri: “Inwi noṱhe ni vharathu na vhakomana.” (Vhalani Mateo 23:8, 9.) Ndi ngoho uri roṱhe ri “vharathu na vhakomana” ngauri ri bva kha Adamu. (Mish. 17:26) Fhedzi hu na zwiṅwe zwo engedzeaho. Yesu o ṱalutshedza vhafunziwa vhawe uri vha vharathu na vhakomana ngauri vha dzhia Yehova sa Khotsi avho wa ṱaḓulu. (Mat. 12:50) Zwiṅwe hafhu, vho vha miraḓo ya muṱa muhulu wa Mudzimu wo ṱanganywaho nga lufuno na lutendo. Musi vhaapostola vha tshi ṅwalela vhatendi ngavho marifhi, vho vha vha tshi vha vhidza vharathu na vhakomana.—Vharoma 1:13; 1 Pet. 2:17; 1 Yoh. 3:13. *

9, 10. (a) Ndi ngani Vhayuda vho vha vha songo fanela u ḓihudza nga hune vha bva hone? (b) Yesu o funza hani nḓila ine ra nga kunda ngayo u vha na tshiṱalula? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

9 Musi Yesu o no amba uri ri fanela u dzhiana sa vharathu na vhakomana, o ombedzela uri u ḓiṱukufhadza ndi zwa ndeme. (Vhalani Mateo 23:11, 12.) Samusi ro zwi guda, u ḓihudza zwo ita uri vhaapostola vha si vhe na vhuthihi. U ḓihudza nga hune ra bva hone zwi nga vha thaidzo. Naa zwo vha zwo tea uri Vhayuda vha ḓihudze nga nṱhani ha uri vho vha vhe vhana vha Abrahamu? Vhayuda vhanzhi vho vha vha tshi ḓihudza nga nṱhani ha zwenezwo. Fhedzi Yohane Mulovhedzi o vha vhudza uri: “Mudzimu u na maanḓa a u vusela Abrahamu vhana kha haya matombo.”—Luka 3:8.

10 Yesu o funza uri zwo khakhea u ḓihudza nga ha hune ra bva hone. O bvisela zwenezwo khagala musi vhamaṅwalo vha tshi mu vhudzisa uri: “Wahashu ndi nnyi?” Yesu o vha fhindula nga u vha vhudza nga ha tshifanyiso tsha Musamaria we a ṱhogomela muṅwe Muyuda we a vha o rwiwa nga mavemu. Vhayuda vhe vha fhira nga henefho, a vho ngo mu pfela vhuṱungu, fhedzi Musamaria o mu pfela vhuṱungu. Yesu o phetha nga u vhudza vhamaṅwalo uri vha fanela u fana na Musamaria. (Luka 10:25-37) Yesu o sumbedza uri Vhasamaria vha nga gudisa Vhayuda zwine u funa wahau zwi tshi bva mbiluni zwa amba zwone.

11. Ndi ngani vhafunziwa vha Kristo vho vha vha songo fanela u vha na tshiṱalula kha vhatsinda, nahone Yesu o vha thusa hani u pfesesa zwenezwo?

11 Vhafunziwa vha Yesu vho vha vha tshi fanela u litsha u vha na tshiṱalula na u ḓihudza u itela uri vha kone u khunyeledza mushumo wavho. Musi Yesu a sa athu u humela ṱaḓulu, o vha vhudza uri vha huwelele “kha ḽoṱhe ḽa Yudea na ḽa Samaria, u swika tshipiḓani tsha kule vhukuma tsha ḽifhasi.” (Mish. 1:8) Kanzhi Yesu o vha a tshi dzula a tshi amba nga ha pfaneleo dzavhuḓi dzine vhatsinda vha vha nadzo nahone zwo lugiselela vhafunziwa vhawe uri vha kone u huwelela kha tshakha dzoṱhe. Yesu o khoḓa mulangammbi we a sumbedza uri u na lutendo lwo khwaṱhaho. (Mat. 8:5-10) Musi Yesu e Nazareta, o amba nga ha nḓila ye Yehova a thusa ngayo vhatsinda vha ngaho tshilikadzi ya Fenikia i bvaho ngei Sarepata na Naemani munna wa Siria we a vha e na mapele. (Luka 4:25-27) Nahone Yesu ho ngo funza fhedzi mufumakadzi wa Musamaria, fhedzi o dovha a fhedza maḓuvha mavhili henefho Samaria nga nṱhani ha uri vhathu vho vha vha tshi takalela mulaedza wawe.—Yoh. 4:21-24, 40.

NḒILA YE VHAKRISTE VHA U THOMA VHA LWISANA NGAYO NA TSHIṰALULA

12, 13. (a) Vhaapostola vho aravha hani musi vha tshi vhona Yesu a tshi khou huwelela kha mufumakadzi wa Musamaria? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.) (b) Ndi mini zwine zwa sumbedza uri Yakobo na Yohane a vho ngo pfesesa ngudo ya ndeme?

12 A zwo ngo lelutshela vhaapostola u litsha u vha na tshiṱalula. Vho mangadzwa nga u vhona Yesu a tshi khou huwelela kha mufumakadzi wa Musamaria. (Yoh. 4:9, 27) Vharangaphanḓa vha vhurereli ha Vhayuda vho vha vha sa ambi na mufumakadzi fhethu ha vhomuthumunzhi, zwihuluhulu u amba na onoyo mufumakadzi wa Musamaria we a vha e na phungo mmbi. Vhaapostola vho kwengweledza Yesu uri a ḽe. Nḓila ye Yesu a fhindula ngayo yo sumbedza uri o vha a tshi khou ḓiphina nga u amba na onoyo mufumakadzi lwe zwiḽiwa zwa vha zwi si zwa ndeme nga tshenetsho tshifhinga. O dzhia u huwelela kha onoyo mufumakadzi hu u ita zwine Khotsi awe a zwi funa nahone zwo vha zwi tshi tou nga zwiḽiwa khae.—Yoh. 4:31-34.

13 Yakobo na Yohane a vho ngo pfesesa yeneyo ngudo ya ndeme. Musi vhafunziwa vha Yesu vha tshi khou tshimbila nae miḓini ya Samaria, vho ya u ṱoḓa fhethu ha u eḓela. Vhasamaria vho hana u vha ṱanganedza nahone zwenezwo zwa halifhisa Yakobo na Yohane lwe vha humbula uri ndi khwine hu tshi vhidzwa mulilo u bvaho ṱaḓulu uri u fhelise miḓi yoṱhe ya Samaria. Yesu o vha kaidza. (Luka 9:51-56) Khamusi Yakobo na Yohane vho vha vha sa ḓo halifha arali vho vha vha songo ṱanganedzwa ngei Galilea, fhethu hune vha bva hone. Zwi vhonala u nga tshenetsho tshiṱalula tsho vha tshi khou vhangwa nga vengo ḽe vha vha vhe naḽo. Musi Yohane o no huwelela kha Vhasamaria na u vhona nḓila ye vhathu vhanzhi vha thetshelesa ngayo, a nga vha o ḓisola nga nṱhani ha nḓila ye a ḓifara ngayo tshifhingani tsho fhiraho.—Mish. 8:14, 25.

14. Thaidzo ye ya vha i hone vhukati ha vhathu vhane vha amba nyambo dzi sa fani yo tandululwa hani?

14 Nga murahu ha Pentekoste ya 33 C.E., ho thoma u vha na tshiṱalula tshivhidzoni. Musi vhahashu vha tshinnani vha tshi ṋea zwiḽiwa tshilikadzi, vho vha vha tshi dzima tshilikadzi dzi ambaho Lugerika. (Mish. 6:1) Luambo lu nga vha lu lwone lwe lwa ita uri hu vhe na tshiṱalula. Vhaapostola vho ṱavhanya vha lugisa mafhungo nga u vhea vhanna vha faneleaho uri hu vhe vhone vhane vha ṋea zwiḽiwa. Vhenevho vhanna vho vha vhe na madzina a Lugerika. Zwenezwo zwi nga vha zwo takadza tshilikadzi dze dza vha dzi tshi khou dzimiwa zwiḽiwa.

15. Petro o guda hani u sa vha na tshiṱalula? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

15 Nga 36 C.E., mushumo wa u ita vhafunziwa wo phaḓalala u mona na shango ḽoṱhe. Muapostola Petro o vha o ḓowela u konana na Vhayuda fhedzi. Fhedzi musi Mudzimu o no zwi bvisela khagala uri Vhakriste a vho ngo fanela u vha na tshiṱalula, Petro o huwelela kha Koronelio we a vha e swole ḽa Roma. (Vhalani Mishumo 10:28, 34, 35.) Nga murahu, Petro o ḓiphina nga u konana na Vhannḓa na u ḽa navho. Nga murahu ha miṅwaha, Petro o litsha u ḽa navho musi e ḓoroboni ya ngei Antiokia. (Vhagal. 2:11-14) Paulo o kaidza Petro nahone o tenda u kaidzwa. Musi Petro a tshi ṅwalela vhurifhi Vhayuda na Vhannḓa vha ngei Asia Minor, o amba nga ha nḓila ine u funa vhathu vhoṱhe zwa vha zwa ndeme ngayo.—1 Pet. 1:1; 2:17.

16. Vhakriste vha u thoma vho ḓivhelwa mini?

16 Zwi tou vha khagala uri vhaapostola vho guda kha tsumbo ya Yesu ya u funa “vhathu vha mifuda yoṱhe.” (Yoh. 12:32; 1 Tim. 4:10) Naho zwo dzhia tshifhinga, fhedzi vho shandula nḓila ye vha vha vha tshi humbula ngayo. Vhakriste vha u thoma vho vha vha tshi vho ḓivhelwa uri vha a funana. Muṅwe muṅwali wa ḓanani ḽa vhuvhili ḽa miṅwaha ane a pfi Tertullian, o amba nga ha zwithu zwe vhaṅwe vha zwi amba nga ha Vhakriste, o ri: “Vha a funana . . . Vho ḓiimisela u felana.” Musi Vhakriste vha u thoma vho no ambara “vhumuthu vhuswa,” vho thoma u dzhia vhathu vhoṱhe vha tshi lingana phanḓa ha Mudzimu.—Vhakol. 3:10, 11.

17. Ri nga litsha hani u vha na tshiṱalula? Ṋeani tsumbo.

17 Na riṋe zwi nga ri dzhiela tshifhinga u litsha u vha na tshiṱalula. Muṅwe wahashu wa tshifumakadzini wa ngei Fura, o ri: “Yehova o ngudisa zwine u funa, u kovhela vhaṅwe na u funa vhathu vhoṱhe zwa amba zwone. Fhedzi ndi kha ḓi guda nḓila ine nda nga kunda ngayo tshiṱalula nahone a zwo ngo leluwa. Ndi ngazwo ndi tshi dzula ndi tshi rabela nga hazwo.” Muṅwe wahashu wa tshifumakadzini wa ngei Spain o ri: “Nga zwiṅwe zwifhinga ndi lwisana na u vhenga vhathu vha luṅwe lushaka, fhedzi kanzhi ndi a kona u zwi kunda. Fhedzi ndi a zwi ḓivha uri ndi fanela u bvela phanḓa ndi tshi lwisana nazwo. Ndi livhuwa Yehova ngauri zwino ndi muṱani wawe une wa vha na vhuthihi.” Muṅwe na muṅwe washu a nga ḓisedzulusa nga vhuronwane. Naa na riṋe ri fanela u lwisana na tshiṱalula u fana na vhenevha vhahashu vhavhili?

TSHIṰALULA TSHI A FHELA MUSI RI TSHI VHA NA LUFUNO

18, 19. (a) Ndi ngani ri tshi fanela u ṱanganedza vhaṅwe? (b) Zwenezwi ri nga zwi ita nga nḓila-ḓe?

18 Ndi zwavhuḓi u humbula uri nga zwiṅwe zwifhinga ro vhuya ra vha “vhatsinda” nahone ri kule na Mudzimu. (Vhaef. 2:12) Fhedzi Yehova o ri kokodzela khae “nga thambo ya lufuno.” (Hos. 11:4; Yoh. 6:44) Nahone Kristo o ri ṱanganedza. O ri vulela vothi uri ri kone u vha tshipiḓa tsha muṱa wa Mudzimu. (Vhalani Vharoma 15:7.) Samusi Yehova na Yesu vho ri ṱanganedza naho ri songo fhelela, a ro ngo fanela u vhuya ra litsha u ṱanganedza vhaṅwe!

Vhashumeli vha Yehova vha ṱoḓa vhuṱali vhu bvaho ṱaḓulu vhune ha vha thusa uri funane na u vha na vhuthihi (Sedzani phara 19)

19 A zwi timatimisi uri samusi vhufhelo ha ano maitele mavhi a zwithu vhu tsini, vhathu vha ḓo ṋaṋa u vha na dziphambano, tshiṱalula na u vhengana. (Vhagal. 5:19-21; 2 Tim. 3:13) Naho zwo ralo, samusi ri vhashumeli vha Yehova, ri ṱoḓa u vha na vhuṱali vhu bvaho ṱaḓulu vhune ha ri thusa uri ri vhe na mulalo na u sa vha na tshiṱalula. (Yak. 3:17, 18) Ri a takalela u konana na vhathu vhane vha bva kha maṅwe mashango, u ṱanganedza nḓila ine vha ita ngayo zwithu, khamusi na u guda nyambo dzavho. Musi ri tshi ita zwenezwi, mulalo washu u ḓo elela vhunga mulambo nahone zwivhuya zwashu zwa nga magabelo a lwanzhe.—Yes. 48:17, 18.

20. Hu itea mini musi u vha na lufuno zwi tshi shandula nḓila ine ra ḓipfa ngayo na nḓila ine ra vhona ngayo zwithu?

20 U guda Bivhili zwo thusa wahashu wa tshifumakadzini wa ngei Australia we a bulwa mathomoni a ino thero. Nga zwiṱuku nga zwiṱuku, o litsha u vha na tshiṱalula na vengo. U vha na lufuno zwo shandula nḓila ye a vha a tshi ḓipfa ngayo na nḓila ye a vha a tshi vhona ngayo zwithu. Wahashu wa tshinnani wa ngei Canada o amba uri zwino u vho zwi ṱhogomela uri vhathu vha vhenga vhaṅwe nga nṱhani ha uri a vha vha ḓivhi. O guda uri “pfaneleo dzine vhathu vha vha nadzo a dzi ḓitiki nga hune vha bva hone.” O vhinga mufumakadzi ane a amba Luisimane! Dzenedzi tshanduko dze vha dzi ita ndi vhuṱanzi vhune ha sumbedza uri lufuno lu a ita uri zwi konadzee uri Vhakriste vha kone u kunda u vha na tshiṱalula. Lufuno ndi mbofho yo khwaṱhaho ine ya ita uri ri vhe na vhuthihi.—Vhakol. 3:14.

^ phar. 8 “Vharathu na vhakomana” vha katela na vhafumakadzi vhane vha vha hone tshivhidzoni. Paulo o ṅwalela vhurifhi vharathu na vhakomana vha ngei Roma, fhedzi zwi tou vha khagala uri o katela na vhafumakadzi ngauri o bula vhaṅwe vhavho nga madzina. (Vharoma 16:3, 6, 12) Ndi kale Tshiingamo tshi tshi ṱalusa Vhakriste sa vharathu na vhakomana.