MUSI Vho Lisa * vha tshi amba nga zwe zwa vha thusa uri vha ḓe ngohoni, vho ri: “Nḓila ye vhahashu vha mpfara ngayo nga vhuthu yo nkwama vhukuma.” Na Vho Anne vho amba zwi fanaho. Vho ri: “Nḓila ye vhahashu vha ntsumbedza ngayo vhuthu ndi yone ye ya ita uri ndi ḓe ngohoni nṱhani ha zwe zwa vha zwi tshi funziwa.” Zwa zwino vhenevha vhahashu vha khou ḓiphiṋa nga u vhala Bivhili na u elekanya nga hayo, fhedzi zwe zwa vha kwamesa ndi nḓila ye vha sumbedzwa ngayo vhuthu.

Ri nga sumbedza hani vhaṅwe vhathu vhuthu nga nḓila ine ya ḓo vha kwama mbilu? Kha ri ambe nga ha nḓila mbili dzine ra nga zwi ita ngadzo. Ri nga sumbedza vhuthu nga zwine ra zwi amba na nga zwine ra zwi ita. Nga murahu ri ḓo vhona uri ri nga sumbedza vhonnyi vhuthu.

Mufumakadzi vhukuma o ambiwaho kha Mirero ndima 31 u amba “nga vhuthu.” (Mir. 31:26) Zwenezwi zwi ita uri a humbulisise nga ha zwine a ḓo zwi amba na nḓila ine a ḓo zwi amba ngayo. Vhokhotsi na vhone vha tea u amba na vhana vhavho nga vhuthu. Vhunzhi ha vhabebi vha a zwi ḓivha uri u amba na vhana vhavho vho halifha zwi nga vhaisa vhana vhavho na u ita uri vha si vha thetshelese. Fhedzi musi vhabebi vha tshi amba nga vhuthu, zwi ḓo lelutshela vhana vhavho uri vha vha thetshelese.

Hu sa londwi uri ni mubebi kana a ni mubebi, ni nga thuswa nga mini uri ni ambe nga vhuthu? Ri nga thuswa nga tshipiḓa tsha u thoma tsha Mirero 31:26, tshine tsha ri: “Zwine a amba ndi zwa vhuṱali.” Zwenezwo zwi amba uri ri tea u khetha zwine ra ḓo zwi amba na nḓila ine ra ḓo amba ngayo nga vhuṱali. Zwi nga vha zwavhuḓi u ḓivhudzisa uri: ‘Naa zwine nda ḓo zwi amba zwi ḓo sinyusa muṅwe muthu kana zwi ḓo ita uri hu vhe na mulalo?’ (Mir. 15:1) Zwi ḓo vha vhuṱali u thoma ra humbula nga ha zwine ra ṱoḓa u zwi amba.

Muṅwe murero u ri: “U sokou amba zwi ṱhavha sa banga.” (Mir. 12:18) Musi ri tshi humbula uri zwine ra ḓo zwi amba na nḓila ine ra ḓo zwi amba ngayo zwi ḓo kwama hani muṅwe muthu, zwi ḓo ita uri ri lange nḓila ine ra amba ngayo. Musi ri tshi amba “nga vhuthu,” zwi ḓo ita uri ri si ambe ro halifha kana u shumisa maipfi a ṱhavhaho. (Vhaef. 4:31, 32) Ri ḓo amba nga nḓila yavhuḓi na i ṱuṱuwedzaho, nṱhani ha u humbula zwithu zwi si zwavhuḓi na u amba maipfi a ṱhavhaho. Yehova o ri vhetshela tsumbo nga nḓila ye a zwi ita ngayo musi a tshi khwaṱhisa Elia musi o tshuwa. Yehova o ruma muruṅwa we a “ambela fhasi” musi a tshi amba na Elia. (1 Dzikh. 19:12) Fhedzi u sumbedza vhuthu a zwi fheleli kha zwine ra zwi amba. Ri tea u dovha ra zwi sumbedza nga zwine ra zwi ita. Kha ri vhone uri ri nga zwi ita nga nḓila-ḓe.

Musi ri tshi sumbedza vhaṅwe vhuthu nga zwine ra zwi amba na u zwi ita, ri vha ri tshi khou edzisa Yehova. (Vhaef. 4:32; 5:1, 2) Vho Lisa vhe ra amba nga havho, vho amba nga ha nḓila ye Ṱhanzi dza vha sumbedza vhuthu ngayo. Vho ri: “Musi muṱa wahashu u tshi kombetshedzwa  u pfuluwa nga u ṱavhanya he ra vha ri tshi dzula hone, vhaṅwe vhavhingani vhavhili vha re tshivhidzoni tshashu vho humbela mushumoni uri vha kone u ri thusa u paka. Nga tshenetsho tshifhinga vho vha vha sa khou ngudisa na Bivhili!” Nḓila ye Vho Lisa na muṱa wahavho vha sumbedzwa vhuthu ngayo, yo ita uri vha ṱoḓe u guda Bivhili.

Vho Anne vhe ra amba nga havho na vhone vho livhuwa nḓila ye Ṱhanzi dza vha sumbedza ngayo vhuthu. Vha ri: “Zwo vha zwi tshi nkonḓela u fhulufhela muṅwe muthu nga nṱhani ha nḓila ye nda vha ndi tshi farwa ngayo. Musi ndi tshi ṱangana na Ṱhanzi dza Yehova, ndo vha ndi sa vha fhulufheli. Ndo vha ndi tshi ḓivhudzisa uri: ‘Ndi ngani vha tshi ntakalela?’ Fhedzi ndo fhulufhela Ṱhanzi ye ya vha i tshi guda na nṋe ngauri yo vha i tshi ntsumbedza vhuthu.” Ha vha na mvelelo dzifhio? Vha ri: “Zwo ita uri ndi thome u humbulisisa nga ha zwe nda vha ndi tshi khou zwi guda.”

Nḓila ye Vho Lisa na Vho Anne vha sumbedzwa ngayo vhuthu nga vhaṅwe tshivhidzoni, zwo ita uri vha ṱoḓe u guda Bivhili nahone zwa ita uri vha thome u fhulufhela Yehova na vhathu vhawe.

Vhaṅwe zwi nga vha zwi tshi vha lelutshela u amba na vhaṅwe nga vhuthu na u ṅwethuwa musi vha tshi amba navho nga nṱhani ha nḓila ye vha aluswa ngayo kana nga nṱhani ha hune vha dzula hone. Ndi zwavhuḓi uri vhaṅwe vhathu vha ita zwenezwo nga nṱhani ha mvelele yavho kana nga nṱhani ha uri ndi zwine vha vha zwone. Musi ri tshi ita zwenezwo nga nṱhani ha mvelele yashu kana nga nṱhani ha uri ndi zwine ra vha zwone fhedzi, ri vha ri sa khou edzisa nḓila ine Mudzimu a sumbedza ngayo vhuthu.—Vhambedzani Mishumo 28:2.

Vhuthu vhune Mudzimu a vhu sumbedza vhaṅwe, vhune na riṋe ra tea u vhu edzisa, ndi tshiṅwe tsha zwi aṋwiwaho nga muya mukhethwa. (Vhagal. 5:22, 23) Nga zwenezwo, muya mukhethwa ndi wone une wa nga ri thusa uri ri sumbedze honoho vhuthu. Musi ri tshi ita nga u ralo, ri vha ri tshi khou edzisa Yehova na Yesu. Nahone ri funa vhaṅwe u fana na Yesu. Ri sumbedza vhaṅwe vhuthu nga nṱhani ha uri ri funa Yehova nahone ri funa vhaṅwe. Nga zwenezwo, vhuthu vhune ra vhu sumbedza ndi ha vhukuma nahone ndi vhune Yehova a vhu takalela.

Zwi nga leluwa u sumbedza vhuthu kha vhathu vhane ra vha ḓivha kana vhe vha ri sumbedza vhuthu. (2 Sam. 2:6) Iṅwe nḓila ine ra nga vha sumbedza ngayo vhuthu ndi nga u vha livhuwa. (Vhakol. 3:15) Fhedzi ri tea u ita mini arali ri tshi vhona u nga a ro ngo tea u sumbedza vhuthu kha muṅwe muthu?

Humbulani nga ha hezwi: Yehova o ri vhetshela tsumbo khulwane nge a sumbedza vhathu vhoṱhe vhuthu vhuhulu nahone Ipfi ḽawe ḽi ri funza zwithu zwa ndeme nga ha u sumbedza vhuthu. Maipfi ane a ri “vhuthu vhuhulu” a bvelela lunzhi kha Maṅwalo a Tshikriste a Tshigerika. Mudzimu u ri sumbedza hani vhuthu?

Yehova o sumbedza vhathu vhoṱhe vhuthu nga u vha ṋea zwine vha zwi ṱoḓa uri vha kone u tshila. (Mat. 5:45) Zwavhuḓivhuḓi, Yehova o ri sumbedza vhuthu na musi ri sa athu u mu ḓivha. (Vhaef. 2:4, 5, 8) Sa tsumbo, o ruma Murwa wawe muthihi fhedzi uri a ḓe a fele vhathu vhoṱhe. Muapostola Paulo o ri Yehova o ri ṋea tshirengululi nga nṱhani ha ‘vhuthu hawe vhuhulu.’ (Vhaef. 1:7) Zwiṅwe hafhu, Yehova u dzula a tshi ri livhisa na u ri gudisa naho ri tshi khakha. Vhulivhisi hawe na zwine a zwi amba zwi nga “vhusuṱo.” (Dot. 32:2) Yehova o no ri sumbedza vhuthu nga nḓila khulwane. A zwi konadzei uri ri mu lifhele. Nahone ri a zwi ḓivha uri arali Yehova a songo ri sumbedza vhuthu vhuhulu, ro vha ri tshi ḓo vha ri si na fhulufhelo nga ha vhumatshelo.—Vhambedzani 1 Petro 1:13.

A zwi timatimisi uri vhuthu vhune Yehova a ri sumbedza hone vhu a ri ṱuṱuwedza na u ita uri ri mu fune. Nga zwenezwo, ri tea u edzisa Yehova nga u sumbedza vhathu vhuthu ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe nṱhani ha u vhu sumbedza fhedzi vhathu vhane ra vha ḓivha kana vhe vha vhuya vha ri sumbedza vhuthu. (1 Vhathes. 5:15) Musi ri tshi sumbedza vhathu vhuthu tshifhinga tshoṱhe, ri nga mulilo nga ḓuvha ḽine ha vha hu khou rothola. Zwi ita uri ri kone u khuthadza miṱa yashu, Vhakriste nga riṋe, vhane ra shuma navho, vhane ra dzhena navho tshikolo na vhahura vhashu.

Humbulani nga ha nḓila ine vhathu muṱani waṋu kana tshivhidzoni vha nga vhuyelwa ngayo musi ni tshi vha sumbedza vhuthu nga zwine na zwi amba kana u zwi ita. Khamusi tshivhidzoni tshaṋu hu na muthu ane na nga mu thusa u ṱhogomela nnḓu yawe, ngade kana ane a nga ṱoḓa thuso nga u rengelwa zwithu mavhengeleni. Zwiṅwe hafhu, arali na ṱangana na muthu ane a khou ṱoḓa thuso tsimuni, ni nga mu thusa nga dziṅwe nḓila.

Ri nga edzisa Yehova nga u dzula ri tshi amba na u ita zwithu nga “vhuthu.”