Vhabebi vhanga vho pfuluwa Estonia nga tshifhinga tsha nndwa ya shango ya vhuvhili nahone vha ya Dzheremane he nṋe nda bebelwa hone. Musi ndo no bebiwa vho mbo ḓi ḓilugisela u pfulutshela Canada. Nnḓu yashu ya u thoma ngei Ottawa, Canada yo vha i ṱhukhu nahone ri tshi dzula na dzikhuhu. Ro vha ri tshi tou vha vhashai vha u fhedzisa fhedzi ro vha ri tshi dzula ri na makumba a u ḽa nga matsheloni.

Ḽinwe ḓuvha Ṱhanzi dza Yehova vho ḓa ha hashu vha vhalela mme anga Nzumbululo 21:3, 4. Lwonolo luṅwalo lwo kwama mme anga lwe vha thoma u tsengisa na miṱodzi. Mme anga na khotsi anga vho bvela phanḓa vha tshi guda Bivhili nahone nga murahu ha tshifhinga tshiṱuku vho mbo ḓi lugela u lovhedzwa.

Naho vhabebi vhanga vha sa tou kona luambo lwa Tshiisimane zwavhuḓi vho vha vho ḓiimisela u shumela Yehova. Naho khotsi anga vho shuma vhusiku hoṱhe nga Ḽavhuṱaṋu mushumoni wavho wa u nokisa tsimbi ya nickel ngei Sudbury, Ontario, nga Mugivhela nga matsheloni vho vha vha tshi ya tsimuni na nṋe na khaladzi anga muṱuku Sylvia. Nahone vhege iṅwe na iṅwe ro vha ri tshi guda Tshiingamo sa muṱa. Mma na baba vho ita uri ndi fune Mudzimu. Zwenezwo zwo ita uri ndi ḓiṋekedze kha Yehova nga 1956 ndi na miṅwaha ya fumi. Musi ndi tshi humbula nga ha nḓila ye vha vha vha tshi funa ngayo Yehova zwi nṱuṱuwedza uri ndi bvele phanḓa ndi tshi mu shumela.

Musi ndi tshi fhedza tshikolo ndo vha ndi songo tsha livhisesa ṱhogomelo kha u shumela Yehova. Ndo humbula uri arali nda dzhia vhuvulanḓila ndi nga si kone u ita uri muḽoro wanga wa u dalela mashango u bvelele. Ndo wana mushumo kha tshiṅwe tshiṱitshi tsha radio he nda vha ndi tshi shuma u tamba muzika wo rekhodiwaho nahone ndo vha ndi tshi u funa wonoyo mushumo. Fhedzi ndo vha ndi tshi shuma nga madekwana nga zwenezwo ndo vha ndi sa koni u ya miṱanganoni nahone ndi tshi fhedza tshifhinga na vhathu vha sa funi Mudzimu. Fhedzi luvalo lwanga lwo gudiswaho nga Bivhili lwo fhedzisela lwo nthusa uri ndi ite tshanduko.

Ndo pfulutshela Oshawa, Ontario. Musi ndi henefho ndo ṱangana na Ray Norman, khaladzi awe Lesli na vhaṅwe vhavulanḓila. Vho ita uri ndi ḓipfe ndo ṱanganedzwa. Musi ndi tshi vhona nḓila ye vha vha vho takala ngayo zwo nthusa uri ndi humbulisise nga ha zwine nda ṱoḓa u zwi ita nga vhutshilo hanga. Vho nṱuṱuwedza uri ndi thome u vulanḓila nahone nda thoma nga September 1966. Ndo vha ndo takala ndi tshi khou ḓiphiṋa nga vhutshilo. Fhedzi ho vha hu tshi khou ḓo itea zwiṅwe zwithu zwe nda vha ndi songo zwi lavhelela, zwe zwa vha zwi tshi ḓo shandula vhutshilo hanga.

Musi ndi tshi kha ḓi vha tshikoloni ndo ita khumbelo ya u ya u shuma Bethele ya ngei Toronto, Canada. Musi ndi tshi khou vulanḓila ndo rambiwa uri ndi ye u shuma Bethele lwa miṅwaha miṋa. Fhedzi nga tshenetsho tshifhinga ndo vha ndi tshi takalela Lesli nahone ndi tshi khou ofha uri arali nda ya Bethele ndo vha ndi si tsha ḓo dovha nda mu vhona. Nga murahu ha u rabela lwa tshifhinga tshilapfu zwi tshi bva mbiluni ndo fhedzisela ndo tenda u ya Bethele fhedzi zwo nṱungufhadza u fhambana na Lesli.

Musi ndi Bethele ndo shuma kha muhasho wa zwa u kuvha nahone nga murahu nda shuma sa muṅwaleli. Lesli o vha e muvulanḓila o khetheaho ngei Gatineau, Quebec. Ndo vha ndi tshi dzula ndi tshi ḓivhudzisa uri a nga vha a tshi khou ita mini na u ḓivhudzisa arali ndo dzhia phetho yo teaho. Ḽinwe ḓuvha ho itea zwiṅwe zwithu zwe zwa mmangadza. Ray khaladzi a Lesli o vhidziwa uri a ḓe Bethele. Nṋe nae ro vha ri tshi khou dzula rumuni nthihi. Zwenezwo zwo ita uri ndi vuse vhukonani hanga na Lesli. Ro vhingana nga ḓuvha ḽanga ḽa u fhedza musi ndi Bethele, nga dzi 27 February, 1971.

Nṋe na Lesli ro rumelwa ngei Quebec uri ri shume kha tshivhidzo tsha luambo lwa Tshifura. Nga murahu ha miṅwaha i si gathi ndo mangala musi ndi tshi humbelwa uri ndi shume sa mulavhelesi wa Ḽiisela ndi na miṅwaha ya 28. Ndo pfa uri ndi tshe muṱuku nahone a thi na tshenzhelo yo linganaho ya u vha mulavhelesi fhedzi maipfi a re kha Yeremia 1:7, 8 o nṱuṱuwedza. Naho zwo ralo, Lesli o vha a sa koni u eḓela zwavhuḓi ngauri o vha o no vha kha khombo dza goloi dzo vhalaho. Nga zwenezwo ro vhona zwi tshi ḓo ri konḓela u ita mushumo wa u dalela zwivhidzo. Fhedzi Lesli o ri: “Arali Yehova a ri ramba uri ri ite tshiṅwe tshithu, ri tea u lingedza u tshi ita”. Ro mbo ḓi ṱanganedza wonoyo mushumo nahone ra ḓiphiṋa ngawo lwa miṅwaha ya 17.

Musi ndi mulavhelesi wa ḽiisela ndo vha ndi tshi dzula ndo farakanea nahone ndi sa koni u fhedza tshifhinga tshinzhi na Lesli. Ndo tea u guda iṅwe ngudo. Ḽinwe ḓuvha nga Musumbuluwo nga matsheloni ro pfa bele ya muṋangoni itshi khou lila. Musi ndi tshi ya thi ngo wana muthu fhedzi ndo wana hu na bakete, labi, mitshelo, tshizi, vhurotho, waini, ngilasi na vhurifhi he ha vha vhu tshi ri: “Kha vha ye u rwiwa nga muya na mufumakadzi wavho”. Nga ḽeneḽo ḓuvha, ḓuvha ḽo vha ḽo bva ḽi tshi khou fhiselela zwavhuḓi. Fhedzi nda vhudza Lesli uri nṋe ndi nga si kone u ya ngauri ndi khou fanela u lugisela dzinyambo. O vha o ṱungufhala, fhedzi a pfesesa. Musi ndo dzula ṱafulani yanga nda thoma u rwiwa nga luvalo. Nda humbula nga ha Vhaefesa 5:25, 28. Nda humbula uri Yehova a nga vha a tshi khou shumisa dzenedzo ndimana u itela u nkhumbudza uri ndi humbulele maḓipfele a mufumakadzi wanga. Ndo rabela nga murahu nda vhudza Lesli nda ri: “Kha ri ṱuwe,” a takala. Ro ya ra ṱoḓa fhethu tsini na mulambo ra adza labi nahone ḽo vha ḽinwe ḽa maḓuvha e ra ḓiphiṋesa ri roṱhe. Ndo fhedza ndo kona na u lugisela nyambo dzanga.

Mushumo washu wa u dalela zwivhidzo wo vha u tshi takadza nahone u munzhi, ro vha ri tshi shuma u bva British Columbia u swika Newfoundland. Zwa zwino ndo vha ndi tshi vho kona u dalela mashango samusi  ndo vha ndi tshi tama u zwi ita musi ndi tshi kha ḓi vha muṱuku. Ndo humbula nga ha u ita khumbelo ya u ya tshikoloni tsha Gilead fhedzi ndo vha ndi sa ṱoḓi u ya kha ḽinwe shango. Zwo vha zwi tshi vhonala uri vharumiwa ndi vhathu vho khetheaho fhedzi ndo pfa ndi sa fanelei u vha murumiwa. Zwiṅwe hafhu, ndo vha ndi tshi ofha uri vha nga nthumela kha ḽinwe shango ngei Afurika ḽine ḽa vha na malwadze na nndwa. Ndo vha ndo ḓitakalela henefha he nda vha ndi hone.

Nga 1992, Ṱhanzi dza Yehova vho dovha vha kona u huwelela khagala kha maṅwe mashango e a vha a tshipiḓa tsha Soviet Union. Nga zwenezwo vhahashu vha ri humbela uri ri pfulutshele Estonia nahone ri shume sa vharumiwa henefho. Ro vha ri songo zwi lavhelela nga zwenezwo ra rabela nga hazwo, ra dovha ra humbula uri arali Yehova a ri ramba uri ri ite tshiṅwe tshithu, ri tea u lingedza u tshi ita. Ra tenda, nahone nda ḓivhudza uri ndi khwiṋe ngauri a ri khou ya Afurika.

Ro mbo ḓi thoma u guda luambo lwa Tshiestonia. Musi ro no fhedza miṅwedzinyana kha ḽeneḽo shango, ro humbelwa uri ri ite mushumo wa u dalela zwivhidzo. Ro vha ri tshi tea u dalela zwivhidzo zwa 46 na zwigwada ngei Estonia, Latvia na Lithuania u katela na Kaliningrad, Russia. Zwo vha zwi tshi ṱoḓea uri ri gude Tshilatvia, Tshilithuania na Tshirussia nahone zwenezwo zwo vha zwi songo leluwa. Naho zwo ralo, vhahashu vho vha vho takala ngauri ri khou lingedza u guda luambo lwavho nahone vho ri thusa. Nga 1999, ho vha na ofisi ya davhi ngei Estonia nahone nda humbelwa uri ndi shume kha komiti ya davhi na Vho Toomas Edur, Vho Lembit Reile na Vho Tommi Kauko.

Ro kona u ḓivhana na vhahashu vhanzhi vhe vha vha vho pfuluselwa Siberia. Naho vha songo farwa zwavhuḓi dzhele nahone vho fhandekanywa na miṱa yavho, vho vha vha songo sinyuwa kana u ṱoḓa u ḓilifhedzela. Vho dzula vho takala nahone vha tshi fhisea vhuḓinḓani. Tsumbo yavho yo ri gudisa uri ri konḓelele na u dzula ro takala naho ri kha vhuimo vhu konḓaho.

Musi miṅwaha i tshi khou ḓi ya nahone ri sa khou wana maḓuvha o eḓanaho a u awela, Lesli o mbo ḓi thoma u dinwa nga u neta. A ro ngo ṱavhanya ro zwi ṱhogomela uri u neta hawe hu khou itiswa nga vhulwadze vhune ha pfi fibromyalgia. Ro vha ri tshi vho humbula uri ndi khwine ri humele Canada. Musi ri tshi rambiwa uri ri ye tshikoloni tsha miraḓo ya komiti ya davhi ngei Patterson, New York, Amerika, ro vha ri sa vhoni u nga ri nga ya. Fhedzi ro rabela nga hazwo zwi tshi bva mbiluni nahone ra tenda uri ri ḓo ya. Yehova o fhaṱutshedza yeneyo phetho. Musi ri henengei tshikoloni, Lesli o kona u wana thuso ya zwa ngalafho ye a vha a tshi i ṱoḓa. Zwenezwi zwo ita uri ri kone u bvela phanḓa na mushumo washu.

Ḽiṅwe ḓuvha nga madekwana a 2008 musi ndi ngei Estonia ndo founeliwa nga vhahashu vha ofisini khulwane vha tshi khou ṱoḓa u ḓivha arali ndi tshi nga kona u ita muṅwe mushumo ngei Congo. Ndo vha ndo mangala, zwihuluhulu nga uri ndo vha ndi tshi tea u fhindula nga ḓuvha ḽi tevhelaho. U thomani a tho ngo zwi vhudza Lesli ngauri ndo vha ndi tshi zwi ḓivha uri ha nga ḓo eḓela honoho vhusiku. Fhedzi na nṋe a tho ngo eḓela ngauri ndo vha ndi tshi khou rabela nga ha zwithu zwine zwa mmbilaedzisa nga ha u ya Afurika.

Nga ḓuvha ḽi tevhelaho musi ndi tshi vhudza Lesli,  ro humbula uri: “Yehova u khou ri ramba uri ri ye Afurika. Arali ra sa lingedza, ri ḓo zwi ḓivha hani uri a ri hu funi?” Nga murahu ha u fhedza miṅwaha ya 16 ri Estonia, ro ya Kinshasa, Congo. Ofisi ya davhi ya henefho yo vha i na ngade yavhuḓi nahone hu fhethu ho dzikaho. Tshiṅwe tsha zwithu zwa u thoma tshe Lesli a tshi pakulula kamarani yashu, ho vha hu khadi ye ra i wana musi ri tshi pfuluwa Canada. Yo vha yo ṅwalwa maipfi ane a ri: “Ni takale huṅwe na huṅwe hune na ya.” Musi ro no vhona vhahashu, u fara pfunzo dza Bivhili na u vhona uri zwi hani u vha vharumiwa, dakalo ḽashu ḽo engedzea. Nga u ya ha tshifhinga ro vha na ndugelo ya u dalela madavhi a 13 kha mashango a re Afurika. Zwenezwi zwo ita uri ri kone u ṱangana na vhahashu vho fhambanaho na uri ri vhone uri vhahashu ndi vhathu vhavhuḓi. Ndo vha ndi si tsha ofha u vha Afurika nahone ro livhuwa Yehova nge a ri isa hone.

Musi ri ngei Congo, ro ṋewa zwiḽiwa zwinzhi zwi ngaho zwikhokhonono zwe nda vha ndi tshi vhona u nga ri nga si kone u zwi ḽa. Fhedzi musi ri tshi vhona vhahashu vha tshi khou ḓiphiṋa ngazwo, ro zwi thetshela nahone ra zwi takalela.

Ro ya kha tshipiḓa tsha vhubvaḓuvha ha ḽeneḽi shango u itela u ṱuṱuwedza vhahashu na u vha ṋea zwithu zwe vha vha vha tshi zwi ṱoḓa. Henefha fhethu ho vha hu na vhathu vhe vha vha vha tshi khou ṱhasela mivhundu vha tshi huvhadza vhafumakadzi na vhana. Vhunzhi ha vhenevha vhahashu vho vha vha si na thundu nnzhi. Naho zwo ralo, fhulufhelo ḽavho kha mvuwo ḽo vha ḽo khwaṱha, vha tshi funa Yehova nahone vha tshi fhulufhedzea kha ndangulo yawe. Zwenezwi zwo ri ṱuṱuwedza vhukuma. Tsumbo yavho yo ita uri ri humbule nga ha uri ndi ngani ri tshi khou shumela Yehova nahone yo khwaṱhisa lutendo lwashu khae. Vhaṅwe vhahashu vho vha vho xelelwa nga mahaya avho na zwiḽiwa zwe vha vha vho zwi lima masimuni avho. Zwenezwo zwo nkhumbudza uri ri nga xelelwa nga thundu dzashu nga u bonya ha iṱo, na uri tshithu tsha ndemesa ndi vhushaka hashu na Yehova. Vhahashu a vho ngo vhuya vha gungula naho vha tshi khou sedzana na honoho vhuleme. Mavhonele avho o ri ṱuṱuwedza uri ri sedzane na thaidzo dzashu na vhuleme ha zwa mutakalo nga tshivhindi.

Ho dovha ha itea zwiṅwe zwithu zwe ra vha ri songo zwi lavhelela. Ro humbelwa uri ri pfulutshele davhini ḽa Hong Kong. Ro vha ri songo vhuya ra zwi humbula uri ri nga dzula Asia. Fhedzi ro tenda ngauri ro vha ro no  vhona nḓila ine Yehova a ri thusa ngayo kha mushumo muṅwe na muṅwe. Nga 2013, ro tsengisa miṱodzi musi ri tshi khou onesa khonani dzashu na zwithu zwoṱhe zwavhuḓi zwi re Afurika, ri sa ḓivhi uri shango ḽine ra khou ya khaḽo ḽo ri farela mini.

U pfulutshela Hong Kong zwo ḓisa tshanduko khulwane ngauri ho vha hu fhethu ho ḓalaho vhathu vha bvaho shangoni ḽoṱhe. Luambo lwa Tshichina lwo vha lu tshi konḓa nahone zwo ri konḓela u lu guda. Fhedzi vhahashu vho ri ṱanganedza zwavhuḓi nahone ro ḓiphiṋa nga zwiḽiwa zwa henefho. Mushumo wo vha u tshi khou engedzea nga u ṱavhanya na mitengo ya zwifhaṱo yo vha i tshi khou gonya nga u ṱavhanya. Nga zwenezwo, Tshigwada tshi Langaho tsha ita phetho ya uri hu rengiswe vhunzhi ha zwifhaṱo zwa davhi. Nga murahunyana ha zwenezwo nga 2015, ro pfulutshela Korea Tshipembe nahone ri kha ḓi shuma hone na zwino. Ro tea u guda luṅwe luambo lu konḓaho nahone na zwino a ri athu tou kona u lu amba zwavhuḓi. Fhedzi vhahashu vha a ri ṱuṱuwedza nga u ri vhudza uri ri khou ita mvelaphanḓa kha u amba nga luambo lwa Tshikorea.

U ita khonani ntswa a zwo ngo leluwa, fhedzi ro wanulusa uri arali ha vha riṋe vhane ra thoma u ramba vhahashu uri vha ḓe vha ri dalele,ri nga ṱavhanya ra vha ḓivha khwiṋe. Ro zwi vhona uri vhahashu vha a fana nga nḓila nnzhi na uri Yehova o ri sika nga nḓila ine zwa konadzea uri ri kone u funa vhahashu vhanzhi-vhanzhi.​—2 Vhakor. 6:11.

Ro zwi vhona uri ndi zwa ndeme u dzhia vhathu nga nḓila ine Yehova a vha dzhia ngayo na u vhona vhuṱanzi ha uri Yehova u a ri funa na uri u khou ri livhisa. Musi ri tshi pfa ro kulea nungo kana ri tshi khou ḓivhudzisa arali vhahashu vha tshi ri funa, ro vha ri tshi dovha ra vhala garaṱa kana marifhi e vhahashu vha ri ṅwalela one. Yehova o fhindula thabelo dzashu, a ri khwaṱhisedza uri u a ri funa na uri ṋea nungo dza u bvela phanḓa ri tshi mu shumela.

Musi miṅwaha i tshi khou ḓi ya, nṋe na Lesli ro zwi vhona uri ndi zwa ndeme uri ri fhedze tshifhinga ri vhavhili hu sa londwi nḓila ye ra farekanea ngayo. Nahone ro zwi vhona uri ndi zwa ndeme uri musi ri tshi khakha ri ite ri tshi sea, zwihuluhulu musi ri tshi khou guda luambo luswa. Vhusiku vhuṅwe na vhuṅwe ri lingedza u humbula nga ha tshithu tshe ra ḓiphiṋa ngatsho tshine ra nga tshi livhuwa kha Yehova.

Ndo vha ndi sa vhoni u nga ndi nga kona u vha murumiwa kana u dzula kha maṅwe mashango. Naho zwo ralo, ndo ḓiphiṋa nga u guda uri a hu na tshi sa konadzei arali Yehova a tshi khou u tikedza. Ndi humbula maipfi a muporofita Yeremia ane a ri: “Wo mphura, Iwe Yehova.” (Yer. 20:7) Yehova o ri mangadza na u ri fhaṱutshedza nga nḓila nnzhi, u katela na u ita uri muḽoro wanga wa u dalela mashango nga bufho u bvelele. Ro dalela mashango manzhi, u fhira na e nda vha ndi tshi tama u a dalela musi ndi tshi kha ḓi vha muṱuku. Ro dalela madavhi kha madzhango maṱanu. Ndi livhuwa nḓila ye Lesli a ntikedza ngayo kha yeneyi mishumo yoṱhe.

Ri dzula ri tshi humbula uri zwoṱhe zwine ra zwi ita, ri zwi itiswa ngauri ri funa Yehova. Zwithu zwavhuḓi zwine ra ḓiphiṋa ngazwo, zwi ri sumbedza nḓila ine ra ḓo ḓiphiṋa ngayo nga vhutshilo vhu sa fheli musi Yehova a tshi ‘putulula tshanḓa tshawe a fusha lutamo lwa tshiṅwe na tshiṅwe tshi tshilaho.’​—Ps. 145:16.