1, 2. (a) Ṱalutshedzani uri ndi ngani u lovhedzwa hu vhukando ha ndeme vhukuma. (b) Muthu u fanela u vha na vhungoho vhufhio musi a sa athu u lovhedzwa, nahone ndi ngani?

NAA ni muswa ane a ṱoḓa u lovhedzwa? Arali zwo ralo, yeneyi ndi ndugelo khulwane vhukuma ine na nga vha nayo. Samusi zwo ambiwa kha thero yo fhiraho, ndovhedzo ndi phetho ya ndeme vhukuma. I sumbedza vhaṅwe uri no ḓiṋekedzela kha Yehova, zwine zwa amba uri no mu fulufhedzisa u mu shumela lwa tshoṱhe na uri u ita zwine a zwi funa ndi tshithu tsha ndeme vhukuma vhutshiloni haṋu. Ngauri ḽeneḽi ndi fulufhedziso ḽa ndeme kha Mudzimu, ni fanela u lovhedzwa musi no no vhibva, ni na lutamo lwa u ita nga u ralo na u pfesesa zwine u ḓiṋekedzela kha Mudzimu zwa amba zwone.

² Naho zwo ralo, khamusi ni vhona u nga a no ngo lugela u lovhedzwa. Kana khamusi ni vhona u nga no lugela u lovhedzwa, fhedzi vhabebi vhaṋu vha humbula uri ni fanela u imanyana u swikela ni tshi aluwa na u vha na tshenzhelo nnzhi vhutshiloni. Ni fanela u ita mini? Ni songo kulea nungo. Nṱhani  hazwo, shumisani tshenetshi tshifhinga u ita mvelaphanḓa u itela uri hu si kale ni kone u fanelea u lovhedzwa. Ni na zwenezwo muhumbuloni, ni nga vhea zwipikwa kha masia mararu o fhamba-fhambanaho: (1) zwine na zwi tenda, (2) zwine na zwi ita, na (3) u livhuha.

3, 4. Vhaswa vha nga guda mini kha tsumbo ya Timotheo?

³ Humbulani nga ha nḓila ine na nga fhindula ngayo mbudziso dzi tevhelaho: Ndi ngani ndi tshi tenda uri Mudzimu u hone? Ndi ngani ndi na vhungoho ha uri Bivhili i bva ha Mudzimu? Ndi ngani ndi tshi thetshelesa ndaela dza Mudzimu nṱhani ha u edzisa zwilinganyo zwa shango zwa vhuḓifari? Dzenedzo mbudziso dzi nga ni thusa u tevhela nyeletshedzo ya Paulo: “Ni kone u ṱalukanya zwine Mudzimu a zwi funa, zwine zwa vha zwavhuḓi, zwo fhelelaho na zwine zwa mu takadza.” (Vharoma 12:2) Ndi ngani ni tshi fanela u ita zwenezwo?

⁴ Tsumbo ya Timotheo i nga ni thusa. O vha a tshi ḓivha zwavhuḓi Maṅwalo ngauri mme awe na makhulu wawe vho mu funza zwi tshi bva Maṅwaloni. Naho zwo ralo, Paulo o vhudza Timotheo uri: “Bvela phanḓa kha zwithu zwe wa zwi guda na zwe wa ṱuṱuwedzelwa uri u zwi tende.” (2 Timotheo 3:14, 15) Ipfi “ṱuṱuwedzelwa” ḽi amba “u vha na vhungoho na u vha na khwaṱhisedzo ya zwiṅwe zwithu.” Nga zwenezwo, Timotheo o vha a tshi fanela u vha na vhungoho ha uri ngoho i nga wanala Maṅwaloni. O i ṱanganedza, hu si nga nṱhani ha uri mme awe na makhulu wawe vho mu vhudza uri a ite nga u ralo, fhedzi ngauri o livhisa ṱhogomelo kha zwe a zwi guda nahone a ṱuṱuwedzea.—Vhalani Vharoma 12:1.

5, 6. Ndi ngani zwi zwa ndeme kha inwi u guda u shumisa “maanḓa aṋu a u humbula” musi ni tshee muṱuku?

⁵ Hu pfi mini nga inwi? Khamusi ndi kale ni tshi ḓivha ngoho. Arali zwo ralo, itani uri zwi vhe tshipikwa tshaṋu u humbula nga ha zwiitisi zwa lutendo lwaṋu. Zwenezwo zwi ḓo ni thusa u khwaṱhisa lutendo lwaṋu na u iledza u ita phetho dzo khakheaho nga nṱhani ha mutsiko wa thangana dza murole, mahumbulele a shango kana maḓipfele aṋu.

⁶ Arali na guda u shumisa “maanḓa aṋu a u humbula” musi ni tshee muswa, ni ḓo kona u fhindula mbudziso dza thangana dzaṋu dza murole dzi ngaho: ‘Ni zwi ḓivha hani zwa vhukuma uri Mudzimu u hone? Arali Mudzimu a tshi ri funa, ndi ngani a tshi tendela zwithu zwivhi zwi tshi itea? Ni zwi ḓivha hani uri ndi kale Mudzimu e hone?’ Musi no ḓilugisela, mbudziso dzo raloho dzi nga si ite uri ni timatime, fhedzi dzi ḓo ni ṱuṱuwedza u guda Bivhili nga ho engedzeaho.

7-9. Ṱalusani nḓila ine mutevhe wa ngudo “What Does the Bible Really Teach?” u re kha inthanethe wa nga ni thusa ngayo u khwaṱhisa zwine na zwi tenda.

⁷ Pfunzo ya muthu nga eṱhe i nga ni thusa u fhindula mbudziso, u kunda u timatima na u khwaṱhisa zwine na zwi tenda.  (Mishumo 17:11) Ri na khandiso dzo vhalaho dzine dza nga ni thusa u ita zwenezwo. Vhanzhi vho wana zwi tshi thusa u guda bugwana The Origin of Life—Five Questions Worth Asking na bugu Is There a Creator Who Cares About You? Zwiṅwe hafhu, vhaswa vhanzhi vho ḓiphina na u vhuyelwa nga mutevhe “What Does the Bible Really Teach?” une wa wanala kha jw.org. Ni nga u wana kha tshiṱoho BIBLE TEACHINGS. Ngudo iṅwe na iṅwe ya wonoyo mutevhe yo itelwa u ni thusa u khwaṱhisa zwine na zwi tenda nga ha thero ya Bivhili.

⁸ Ni mugudi wa Bivhili, nga zwenezwo, ni nga vha ni tshi vho ḓivha phindulo dza dziṅwe dza mbudziso dza dzenedzo ngudo. Fhedzi naa ni na vhungoho ha phindulo dzaṋu? Yeneyo ngudo i ḓo ni thusa uri ni humbule nga vhuronwane nga ha maṅwalo o fhamba-fhambanaho na u ni ṱuṱuwedza u ṅwala fhasi zwiitisi zwa lutendo lwaṋu. Zwenezwo zwi ḓo ni thusa u kona u ṱalutshedza vhaṅwe nga ha lutendo lwaṋu. Arali ni tshi nga kona u shumisa mutevhe wa “What Does the Bible Really Teach?” kha inthanethe, ni nga u shumisa kha pfunzo yaṋu ya muthu nga eṱhe u itela u ni thusa u khwaṱhisa zwine na zwi tenda.

⁹ Ni fanela u ṱalukanya ngoho nga inwi muṋe. Zwenezwo zwi ḓo ni thusa uri ni lugele u lovhedzwa. Muṅwe muswa wa tshisadzini o ri: “Musi ndi sa athu u dzhia phetho ya u lovhedzwa, ndo guda Bivhili nahone nda ṱhogomela uri hovhu ndi vhurabeli ha ngoho. Nahone ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe ndi vha na vhungoho nga ho engedzeaho.”

10. Ndi ngani zwi zwa ndeme u lavhelela uri Mukriste o lovhedzwaho u ḓo ita zwithu zwi tshimbidzanaho na lutendo lwawe?

¹⁰ Bivhili i ri: “Lutendo nga lwoṱhe lu si na mishumo lwo fa.” (Yakobo 2:17) Arali ni tshi tenda nga ho khwaṱhaho, ni ḓo zwi sumbedza nga zwine na zwi ita. Ni ḓo ita zwine Bivhili ya zwi vhidza “mishumo mikhethwa ya vhuḓifari na . . . mishumo  ya u ḓikumedza kha Mudzimu.”—Vhalani 2 Petro 3:11.

11. Ṱalutshedzani zwine mubulo une wa ri “mishumo mikhethwa ya vhuḓifari” wa amba zwone.

¹¹ “Mishumo mikhethwa ya vhuḓifari” ndi mini? Arali zwine na zwi ita zwi zwikhethwa, vhuḓifari haṋu ho kuna. Sa tsumbo, humbulani nga ha miṅwedzi ya rathi yo fhiraho. Musi ni tshi lingea u ita zwithu zwo khakheaho, naa no humbula nga vhuronwane nga ha zwo lugaho na zwi songo lugaho? (Vhaheberu 5:14) Naa ni a humbula nga ha zwifhinga zwe na kunda mulingo kana mutsiko wa thangana ya murole? Naa ni tsumbo yavhuḓi kha vhaṅwe tshikoloni? Naa ni dzula ni tshi fulufhedzea kha Yehova kana ni lingedza u fana na vhane na dzhena navho kilasini uri vha si ni kolele? (1 Petro 4:3, 4) Ndi ngoho uri a ro ngo fhelela. Nga zwiṅwe zwifhinga, na vhe vha shumela Yehova lwa miṅwaha minzhi vha nga shona nahone vha wana zwi tshi konḓa u huwelela kha vhaṅwe. Fhedzi muthu o ḓiṋekedzelaho kha Mudzimu u ḓo ḓirwa khana nga u vha muṅwe wa Ṱhanzi dza Yehova nahone u sumbedza zwenezwi nga u ḓifara zwavhuḓi.

12. “Mishumo ya u ḓikumedza kha Mudzimu” ndi ifhio, nahone ni fanela u i dzhia hani?

¹² “Mishumo ya u ḓikumedza kha Mudzimu” ndi mini? I katela mishumo yaṋu tshivhidzoni, i ngaho u ya miṱanganoni na u huwelela. Fhedzi i dovha ya katela mishumo ine vhaṅwe vha si i vhone, i ngaho u rabela Yehova tshiphirini na pfunzo yaṋu ya muthu nga eṱhe. Muthu o ṋekedzelaho vhutshilo hawe kha Yehova a nga si humbule uri yeneyi mishumo ndi muhwalo. U ḓo ḓipfa u fana na Khosi Davida, we a ri: “Zwi ntakadzaho ndi u ita zwiné Iwe Mudzimu wanga wa zwi funa; mulayo wau u mbiluni yanga.”—Psalme ya 40:8.

13, 14. Ndi ndugiselelo ifhio ine ya nga ni thusa u ita “mishumo ya u ḓikumedza kha Mudzimu,” nahone vhaṅwe vhaswa vho vhuyelwa hani nga yeneyi ndugiselelo?

¹³ U itela u ni thusa u ḓivhetshela zwipikwa, ri na siaṱari ḽa u ṅwalela mbuno kha masiaṱari 308 na 309 a bugu Mbudziso Dzine Vhaswa Vha Dzi Vhudzisa—Phindulo Dzi Shumaho, Volumu 2. Kha eneo masiaṱari, ni nga ṅwala fhasi phindulo dza mbudziso dzi ngaho: “Ndi zwithu zwifhio zwine na zwi rabelela nga ho livhaho nahone thabelo dzaṋu dzi sumbedza hani uri ni funa Yehova?” “Ndi mini zwine na zwi katela kha pfunzo yaṋu ya muthu nga eṱhe?” “Naa ni a ya vhuḓinḓani naho vhabebi vhaṋu vha sa khou ya?” Eneo masiaṱari a dovha a vha na gake ḽa uri ni kone u ṅwala zwipikwa zwiṅwe na zwiṅwe zwine na ṱoḓa u ḓivhetshela zwone malugana na thabelo dzaṋu, pfunzo ya muthu nga eṱhe na u huwelela.

¹⁴ Vhaswa vhanzhi vhane vha humbula nga ha u lovhedzwa vho ṱhogomela uri eneo masiaṱari ndi tshishumiswa tsha ndeme. Muṅwe muswa wa tshisadzini ane a pfi Tilda, o ri: “Ndo shumisa siaṱari ḽa mbuno u itela u ḓivhetshela zwipikwa. Ndo swikelela zwenezwo zwipikwa nga tshithihi nga tshithihi nahone ndo vha ndo lugela u lovhedzwa nga murahu ha ṅwaha.” Muṅwe muswa ane a pfi Patrick o bvelela nga nḓila  i fanaho. O ri: “Ndo vha ndi tshi vho ḓivha uri zwipikwa zwanga ndi zwifhio, fhedzi u zwi ṅwala fhasi zwo ita uri ndi shume vhukuma u itela u zwi swikelela.”

15. Ṱalutshedzani uri ndi ngani u ḓiṋekedzela zwi tshi fanela u vha phetho ya muthu nga eṱhe.

¹⁵ Iṅwe ya mbudziso dzine dza vha kha siaṱari ḽa mbuno ndi: “Naa ni ḓo shumela Yehova naho vhabebi vhaṋu na khonani dzaṋu vha litsha u mu shumela?” Musi ni tshi ṋekedzela vhutshilo haṋu kha Yehova nahone na lovhedzwa, ni ḓo vha na vhushaka ha tsini nae. Nga zwenezwo, zwine na zwi itela Yehova, a zwo ngo fanela u ḓitika nga vhabebi vhaṋu kana muṅwe muthu. Mishumo mikhethwa ya vhuḓifari na mishumo ya u ḓikumedza kha Mudzimu i sumbedza uri ni a tenda uri no wana ngoho nahone ni ṱoḓa u tevhedza zwilinganyo zwa Mudzimu. Hu si kale ni ḓo fanelea u lovhedzwa.

16, 17. (a) Ndi mini zwine zwa fanela u ṱuṱuwedza muthu uri a vhe Mukriste? (b) U dzhiela nṱha tshirengululi zwi nga sumbedzwa hani?

¹⁶ Ḽiṅwe ḓuvha, muṅwe munna we a vha a tshi ḓivha zwavhuḓi Mulayo wa Mushe, o vhudzisa Yesu uri: “Mulayo muhulwanesa kha yoṱhe ndi ufhio?” Yesu o fhindula a ri: “U tea u funa Yehova Mudzimu wau  nga mbilu yau yoṱhe na nga zwoṱhe zwine wa vha zwone na nga muhumbulo wau woṱhe.” (Mateo 22:35-37) Yesu o ṱalutshedza uri u funa Yehova zwi fanela u vha tshiitisi tshine tsha ita uri muthu a lovhedzwe na u vha Mukriste. Iṅwe nḓila ya u khwaṱhisa u funa haṋu Yehova ndi u humbula nga ho dzikaho nga ha tshirengululi tshine tsha vha tshifhiwa tshihulwane tsha Mudzimu kha vhathu. (Vhalani 2 Vhakorinta 5:14, 15; 1 Yohane 4:9, 19.) Musi ni tshi ita nga u ralo, ni ḓo ṱoḓa u livhuha tshenetshi tshifhiwa tshavhuḓi.

¹⁷ U livhuha haṋu tshirengululi zwi nga ṱalutshedzwa nga heyi nḓila: Edzani u humbula ni tshi khou nwela khothe nahone muṅwe muthu a ni tshidza. Naa ni ḓo ya hayani, na ambara zwiṅwe zwiambaro nahone na hangwa nga ha zwe onoyo muthu a ni itela zwone? Hai! Ni ḓo dzula ni tshi livhuha muthu we a tshidza vhutshilo haṋu! Nga nḓila i fanaho, ri ḓo livhuha vhukuma tshirengululi tsha Yehova na Yesu. Ri vha koloda vhutshilo hashu! Vho ri vhofholola kha tshivhi na lufu. Nga nṱhani ha uri vha a ri funa, zwino ri na fulufhelo ḽa u tshila lwa tshoṱhe Paradisoni kha ḽifhasi!

18, 19. (a) Ndi ngani ni songo fanela u ofha u vha wa Yehova? (b) U shumela Yehova zwi ita hani uri vhutshilo haṋu vhu vhe khwine?

¹⁸ Naa ni a livhuha zwe Yehova a ni itela zwone? Arali zwo ralo, u ḓiṋekedzela na u lovhedzwa ndi zwithu zwo teaho zwine na fanela u zwi ita. Musi ni tshi ḓiṋekedzela ni vha ni tshi khou fulufhedzisa Mudzimu uri ni ḓo ita zwine a zwi funa lwa tshoṱhe. Naa ni fanela u ofha u ita ḽeneḽo fulufhedziso? Hai! Yehova u ṱoḓa zwa khwine kha inwi nahone u lambedza vhane vha ita zwine a zwi funa. (Vhaheberu 11:6) Musi ni tshi ṋekedzela vhutshilo haṋu kha Mudzimu na u lovhedzwa, vhutshilo haṋu vhu ḓo vha khwine! Wahashu wa tshinnani ane a vha na miṅwaha ya 24 we a lovhedzwa a sa athu u vha miṅwahani ya vhufumi, o ri, “Ndo vha ndi tshi ḓo vha ndo pfesesa nga ho dzikaho arali ndi vhe ndo lovhedzwa ndi muhulwane, fhedzi u dzhia phetho ya u ḓiṋekedzela kha Yehova zwo ntsireledza kha zwithu zwa shango.”

¹⁹ Yehova u ṱoḓa zwa khwine kha inwi. Naho zwo ralo, Sathane u na tseḓa nahone ha na ndavha na inwi. Ni nga si wane zwivhuya khae arali na mu tevhela. A nga ni ṋea hani zwithu zwine a si vhe nazwo? Ha na mafhungo maḓifha nahone ha fulufhedzisi tshithu na tshithihi. A nga ni ṋea vhumatshelo vhu si havhuḓi fhedzi, ngauri ndi hone vhumatshelo vhune a vha naho!—Nzumbululo 20:10.

20. Muswa a nga ita mini u itela uri a fanelee u ḓiṋekedzela na u lovhedzwa? (Dovhani ni sedze bogisi “U Itela U Ni Thusa U Ita Bvela Phanḓa.”)

²⁰ U ṋekedzela vhutshilo haṋu kha Yehova ndi phetho yavhuḓi ine na nga i ita. Naa no lugela u ita zwenezwo? Arali zwo ralo, ni songo ofha u ita ḽeneḽo fulufhedziso. Fhedzi arali ni tshi vhona u nga a ni athu u lugela, shumisani nyeletshedzo ine ya vha kha ino thero u itela u bvela phanḓa ni tshi ita mvelaphanḓa. Paulo o vhudza vhahashu vha Vhafilipi uri vha bvele phanḓa vha tshi ita mvelaphanḓa. (Vhafilipi 3:16) Arali na tevhela yeneyo nyeletshedzo, hu si kale ni ḓo ṱoḓa u ṋekedzela vhutshilo haṋu kha Yehova nahone na lovhedzwa.