1, 2. (a) Vhaṅwe vhabebi vha Vhakriste vha ḓipfa hani musi ṅwana wavho a tshi ṱoḓa u lovhedzwa? (b) Ndi ngani vhane vha khou ya u lovhedzwa vha tshi vhudziswa arali vho ḓiṋekedzela kha Yehova? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

VHABEBI vha muṅwe ṅwananyana ane ra ḓo mu vhidza Maria, vho vha vho mu lavhelesa musi o ima na vhaṅwe vhe a vha a tshi khou ḓo lovhedzwa navho. O fhindula nga ipfi ḽi pfalaho mbudziso mbili dze dza vhudziswa nga tshiambi. Nga murahu ha zwenezwo a lovhedzwa.

² Vhabebi vha Maria vho ḓirwa khana nga phetho ye ṅwananyana wavho a i dzhia ya u ḓiṋekedzela kha Yehova na u lovhedzwa. Fhedzi musi a sa athu u lovhedzwa, mme awe vho vha vha tshi khou vhilaedziswa nga phetho yawe. Vho ḓivhudzisa uri: ‘Naa Maria u kha ḓi vha muṱuku uri a lovhedzwe? Naa u a pfesesa uri phetho ye a i dzhia ndi ya ndeme lungafhani? Naa zwi ḓo vha khwine uri a thome a aluwe a sa athu u lovhedzwa?’ Dzenedzi ndi mbudziso dzine vhabebi vhanzhi vha ḓivhudzisa dzone musi ṅwana wavho a tshi vha vhudza uri u ṱoḓa u lovhedzwa. (Muh. 5:4) Naho zwo ralo, ndi zwa ndeme vhukuma uri Mukriste a dzhie vhukando ha u ḓiṋekedzela na u  lovhedzwa.—Sedzani bogisi, “ Naa No Ḓiṋekedzela Kha Yehova?”

3, 4. (a) Muapostola Petro o sumbedza hani nḓila ine u lovhedzwa zwa vha zwa ndeme ngayo? (b) Ndi ngani u lovhedzwa zwi tshi nga fanyiswa na u fhaṱwa ha gungwa misini ya Noaxe?

³ Muapostola Petro o fanyisa ndovhedzo na gungwa ḽe ḽa fhaṱwa nga Noaxe, o ri: “Ndovhedzo, ine ya fanyisela zwenezwo, i khou dovha ya tshidza na inwi.” (Vhalani 1 Petro 3:20, 21.) Gugwa ḽi sumbedza vhuṱanzi vhu vhonalaho ha uri Noaxe o vha o ḓiṋekedzela u ita zwine Mudzimu a zwi funa. Noaxe o ita nga u fulufhedzea mushumo we Yehova a mu ṋea wone. Lutendo lwe Noaxe a vha e nalwo, lwo ita uri ene na muṱa wawe vha tshidzwe nga tshifhinga tsha Maḓi Mahulu. Zwe Petro a zwi amba zwi ri gudisa mini?

⁴ Samusi gungwa ḽo sumbedza vhuṱanzi ha uri Noaxe o vha e na lutendo, u lovhedzwa khagala zwi sumbedza vhuṱanzi vhu vhonalaho. Zwi sumbedza vhuṱanzi ha mini? Zwi sumbedza vhuṱanzi ha uri mufunziwa wa Mukriste o ḓiṋekedzela kha Yehova ngauri u na lutendo kha tshiṱhavhelo tsha Kristo na u vuswa hawe. U fana na Noaxe, vhafunziwa vho ḓiṋekedzelaho vha bvela phanḓa na u ita mushumo we Mudzimu a vha ṋea wone. Samusi Noaxe o tshidzwa tshifhingani tsha Maḓi Mahulu, vhathu vha fulufhedzeaho vhe vha lovhedzwa vha ḓo tshidzwa musi ḽino shango ḽivhi ḽi tshi fheliswa. (Marko 13:10; Nzumb. 7:9, 10) Zwenezwi zwi ita uri u ḓiṋekedzela na u lovhedzwa zwi vhe zwa ndeme vhukuma. Arali muthu a lenga u dzhia vhukando ha u lovhedzwa nga nṱhani ha zwiitisi zwi sa pfali, zwi nga ita uri a sa wane vhutshilo vhu sa fheli.

5. Ri ḓo ṱolisisa mini kha ino thero?

⁵ Samusi zwino ri tshi vho ḓivha nḓila ine u lovhedzwa zwa vha zwa ndeme ngayo, ri fanela u ḓivha phindulo dza mbudziso tharu. Bivhili i ri mini nga ha u lovhedzwa? Ndi maga afhio ane  muthu a fanela u a dzhia musi a sa athu u lovhedzwa? Ndi ngani Mukriste a tshi fanela u dzula a tshi humbula nga ha nḓila ine ndovhedzo ya vha ya ndeme ngayo musi a tshi khou gudisa ṅwana wawe kana vhaṅwe vhane a guda navho Bivhili?

6, 7. (a) Ṱalutshedzani zwine ndovhedzo ya Yohane ya amba zwone. (b) Ndi ifhio ndovhedzo yo khetheaho ye ya itwa nga Yohane?

⁶ Ndovhedzo ya u thoma ye ha ambiwa nga hayo Bivhilini ndi ye ya itwa nga Yohane Mulovhedzi. (Mat. 3:1-6) Vhe vha lovhedzwa nga Yohane, vho vha vha tshi khou sumbedza khagala uri vho rembuluwa kha zwivhi zwavho zwa u sa thetshelesa Mulayo wa Mushe. Naho zwo ralo, ndovhedzo ya ndeme na i swayeaho ye Yohane mulovhedzi a i ita, yo vha i sa tshimbidzani na u rembuluwa. Yohane o vha na ndugelo yo khetheaho vhukuma ya u lovhedza Yesu Murwa wa Mudzimu o fhelelaho. (Mat. 3:13-17) Yesu o vha a si na tshivhi, nga zwenezwo, zwo vha zwi sa ṱoḓei uri a rembuluwe. (1 Pet. 2:22) U lovhedzwa hawe ho vha hu tshi sumbedza uri o ḓiimisela u ita zwine Mudzimu a zwi funa.—Vhaheb. 10:7.

⁷ Musi Yesu a tshee kha ḽifhasi, vhafunziwa vhawe vho vha vha tshi lovhedza. (Yoh. 3:22; 4:1, 2) U fana na ndovhedzo dze dza itwa nga Yohane, dzenedzi ndovhedzo dzo vha dzi tshi khou sumbedza uri vhathu vho rembuluwa kha zwivhi zwavho zwa u sa thetshelesa Mulayo wa Mushe. Naho zwo ralo, nga murahu ha lufu na mvuwo ya Yesu, vhe vha vha vha tshi ṱoḓa u mu tevhela vho vha vha tshi fanela uri vha lovhedzwe vhe na tshiitisi tshi sa fani na tsha vhe vha lovhedzwa misini ya Yohane.

8. (a) Ndi ndaela ifhio ye Yesu a i vhudza vhatevheli vhawe musi o no vuswa vhafuni? (b) Ṱalutshedzani uri u lovhedzwa ndi zwa ndeme lungafhani kha Mukriste.

⁸ Musi Yesu a tshi vuswa nga 33 C.E., o ḓivhonadza kha vhathu vha fhiraho 500, khamusi hu tshi katelwa na vhana. Khamusi hu nga vha hu kha tshenetsho tshiitea he a amba uri: “Nga zwenezwo, iyani ni ite vhathu vha tshaka dzoṱhe vhafunziwa, ni vha lovhedze dzinani ḽa Khotsi na ḽa Murwa na ḽa muya mukhethwa, ni vha funze u tevhedza zwoṱhe zwe nda ni laya.” (Mat. 28:19, 20; 1 Vhakor. 15:6) Zwi vhonala u nga vhunzhi ha vhatevheli vha Yesu vho vha vhe hone musi a tshi khou ṋea ndaela ya u ita vhafunziwa. Yesu o amba uri vhane vha ṱoḓa u vha vhafunziwa vhawe kana u hwala dzhogo yawe, vha fanela u lovhedzwa. (Mat. 11:29, 30) Muthu ane a ṱoḓa u shumela Mudzimu nga nḓila ine a i ṱanganedza, u fanela u tenda uri Yehova u shumisa Yesu u khunyeledza zwine a zwi funa. Musi o no ita nga u ralo, a nga lovhedzwa. Yeneyi ndi ndovhedzo ine Mudzimu a i ṱanganedza. Zwe zwa ṅwalwa Bivhilini zwi ṋea vhuṱanzi ha uri vhafunziwa vhaswa vha Kristo vha ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha, vho vha vha tshi pfesesa uri u lovhedzwa ndi zwa ndeme. Nahone a vho ngo lenga u lovhedzwa nga nṱhani ha zwiitisi zwi sa pfali.—Mish. 2:41; 9:18; 16:14, 15, 32, 33.

9, 10. Ri nga guda mini kha ndovhedzo ya munna wa Muetiopia na ya muapostola Paulo?

⁹ Vhalani Mishumo 8:35, 36. Ṱhogomelani tsumbo ya muṅwe munna wa Muetiopia we a vha tshi khou vhuyelela hayani a tshi bva Yerusalema u rabela. Muruṅwa wa Yehova o ṱuṱuwedza Filipo uri a ambe na onoyo munna wa Muetiopia na u “mu ḓivhadza mafhungo maḓifha nga ha Yesu.” Munna wa Muetiopia o aravha hani? Zwe a zwi ita zwo sumbedza khagala uri u a takalela ngoho ye a i guda. Nga zwenezwo, o lovhedzwa nga u ṱavhanya nga nṱhani ha uri o vha a tshi ṱoḓa u ita zwithu u tendelana na zwine Yehova a zwi funa.

¹⁰ Tsumbo ya vhuvhili ndi ya munna wa Muyuda we a vha a tshi tovhola Vhakriste. O bebwa kha lushaka lwe lwa vha lwo ḓiṋekedzela kha  Mudzimu. Naho zwo ralo, Vhayuda vho xelelwa nga vhushaka havho ho khetheaho na Yehova. Onoyo munna o vha a tshi fhisetshela mvelele ya Vhayuda, fhedzi o guda zwiṅwe zwithu zwa khwine. Yesu Kristo we a vuswa vhafuni o amba na onoyo munna e ṱaḓulu. Onoyo munna o aravha hani? O tenda u thusiwa nga Anania mufunziwa wa Mukriste. Bivhili i ri vhudza zwi tevhelaho nga ha onoyo munna: “A takuwa a lovhedzwa.” (Mish. 9:17, 18; Vhagal. 1:14) A zwi timatimisi uri ni a zwi ḓivha uri onoyo munna wa Muyuda ndi muapostola Paulo. Fhedzi humbulani uri Paulo o ṱavhanya a dzhia vhukando musi a tshi ḓivha uri Yehova u shumisa Yesu u itela u khunyeledza zwine a zwi funa. O lovhedzwa nga u ṱavhanya.—Vhalani Mishumo 22:12-16.

11. (a) Ndi mini zwine zwa ṱuṱuwedza vhagudiswa vha Bivhili uri vha lovhedzwe ṋamusi? (b) Ri ḓipfa hani musi vhaṅwe vha tshi lovhedzwa?

¹¹ Zwo tou ralo na kha vhagudiswa vha Bivhili ṋamusi, hu sa londwi uri ndi vhaṱuku kana ndi vhahulwane. Vhane vha vha na lutendo na u dzhiela nṱha ngoho i re Bivhilini, vha lwa nga nungo dzoṱhe uri vha ḓiṋekedzele na u lovhedzwa. Nyambo ya ndovhedzo i vha tshiitea tsho khetheaho mabuthanoni na maguvhanganoni tshifhinga tshoṱhe. Ṱhanzi dza Yehova vha a takala musi vhagudiswa vha Bivhili vha tshi ṱanganedza ngoho na u ita mvelaphanḓa u swika vha tshi lovhedzwa. Vhabebi vha Vhakriste vha a takala vhukuma musi vha tshi vhona vhana vhavho na vhone vhe vhukati ha vhaṅwe vhane vha khou ya u lovhedzwa. Nga ṅwaha wa tshumelo wa 2017, vhathu vha fhiraho 284 000, vhane vha vha na “mavhonele o teaho,” vho sumbedza uri vho ḓiṋekedzela kha Yehova nga u lovhedzwa. (Mish. 13:48) Zwi tou vha khagala uri vhenevho vhafunziwa vhaswa vha a pfesesa uri ndi zwa ndeme uri Mukriste a lovhedzwe. Ndi maga afhio e vha a dzhia uri vha lovhedzwe?

12. Mugudiswa wa Bivhili u fanela u ita mini musi a sa athu u lovhedzwa?

¹² Musi mugudiswa a sa athu u lovhedzwa, u fanela u ḓivha ngoho nga ha Mudzimu na u vha na lutendo khae, a ḓivhe na tshipikwa tsha Mudzimu nga ha vhathu na nga ha ḽifhasi na zwe a zwi ita u itela u tshidza vhathu. (1 Tim. 2:3-6) Lwonolwo lutendo lu ita uri mugudiswa a iledze vhuḓifari vhune ha sinyusa Yehova Mudzimu na u tshila u tendelana na milayo yawe. (Mish. 3:19) Zwi a pfesesea uri muthu a nga si ḓiṋekedzele kha Mudzimu ngeno a tshi ḓifara nga nḓila ine Mudzimu a si i takalele. (1 Vhakor. 6:9, 10) Fhedzi hu ṱoḓea zwo engedzeaho u fhira u sokou thetshelesa milayo ya Yehova ya vhuḓifari. Muthu ane a ṱoḓa u ita zwo lugaho, u ḓo vha hone miṱanganoni ya tshivhidzo na u shela mulenzhe kha mushumo wa u huwelela na wa u ita vhafunziwa. Yesu o amba uri wonoyu mushumo u ḓo itwa nga vhafunziwa vhawe vha ngoho. (Mish. 1:8) Musi mufunziwa muswa o no dzhia eneo maga, u ḓo ḓiṋekedzela kha Yehova nga thabelo tshiphirini nahone nga murahu a zwi sumbedza khagala nga u lovhedzwa.

13. Ndi ngani vhagudisi vha Bivhili vha tshi fanela u dzula vha tshi humbula uri ndi zwa ndeme uri Mukriste a lovhedzwe?

¹³ Musi ri tshi khou guda na vhana vhashu na vhaṅwe vhane ra guda navho Bivhili, ri fanela u humbula uri vhane vha ṱoḓa u vha vhafunziwa vha Yesu vha vhukuma vha fanela u lovhedzwa. Arali ra dzula ri tshi humbula nga ha zwenezwo, ri ḓo kona u vha humbudza nga hazwo. A ri nga litshi u amba navho musi zwo tea nga ha nḓila ine u ḓiṋekedzela na u lovhedzwa zwa vha zwa ndeme ngayo. Ndi ngoho uri ri ṱoḓa vha tshi ita mvelaphanḓa u swika vha tshi lovhedzwa!

14. Ndi ngani ri songo fanela u kombetshedza muthu uri a lovhedzwe?

¹⁴ Ndi ngoho uri a huna muthu ane a tea u pfa u nga u khou kombetshedzwa nga mubebi, mugudisi  wa Bivhili kana muṅwe muthu tshivhidzoni uri a lovhedzwe. Yeneyo a si nḓila ine Yehova a ita ngayo zwithu. (1 Yoh. 4:8) Musi ri tshi vha funza, ri fanela u ombedzela uri ndi zwa ndeme u vha na vhushaka ho khwaṱhaho na Mudzimu. Mugudiswa wa Bivhili u ḓo lovhedzwa nga nṱhani ha uri u dzhiela nṱha ngoho ye a i guda nga ha Mudzimu na u ṱoḓa u ita zwine Vhakriste vha ngoho vha fanela u zwi ita.—2 Vhakor. 5:14, 15.

15, 16. (a) Naa hu na miṅwaha yo vhewaho ine muthu a fanela u lovhedzwa e nayo? Ṱalutshedzani. (b) Ndi ngani mugudiswa wa Bivhili a tshi fanela u lovhedzwa sa muṅwe wa Ṱhanzi dza Yehova naho o no lovhedzwa kha vhuṅwe vhurereli?

¹⁵ A huna miṅwaha yo vhewaho ine muthu a fanela u lovhedzwa e nayo. Vhagudiswa vho fhambana nahone a vha iti mvelaphanḓa nga nḓila i fanaho. Vhanzhi vha lovhedzwa vha tshee vhaṱuku nahone vha bvela phanḓa vha tshi fulufhedzea kha Yehova. Vhaṅwe vha guda ngoho i re Bivhilini na u lovhedzwa musi vho no vha vhalala. Vhaṅwe vhe na miṅwaha i fhiraho 100!

¹⁶ Muṅwe mugudiswa wa Bivhili o no vhaho mulala o vhudzisa mugudisi wawe arali zwo tea uri a dovhe a lovhedzwe samusi o no lovhedzwa kha vhurereli ho fhamba-fhambanaho miṅwahani yo fhiraho. Onoyo mugudisi na mugudiswa wawe, vho ṱolisisa maṅwalo a bvaho Bivhilini u itela u fhindula yeneyo mbudziso. Onoyo mugudiswa o lovhedzwa musi o no pfesesa zwine Bivhili ya zwi amba nga ha ndovhedzo. Naho o vha o no vha tsini na u swikisa miṅwaha ya 80, o vhona zwi zwa ndeme uri a lovhedzwe. Musi muthu a sa athu u lovhedzwa, u fanela u thoma a ḓivha nga vhuḓalo zwine Yehova a zwi funa. Ndi ngazwo vhafunziwa vhaswa vha tshi fanela u lovhedzwa naho vho no lovhedzwa kha vhuṅwe vhurereli.—Vhalani Mishumo 19:3-5.

17. Ndi mini zwine ra fanela u zwi humbulisisa nga ḓuvha ḽa ndovhedzo?

¹⁷ Ḓuvha ḽa ndovhedzo ndi ḓuvha ḽi takadzaho vhukuma. Ḽi dovha ḽa vha ḓuvha ḽa u humbulisisa nga ha zwine u ḓiṋekedzela na u lovhedzwa zwa amba zwone. U tshila u tendelana na u ḓiṋekedzela haṋu zwi ṱoḓa vhuḓidini. Ndi ngazwo Yesu o vhambedza u vha mufunziwa wa Mukriste na dzhogo. Vhafunziwa vha Yesu a vha “tsha ḓitshilela, fhedzi vha [tshilela] we a vha fela nahone a vuswa.”—2 Vhakor. 5:15; Mat. 16:24.

18. Ndi mbudziso dzifhio dzine ra ḓo dzi haseledza kha thero i tevhelaho?

¹⁸ Samusi ro zwi guda kha ino thero, phetho ya u vha Mukriste wa ngoho ndi ya ndeme. Ndi ngazwo mme a Maria vho ḓivhudzisa mbudziso dzi re mathomoni a ino thero. Arali ni mubebi, ni nga vha no no ḓivhudzisa uri: ‘Naa ṅwana wanga o no lugela u lovhedzwa? Naa u a ḓivha Mudzimu nga vhuḓalo lune a nga ḓiṋekedzela? Hu pfi mini nga zwipikwa zwawe zwa pfunzo na zwa mushumo wa u ḓitshidza? Hu pfi mini arali ṅwana wanga a lovhedzwa nahone a ita tshivhi tshihulwane?’ Kha thero i tevhelaho, ri ḓo haseledza nga ha dzenedzi mbudziso na nḓila ine vhabebi vha Vhakriste vha nga vha ngayo na mavhonele o linganyiselwaho nga ha ndovhedzo.