1. Vhaṱhannga vha Vhakriste ri vha ḓivhela mini?

HU NA zwinzhi zwine vhoiwe vhaṱhannga vha Vhakriste na nga zwi ita tshivhidzoni. Vhunzhi ha vhoiwe ni na maanḓa nahone ni na mutakalo wavhuḓi. (Mir. 20:29) Ni ita zwithu zwinzhi ni tshi thusa vhahashu. Khamusi no lavhelela nga maṱo matswuku uri ḽiṅwe ḓuvha ni fanelee u vha mushumeli. Naho zwo ralo, khamusi ni nga vhona u nga vhaṅwe vha vhona u nga ni tshee muṱuku kana a ni na tshenzhelo ya u ita yeneyo mishumo ya ndeme. Naho ni tshee muswa, hu na zwinzhi zwine na nga zwi ita zwino uri vhaṅwe vha ni ṱhonifhe na u ni fhulufhela tshivhidzoni.

2. Ri ḓo amba nga ha mini kha ino thero?

² Kha ino thero ri ḓo amba nga ha zwe zwa itea kha Khosi Davida. Ri ḓo dovha ra amba nga ha zwe zwa itea kha khosi mbili dza ngei Yuda dzine dza vha Asa na Yehoshafati. Ri ḓo haseledza nga ha thaidzo dze vhenevha vhanna vhararu vha sedzana nadzo, zwe vha zwi ita u itela u dzi tandulula na zwine vhaṱhannga vha Vhakriste vha nga zwi guda kha dzenedzi tsumbo.

3. Ndi ifhio nḓila ine vhaṱhannga vha Vhakriste vha nga thusa ngayo vhalala tshivhidzoni?

³ Musi Davida a tshee muswa, o guda vhutsila u itela u thusa vhaṅwe. Zwi tou vha khagala uri Davida o vha e na vhushaka ha tsini na Yehova. O shuma nga nungo dzoṱhe uri a vhe makone kha zwa muzika. Nahone o shumisa honoho vhutsila u itela  u thusa Saulo, khosi ye ya vha yo vhewa nga Mudzimu. (1 Sam. 16:16, 23) Naa vhoiwe vhaṱhannga vha Vhakriste ni na vhutsila vhune na nga vhu shumisa u itela u thusa vhaṅwe tshivhidzoni? Vhunzhi ha vhoiwe ni naho. Sa tsumbo, khamusi ni nga vha no no zwi ṱhogomela uri vhahashu vhane vha vha vhalala vha a zwi takalela vhukuma musi ni tshi vha thusa kha u shumisa tablet kana zwiṅwe zwishumiswa zwa elekitironiki musi vha tshi khou ita ngudo ya muthu nga eṱhe kana vha tshi khou zwi shumisela miṱangano. Ni nga thusa vhenevha vhahashu vhane vha vha vhalala ngauri ni ḓivha zwo engedzeaho nga ha thekinolodzhi.

4. Ndi zwifhio zwine vhaṱhannga vha Vhakriste vha fanela u zwi ita u fana na Davida? (Sedzani tshifanyiso tshi re kha gwati.)

⁴ Davida o sumbedza uri ndi muthu ane a vha na vhuḓifhinduleli nahone u a fhulufhedzea kha vhutshilo hawe ha ḓuvha na ḓuvha. Sa tsumbo, musi a tshee muṱhannga o shuma nga nungo dzoṱhe u itela u ṱhogomela nngu dza Khotsi awe. Wo vha u mushumo u re na khombo. Nga murahu, Davida o ṱalutshedza Khosi Saulo a ri: “Nṋe mushumeli wau ndo vha ndi tshi lisa sambi ḽa khotsi anga, ha ḓa ndau na tshivhingwi, zwa fara nngu kha sambi. Nda bva nda i tevhela nda i vhulaya, nda bvisa nngu mulomoni wayo.” (1 Sam. 17:34, 35) Davida o vha a tshi zwi ḓivha uri u fanela u ṱhogomela nngu nahone o vha a tshi lwela u dzi tsireledza nga tshivhindi. Vhaṱhannga vha Vhakriste vha nga edzisa tsumbo ya Davida nga u ḓiimisela musi vha tshi ita mushumo we vha ṋewa wone.

5. Ndi mini tshine tsha vha tsha ndeme vhukuma tshine vhaṱhannga vha Vhakriste vha nga tshi ita u ya nga Phisalema 25:14?

⁵ U bva Davida a tshee muswa, o vha e na vhushaka ha tsini na Yehova. Honoho vhushaka ho vha vhu ha ndeme u fhira vhutsila he a vha e naho ha muzika kana u vha hawe na tshivhindi. Yehova o vha e Mudzimu wa Davida nahone o vha e khonani yawe ya tsini. (Vhalani Phisalema 25:14.) Vhoiwe vhaṱhannga, tshithu tsha ndeme vhukuma tshine na fanela u tshi ita ndi u khwaṱhisa vhushaka ha vhoiwe na Khotsi aṋu wa ṱaḓulu, arali ni tshi ita nga u ralo, ni nga kona u wana vhuḓifhinduleli ho engedzeaho tshivhidzoni.

6. Vhaṅwe vhathu vho vha vha tshi dzhia hani Davida?

⁶ Iṅwe thaidzo ye Davida a vha e nayo ndi uri vhathu vho vha vha tshi mu dzhia sa ṅwana. Sa tsumbo, musi Davida a tshi ri u ḓo lwa na Goliata, Khosi Saulo o hana a ri: “U kha ḓi vha mutukana.” (1 Sam. 17:31-33) Musi zwenezwi  zwi sa athu u itea, na Eliaba mukomana wa Davida o vha o ri ha ṱhogomeli mishumo yawe. (1 Sam. 17:26-30) Fhedzi Yehova ho ngo dzhia Davida sa ṅwana kana muthu a si na vhulondi. O vha a tshi ḓivha Davida. Davida o kona u vhulaya Goliata ngauri o vha a tshi ḓitika nga khonani yawe Yehova.—1 Sam. 17:45, 48-51.

7. Ni nga guda mini kha zwe zwa itea kha Davida?

⁷ Ni nga guda mini kha zwe zwa itea kha Davida? Ri guda uri a ro ngo tea u fhela mbilu. Vhathu vhane vha ni ḓivha u bva ni kha ḓi vha ṅwana, zwi nga vha dzhiela tshifhinga uri vha zwi vhone uri no no aluwa. Fhedzi ni nga vha na vhungoho ha uri Yehova ha livhisi ṱhogomelo kha mbonalo yaṋu. U a ni ḓivha nahone u a ḓivha na zwithu zwine na nga kona u zwi ita. (1 Sam. 16:7) Khwaṱhisani vhushaka haṋu na Mudzimu. Davida o khwaṱhisa vhushaka hawe na Yehova nga u elekanya nga ha tsiko. O humbulisisa nga ha zwine tsiko ya mu gudisa zwone nga ha Yehova. (Ps. 8:3, 4; 139:14; Vharoma 1:20) Iṅwe nḓila ine na nga khwaṱhisa ngayo vhushaka haṋu na Yehova ndi nga u mu humbela uri a ni ṋee nungo. Sa tsumbo, naa vhane na dzhena navho tshikolo vha a ni kolela ngauri ni Ṱhanzi ya Yehova? Arali zwo ralo, humbelani Yehova uri a ni thuse u konḓelela. Nahone ni shumise nyeletshedzo i re Bivhilini, i re kha dzikhandiso na kha dzividio. Musi ni tshi vhona Yehova a tshi ni thusa, lutendo lwaṋu lu ḓo khwaṱha. Zwiṅwe hafhu, musi vhaṅwe vha tshi zwi vhona uri ni ḓitika nga Yehova, vha ḓo ni fhulufhela.

8-9. (a) Ndi mini zwe zwa thusa Davida uri a si fhele mbilu musi o lindela u vhusa? (b) Vhaṱhannga vha Vhakriste vha nga guda mini kha tsumbo ya Davida?

⁸ Kha ri ambe nga ha iṅwe thaidzo ye Davida a sedzana nayo. Naho Davida o vha o ḓodziwa uri a vhe khosi, o tea u thoma a lindela tshifhinga tshilapfu musi a sa athu u thoma u vhusa kha ḽa Yuda. (1 Sam. 16:13; 2 Sam. 2:3, 4) Nga tshenetsho tshifhinga, ndi mini zwe zwa mu thusa uri a si fhele mbilu? Nṱhani ha u kulea nungo o livhisa ṱhogomelo kha zwe a vha a tshi kona u zwi ita. Sa tsumbo, nga tshifhinga tsha musi e Filisita a tshi khou shavha Saulo, o shumisa tshenetsho tshifhinga u itela u lwa na maswina a Vhaisiraele. Musi a tshi ita nga u ralo, o vha a tshi khou tsireledza mikano ya shango ḽa Yuda.—1 Sam. 27:1-12.

⁹ Vhaṱhannga vha Vhakriste vha nga guda mini kha tsumbo ya Davida? Itani zwoṱhe zwine na nga kona u itela u shumela vhahaṋu. Kha ri ambe nga ha wahashu wa tshinnani ane a pfi Ricardo. * U bva a kha ḓi vha muṱuku o vha a tshi ṱoḓa u vha muvulanḓila wa tshifhinga tshoṱhe. Fhedzi vhahulwane vho mu vhudza uri ha athu u lugela u vha muvulanḓila. Nṱhani ha uri a kulee nungo na u sinyuwa, o fhedza tshifhinga tshinzhi e tsimuni. U ri: “Musi ndi tshi humbula nga hazwo, ndi vho kona u zwi vhona uri hu na he nda vha ndi tshi tea u khwinisa hone. Ndo vha ndi tshi ita vhungoho ha uri ndi vhuyelela kha vhathu vhe vha takalela mulaedza nahone ndo vha ndi tshi thoma nda lugiselela musi ndi sa athu u vhuyelela khavho. Ndo mbo ḓi wana na pfunzo ya Bivhili ya u tou thoma. Musi ndi tshi huwelela nga ha engedzeaho, zwo vha zwi tshi ita uri ndi si tsha tshuwa nga u tou ralo.” Zwazwino Ricardo ndi muvulanḓila a fhiseaho vhukuma nahone ndi mushumeli.

10. Davida o ita mini musi a sa athu u dzhia phetho ya ndeme?

¹⁰ Kha ri ambe nga ha zwiṅwe zwithu zwe zwa itea kha Davida. Musi Davida na vhanna vhe a vha e navho vhe Filisita vha tshi khou shavha Saulo, vho sia miṱa yavho musi vho ya nndwani. Nga tshenetsho tshifhinga, ho ḓa maswina a dzhia miṱa yavho na thundu. Samusi  Davida o vha e swole ḽi re na tshenzhelo, o vha a tshi nga humbula uri a nga ḓa na pulane ya u dzhiulula yeneyo miṱa na thundu. Nṱhani hazwo, Davida o humbela Yehova uri a mu thuse. Davida o vhudzisa Yehova a tshi shumisa tshifhe Abiathara, a ri: “Naa ndi nga pandamedza tshenetsho tshigwada tsha mavemu?” Yehova o mu vhudza uri kha tshi pandamedze nahone u ḓo kunda. (1 Sam. 30:7-10) Ni nga guda mini kha enea mafhungo?

11. Ni nga ita mini musi ni sa athu u ita phetho?

¹¹ Musi ni sa athu u ita phetho, thomani nga u humbela nyeletshedzo kha vhaṅwe. Ni nga amba na vhabebi vhaṋu. Na vhahulwane tshivhidzoni vha na tshenzhelo nahone vha nga ni ṋea nyeletshedzo yavhuḓi. Yehova u a vha fhulufhela, na inwi ni nga vha fhulufhela. Yehova u vha dzhia sa “zwifhiwa” tshivhidzoni. (Vhaef. 4:8) Ni ḓo ita phetho dzavhuḓi arali na edzisa lutendo lwavho na u thetshelesa nyeletshedzo dzavho. Zwino kha ri vhone uri ri nga guda mini kha Khosi Asa.

12. Khosi Asa o vha e hani musi a tshi thoma u vhusa?

¹² Musi Khosi Asa a tshi kha ḓi vha muṱhannga, o vha a tshi ḓiṱukufhadza na u vha na tshivhindi. Sa tsumbo, musi khotsi awe Abia vha tshi lovha, Asa o mbo ḓi vha khosi a thoma u bvisa midzimu ya zwifanyiso kha ḽa Yuda. O dovha a “vhudza Vhayuda uri vha ṱoḓe Yehova Mudzimu wa vhomakhulukuku wavho na uri vha tevhedze Mulayo na ndaela.” (2 Koron. 14:1-7) Musi Zera wa Muetopia a tshi ḓa u lwa na shango ḽa Yuda e na mmbi ya maswole a 1 000 000, Asa o sumbedza vhuṱali nga u humbela thuso kha Yehova. O ri: “Iwe Yehova, a u na ndavha na uri vhane wa khou vha thusa ndi vhanzhi kana a vha na maanḓa. Ri thuse Iwe Yehova Mudzimu washu, ngauri ro fhulufhela iwe.” Zwe Asa a zwi amba zwi sumbedza uri Asa o vha e na lutendo lwa uri Yehova u ḓo kona u mu thusa na u tsireledza vhathu vhawe. Asa o vha a tshi fhulufhela Khotsi awe wa ṱaḓulu nahone “Yehova a kunda Vhaetopia.”—2 Koron. 14:8-12.

13. Ho itea mini kha Asa nga murahu ha tshifhinga nahone ndi ngani?

¹³ Asa a nga vha o tshuwa vhukuma musi a tshi ḓa u vutshelwa nga maswole a 1 000 000, fhedzi o kunda yeneyo mmbi ngauri o vha a tshi ḓitika nga Yehova. Fhedzi zwi ṱungufhadzaho ndi uri Asa ho ngo ḓitika nga Yehova musi a tshi ṱangana na thaidzo ye ya vha  i ṱhukhu kha ye a sedzana nayo u thomani. Musi a tshi shushedzwa nga Baasha khosi ya Isiraele, o humbela thuso kha Vhasiria. Fhedzi zwa mu kela maṱari. Yehova o amba nae a tshi shumisa muporofita Henani, a ri: “Ngauri wo fhulufhela khosi ya Siria, u si fhulufhele Yehova Mudzimu wau, mmbi ya khosi ya Siria yo ponyoka zwanḓani zwau.” U bva tsheetsho, Asa o vha a tshi dzula e nndwani. (2 Koron. 16:7, 9; 1 Dzikh. 15:32) Ri guda mini?

14. Ni nga ḓitika hani nga Yehova nahone u ya nga 1 Timotheo 4:12, hu ḓo itea mini arali na ita nga u ralo?

¹⁴ Ni dzule ni tshi ḓiṱukufhadza nahone ni bvele phanḓa ni tshi ḓitika nga Yehova. Musi ni tshi lovhedzwa, no sumbedza uri ni na lutendo kha Yehova na uri ni a mu fhulufhela. Yehova a ni ṱanganedza uri ni vhe tshipiḓa tsha muṱa wawe. Zwazwino ni tea u livhisa ṱhogomelo kha u dzula ni tshi ḓitika nga Yehova. Zwi nga vhonala zwi tshi leluwa u ḓitika nga Yehova musi ni tshi tea u dzhia phetho dza ndeme, fhedzi hu pfi mini musi ni tshi tea u dzhia dziṅwe phetho ṱhukhu? Ndi zwa ndeme uri ni ḓitike nga Yehova musi ni tshi dzhia phetho dzi ngaho vhuḓimvumvusi vhune na vhu takalela, mushumo une na u ṱoḓa na zwipikwa zwine na vha nazwo. Ni songo ḓitika nga vhuṱali haṋu. Ṱoḓani vhuṱali vhu re Bivhilini vhune ha ḓo ni thusa u dzhia phetho nahone ni vhu shumise. (Mir. 3:5, 6) Arali na ita nga u ralo, Yehova u ḓo takala nahone vhaṅwe tshivhidzoni vha ḓo ni ṱhonifha.—Vhalani 1 Timotheo 4:12.

15. U ya nga 2 Koronika 18:1-3 na 19:2, ndi vhukhakhi vhufhio he Khosi Yehoshafati a vhu ita?

¹⁵ Zwi tou pfala uri ni ḓo ita ni tshi khakha ngauri ni na tshivhi u fana na riṋe roṱhe. Fhedzi zwenezwi a zwo ngo tea u ni thivhela uri ni ite zwoṱhe zwine na nga kona tshumeloni ya Yehova. Kha ri ambe nga ha tsumbo ya Khosi Yehoshafati. O vha e muthu wavhuḓi. Musi a tshee muṱhannga “o ṱoḓa Mudzimu wa khotsi awe na u tevhedza ndaela yawe.” O dovha a rumela vhakololo miḓini yoṱhe ya Yuda uri vha funze vhathu nga ha Yehova. (2 Koron. 17:4, 7) Naho Yehoshafati o vha e muthu wavhuḓi, nga zwiṅwe zwifhinga o ita phetho dzi si dzavhuḓi. Yehoshafati o vhuya a kaidzwa nga muṅwe wa vhaimeleli vha Yehova nge a ita phetho i si yavhuḓi. (Vhalani 2 Koronika 18:1-3; 19:2.) Ni nga guda mini kha tsumbo yawe?

16. Ni nga guda mini kha tsumbo ya Rajeev?

¹⁶ Ni shumise nyeletshedzo ine na ṋewa yone. Khamusi na inwi u fana na vhaṅwe vhaṱhannga  vhanzhi zwi a ni konḓela u ita uri u shumela Yehova zwi ḓe u thoma vhutshiloni haṋu. Ni songo kulea nungo. Kha ri ambe nga tsumbo ya muṅwe muṱhannga ane a pfi Rajeev. Musi a tshi amba nga ha miṅwaha yawe ya vhufumi, u ri: “Ndo vha ndi sa ḓivhi uri ndi ṱoḓa u ita mini vhutshiloni hanga. U fana na vhaṅwe vhaswa vhanzhi, ndo vha ndi tshi takalela zwa mitambo na u ḓiphiṋa u fhira u ya miṱanganoni na tsimuni.” Rajeev o thuswa nga mini? Muṅwe muhulwane a re na vhuthu o mu eletshedza. Rajeev u ri: “O nthusa uri ndi humbule nga ha zwine 1 Timotheo 4:8 ya amba zwone.” Rajeev o vha a tshi ḓiṱukufhadza, a shumisa yeneyo nyeletshedzo nahone a humbulisisa nga ha zwine zwa tea u ḓa u thoma vhutshiloni hawe. U ri: “Ndo ita uri u ḓivhetshela zwipikwa ndanguloni ya Yehova zwi ḓe u thoma vhutshiloni hanga.” Ha vha na mvelelo dzifhio? Rajeev u ri: “Nga murahu ha miṅwahanyana ndo no wana yeneyo nyeletshedzo, ndo mbo ḓi fanelea u vha mushumeli.”

17. Vhaaluwa vha ḓipfa hani nga vhaṱhannga vhane vha shumela Yehova?

¹⁷ Vhaaluwa vha a zwi dzhiela nṱha musi vhoiwe vhaṱhannga ni tshi shumela Yehova navho nga “vhuthihi.” (Tsef. 3:9) Vha a funa nḓila ine na ita ngayo mushumo we na ṋewa wone nga u fhisea na nga mafulufulu. Vha a ni takalela.—1 Yoh. 2:14.

18. U ya nga Mirero 27:11, Yehova u ḓipfa hani nga vhaṱhannga vhane vha mu shumela?

¹⁸ Vhoiwe vhaṱhannga, ni songo hangwa uri Yehova u a ni funa na u ni fhulufhela. O dzula o amba uri nga maḓuvha a vhufhelo, hu ḓo vha na tshigwada tsha vhaṱhannga tshine tsha ḓo ḓiṋekedza nga u tou ḓifunela. (Ps. 110:1-3) U a zwi ḓivha uri ni a mu funa nahone ni ṱoḓa u mu shumela nga hune na nga kona ngaho. Ni songo fhelela vhaṅwe mbilu, na inwi ni songo ḓifhelela mbilu. Musi ni tshi khakha, ni shumise nyeletshedzo ine na ṋewa yone nahone ni zwi dzhie uri i bva kha Yehova. (Vhahev. 12:6) Finyani dzi khwaṱhe kha mushumo we na ṋewa wone. Tsha ndeme vhukuma, kha zwoṱhe zwine na ita, lwelani u ita uri Khotsi aṋu wa ṱaḓulu a ḓirwe khana nga inwi.—Vhalani Mirero 27:11.