1-2. (a) Ndi vhuimo vhufhio he Paulo a vha e khaho musi a tshi ṅwalela Vhaefesa vhurifhi? (b) Ndi mbudziso dzifhio dzine ra ḓo dzi haseledza?

 MUSI muapostola Paulo o valelwa ngei Roma, o vha a tshi ṱoḓa u ṱuṱuwedza vhatendi ngae. Samusi o vha a sa koni u vha dalela, o vha ṅwalela marifhi. Vhuṅwe ha eneo marifhi o vhu ṅwalela Vhaefesa nga 60 kana 61 C.E.​—Vhaef. 1:1; 4:1.

² Paulo o vha o no fhedza miṅwaha i ṱoḓaho u vha fumi a tshi khou huwelela mafhungo maḓifha ngei Efesa. (Mish. 19:1, 8-10; 20:20, 21) O vha a tshi funa vhahawe nga maanḓa nahone o vha a tshi khou ṱoḓa u vha thusa uri vha dzule vha tshi fhulufhedzea kha Yehova. Fhedzi ndi ngani o ṅwalela Vhakriste vho ḓodzwaho nga ha swiswi na tshedza? Nahone ri nga guda mini kha zwe a zwi ṅwala? Kha ri haseledze nga ha phindulo dza dzenedzo mbudziso.

U BVA SWISWINI U YA TSHEDZANI

3. Ndi maipfi afhio e Paulo a a shumisa musi a tshi ṅwalela Vhaefesa vhurifhi?

³ Paulo o ṅwalela Vhakriste vha Efesa uri: “No vha ni swiswini, fhedzi zwino ni tshedzani.” (Vhaef. 5:8) Paulo o shumisa maipfi swiswi na tshedza u itela u sumbedza nḓila khulwane ye Vhaefesa vha ita ngayo tshanduko. Kha ri ambe nga ha uri ndi ngani Paulo o amba uri Vhaefesa vho vha vhe “swiswini.”

4. Vhaefesa vho vha vhe swiswini nga nḓila-ḓe?

⁴ U vha swiswini nga nṱhani ha vhurereli ha mazwifhi. Musi Vhaefesa vhe Paulo a vha ṅwalela vhurifhi vha sa athu u guda ngoho vha vha Vhakriste, vho vha vhe kha vhurereli ha mazwifhi nahone vha tshi tenda kha manditi. Efesa ho  vha hu na thembele ya Aritemisi mudzimu wa Vhagerika, ye vhathu vha vha vha tshi i dzhia sa tshiṅwe tsha zwithu zwa sumbe zwi mangadzaho zwe vhathu vha vhuya vha zwi ita. Vhathu vhe vha vha vha tshi ya kha yeneyo thembele vho vha vha tshi gwadamela zwifanyiso. Vhunzhi ha vhathu vhe vha vha vhe na vhutsila vho vha vha tshi wana tshelede nnzhi vhukuma nga u rengisa zwifanyiso zwa thembele na mudzimu wayo. (Mish. 19:23-27) Vhathu vhanzhi vha Efesa vho vha vha tshi ita zwa manditi.​—Mish. 19:19.

5. Vhaefesa vho vha vhe swiswini ḽa u ḓifara luvhi nga nḓila-ḓe?

⁵ U vha swiswini nga nṱhani ha u ḓifara luvhi. Vhathu vha Efesa vho vha vha sa ḓifari zwavhuḓi nahone vha si na ndavha nazwo. Kanzhi zwe zwa vha zwi tshi ambiwa dzisietha na fhethu ha vhurabeli zwo vha zwi zwa vhudzekani. (Vhaef. 5:3) Vhunzhi ha Vhaefesa vho vha vha si tsha “shona,” zwine zwa amba uri vho vha “vha si tsha pfa vhuṱungu” mbiluni musi vha tshi ita vhukhakhi. (Vhaef. 4:17-19) Musi Vhaefesa vha sa athu u guda ngoho, vho vha vha si na ndavha na uri Yehova u ḓipfa hani nga zwine vha ita. Ndi ngazwo Paulo o ri “vha swiswini, a vha nga wani vhutshilo he Mudzimu a ri fhulufhedzisa hone.”

6. Ndi ngani Paulo o amba uri Vhaefesa vho vha vho ‘no vha tshedzani’?

⁶ Vhaṅwe Vhaefesa a vho ngo dzula vhe swiswini. Paulo o ṅwala uri ‘zwino vha tshedzani ngauri vha na vhuthihi na Murena.’ (Vhaef. 5:8) Vho vha vha tshi vho tshila u tendelana na Ipfi ḽa Mudzimu ḽine ḽa nga tshedza. (Ps. 119:105) Vhenevha Vhaefesa vho vha vho litsha vhurereli ha mazwifhi na vhuḓifari vhu si havhuḓi. Vho vha vha tshi vho ‘edzisa Mudzimu’ na u ita zwoṱhe zwine vha nga kona uri vha mu gwadamele na u mu takadza.​—Vhaef. 5:1.

7. Vhuimo hashu vhu fana hani na ha Vhakriste vha Efesa?

⁷ Na riṋe musi ri sa athu u guda ngoho ro vha ri swiswini kha vhurereli ha mazwifhi, ri tshi ḓifara nga nḓila i si yavhuḓi. Vhaṅwe vhashu ro vha ri tshi pembelela holodei dza vhurereli ha mazwifhi; vhaṅwe ri tshi ḓifara luvhi.  Fhedzi, musi ri tshi guda nga ha Yehova, ro ita tshanduko. Ro thoma u tshila nga nḓila ine a ṱoḓa ri tshi tshila ngayo. Ro vhuyelwa vhukuma nga nṱhani ha u ita zwenezwo. (Yes. 48:17) Fhedzi a zwo ngo leluwa u iledza swiswi ḽine ra khou bva khaḽo ra tshimbila tshedzani sa “vhana vha tshedza.” Ndi mini zwine zwa nga ri thusa u ḽi iledza?

ILEDZANI SWISWI

8. U ya nga Vhaefesa 5:3-5, Vhaefesa vho vha vho tea u iledza mini?

⁸ Vhalani Vhaefesa 5:3-5. U itela u iledza u vha swiswini nga nṱhani ha u ḓifara luvhi, Vhakriste vha Efesa vho vha vha tshi tea u bvela phanḓa vha tshi iledza zwithu zwine zwa sinyusa Yehova. Zwenezwi a zwi ambeli kha u ḓifara luvhi nga zwa vhudzekani fhedzi, zwi ambela na kha u amba zwa vhuḓabaḓaba. Paulo o humbudza Vhaefesa uri vha fanela u iledza zwenezwi zwithu arali vha tshi ṱoḓa u “ḽa ifa ḽa Muvhuso wa Kristo na wa Mudzimu.”

9. Ndi ngani ri tshi fanela u iledza zwithu zwine zwa nga ita uri ri ḓifare luvhi nga zwa vhudzekani?

⁹ Na riṋe ri tea u ṱhogomela uri ri si ite zwithu zwine zwa ‘tshimbidzana na swiswi.’ (Vhaef. 5:11) Zwo leluwa uri muthu ane a sedza, u thetshelesa na u amba nga ha zwithu zwi songo kunaho a fhedzisele a tshi khou ḓifara luvhi. (Gen. 3:6; Yak. 1:14, 15) Kha ḽiṅwe shango, vhaṅwe vhahashu vho thoma u rumelana milaedza kha zwishumiswa zwa vhudavhidzani. Vhunzhi havho vho thoma vha tshi amba nga ha zwithu zwi bvaho Bivhilini. Fhedzi musi tshifhinga tshi tshi khou ḓi ya, vho thoma u amba nga ha zwithu zwi songo kunaho. Vho vha vha tshi vho ambesa nga ha zwa vhudzekani. Vhunzhi havho vho tenda uri zwenezwi zwo ita uri vha fhedzisele vha tshi vho ḓifara luvhi nga zwa vhudzekani.

10. Saṱhane u lingedza u ri fhura nga nḓila-ḓe? (Vhaefesa 5:6)

¹⁰ Shango ḽa Saṱhane ḽi a ri fhura uri ri humbule uri zwine Yehova a ri a zwo ngo kuna, zwo kuna. (2 Pet. 2:19) Zwenezwi a zwi ri mangadzi. Ndi kale Saṱhane a tshi fhura vhathu uri vha si kone u vhona uri zwo lugaho na zwi songo lugaho ndi zwifhio. (Yes. 5:20; 2 Vhakor. 4:4) Ndi ngazwo zwi sa ri mangadzi uri mimuvi, zwine zwa tamba kha dzithelevishini na zwine zwa bvelela kha dzi website zwi vha zwi sa tshimbidzani na zwine Mudzimu a zwi funa. Saṱhane u khou lingedza u ri fhura uri ri humbule uri vhuḓifari vhu si havhuḓi vhu a takadza na uri a vhu na khombo.​—Vhalani Vhaefesa 5:6.

11. Tshenzhelo ya Angela i sumbedza hani uri ndi zwa ndeme u tevhela vhulivhisi vhu re kha Vhaefesa 5:7? (Sedzani tshifanyiso.)

¹¹ Saṱhane u ṱoḓa ri tshi konana na vhathu vhane vha ita uri zwi ri konḓele u tevhedza milayo ya Yehova. Ndi ngazwo Paulo o vhudza Vhaefesa a ri: “Ni songo ita zwine vha ita,” a tshi khou amba vhathu vhane vha ita zwo khakheaho. (Vhaef. 5:7) Naho zwo ralo, ri tea uri ri ḓiṱhogomele u fhira na nḓila ye Vhaefesa vha kale vha ḓiṱhogomela ngayo ngauri ṋamusi ri nga ḓiwana ri tshi khou fhedza tshifhinga na vhathu ri songo livhana zwifhaṱuwo navho, fhedzi ri tshi khou zwi ita nga social media. Angela, a ane a dzula Asia o vhona nḓila ine social media ya vha khombo ngayo. O ri: “I nga shandula nḓila ine na humbula ngayo nga zwiṱuku nga zwiṱuku. Ndo swika he nda vha ndi si tsha dinwa nga u vha na khonani dzine dza si ṱhonifhe milayo ya Yehova. Nga u ya ha tshifhinga ndo thoma u humbula uri u ṱoḓa u tshila nga nḓila i sa takadzi Yehova zwo luga.” Fhedzi vhahulwane vho mu thusa  nga nḓila ya lufuno uri a ite tshanduko dzi ṱoḓeaho. U ri: “Zwa zwino ndi livhisa ṱhogomelo kha Yehova na nḓila ine a humbula ngayo, nṱhani ha u fhedza tshifhinga kha social media.”

12. Ndi mini zwine zwa ḓo ri thusa uri ri dzule ri tshi ita zwithu nga nḓila ine Yehova a ṱoḓa ri tshi ita ngayo?

¹² Ri fanela u lwa na mahumbulele a shango a uri vhuḓifari vhu si havhuḓi vhu a ṱanganedzea. Ri a zwi ḓivha uri honoho vhuḓifari ho khakhea. (Vhaef. 4:19, 20) Ri fanela u ḓivhudzisa uri: ‘Naa ndi a iledza u konana na vhathu vhane nda shuma navho, vhane nda dzhena navho tshikolo kana vhane vha si dzhiele nṱha nḓila ine Yehova a ṱoḓa ri tshi tshila ngayo? Naa ndi a iledza u ita zwine Yehova a ri zwo khakhea naho vhaṅwe vhathu vha tshi nga ri ndi khou ḓiita wa khwine?’ Samusi zwo sumbedzwa kha 2 Timotheo 2:20-22, ri fanela u vha na vhulondi musi ri tshi khetha khonani dza tsini naho hu tshivhidzoni tsha Vhukriste. Ri a zwi ḓivha uri hu na vhaṅwe vhane vha nga ita uri ri si fhulufhedzee musi ri tshi khou shumela Yehova.

TSHILANI “SA VHANA VHA TSHEDZA”

13. Zwi amba mini u “tshila sa vhana vha tshedza”? (Vhaefesa 5:7-9)

¹³ Paulo ho ngo sokou ṱuṱuwedza Vhaefesa uri vha bvele phanḓa vha tshi iledza swiswi, fhedzi o dovha a ri: “Bvelani phanḓa ni tshi tshila sa vhana vha tshedza.” (Vhalani Vhaefesa 5:7-9.) Zwenezwi zwi amba mini? Zwi amba uri ri fanela u ḓifara sa Vhakriste vha ngoho tshifhinga tshoṱhe. Iṅwe nḓila ya u swikelela tshenetshi tshipikwa ndi nga u vhala Ipfi ḽa Mudzimu tshifhinga tshoṱhe, u katela na khandiso dzo thewaho Bivhilini. Ndi zwa ndeme vhukuma u livhisa ṱhogomelo kha tsumbo na pfunzo dza Yesu Kristo, ane a vha “tshedza tsha shango.”​—Yoh. 8:12; Mir. 6:23.

14. Muya mukhethwa u nga ri thusa hani?

¹⁴ Ri dovha ra ṱoḓa thuso ya muya mukhethwa uri ri bvele phanḓa ri tshi ḓifara sa “vhana vha tshedza.” Ndi ngani? Ndi ngauri a zwo ngo leluwa u dzula ro kuna kha ḽino shango ḽi songo kunaho. (1 Vhathes. 4:3-5, 7, 8) Muya mukhethwa u nga ri thusa uri ri  lwe na mahumbulele a ḽino shango ane a si tshimbidzane na zwine Mudzimu a zwi funa. Muya mukhethwa u nga dovha wa ri thusa uri ‘ri vhe na vhuḓi kha zwithu zwoṱhe na u ita zwo lugaho.’​—Vhaef. 5:9.

15. Muya mukhethwa ri nga u wana nga nḓila-ḓe? (Vhaefesa 5:19, 20)

¹⁵ Iṅwe nḓila ine ra nga wana ngayo muya mukhethwa ndi nga u u humbela musi ri tshi rabela. Yesu Kristo o amba uri ‘Yehova u ḓo ṋea muya mukhethwa vhane vha mu humbela.’ (Luka 11:13) Musi ri tshi renda Yehova tshivhidzoni, ri vha ri tshi khou wana muya mukhethwa. (Vhalani Vhaefesa 5:19, 20.) Muya mukhethwa u ḓo ri thusa uri ri tshile nga nḓila ine Yehova a i takalela.

16. Ndi mini zwine zwa ḓo ri thusa uri ri dzhie phetho dza vhuṱali? (Vhaefesa 5:10, 17)

¹⁶ Musi ri tshi khou tea u dzhia phetho, ri fanela u ḓivhudzisa uri “ndi zwifhio zwine Yehova a zwi funa,” nahone ri ite zwine zwa tshimbidzana na zwine Yehova a zwi funa. (Vhalani Vhaefesa 5:10, 17.) Musi ri tshi wana vhulivhisi vhu re Bivhilini na u vhu shumisa, ri vha ri tshi khou ṱoḓa u ita zwithu nga nḓila ine Yehova a funa zwi tshi itwa ngayo. Musi ri tshi tevhedza vhulivhisi vhu re Bivhilini, ri ḓo dzhia phetho dza vhuṱali.

17. Ri nga shumisa hani tshifhinga tshashu nga vhuṱali? (Vhaefesa 5:15, 16) (Sedzani tshifanyiso.)

¹⁷ Paulo o ṱuṱuwedza Vhakriste vha Efesa uri vha shumise tshifhinga nga vhuṱali. (Vhalani Vhaefesa 5:15, 16.) “Muvhi” ane a vha Saṱhane u ṱoḓa uri ri farakanee nga u ita mishumo ya ḽino shango uri ri si wane tshifhinga tsha u shumela Yehova. (1 Yoh. 5:19) Mukriste a nga livhisa ṱhogomelo kha u ṱoḓa tshelede, u funzea kana kha mushumo nṱhani ha u shumela Yehova. Arali a ita zwenezwi, u vha a tshi khou sumbedza uri u humbula u fana na vhathu vha ḽino shango vha sa shumeli Yehova. Ndi ngoho uri zwenezwi zwithu a zwo ngo khakhea zwone zwiṋe, fhedzi a zwo ngo fanela u ḓa u thoma vhutshiloni hashu. U itela u  tshila sa “vhana vha tshedza,” ri tea u “shumisa tshifhinga tshashu nga vhuṱali,” ri livhise ṱhogomelo kha zwi re zwa ndeme vhukuma.

18. Vho Donald vho ita mini uri vha shumise tshifhinga tshavho nga vhuṱali?

¹⁸ Ṱoḓani zwibuli zwa u shumela Yehova. Zwenezwi ndi zwe Vho Donald vhane vha dzula Afurika Tshipembe vha zwi ita. Vha ri: “Ndo humbulisisa nga ha vhutshilo hanga nda humbela Yehova uri a nthuse ndi ite zwo engedzeaho tsimuni. Ndo rabela nda humbela mushumo une wa ḓo ita uri ndi fhedze tshifhinga tshinzhi ndi tshi khou huwelela. Yehova o nthusa uri ndi wane wonoyo mushumo. Zwenezwo zwo ita uri nṋe na mufumakadzi wanga ri vhe kha tshumelo ya tshifhinga tshoṱhe.”

19. Ri nga bvela hani phanḓa ri tshi tshimbila sa “vhana vha tshedza”?

¹⁹ Vhurifhi he Paulo a vhu ṅwalela Vhaefesa vhu fanela u vha ho vha thusa uri vha dzule vha tshi fhulufhedzea kha Yehova. Honoho vhurifhi na riṋe vhu nga ri thusa ṋamusi. Samusi ro zwi guda, vhu nga ri thusa uri ri khethe vhuḓimvumvusi na khonani dzashu nga vhuṱali. Vhu nga ri ṱuṱuwedza u bvela phanḓa ri tshi tshimbila tshedzani nga u vhala Bivhili ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe. Vhu dovha ha bvisela khagala nḓila ine muya mukhethwa wa vha wa ndeme ngayo ngauri u ri thusa uri ri tshile nga nḓila yavhuḓi. U ita zwe Paulo a amba zwi nga ri thusa uri ri dzhie phetho dza vhuṱali dzine dza tshimbidzana na zwine Yehova a zwi funa. Ra ita zwenezwo, ri ḓo iledza swiswi ḽa ḽino shango ra dzula ri tshedzani.