1. Ndi phaṱhutshedzo dzifhio dzine ra ḓiphiṋa ngadzo nga nṱhani ha u vha tshipiḓa tsha ndangulo ya Yehova?

 NDI phaṱhutshedzo khulwane vhukuma u vha tshipiḓa tsha ndangulo ya Yehova kha ano maḓuvha a u fhedzisela a konḓaho. Vhutshilo kha ḽino shango vhu khou bvela phanḓa vhu tshi ṋaṋa u konḓa, fhedzi Yehova o ri ṋea vhahashu u itela u ri thusa. (Ps. 133:1) Yehova u ri thusa uri ri vhe na vhutshilo vhu takadzaho muṱani. (Vhaef. 5:33–6:1) Nahone u ri ṋea vhuṱali vhu ne ra vhu ṱoḓa uri ri sa vhilaele na uri ri takale.

2. Ndi mini zwine ra tea u zwi ita musi ri tshi khou shumela Yehova nahone ndi ngani?

² Ri tea u shuma nga maanḓa uri ri kone u bvela phanḓa ri tshi shumela Yehova nga u fhulufhedzea. Ndi ngani? Ngauri nga zwiṅwe zwifhinga vhahashu vha nga ri khukhulisa nga zwine vha zwi amba kana nga zwine vha zwi ita. Ri nga dovha ra pfa ro kulea nungo musi ri tshi ita vhukhakhi, zwihuluhulu musi ri tshi ita vhukhakhi vhu fanaho lwo vhalaho. Ri tea u konḓelela ra bvela phanḓa ri tshi khou shumela Yehova (1) musi wahashu o ri khukhulisa, (2) musi mufarisi wa mbingano o ri vhaisa na (3) musi ro kulea nungo nga nṱhani ha vhukhakhi he ra vhu ita. Kha ino thero, ri ḓo haseledza honovhu vhuimo vhuraru. Ri ḓo dovha ra vhona uri ri nga guda mini kha vhathu vha fhulufhedzea vha re Bivhilini.

KONḒELELANI MUSI WAHAṊU O NI KHUKHULISA

3. Ndi thaidzo dzifhio dzine vhathu vha Yehova vha sedzana nadzo?

³ Thaidzo. Vhaṅwe vhatendi nga riṋe vha ita zwithu nga nḓila i  ne ya ri dina. Vhaṅwe vha nga ri vhaisa kana vha ri fara nga nḓila i si yavhuḓi. Vhane vha ranga phanḓa vha nga ita vhukhakhi. Zwenezwi zwithu zwi nga ita uri vhaṅwe vha pfe vha tshi timatima arali yeneyi i ndangulo ya Yehova. Nahone nṱhani ha u bvela phanḓa vha tshi shumela Yehova “nga vhuthihi” na vhahavho, vha nga litsha u konana na vhe vha vha khukhulisa kana vha litsha u ḓa miṱanganoni. (Tsef. 3:9) Naa zwenezwo ndi vhuṱali? Kha ri ṱhogomele zwine ra nga zwi guda kha tsumbo i re Bivhili ya muṅwe we a ṱangana na thaidzo i fanaho.

4. Ndi thaidzo dzifhio dze muapostola Paulo a sedzana nadzo?

⁴ Tsumbo i bvaho Bivhilini. Muapostola Paulo o vha a tshi zwi ḓivha uri vhahawe vha a khakha. Sa tsumbo, musi Paulo a tshi kha ḓi tou bva u vha Mukriste, vhaṅwe tshivhidzoni tsha Yerusalema vho vha vha tshi khou mu ofha. (Mish. 9:26) Nga murahu, vhaṅwe vho mu amba luvhi u itela u ita uri vhaṅwe vha si tsha mu fhulufhela. (2 Vhakor. 10:10) Paulo o vhona wahashu we a vha a tshi khou ranga phanḓa a tshi ita vhukhakhi he ha vha vhu tshi nga vha ho khukhulisa vhaṅwe. (Vhagal. 2:11, 12) Nahone Marko we Paulo a vha a tshi tshimbila nae vhuḓinḓani, o mu vhaisa zwihulu. (Mish. 15:37, 38) Paulo o vha a tshi nga ḓi vha o tendela vhuṅwe ha honoho vhuimo vhu tshi ita uri a hane u konana na vhenevha vhathu vhe vha mu khukhulisa. Fhedzi o bvela phanḓa a tshi vha na mavhonele avhuḓi kha vhahawe na u dzula o farakanea tshumeloni ya Yehova. Ndi mini zwe zwa thusa Paulo uri a kone u konḓelela?

5. Ndi mini zwe zwa thusa Paulo uri a dzule e tsini na vhahawe? (Vhakolosa 3:13, 14) (Sedzani tshifanyiso.)

⁵ Paulo o vha a tshi funa vhahawe. Nga nṱhani ha uri o vha a tshi funa vhahawe, ha ngo livhisa ṱhogomelo kha vhukhakhi havho, o livhisa ṱhogomelo kha u vha havho tsumbo dzavhuḓi. Lufuno lwo thusa Paulo uri a kone u hangwela vhaṅwe. Zwenezwo ndi zwe a ri vhudza uri ri zwi ite kha Vhakolosa 3:13, 14. (Vhalani.) Ṱhogomelani nḓila ye Paulo a hangwela ngayo Marko. Naho Marko o sia Paulo musi a tshi ya kha lwendo lwawe lwa u thoma lwa vhurumiwa, Paulo ha ngo mu fara nga mbilu. Nga murahu, musi Paulo a tshi ṅwalela tshivhidzo tsha Kolosa vhurifhi he ha vha vhu tshi sumbedza uri u a vha funa, o khoḓa Marko sa mushumisani nae wa ndeme ane a ‘mu khuthadza vhukuma.’ (Vhakol. 4:10, 11) Musi o valelwa dzhele ngei Roma, Paulo o humbela nga ho livhaho uri Marko a ḓe a mu thuse. (2 Tim. 4:11) Zwi tou vha khagala uri Paulo o hangwela vhahawe na u dzula e tsini navho. Ndi mini zwine ra nga zwi guda kha Paulo?

6-7. Ndi mini zwine zwa nga ri thusa u dzula ri tshi funa vhahashu hu sa londwi vhukhakhi havho? (1 Yohane 4:7)

 ⁶ Ngudo. Yehova u ṱoḓa uri ri dzule ri tshi sumbedza vhahashu uri ri a vha funa. (Vhalani 1 Yohane 4:7.) Musi vhahashu vha songo ri fara nga nḓila ine Vhakriste vha tea u farana ngayo, ri nga vha na fhulufhelo ḽa uri a vho ngo zwi ita nga khole na uri vha khou lingedza u ita zwine Yehova a ri zwo luga. (Mir. 12:18) Mudzimu u a funa vhashumeli vhawe vha fhulufhedzeaho hu sa londwi vhukhakhi havho. Naho ri tshi ita vhukhakhi, u bvela phanḓa na u vha khonani yashu nahone ha ri sinyutsheli. (Ps. 103:9) Ri a livhuwa uri Yehova u a ri hangwela nahone ri ṱoḓa u mu edzisa nga u hangwela vhaṅwe.​—Vhaef. 4:32–5:1.

⁷ Ni humbule uri musi vhufhelo vhu tshi khou sendela, ri tea u dzula ri na vhushaka ha tsini na vhahashu. Ri nga lavhelela uri u tovholwa hu ḓo bvela phanḓa hu tshi ṋaṋa. Ri nga ḓiwana ro valelwa dzhele nga nṱhani ha lutendo lwashu. Arali zwenezwo zwa itea, ri ḓo ṱoḓa thuso ya vhahashu u fhira naho hu lini. (Mir. 17:17) Ṱhogomelani zwe zwa itea kha muṅwe muhulwane wa ngei Spain, ane a pfi Josep. a Ene na vhaṅwe vhahashu vho valelwa dzhele nga nṱhani ha u sa dzhia sia. U ri: “Musi ni dzhele, zwi a leluwa uri vhahaṋu vha ni dine nga u ṱavhanya ngauri ni fhedza tshifhinga tshoṱhe ni navho. Ro vha ri tshi tea uri ri hangwelane zwi tshi bva mbiluni. Zwenezwi zwo ri thusa uri ri vhe na vhuthihi na uri ri ṱhogomelane. Vhathu vhe ra vha ro valelwa navho, vho vha vhe si vhashumeli vha Yehova. Kha tshiṅwe tshiitea, ndo vha ndo huvhala tshanḓa nahone tsho semendeliwa, ndi sa koni na u ḓiitela tshithu. Fhedzi muṅwe wa vhahashu o nkuvhela zwiambaro, a nṱhogomela na nga dziṅwe nḓila. Ndo tshenzhela lufuno lwe nda vha ndi tshi khou lu ṱoḓa nga tshenetsho tshifhinga.” Zwenezwo ndi zwiitisi zwavhuḓi lungafhani zwa uri ri dzudzanye phambano dzine dza nga vha hone vhukati hashu na vhahashu zwino.

KONḒELELANI MUSI MUFARISI WAṊU WA MBINGANO O NI VHAISA

8. Ndi thaidzo ifhio ine vhavhingani vha sedzana nayo?

⁸ Thaidzo. Mbingano iṅwe na iṅwe i na thaidzo dzayo. Bivhili yo zwi bvisela khagala uri vhavhingani vha ḓo pfa “vhuṱungu ṋamani.” (1 Vhakor. 7:28) Ndi ngani? Ngauri mbingano i vha vhukati ha vhathu vhavhili vhane vha ita vhukhakhi, vhane vha tshila nga nḓila dzi sa fani na vhane vha funa na u vhenga zwithu zwi sa fani. Vhavhingani vha nga vha vha tshi bva kha mvelele dzi sa fani kana vho aluswa nga nḓila dzi sa fani. Nga u ya ha tshifhinga, vha nga thoma u vhona miṅwe mikhwa kha mufarisi wavho ye vha si i vhone musi vha sa athu u vhingana. Zwenezwo zwithu zwi nga ita uri huvhe na u sa pfana. Naho vhuvhili havho vha tshi khakha, vha nga thoma u vhonana mulandu nṱhani ha uri vha shumisane u itela u tandulula thaidzo mbinganoni yavho. Vha nga ita na u humbula uri zwi nga vha khwine arali vha si tsha dzula vhoṱhe kana vha ṱalana. Fhedzi naa u litsha u dzula vhoṱhe kana u ṱalana zwi ḓo tandulula thaidzo dzavho? b Kha ri gude kha tsumbo i re Bivhilini ya muṅwe mufumakadzi we a dzula a tshi fhulufhedzea kha Yehova naho munna wawe o vha a tshi ita uri vhutshilo vhu konḓe.

9. Ndi thaidzo ifhio ye Abigaili a sedzana nayo?

⁹ Tsumbo i bvaho Bivhilini. Abigaili o vha o maliwa nga Nabali, ane Bivhili ya amba uri o vha e na tshiṱuhu a na vhuḓifari vhu si havhuḓi. (1 Sam. 25:3) Zwi nga vha zwo vha zwi tshi konḓela Abigaili u dzula na munna o raloho. Naa Abigaili a nga vha o vhuya a wana tshibuli tsha uri a ṱale munna wawe? Ee. Abigaili o wana tshenetsho tshibuli musi Davida we a vha a tshi ḓo vha khosi ya Isiraele o ḓa u vhulaya Nabali, nge  Nabali a sema Davida na vhanna vhe a vha e navho. (1 Sam. 25:9-13) Abigaili o vha a tshi nga kha ḓi vha o shavha, a litsha Davida a tshi vhulaya Nabali. Naho zwo ralo, o dzhenelela a ita uri Davida a si tsha vhulaya Nabali. (1 Sam. 25:23-27) Ndi ngani o ita zwenezwo?

10. Ndi mini zwine zwa nga vha zwo ṱuṱuwedzaho Abigaili uri a konḓelele musi e kha mbingano i konḓaho?

¹⁰ Abigaili o vha a tshi funa Yehova nahone a tshi ṱhonifha ndugiselelo ya mbingano. Zwi tou vha khagala uri o vha a tshi ḓivha zwe Mudzimu a zwi vhudza Adamu na Efa musi a tshi thoma mbingano. (Gen. 2:24) Abigaili o vha a tshi zwi ḓivha uri Yehova u dzhia ndugiselo ya mbingano yo khethea. O vha a tshi ṱoḓa u takadza Mudzimu, nahone zwenezwo zwi nga vha zwo mu ṱuṱuwedza uri a ite zwoṱhe zwine a nga kona u itela u tsireledza vhathu vha muṱa wawe u katela na munna wawe. O dzhia vhukando nga u ṱavhanya u itela u thivhela Davida uri a si vhulaye Nabali. O vha o ḓiimisela u humbela pfarelo kha vhukhakhi he a si vhu ite. Zwi khagala uri Yehova o vha a tshi funa onoyo mufumakadzi a re na tshivhindi, a sa humbuleli ene muṋe fhedzi. Ndi zwifhio zwine vhanna na vhafumakadzi vha nga zwi guda kha tsumbo ya Abigaili?

11. (a) Ndi mini zwine Yehova a zwi lavhelela kha vhavhingani? (Vhaefesa 5:33) (b) Ndi mini zwe na zwi guda kha nḓila ye Carmen a tsireledza ngayo mbingano yawe? (Sedzani tshifanyiso.)

¹¹ Ngudo. Yehova u ṱoḓa munna na mufumakadzi vha tshi dzula vhoṱhe naho muṅwe mufarisi wa mbingano zwi tshi konḓa u dzula nae. Yehova u a takala musi a tshi vhona vhavhingani vha tshi shuma nga maanḓa u itela u tandulula thaidzo dzavho, vha tshi sumbedza uri vha a funana na u ṱhonifhana. (Vhalani Vhaefesa 5:33.) Ṱhogomelani tsumbo ya Carmen. Nga murahu ha miṅwaha ya rathi o vhingiwa, o thoma u guda Bivhili na Ṱhanzi dza Yehova nahone nga murahu a lovhedzwa. Carmen u ri: “Munna wanga ha ngo zwi takalela. Zwo vha zwi tshi vho tou nga u khou itela Yehova vivho, a tshi ntsema na u ntshutshedza uri u ḓo nṱala.” Naho zwo ralo, Carmen o konḓelela mbinganoni yawe. O shuma nga maanḓa lwa miṅwaha ya 50 uri mbingano yawe i vhe yo thewaho kha lufuno na u ṱhonifhana. U ri: “Musi miṅwaha i tshi khou ḓi ya, ndo guda u pfesesa nḓila ine munna wanga a ḓipfa ngayo na u amba nae nga nḓila ya vhuthu. U ḓivha uri mbingano ndi tshithu tshikhethwa maṱoni a Yehova, zwo ita uri ndi ite zwoṱhe zwine nda nga kona u itela u tsireledza mbingano yanga. A tho ngo vhuya nda lingedza u ṱutshela munna wanga ngauri ndi funa Yehova.” c Musi hu tshi vha na thaidzo mbinganoni yaṋu, ni nga fhulufhela uri Yehova u ḓo ni tikedza, a ni thusa uri ni konḓelele.

 NI SONGO LITSHA U SHUMELA YEHOVA NAHO NI TSHI PFA NO KULEA NUNGO NGA NṰHANI HA VHUKHAKHI HAṊU

12. Ndi thaidzo ifhio ine ra nga sedzana nayo musi ro ita tshivhi tshihulwane?

¹² Thaidzo. Musi ro ita tshivhi tshihulwane, ri nga pfa ro kulea nungo vhukuma. Bivhili i amba uri zwivhi zwashu zwi nga ri sia ri tshi khou ḓipfa ro ‘kwashekana na u vunḓekana.’ (Ps. 51:17) Muṅwe wahashu ane a pfi Robert o shuma nga maanḓa lwa miṅwaha minzhi u ri a vhe mushumeli. Naho zwo ralo, musi o no vha mushumeli, o ita tshivhi tshihulwane nahone a ṱhogomela uri o khakhela Yehova. O ri: “Luvalo lwanga lwo vha lu tshi khou ndina vhukuma nga murahu ha u ita zwenezwo. Ndo pfa ndo kulea nungo, ndo mbo ḓi rabela kha Yehova. Ndo vha ndi tshi pfa u nga Yehova a nga si tsha nthetshelesa. Ndi ngani a tshi nga thetshelesa muthu ane a nga nṋe? Ndo mu sinyusa.” Arali ra ita tshivhi tshihulwane, ri nga pfa u nga Yehova o ri ṱutshela na uri a zwi tsha ṱoḓea uri ri mu shumele. (Ps. 38:4) Arali no no vhuya na ḓipfa nga u ralo, ṱhogomelani zwe mushumeli wa Yehova a fhulufhedzeaho a re Bivhilini a zwi ita musi o ita tshivhi tshihulwane.

13. Ndi tshivhi tshifhio tshihulwane tshe Petro a tshi ita nahone zwenezwo zwo vhangwa nga mini?

¹³ Tsumbo i bvaho Bivhilini. Vhusiku ha musi Yesu a sa athu u vhulawa, Petro o ita vhukhakhi ho vhalaho, zwa ita uri a ite tshivhi tshihulwane. Petro o ḓifhulufhelesa, a amba uri ene u ḓo dzula a tshi fhulufhedzea naho vhaṅwe vhafunziwa vha nga ṱutshela Yesu. (Marko 14:27-29) Zwiṅwe hafhu, musi Petro e Getsemane o kundelwa u dzula o fhaṱuwa. (Marko 14:32, 37-41) Musi hu tshi ḓa vhathu vho fara mabanga u itela u fara Yesu, Petro o mbo ḓi shavha. (Marko 14:50) Mafhedziseloni, Petro o landula Yesu luraru a ita na u ana uri ha mu ḓivhi. (Marko 14:66-71) Petro o ita mini musi a tshi ṱhogomela uri o ita tshenetsho tshivhi tshihulwane? O ṱungufhala zwihulu a lila, khamusi nga nṱhani ha u rwiwa nga luvalo. (Marko 14:72) Humbulani vhuṱungu he Petro a vhu pfa musi Yesu a tshi vhulawa nga murahu ha dziawara. U fanela u vha o ṱungufhala vhukuma.

14. Ndi mini zwe zwa thusa Petro uri a bvele phanḓa a tshi khou shumela Yehova? (Sedzani tshifanyiso.)

¹⁴ Hu na zwiitisi zwinzhi zwo itaho uri Petro a konḓelele, a tshi khou bvela phanḓa na u shumela Yehova. O ya kha vhaṅwe vhafunziwa nahone vha mu khuthadza. (Luka 24:33) Tshiṅwe hafhu, musi Yesu a tshi vuswa o ya kha Petro khamusi u itela u mu khuthadza. (Luka 24:34; 1 Vhakor. 15:5) Nga murahu, nṱhani ha u kaidza Petro nga nṱhani ha vhukhakhi hawe, Yesu o vhudza Petro uri o vha a tshi ḓo wana vhuḓifhinduleli ho engedzeaho. (Yoh. 21:15-17) Petro o  vha a tshi zwi ḓivha uri o ita tshivhi tshihulwane, fhedzi ha ngo laṱela thaula. Ndi ngani? Ngauri o vha e na vhungoho ha uri Yesu Kristo u kha ḓi mu funa. Nahone Petro o bvela phanḓa a tshi tikedzwa nga vhaṅwe vhafunziwa. Ri nga guda mini kha tsumbo ya Petro?

15. Yehova u khou ṱoḓa uri ri vhe na vhungoho ha mini? (Phisalema 86:5; Vharoma 8:38, 39) (Sedzani tshifanyiso.)

¹⁵ Ngudo. Yehova u khou ṱoḓa ri tshi zwi ḓivha uri u a ri funa na uri o dzula o lugela u ri hangwela. (Vhalani Phisalema 86:5; Vharoma 8:38, 39.) Musi ri tshi ita tshivhi, ri ḓipfa ri na mulandu. Zwo tea uri ri ḓipfe nga yeneyo nḓila. Fhedzi a ro ngo fanela u humbula uri Yehova ha tsha ri funa na uri ha nga ri hangweli. Nṱhani hazwo, ri fanela u humbela thuso nga u ṱavhanya. Robert we ra amba nga hae o ri: “Ndo ita tshivhi nga nṱhani ha uri ndo ḓitika nga nṋe muṋe.” O zwi ṱhogomela uri u fanela u amba na vhahulwane. O ri: “Musi ndi tshi amba na vhahulwane, ndo kona u zwi vhona uri Yehova u a mpfuna. Vhahulwane a vho ngo laṱela thaula kha nṋe. Vho nthusa uri ndi kone u vhona uri Yehova ha ngo nndaṱa.” Na riṋe ri nga vha na vhungoho ha uri Yehova u a ri funa na uri u ḓo ri hangwela arali ra rembuluwa ra ita zwoṱhe zwine ra nga kona uri ri si tsha dovholola honoho vhukhakhi. (1 Yoh. 1:8, 9) Zwenezwo zwi ita uri ri si fhulufhuwe musi ri tshi khukhulwa ra wa.

16. Ndi ngani no ḓiimisela u bvela phanḓa ni tshi shumela Yehova?

¹⁶ Yehova u dzhiela nṱha vhuḓidini vhune ra vhu ita u itela uri ri bvele phanḓa ri tshi mu shumela kha ano maḓuvha a vhufhelo a konḓaho vhukuma. Yehova a nga ri thusa uri ri bvele phanḓa ri tshi mu shumela nga u fhulufhedzea, hu sa londwi u kulea nungo nga nṱhani ha vhukhakhi vhune ra vhu ita kana nga vhukhakhi vhune ha itwa nga vhaṅwe. Ri nga kona u bvela phanḓa ri tshi funa vhahashu, na u vha hangwela naho vho ri khukhulisa. Ri nga sumbedza uri ri ṱhonifha Yehova zwi tshi bva mbiluni nga u tandulula thaidzo dzoṱhe dzine dza nga vha hone mbinganoni. Nahone arali ra ita tshivhi, ri fanela u tenda Yehova a tshi ri thusa na u ri hangwela u itela uri ri bvele phanḓa ri tshi mu shumela. Ri nga vha na vhungoho ha uri Yehova u ḓo ri fhaṱutshedza zwihulu arali ra sa “litsha u ita zwo lugaho.”​—Vhagal. 6:9.