NGA vho-1910, vhabebi vhanga vho pfulutshela ngei Canada vha tshi bva Tbilisi kha ḽa Georgia nahone vho vha vha tshi dzula kha kuḓu kuṱuku kwa mabulasini kwe kwa vha ku tsini na mahayani a ngei Pelly Saskatchewan, vhukovhela ha Canada. Ndo bebwa nga 1928 nahone ndi lupedzi kha vhana vha rathi. Khotsi anga vho lovha nga murahu ha miṅwedzi ya rathi ndi sa athu u bebwa nahone Mme anga vho lovha ndi tshee lutshetshe. Nga murahu ha miṅwaha i si gathi, khaladzi anga wa tanzhe Lucy o lovha e na miṅwaha ya 17. Nga murahu, nṋe na vhana vhahashu ro ya ra dzula na malume wanga Nick.

Ḽiṅwe ḓuvha musi ndi tshee muṱuku, muṱa wahashu wo vhona ndi tshi khou kokodza mutshila wa iṅwe bere ya bulasini. Vho vha vho tshuwa uri bere i ḓo nthaha nahone vha huwelela uri ndi i litshe, fhedzi zwa sokou sea zwi tshi ṱanama. Ndo vha ndo vha furalela nahone a tho ngo vha pfa vha tshi huwelela. Zwi takadzaho ndi uri a tho ngo huvhala, fhedzi muṱa wahashu wo ṱhogomela nga ḽeneḽo ḓuvha uri ndo dzinga nḓevhe.

Khonani ya muṱa wahashu, o eletshedza uri ndi iswe tshikoloni tsha vhana vho dzingaho nḓevhe, nga zwenezwo, ndo iswa kha tshenetsho tshikolo nga Malume wanga Nick tshe tsha vha tshi ngei Saskatoon, Saskatchewan. Tshenetsho tshikolo tsho vha tshi kule na hayani hanga nga awara dzi si gathi nahone samusi ndo vha ndi na miṅwaha miṱanu, ndo vha ndo tshuwa vhukuma. Ndo vha ndi tshi dalela muṱa wa hashu musi tshikolo tshi tshi vala na nga dziholodei. Mafheleloni ndo guda luambo lwa zwanḓa nahone ndo vha ndi tshi takalela vhukuma u tamba na vhaṅwe vhana.

Nga 1939, khaladzi anga muhulwane ane a pfi Marion o vhingwa nga Bill Danylchuck nahone vho alusa nṋe na khaladzi anga Frances. Ho vha vhone vhathu vha u thoma muṱani wa hashu vhe vha kwamana na Ṱhanzi dza Yehova. Musi zwikolo zwo vala, vho vha vha tshi ita zwoṱhe zwine vha nga kona u amba na nṋe nga ha zwe vha zwi guda Bivhilini. Ngoho ndi ya uri u davhidzana navho zwo vha zwi songo leluwa samusi vho vha vha sa koni u amba nga zwanḓa. Fhedzi vho kona u vhona nḓila ye nda vha ndi tshi funa ngayo zwithu zwa muya. Ndo kona u pfesesa uri zwithu zwe vha vha vha tshi khou zwi  ita na zwine Bivhili ya zwi amba zwi a tshimbidzana, nga zwenezwo, ndo vha ndi tshi tshimbila navho musi vha tshi ya u huwelela. Nga murahu ha tshifhinganyana, ndo vha ndi tshi ṱoḓa u lovhedzwa nahone nga ḽa 5 September 1941, Bill o nndovhedza kha ḓuromu ḽa tsimbi ḽe ḽa vha ḽo ḓala maḓi a bvaho tshisimani. Maḓi a hone o vha a tshi rothola vhukuma!

Nga 1946 musi ndi tshi vhuya hayani nga tshilimo, ro ya buthanoni ḽa ngei Cleveland, Ohio, U.S.A. Nga ḓuvha ḽa u thoma buthanoni, khaladzi dzanga dzo vha dzi tshi sielisana u ṅwala mbuno dza buthano u itela u nthusa uri ndi ḓivhe zwine zwa khou itea. Naho zwo ralo, nga ḓuvha ḽa vhuvhili, ndo vha ndo takala u pfa uri hu na tshigwada tsha vhathu vhane vha shumisa luambo lwa zwanḓa na uri ho vha hu na muṱalutshedzeli henefho. Mafheleloni, ndo ḓiphina nga mbekanyamushumo nahone zwo vha zwavhuḓi vhukuma u pfesesa ngoho i re Bivhilini nga vhuḓalo!

Nga tshenetsho tshifhinga, Nndwa ya Shango ya Vhuvhili yo vha i kha ḓi tou bva u fhela nahone ho thoma u vha na vhathu vhane vha fhisetshela lushaka. Musi ndi tshi vhuya buthanoni ndo vha ndo ḓiimisela u imela lutendo lwanga tshikoloni. Nga zwenezwo, ndo litsha u shela mulenzhe musi hu tshi gwadamelwa fulaga na u imba nyimbo dza lushaka. Ndo dovha nda litsha u pembelela dziholodei na u ya kerekeni. Zwenezwo zwithu a zwo ngo takadza vhadededzi nahone vho lingedza u ntshushedza na u amba mazwifhi u itela uri ndi shandule muhumbulo wanga. Zwenezwi zwoṱhe zwo mangadza vhana vhe nda vha ndi tshi dzhena navho tshikolo, fhedzi zwo nṋea tshibuli tsha u ṱanziela. Vhathu vhe nda vha ndi tshi dzhena navho tshikolo vha ngaho Larry Androsoff, Norman Dittrick na Emil Schneider, mafheleloni vho ṱanganedza ngoho nahone zwino vha khou shumela Yehova nga u fulufhedzea.

Musi ndi tshi ya u dala huṅwe fhethu, tshifhinga tshoṱhe ndi huwelela kha vhathu vho dzingaho nḓevhe. Sa tsumbo, musi ndi ngei Montreal kilabuni ya vhathu vho dzingaho nḓevhe, ndo ṱanziela kha Eddie Tager muṅwe muṱhannga we a vha e kha tshigwada tsha vhugevhenga. O ṱanganela tshivhidzoni tsha vhathu vhane vha shumisa luambo lwa zwanḓa ngei Laval Quebec u swika a tshi lovha mahoḽa. Ndo dovha nda ṱangana na Juan Ardanez we a vha a tshi fana na vhathu vha Berea vho ṅwalwaho Bivhilini ngauri o vha a tshi fhisetshela u ita ṱhoḓisiso uri a kone u vha na vhungoho ha zwine a khou zwi guda Bivhilini. (Mish. 17:10, 11) Na ene o ṱanganedza ngoho nahone a shuma nga u fulufhedzea sa muhulwane wa tshivhidzo ngei Ottawa, Ontario, u swika a tshi lovha.

Nga 1950, ndo pfulutshela ngei Vancouver. Naho ndi tshi takalela u huwelela kha vhathu vho dzingaho nḓevhe, a thi nga vhuyi nda hangwa musi ndi tshi ṱangana na muṅwe mufumakadzi ane a pfa we a vha a tshi pfi Chris Spicer we nda huwelela khae tshiṱaraṱani. O tenda uri a rumelwe magazini ṅwedzi muṅwe na muṅwe nahone o vha a tshi ṱoḓa ndi tshi ṱangana na munna wawe Gary. Nga zwenezwo, ndo ya hayani havho nahone ro  vha na nyambedzano ndapfu ri tshi khou shumisa notsi dzo ṅwalwaho. Nga murahu ha yeneyo nyambedzano, ho fhela miṅwaha i si gathi ri si tsha vhonana, fhedzi Chris Spicer na munna wawe Gary vho mmbona vhukati ha gogo buthanoni ḽa ngei Toronto, Ontario. Gary o vha tshi ḓo lovhedzwa nga ḽeneḽo ḓuvha. Yeneyo tshenzhelo yavhuḓi yo nkhumbudza uri ndi fanela u bvela phanḓa ndi tshi huwelela ngauri a hu na ane a ḓivha uri muthu u ḓo ita lini uri ngoho i vhe yawe.

Nga murahu, ndo humela ngei Saskatoon. Musi ndi henefho, ndo ṱangana na muṅwe mme we a nkhumbela uri ndi gude Bivhili na vhananyana vhawe vhavhili vha mafhaṱa, Jean na Joan Rothenberger vhane vha shumisa luambo lwa zwanḓa nahone vhenevho vhana vho vha vha tshi dzhena tshikolo tshee nda vha ndi tshi dzhena khatsho. Hu si kale, na vhenevho vhananyana vhavhili vho thoma u vhudza vhaṅwe vhane vha dzhena navho kilasini nga ha zwe vha vha vha tshi khou zwi guda. Mafheleloni, vhana vhaṱanu vhe vha vha vhe kha kilasi nthihi navho vho vha Ṱhanzi dza Yehova. Muṅwe wavho o vha e Eunice Colin. Ndo vhuya nda ṱangana na Eunice kha tshenetsho tshikolo musi ndi kha ṅwaha wanga wa u fhedzisela. Nga tshenetsho tshifhinga, o nṋea ḽegere nahone a vhudzisa arali ri tshi nga vha dzikhonani. Nga murahu o vha tshipiḓa tsha ndeme vhukuma vhutshiloni hanga—o vha mufumakadzi wanga!

Musi mme a Eunice vha tshi wana uri Eunice u khou guda Bivhili, vho vhudza ṱhoho ya tshikolo uri vha lingedze u mu thivhela. Vho dzhia zwishumiswa zwe a vha a tshi zwi shumisa u guda. Naho zwo ralo, Eunice o vha o ḓiimisela u vhea Yehova u thoma. Musi a tshi ṱoḓa u lovhedzwa, vhabebi vhawe vho mu vhudza uri, “Arali na vha muṅwe wa Ṱhanzi dza Yehova, ri ḓo ni shakulisa!” Musi Eunice e na miṅwaha ya 17, o ṱuwa hayani, muṅwe muṱa wa Dziṱhanzi wo mu dzhia nahone wa mu ṱhogomela. O bvela phanḓa a tshi guda nahone nga murahu a lovhedzwa. Musi ri tshi vhingana nga 1960, vhabebi vhawe a vho ngo ḓa munyanyani washu. Naho zwo ralo, nga murahu ha miṅwaha, vhabebi vhawe vho ri ṱhonifha nga nṱhani ha u ima ro khwaṱha kha zwine ra zwi tenda na nḓila ine ra alusa ngayo vhana vhashu.

Sa vhabebi vho dzingaho nḓevhe, ro alusa vhatukana vhashu vha sumbe vhane vha pfa. Yeneyo yo vha i khaedu, fhedzi ro ita vhungoho ha uri vha ḓivhe luambo lwa zwanḓa uri ri kone u davhidzana navho zwavhuḓi na u kona u vha funza ngoho. Vhahashu tshivhidzoni vho ri thusa vhukuma. Sa tsumbo, vhaṅwe vhabebi vho ri ṅwalela notsi vha tshi khou ri ḓivhadza uri muṅwe wa vharwa vhashu o vha a tshi khou semana Holoni ya Muvhuso. Ro mu kaidza nga tshenetsho tshifhinga. Vharwa vhashu vhaṋa—James, Jerry, Nicholas na Steven—vha khou shumela Yehova nga u fulufhedzea na miṱa yavho. Vhoṱhe vhuṋa havho vha khou shuma sa vhahulwane. Zwiṅwe hafhu, Nicholas na mufumakadzi wawe Deborah, vha khou thusa u ṱalutshedzela luambo lwa zwanḓa kha davhi ḽa ngei Britain, ngeno Steven na mufumakadzi wawe Shannan vha tshi ṱalutshedzela luambo lwa zwanḓa kha davhi ḽa ngei United States.

Eunice o lovha nga vhulwadze ha khentsara, ho sala ṅwedzi uri ri pembele ṅwaha washu wa vhu-40 ri mbinganoni. O kona u konḓelela zwiimo zwoṱhe zwi konḓaho. U vha hawe na lutendo kha mvuwo zwo ita uri a dzule o khwaṱha. Ndo lavhelela nga maṱo matswuku ḓuvha ḽine nda ḓo dovha nda mu vhona.

Nga February 2012, ndo wa nahone nda vunḓea khundu, zwo vha khagala uri ndi ḓo ṱoḓa thuso. Nga zwenezwo, ndo pfulutshela muḓini wa muṅwe wa vharwa vhanga na mufumakadzi wawe. Zwino ri Tshivhidzoni tsha Luambo lwa Zwanḓa ngei Calgary nahone ndi khou bvela phanḓa ndi tshi shuma sa muhulwane. Vhukuma, lwo vha lu lwa u tou thoma ndi tshi ṱanganela tshivhidzoni tsha luambo lwa zwanḓa. Zwenezwo zwi a mangadza! Ndo vha ndi tshivhidzoni tsha Luisimane lwa miṅwaha minzhi u bva nga 1946, fhedzi ndo ita hani mvelaphanḓa ya lwa muya? Yehova o fulufhedzisa uri u ḓo ṱhogomela tsiwana. (Ps. 10:14) Ndi livhuha vhukuma vhathu vhoṱhe vhe vha ita vhuḓidini ha u nṅwalela notsi, u guda luambo lwa zwanḓa na u ita vhuḓidini ha u thusa u ṱalutshedzela.

Ngoho ndi ya uri ho vha na zwifhinga zwe nda ḓipfa ndo tsikeledzea nahone ndi tshi ṱoḓa u laṱela thaula ngauri ndo vha ndi sa pfesesi zwe zwa vha zwi tshi khou ambiwa kana ndo vha ndi tshi vhona u nga ṱhoḓea dza muthu ane a sa kone u pfa a dzi pfeseswi. Nga tshenetsho tshifhinga, ndo humbula maipfi e Petro a a vhudza Yesu musi a tshi ri: “Murena, ri ḓo ṱuwa ra ya ha nnyi? Ndi iwe ane wa vha na mafhungo a vhutshilo vhu sa fheli.” (Yoh. 6:66-68) U fana na vhahashu vhanzhi vho dzingaho nḓevhe u bva kha murafho wanga, ndo guda u sa fhela mbilu. Ndo guda u sa fhelela Yehova mbilu na ndangulo yawe nahone ndo vhuyelwa vhukuma! Zwino ndi vhuyelwa vhukuma nga u wana zwiḽiwa zwa lwa muya nga luambo lwanga nahone ndi ḓifhelwa nga u vha na vhukonani na vhahashu miṱanganoni na mabuthanoni a luambo lwa zwanḓa. Vhukuma, ndo tshila vhutshilo vhu takadzaho na vhu vhuyedzaho nga u shumela Yehova Mudzimu washu muhulwane.