1. Ndi ngani vhaṅwe vha tshi nga kundelwa u guda?

ZWI a konḓa u wana tshelede yo linganaho ṋamusi. Vhunzhi ha vhahashu vha shuma awara nnzhi u itela u ṱhogomela miṱa yavho nga zwine ya zwi shaya. Vhaṅwe vha fhedza tshifhinga tshinzhi vha tshi ya na u vhuya mishumoni yavho. Vhaṅwe vha shuma mishumo ine ya ṱoḓa maanḓa mahulwane. Mafheleloni vha vha vho neta. Vhunzhi havho vha vha vho neta lune vha kundelwa na u guda.

2. Ni wana lini tshifhinga tsha u guda?

² Naho zwo ralo, ri tea u ḓiṋea tshifhinga tsha u guda Ipfi ḽa Mudzimu na khandiso dzashu dza Vhukriste nga vhuronwane. Vhushaka hashu na Yehova na vhutshilo vhu sa fheli zwi ḓitika ngazwo! (1 Tim. 4:15) Vhaṅwe vha vuwa nga matsheloni-tsheloni nahone vha guda musi hu si na phosho hayani na muhumbulo wavho u tshee wo dzivhuluwa samusi vha tshi khou bva u awela. Vhaṅwe vha ḓiṋea tshifhinga tsha u guda na u elekanya nga madekwana musi hu si na zwithithisi.

3-4. Ho itwa tshanduko dzifhio kha tshivhalo tsha zwithu zwine ra zwi wana nahone ndi ngani?

³ A zwi timatimisi uri ni a tenda uri ndi zwa ndeme u ḓiṋea tshifhinga tsha u guda. Fhedzi ri fanela u guda mini? Ni nga amba uri ‘zwine ra fanela u zwi vhala zwo ḓalesa. Zwi a nkonḓela u zwi vhala zwoṱhe.’ Vhaṅwe vhahashu vha a kona u vhala khandiso dzoṱhe na u ṱalela vidio dzoṱhe dzine ra dzi wana, fhedzi vhanzhi zwi a vha konḓela. Tshigwada tshi Langaho tshi a zwi ḓivha. Ndi ngazwo zwino tsho fhungudza tshivhalo tsha zwithu zwine zwa gandisiwa na zwine zwa wanala kha inthanethe.

⁴ Sa tsumbo, a ri tsha gandisa Yearbook of Jehovah’s Witnesses, samusi ri tshi wana tshenzhelo nnzhi dzi ṱuṱuwedzaho  kha jw.org^® na kha JW Broadcasting^® ya ṅwedzi muṅwe na muṅwe. Zwa zwino Tshiingamo tsha tsimuni na Awake! zwi gandiswa luraru nga ṅwaha. Dzenedzi tshanduko a dzo ngo itelwa uri ri fhedze tshifhinga tshinzhi kha zwithu zwi sa tshimbidzani na u gwadamela Yehova. Dzo itelwa uri ri livhise ṱhogomelo kha “zwithu zwa ndeme vhukuma.” (Vhafil. 1:10) Kha ri haseledze uri ri nga khetha hani zwine zwa vha zwa ndeme na nḓila ine ra nga vhuyelwa ngayo nga vhuḓalo nga ngudo ya Bivhili ya muthu nga eṱhe.

5-6. Ndi khandiso dzifhio dzine ra fanela u dzi guda nga vhuronwane?

⁵ Ri fanela u guda mini u thoma? Ri fanela u guda Ipfi ḽa Mudzimu ḓuvha na ḓuvha. Ho fhungudzwa ndimana dza muvhalo wa Bivhili wa vhege iṅwe na iṅwe uri ri kone u vha na tshifhinga tsha u elekanya nga ha zwine ra zwi vhala na u ita ṱhoḓisiso yo engedzeaho. Tshipikwa tshashu a tsho ngo tea u vha u sokou vhala ndimana dza yeneyo vhege fhedzi, fhedzi tshi fanela u vha u tenda mulaedza wa Bivhili u tshi ri kwama mbilu na u ri sendedza tsini tsini na Yehova.—Ps. 19:14.

⁶ Ndi mini zwiṅwe zwine ra fanela u zwi guda nga vhuronwane? Ri ṱoḓa u lugiselela Tshiingamo Tshi Gudwaho na Pfunzo Ya Bivhili Ya Tshivhidzo na zwiṅwe zwine zwa itwa muṱanganoni wa vhukati ha vhege. Ri fanela u dovha ra vhala Tshiingamo na Awake! musi zwi tshi bviswa.

7. Naa ri fanela u kulea nungo musi ri sa koni u vhala na u ṱalela zwithu zwoṱhe zwi re kha website yashu na kha JW Broadcasting?

⁷ Ni nga ri, ‘Zwo luga, fhedzi hu pfi mini nga zwithu zwoṱhe zwi re kha jw.org na zwi re kha JW Broadcasting?’ Zwo ḓalesa!’ Ṱhogomelani tshifanyiso tshi tevhelaho: Vhengeleni hu na zwiḽiwa zwinzhi zwo fhambanaho zwi ḓifhaho. Vharengi vha nga si renge zwithu zwoṱhe zwi re hone. Vha renga zwine vha nga kona u zwi ḽa. Nga hu fanaho, arali ni sa koni u vhala na u ṱalela zwithu zwoṱhe zwi re kha website yashu na kha JW Broadcasting, ni songo kulea nungo. Vhalani kana u ṱalela zwine na nga kona. Zwino kha ri haseledze zwine u guda zwa amba zwone na zwine zwa nga ri thusa u vhuyelwa nga vhuḓalo musi ri tshi guda.

8. Ndi mini zwine ra nga zwi ita musi ri tshi khou guda Tshiingamo nahone u ita nga u ralo zwi ḓo ni vhuyedza hani?

⁸ U guda ndi u vhala u na tshipikwa tsha u ḓivha zwithu zwa ndeme. A si u sokou fhufha nga nṱha kha khandiso ine wa khou tea u i vhala na u talela phindulo. Sa tsumbo, musi ni tshi khou lugisela Tshiingamo Tshi Gudwaho, thomani nga u vhala manweledzo a re mathomoni a thero. Nga murahu, ni vhale na u humbula nga ha tshiṱoho tsha thero, zwiṱohwana na mbudziso dza u vusulusa. Ni kone u vhala thero ni songo dzhaya nahone nga vhuronwane. Livhisani ṱhogomelo kha mutaladzi une wa ni vhudza zwine zwa ḓo haseledzwa kha phara, une kanzhi wa vha mutaladzi wa u thoma kha phara iṅwe na iṅwe. Kanzhi wonoyo mutaladzi u ḓo ni thusa u ḓivha zwine zwa khou ṱalutshedziwa nga phara. Musi ni tshi khou vhala yeneyo thero, humbulani nga ha nḓila ine phara iṅwe na iṅwe ya tshimbidzana ngayo na tshiṱohwana u katela na tshiṱoho tshe thero ya thewa khatsho. Ṅwalani fhasi maipfi na ngudo zwine na nga ṱoḓa u ita ṱhoḓisiso nga hazwo u itela u guda zwo engedzeaho.

9. (a) Ndi ngani ri tshi tea u livhisa ṱhogomelo kha maṅwalo musi ri tshi khou guda Tshiingamo nahone ri nga zwi ita nga nḓila ḓe? (b) Samusi zwo sumbedzwa kha Yoshua 1:8, ri fanela u dovha ra ita mini musi ri tshi vhala maṅwalo?

⁹ Tshiingamo tshine ra tshi guda tshivhidzoni tshi ri thusa u pfesesa Bivhili. Livhisani  ṱhogomelo kha maṅwalo, zwihuluhulu ane a ḓo vhaliwa musi hu tshi khou haseledzwa Tshiingamo tshivhidzoni. Livhisani ṱhogomelo kha nḓila ine maipfi na mibulo zwine zwa vha kha dzindimana zwa bvisela ngayo khagala mbuno i re kha phara. Zwiṅwe hafhu, ḓiṋeeni tshifhinga tsha u elekanya nga ha maṅwalo e na a vhala na u ḓivhudzisa uri ni nga a tevhedza hani kha vhutshilo haṋu ha ḓuvha na ḓuvha.—Vhalani Yoshua 1:8.

10. U ya nga Vhaheberu 5:14, ndi ngani vhabebi vha tshi fanela u gudisa vhana vhavho nḓila ya u guda na u ita ṱhoḓisiso kha vhurabeli ha muṱa?

¹⁰ Zwi a pfesesea uri vhabebi vha ṱoḓa Vhurabeli Ha Muṱa ha vhege iṅwe na iṅwe vhu tshi vha vhu nyanyulaho kha vhana vhavho. Naho vhabebi vha tshi tea u dzudzanya zwine vha tea u zwi haseledza kha vhurabeli ha muṱa, a vho ngo tea u pfa u nga vha tea u ita zwithu zwo khetheaho na zwi nyanyulaho vhege iṅwe na iṅwe. Naho Vhurabeli Ha Muṱa vhu tshi nga itwa nga u ṱalela JW Broadcasting ya ṅwedzi muṅwe na muṅwe kana u ita zwiṅwe zwithu zwo khetheaho, zwi ngaho u fhaṱa gungwa ḽa Noaxe, ndi zwa ndeme uri vhana vha gudiswe nḓila ya u guda. Sa tsumbo, vha fanela u guda nḓila ya u lugiselela miṱangano ya tshivhidzo kana nḓila ya u ita ṱhoḓisiso ya thaidzo ye vha ṱangana nayo tshikoloni. (Vhalani Vhaheberu 5:14.) Arali vha ḓowela u guda vhe hayani, vha ḓo kona u livhisa ṱhogomelo kha zwipiḓa zwi si na vidio miṱanganoni ya tshivhidzo, maguvhanganoni na mabuthanoni. Uri vhabebi vha ḓo guda lwa tshifhinga tshingafhani na vhana vhavho, zwi ḓo ḓitika nga miṅwaha ya vhana na zwine vha vha zwone.

11. Ndi ngani zwi zwa ndeme u funza vhagudiswa vhashu nḓila ya u guda nga vhone vhaṋe?

¹¹ Vhagudiswa vhashu vha Bivhili na vhone vha fanela u ḓivha nḓila ya u guda. Musi vha tshi kha ḓi tou bva u thoma u guda Bivhili zwi a ri takadza u vhona vho lugiselela Pfunzo ya Bivhili kana miṱangano ya tshivhidzo nga u sokou talela phindulo. Fhedzi ri fanela u vha gudisa nḓila ya u ita ṱhoḓisiso na u guda nga vhuronwane musi vhe vhoṱhe. Arali ra ita nga yeneyo nḓila, musi hu tshi vha na thaidzo a vha ngo ḓo ya kha miṅwe miraḓo ya tshivhidzo u itela u vhudzisa zwine vha fanela u ita ngauri vha ḓo vha vha tshi ḓivha nḓila ya u wana vhulivhisi vhone vhaṋe nga u ita ṱhoḓisiso kha khandiso dzashu.

12. Ndi zwipikwa zwifhio zwine ra nga vha nazwo musi ri tshi guda?

¹² Arali ni sa takaleli u guda, ni nga vhona u nga a zwi konadzei u ḓiphina nga u guda. Fhedzi zwi a konadzea. Thomani nga u guda tshifhinga tshipfufhi, nga zwiṱuku nga zwiṱuku ni  kone u engedza tshifhinga tshaṋu tsha u guda. Ivhani na tshipikwa. Tshipikwa tshashu tshihulwane tshi fanela u vha u sendela tsini tsini na Yehova. Zwiṅwe zwipikwa zwine ra nga zwi swikelela nga u ṱavhanya ndi u fhindula mbudziso ye ra vhudzisiwa kana u ita ṱhoḓisiso nga ha thaidzo ine ra khou ṱangana nayo.

13. (a) Ṱalutshedzani uri muswa a nga ita mini u itela u imelela zwine a zwi tenda musi e tshikoloni. (b) Ni nga tevhedza hani nyeletshedzo i re kha Vhakolosa 4:6?

¹³ Sa tsumbo, naa ni muswa ane a dzhena tshikolo? Vhoṱhe vhane na dzhena navho kiḽasini vha nga vha vha tshi pembelela maḓuvha avho a mabebo. Ni nga vha ni tshi takalela u vha vhudza uri ndi ngani ni sa pembeleli maḓuvha a mabebo, fhedzi khamusi ni vhona u nga ni nga si kone. Zwi ḓo ṱoḓa uri ni gude! Ni nga guda ni na zwiitisi zwivhili: (1) u itela u vha na vhungoho ho khwaṱhaho ha uri Yehova u vhenga u pembelelwa ha maḓuvha a mabebo na (2) u itela u khwinisa vhukoni haṋu ha u imelela ngoho. (Mat. 14:6-11; 1 Pet. 3:15) Ni nga thoma nga u ḓivhudzisa uri, ‘Ndi ngani vhane nda dzhena navho kiḽasini vha tshi pembelela maḓuvha a mabebo?’ Nga murahu, itani ṱhoḓisiso nga vhuronwane ni tshi shumisa khandiso dzashu. U ṱalutshedza zwine na tenda zwi nga vha zwo leluwa u fhira nḓila ine na humbula ngayo. Vhathu vhanzhi vha pembelela maḓuvha a mabebo ngauri vha humbula u nga vhathu vhoṱhe vha ita nga u ralo. Arali na wana mbuno nthihi kana mbili, ni nga dzi vhudza muthu o ḓiimiselaho u wana phindulo.—Vhalani Vhakolosa 4:6.

14-16. (a) Ni nga ita mini u itela u guda zwo engedzeaho nga ha bugu ya Bivhili ine na sa i ḓivhese? (b) Ni tshi shumisa Maṅwalo o redzwaho, ṱalutshedzani uri ni nga ḓivha hani zwo engedzeaho nga ha bugu ya Amosi. (Sedzani bogisi “ Itani Uri Bivhili I Tshile.”)

¹⁴ Kha ri ri kha muṱangano wa tshivhidzo une wa khou ḓa ri khou u ya u guda nga ha iṅwe ya bugu pfufhi dza vhuporofita, khamusi yo ṅwalwaho nga muthu ane ni sa mu ḓivhese. Tshithu tsha u thoma tshine na nga tshi ita ndi u ṱoḓa u ḓivha nga ha zwe zwa ṅwalwa nga onoyo muporofita. Ni nga zwi itisa hani zwenezwo?

¹⁵ Tsha u thoma, ḓivhudziseni uri: ‘Ndi ḓivha mini nga ha muṅwali wa iyi bugu? Dzina ḽawe ndi nnyi, o vha a tshi dzula ngafhi, mushumo wawe wo vha u ufhio?’ U ḓivha zwinzhi nga ha muṅwali zwi nga ri thusa u pfesesa maipfi na zwifanyiso zwe a zwi shumisa. Musi ni tshi khou vhala Bivhili, ṱoḓani mafhungo ane a ḓo ni thusa u pfesesa uri muṅwali o vha e hani.

¹⁶ Tsha vhuvhili, u ḓivha uri bugu yo ṅwalwa lini zwi nga ni thusa. Ni nga ita zwenezwo nga u sedza “Table of the Books of the Bible” kha New World Translation of the Holy Scriptures kha masiaṱari a nga murahu. Zwiṅwe hafhu, ni nga sedza tshati ya vhaporofita na mahosi kha Appendix A6. Arali bugu ya Bivhili ine na khou i vhala i tshi amba nga ha vhuporofita, zwi nga vha zwavhuḓi u guda uri vhathu vho vha vhe hani musi i tshi ṅwaliwa. Ndi vhuḓifari vhufhio kana zwithu zwi si zwavhuḓi zwe vhathu vha vha vha tshi fanela u thusiwa nga muporofita uri vha zwi iledze? O tshila nga tshifhinga tshithihi na vhafhio? U itela u pfesesa nga vhuḓalo, ni nga tea u vhala dziṅwe bugu dza Bivhili. Sa tsumbo, kha New World Translation of the Holy Scriptures hu na khoḽumu ine ya sumbedza maṅwalo ane a tshimbidzana na ndimana, nga zwenezwo, u itela u pfesesa nga vhuḓalo zwe zwa vha zwi tshi khou itea nga tshifhinga tshe Amosi a tshila ngatsho, ni nga tea u vhala ndimana dza 2 Dzikhosi na 2 Koronika ane a vha Maṅwalo a tshimbidzanaho na Amosi 1:1. Zwiṅwe hafhu, ni nga dovha na vhala bugu ya Hosea, ane a nga vha o tshila nga tshifhinga tshithihi na Amosi. U vhala dzenedzi bugu dza Bivhili, zwi ḓo ni thusa u pfesesa uri vhutshilo ho vha hu hani tshifhingani tsha Amosi. —2 Dzikh. 14:25-28; 2 Koron. 26:1-15; Hos. 1:1-11; Amosi 1:1.

17-18. Shumisani tsumbo dzi re kha dziphara kana tsumbo yaṋu u itela u sumbedza nḓila ine u livhisa ṱhogomelo kha zwidodombedzwa zwiṱuku zwa nga ita ngayo uri ngudo ya Bivhili ya muthu nga eṱhe i takadze.

¹⁷ Zwi a vhuyedza u vhala Bivhili ri na dzangalelo ḽa u guda zwithu zwinzhi. Sa tsumbo, kha ri ri ni khou vhala ndima 12 ya vhuporofita ha Sakaria ine ya amba nga ha lufu lwa Messia. (Sak. 12:10) Musi ni tshi swika kha ndimana 12, ni vhala uri “vha lushaka lwa Nathani” vho vha vha tshi ḓo lila na u ṱungufhalela u fa ha Messia. Nṱhani ha u sokou pfuka ni songo livhisa ṱhogomelo, ni nga ima na ḓivhudzisa uri: ‘Ndi vhufhio vhuṱumani vhu re hone vhukati ha lushaka lwa Nathani na Messia? Naa ni nga wana mafhungo o engedzeaho?’ Ni nga lingedza u wana mafhungo o engedzeaho. Sedzani kha Sakaria 12:12 kha New World Translation of the Holy Scriptures. Luṅwalo lwa u thoma lune lwa tshimbidzana nalwo ndi 2 Samuele 5:13, 14, hune ra guda uri Nathani ndi muṅwe wa vharwa vha Khosi Davida. Luṅwalo lwa vhuvhili ndi Luka 3:23, 31 lune lwa sumbedza uri Yesu u bva kha lushaka lwa Nathani a tshi bva kha Maria. (Sedzani Tshiingamo tsha August 2017, siaṱ. 32, phar. 4.) Zwino no no vha na dzangalelo! No vha ni tshi zwi ḓivha uri vhuporofita ho sumbedza uri Yesu u ḓo bva kha lushaka lwa Davida. (Mat. 22:42) Fhedzi Davida o vha e na vharwa vho no fhira 20. Naa a zwi mangadzi uri Sakaria o amba nga ha muṱa wa Nathani fhedzi uri u ḓo lilela Yesu?

¹⁸ Ṱhogomelani iṅwe tsumbo. Kha Luka ndima ya u thoma, ri vhala uri Gabriele o ya kha Maria a mu vhudza nga ha murwa ane a ḓo mu beba, o ri: “U ḓo vha muhulwane nahone u ḓo  vhidzwa Murwa wa Wa-Ṱaḓulu-ṱaḓulu, nahone Yehova Mudzimu u ḓo mu ṋea khuluṋoni ya Davida khotsi awe, nahone u ḓo vhusa sa Khosi nḓuni ya Yakobo nga hu sa fheli.” (Luka 1:32, 33) Zwi nga leluwa uri ri livhise ṱhogomelo fhedzi kha tshipiḓa tsha u thoma tsha mulaedza wa Gabriele, tshine tsha ri Yesu u ḓo vhidzwa “Murwa wa Wa-Ṱaḓulu-ṱaḓulu.” Fhedzi Gabriele o dovha a porofita uri Yesu u ḓo “vhusa sa Khosi.” Nga zwenezwo, ri nga ḓivhudzisa uri Maria o dzhia hani eneo maipfi. Naa a nga vha o humbula uri Yesu u ḓo dzhiela vhudzulo Khosi Herode kana vhaṅwe vhe vha vha vha tshi ḓo vhusa Isiraele? Arali Yesu o vha a tshi ḓo vha Khosi, Maria o vha a tshi ḓo vha vhakoma nahone muṱa wawe wo vha u tshi ḓo dzula pfamoni. A hu na vhuṱanzi vhu sumbedzaho uri Maria o vhudza zwenezwo Gabriele nahone ho ngo humbela vhuimo Muvhusoni u fana na zwe zwa itwa nga vhafunziwa vhavhili vha Yesu. (Mat. 20:20-23) Zwenezwi zwidodombedzwa zwi sumbedza uri Maria o vha e mufumakadzi ane a ḓiṱukufhadza!

19-20. Samusi zwo sumbedzwa kha Yakobo 1:22-25 na 4:8, zwipikwa zwashu zwi fanela u vha zwifhio musi ri tshi guda?

¹⁹ Humbulani uri tshipikwa tshashu tshihulwane tsha u guda Ipfi ḽa Mudzimu na khandiso dzashu dza Vhukriste ndi u sendela tsini tsini na Yehova. Zwiṅwe hafhu, ri ṱoḓa u vhona uri ri ‘vhathu vha mufuda-ḓe’ na u ḓivha hune ra tea u ita tshanduko hone u itela u takadza Mudzimu. (Vhalani Yakobo 1:22-25; 4:8.) Ngauralo, musi ri tshi thoma u guda ri tea u thoma nga u humbela Yehova muya mukhethwa. Ri fanela u mu humbela uri a ri thuse uri ri vhuyelwe nga zwine ra khou zwi guda na u ḓivhona nga nḓila ine a ri vhona ngayo.

²⁰ U nga ri roṱhe ri nga fana na mushumeli wa Mudzimu a fhulufhedzeaho we a ambiwa nga mupsalme, we a ri: “U takalela mulayo wa Yehova, Mulayo uyo a u elelwa masiari na vhusiku. . . . Zwiné a ita zwoṱhe zwi a vulea.”—Ps. 1:2, 3.