1-2. Muṅwe muṅwali o ri mini nahone ri ḓo amba nga ha mini kha ino thero?

VHATHU vha dzimiḽioni ṋamusi vha ita u nga vha tenda Yesu, ngeno vha sa tevhedzi zwine a zwi funza. (2 Tim. 4:3, 4) Muṅwe muṅwali o vhuya a ri: “Arali ha vha na muthu ane a fana na Yesu ṋamusi nahone onoyo muthu a tshi amba zwithu u fana na nḓila ye Yesu a zwi amba ngayo. . . , naa ro vha ri tshi ḓo litsha u mu tevhela u fana na zwe vhathu vha zwi ita kha Yesu miṅwaha ya 2 000 yo fhiraho? . . . Phindulo ya yeneyo mbudziso ndi ee! Ro vha ri sa ḓo mu tevhela.”

² Musi Yesu e kha ḽifhasi, vhunzhi ha vhathu vho mu pfa musi a tshi funza nahone vho vhona vhuṱolo he a vhu ita, fhedzi a vho ngo vha na lutendo khae. Ndi ngani? Kha thero yo fhiraho ro amba nga ha zwiitisi zwiṋa zwe zwa ita uri vhathu vha si tevhele Yesu nga nṱhani ha zwe a zwi amba na u zwi ita. Kha ri ambe nga ha zwiṅwe zwiitisi zwiṋa. Ri ḓo dovha ra vhona uri ndi ngani vhathu vha sa ṱanganedzi mulaedza wa vhafunziwa vha Yesu ṋamusi na zwine ra nga zwi ita uri ri si litshe u shumela Yehova.

3. Ndi mini zwe Yesu a zwi ita zwe zwa ita uri vhaṅwe vha si mu tevhele?

³ Musi Yesu e kha ḽifhasi, o vha a tshi fhedza tshifhinga na vhathu vhoṱhe. O vha a tshi ḽa na vhathu vho pfumaho na vha re na maanḓa, fhedzi o dovha a fhedza tshifhinga na vhathu vha re vhashai na vho tsikeledzwaho. Zwiṅwe hafhu, o vha a tshi pfela vhuṱungu vhathu vhe vhaṅwe vha vha dzhia sa vhaitazwivhi. Vhaṅwe vhathu vhe vha vha vha tshi ḓihudza a vho ngo tevhela Yesu nga nṱhani ha zwe a vha a tshi zwi ita. Vho vhudzisa vhafunziwa vhawe uri: “Ndi ngani ni tshi ḽa na u nwa na vhathelisi na  vhaitazwivhi?” Yesu a vha fhindula a ri: “Vhathu vha sa lwaliho a vha ṱoḓi dokotela, fhedzi u ṱoḓwa nga vha lwalaho. Ndo ḓela u vhidza vhaitazwivhi, hu si vho lugaho.”—Luka 5:29-32.

4. Vhayuda vho vha vha tshi tea u dzula vho lavhelela mini nga ha Messia samusi zwo ambiwa nga muporofita Yesaya?

⁴ Maṅwalo a ri mini? Musi Messia a sa athu u ḓa kha ḽifhasi, muporofita Yesaya o dzula o amba uri vhathu vho vha vha sa ḓo mu ṱanganedza. Honoho vhuporofita ho ri: “O nyadziwa na u landulwa nga vhathu . . . Zwo vha zwi tshi tou nga ro dzumbelwa tshifhaṱuwo tshawe. O nyadziwa, a ro ngo mu dzhia e wa ndeme.” (Yes. 53:3) Honoho vhuporofita ho vha ho amba uri Messia u ḓo landulwa nga vhathu, nga zwenezwo, vhenevho Vhayuda vho vha vho tea u lavhelela uri vhaṅwe vhathu vho vha vha sa ḓo mu tenda.

5. Vhunzhi ha vhathu ṋamusi vha dzhia hani vhatevheli vha Yesu?

⁵ Naa zwenezwi zwi khou itea na ṋamusi? Ee! Zwi khou itea. Vhunzhi ha vharangaphanḓa vha vhurereli vha a takala musi kerekeni dzavho hu tshi ḓa vhathu vhane vha dzhiiwa vhe vha ndeme, vho pfumaho na vhane ḽino shango ḽa vha dzhia vho ṱalifha. Vha tenda vha tshi vha tshipiḓa tsha kereke yavho naho nḓila ine vha tshila ngayo i sa tshimbidzani na milayo ya Mudzimu. Naho vhashumeli vha Yehova vha tshi fhisea na u ḓifara zwavhuḓi, vhenevho vharangaphanḓa vha a vha nyadza ngauri ḽino shango ḽi vha dzhia vhe si vha ndeme. Na Paulo o zwi amba uri Mudzimu o nanga vhathu vha “dzhielwaho fhasi.” (1 Vhakor. 1:26-29) Fhedzi Yehova u dzhia vhenevha vhashumeli vhawe vha fhulufhedzeaho vhe vha ndeme.

6. Yesu o ri mini kha Mateo 11:25, 26 nahone ri nga mu edzisa hani?

⁶ Ndi mini zwine zwa nga ri thusa uri ri si xelelwe nga lutendo? (Vhalani Mateo 11:25, 26.) Ni songo ṱuṱuwedzwa nga nḓila ine vhathu vha ḽino shango vha dzhia ngayo vhathu vha Yehova. Ni tea u tenda uri Yehova u shumisa vhathu vha ḓiṱukufhadzaho fhedzi u ita zwine a zwi funa. (Ps. 138:6) Nahone ni humbule nga ha zwithu zwoṱhe zwe Yehova a zwi swikelela a tshi shumisa vhathu vhane ḽino shango ḽa vha dzhia vha songo ṱalifha kana u funzea.

7. Ndi ngani Yesu o amba uri Vhafarisei vha na muhoyo nahone vho ita mini?

⁷ Yesu ho ngo ofha u sasaladza vharangaphanḓa vha vhurereli vha tshifhingani tshawe ngauri vho vha vha sa funzi vhathu u gwadamela Yehova nga nḓila yo teaho. Sa tsumbo, o bvukulula uri Vhafarisei vha na muhoyo ngauri vho vha vhe na ndavha na nḓila ya u ṱamba zwanḓa u fhira u hulisa vhabebi vhavho. (Mat. 15:1-11) Vhafunziwa vha Yesu vha nga vha vho mangadzwa nga zwe a zwi amba. Nga zwenezwo, vho mu vhudzisa vha ri: “Naa u a zwi ḓivha uri zwe wa zwi amba zwo khukhulisa Vhafarisei?” Yesu a vha fhindula a ri: “Zwimela zwoṱhe zwi songo ṱavhiwaho nga Khotsi anga wa ṱaḓulu zwi ḓo tupulwa. Vha litsheni. Vha sumbedza vhaṅwe nḓila ngeno na vhone vha sa vhoni. Arali muthu a sa vhoni a tshi sumbedza muṅwe muthu a sa vhoni nḓila, vha ḓo wela mulindini vhoṱhe.” (Mat. 15:12-14) Yesu ho ngo litsha u amba ngoho naho zwe a amba zwo sinyusa Vhafarisei.

8. Yesu o zwi sumbedza hani uri Mudzimu ha ṱanganedzi pfunzo dzoṱhe dza vhurereli?

⁸ Yesu o dovha a sumbedza uri dziṅwe pfunzo dza vhurereli ndi dza mazwifhi. Ho ngo amba uri Mudzimu u ṱanganedza pfunzo dzoṱhe-dzoṱhe dzine dza funzwa nga vhurereli. Fhedzi o amba uri vhathu vhanzhi vho vha vha tshi ḓo vha kha nḓila khulwane i yaho lufuni ngeno vhane vha ḓo vha vhe kha nḓila tsekene i yaho vhutshiloni vha tshi ḓo vha vhe si vhanzhi. (Mat. 7:13, 14) O zwi bvisela khagala uri vhaṅwe vhathu vha ḓo ita u nga vha shumela Mudzimu ngeno vha sa mu shumeli. O ri tsivhudza a  ri: “Thanyelani vhaporofita vha u zwifha vhane vha ḓa kha inwi vho ambara mikumba ya nngu, ngeno nga ngomu vhe maṱarelwa a re na nḓala. Ni ḓo vha ḓivha nga mitshelo yavho.”—Mat. 7:15-20.

9. Ndi dzifhio dziṅwe pfunzo dza mazwifhi dza vhurereli dze Yesu a dzi bvukulula?

⁹ Maṅwalo a ri mini? Vhuporofita vhu re Bivhilini ho vha ho dzula ho amba uri Messia u ḓo fhisetshela nnḓu ya Yehova. (Ps. 69:9; Yoh. 2:14-17) U fhisea honoho ho ita uri Yesu a bvukulule pfunzo dza mazwifhi dza vhurereli na mikhuvha yaho. Sa tsumbo, Vhafarisei vho vha vha tshi tenda uri musi muthu a tshi fa, muya wawe a u fi, fhedzi Yesu o funza uri vho faho vho tou eḓela. (Yoh. 11:11) Vhasadukei vho vha vha sa tendi uri vhafu vha ḓo vuswa, fhedzi Yesu o vusa khonani yawe Lazaro. (Yoh. 11:43, 44; Mish. 23:8) Vhafarisei vho funza uri Mudzimu kana tshiṅwe tshithu tshi re na maanḓa tshi sa vhonali ndi vhone vhane vha ri khethela zwine zwa ḓo itea kha riṋe kana zwine ra tea u ita, fhedzi Yesu o funza uri riṋe vhaṋe ri tou ḓikhethela u shumela Mudzimu kana u sa mu shumela.—Mat. 11:28.

10. Ndi ngani zwithu zwine ra zwi funza ṋamusi zwi tshi ita uri vhathu vhanzhi vha si ṱanganedze mulaedza washu?

¹⁰ Naa zwenezwi zwi khou itea na ṋamusi? Ee! Zwi khou itea. Vhunzhi ha vhathu a vha ṱanganedzi mulaedza washu ngauri ri shumisa Bivhili u bvukulula pfunzo dza mazwifhi dza vhurereli. Vharangaphanḓa vha vhurereli vha funza vhatevheli vhavho uri Mudzimu u ṱarafa vhathu vhavhi heleni. Vha shumisa yeneyi pfunzo ya hele u itela uri vhathu vha tende zwoṱhe zwine vha vha vhudza. Vhashumeli vha Yehova vha thusa vhathu u pfesesa uri Mudzimu u a ri funa na uri yeneyo pfunzo ndi mazwifhi. Vharangaphanḓa vha vhurereli vha dovha vha funza uri musi muthu a tshi fa, muya wawe a u fi. Arali yeneyo pfunzo yo vha i ngoho, zwo vha zwi sa ḓo ṱoḓea uri vhathu vho faho vha vuswe. Ri sumbedza vhathu uri yeneyi pfunzo a i ho Bivhilini. Naho vhurereli vhunzhi vhu tshi funza uri Mudzimu kana tshiṅwe tshithu tshi re na maanḓa tshi sa vhonali vha dzula vho dzudzanya uri vhutshilo hashu vhu ḓo vha hani, riṋe ri funza vhathu uri riṋe vhaṋe ri tou ḓikhethela u shumela Mudzimu. Vharangaphanḓa vha vhurereli  vha ita mini musi ri tshi bvukulula pfunzo dzavho dza mazwifhi? Kanzhi vha a sinyuwa!

11. U ya nga zwe Yesu a zwi amba kha Yohane 8:45-47, Mudzimu u ṱoḓa vhathu vhawe vha tshi ita mini?

¹¹ Ndi mini zwine zwa nga ri thusa uri ri si xelelwe nga lutendo? Arali ri tshi funa ngoho, ri tea u tenda na u tevhedza zwine Mudzimu a zwi amba. (Vhalani Yohane 8:45-47.) A ri ṱoḓi u fana na Saṱhane we a litsha ngoho. A ri nga ḓo ita tshithu na tshithihi tshine tshi si tendelane na zwine ra tenda khazwo. (Yoh. 8:44) Mudzimu u ṱoḓa uri vhathu vhawe vha ‘vhenge vhuvhi’ na u ‘funa zwivhuya,’ u fana na Yesu.—Vharoma 12:9; Vhahev. 1:9.

12. Ndi ngani nḓila ye Yesu a fa ngayo i songo fara Vhayuda vhanzhi zwavhuḓi?

¹² Ndi tshifhio tshiṅwe tshithu tshe tsha ita uri Vhayuda vha si tevhele Yesu? Paulo o ri: “Ri huwelela mulaedza u ambaho nga ha Kristo o ombelwaho kha danda, une wa khukhulisa Vhayuda.” (1 Vhakor. 1:23) Ndi ngani nḓila ye Yesu a fa ngayo i songo fara Vhayuda vhanzhi zwavhuḓi? Ndi ngauri musi Yesu a tshi fela kha danda, zwo vha zwi tshi tou nga ndi tshigevhenga na muitazwivhi, hu si Messia.—Dot. 21:22, 23.

13. Vhathu vhe vha si tevhele Yesu vho kundelwa u vhona mini?

¹³ Vhaṅwe Vhayuda vhe vha si tevhele Yesu vho kundelwa u zwi vhona uri Yesu o vha e si na mulandu, o pomokelwa mulandu we a si u ite na uri ho ngo haṱulwa nga nḓila yo teaho. Vhathu vhe vha sengisa Yesu a vho ngo mu haṱula nga nḓila yo teaho. Vhahaṱuli vha khothe khulwane ya Vhayuda vho kuvhangana nga tshihaḓu u itela u haṱula Yesu nahone a vho ngo tevhedza mulayo musi vha tshi mu sengisa. (Luka 22:54; Yoh. 18:24) Nṱhani ha uri vhahaṱuli vha thetshelese zwine Yesu a khou pomokelwa zwone na u wana vhuṱanzi vhune ha vha hone, vho “ṱoḓa zwine vha nga pomoka ngazwo Yesu uri vha mu vhulaye.” Musi vha tshi kundelwa, tshifhe muhulu o lingedza u ita uri Yesu a ambe zwiṅwe zwithu zwo khakheaho uri vha kone u mu vhona mulandu. Vhenevho vhahaṱuli a vho ngo mu haṱula nga nḓila yo teaho nahone vho vha vha tshi khou pfuka mulayo. (Mat. 26:59; Marko 14:55-64) Musi Yesu o no vuswa, vhenevho  vhahaṱuli vhavhi vho ṋea maswole e a vha a tshi khou linda vhiḓa ḽa Yesu “tshelede nnzhi” uri vha ambe mazwifhi uri ndi ngani ḽeneḽo vhiḓa ḽi si na tshithu.—Mat. 28:11-15.

14. Maṅwalo o vha o dzula o porofita mini nga ha u fa ha Messia?

¹⁴ Maṅwalo a ri mini? Naho Vhayuda vhanzhi vha tshifhingani tsha Yesu vho vha vha songo lavhelela uri Messia u ḓo fa, vhuporofita ho vha ho dzula ho amba uri: “O ṋekedza vhutshilo hawe u swika lufuni, o vhaliwa vhukati ha vhatshinyi; o hwala zwivhi zwa vhathu vhanzhi, a pfumelela vhatshinyi.” (Yes. 53:12) Nga zwenezwo, nḓila ye Yesu a vhulawa ngayo yo vha i si tshiitisi tsha uri Vhayuda vha si mu tevhele.

15. Ndi zwifhio zwe Ṱhanzi dza Yehova dza pomokelwa zwone zwine zwa ita uri vhaṅwe vha si ṱanganedze mulaedza washu?

¹⁵ Naa zwenezwi zwi khou itea na ṋamusi? Ee! Zwi khou itea. Yesu o farwa na u haṱulwa zwi songo tea nahone zwenezwo zwi khou itea kha Ṱhanzi dza Yehova ṋamusi. Sa tsumbo, u bva nga 1930 u swika nga 1950, vhathu vha Mudzimu vho senga milandu minzhi ngei Amerika vha tshi khou lwela mbofholowo ya u gwadamela Yehova. Vhaṅwe vhahaṱuli vho vha vha tshi vhenga Ṱhanzi dza Yehova vhe si na ṱhoni. Ngei Quebec, Canada, kereke na muvhuso zwo vha zwi tshi shumisana u itela u ri tovhola. Vhahuweleli vhanzhi vho valelwa dzhele ngauri vho vha vha tshi khou huwelela mafhungo maḓifha nga ha Muvhuso wa Mudzimu. Vhunzhi ha vhahashu vha tshinnani vhane vha kha ḓi vha vhaswa vho vhulawa nga muvhuso wa Vhanazi ngei Dzheremane nga nṱhani ha lutendo lwavho. Miṅwahani ya zwenezwino, vhunzhi ha vhahashu vho valelwa dzhele ngei Russia nga nṱhani ha uri vha vhudza vhathu nga ha Bivhili. Vhavhusi vha henefho vha ri ndi u lwa na muvhuso. Vho dovha vha ri hu songo tsha shumiswa Bivhili ya Ṱhalutshedzelo Ya Shango Ḽiswa Ya Maṅwalo Makhethwa ya Tshirussia ngauri vha humbula uri na yone i lwa na muvhuso nge ya shumisa dzina ḽa Yehova.

16. Samusi zwo sumbedzwa kha 1 Yohane 4:1, ndi ngani ri songo tea u xedzwa nga mazwifhi ane vhathu vha a amba nga ha Ṱhanzi dza Yehova?

¹⁶ Ndi mini zwine zwa nga ri thusa uri ri si xelelwe nga lutendo? Wanani ngoho nga ha eneo mafhungo. Musi Yesu a tshi khou funza e thavhani, o tsivhudza vhathetshelesi vhawe uri vhaṅwe vho vha vha tshi ḓo vha “pomoka vhuvhi hoṱhe.” (Mat. 5:11) Enea mazwifhi a bva kha Saṱhane. U ita uri vhapikisi vha phaḓaladze mazwifhi nga ha vhane vha funa ngoho. (Nzumb. 12:9, 10) Ri songo tenda mazwifhi ane a ambiwa nga vhathu vhane vha ri pikisa. Ri songo tendela enea mazwifhi a tshi ri shushedza na u ita uri ri si vhe na lutendo lwo khwaṱhaho.—Vhalani 1 Yohane 4:1.

17. Zwe zwa itea musi Yesu a sa athu u fa zwi nga vha zwo ita hani uri vhaṅwe vha si ṱoḓe u vha vhafunziwa vhawe?

¹⁷ Musi Yesu a sa athu u fa, o fheṱiwa nga muṅwe wa vhaapostola vhawe vha 12. Muṅwe wa vhaapostola vhawe o mu landula luraru nahone vhaapostola vhawe vhoṱhe vha mu ṱutshela vhusiku ha musi a sa athu u fa. (Mat. 26:14-16, 47, 56, 75) Zwenezwi a zwo ngo mangadza Yesu. O vha o zwi amba uri zwi ḓo itea. (Yoh. 6:64; 13:21, 26, 38; 16:32) Zwenezwi zwi nga vha zwo ita uri vhaṅwe vha si ṱoḓe u vha vhafunziwa vhawe. Vha nga vha vho humbula uri: ‘Arali vhaapostola vha Yesu vho mu laṱa nga u rali, a thi ṱoḓi u vha muṅwe wavho!’

18. Ho itea vhuporofita vhufhio musi Yesu a sa athu u fa?

¹⁸ Maṅwalo a ri mini? Miṅwaha ya maḓana musi Yesu a sa athu u ḓa kha ḽifhasi, Yehova o dzula o amba uri Messia u ḓo fheṱiwa nga shekele dza 30 dza siḽiva. (Sak. 11:12, 13) O vha a tshi ḓo fheṱiwa nga muṅwe wa khonani dzawe dza tsini-tsini. (Ps. 41:9) Na muporofita Sakaria o ri: “Irwa mulisa, sambi ḽi balangane.” (Sak. 13:7) Vhathu vha re na mbilu dzavhuḓi vho vha  vha sa ḓo litsha u tevhela Yesu nga nṱhani ha enea mafhungo. Nṱhani hazwo, lutendo lwavho lwo vha lu tshi ḓo khwaṱha ngauri ho vha hu tshi khou itea vhuporofita vhu ambaho nga ha Yesu.

19. Ndi mini zwine vhathu vhane vha vha na mbilu dzavhuḓi vha zwi ḓivha?

¹⁹ Naa zwenezwi zwi khou itea na ṋamusi? Ee! Zwi khou itea. Miṅwahani ya zwenezwino, dziṅwe Ṱhanzi dza Yehova dzi ḓivheaho vho litsha ngoho, vha vha vhagunei nahone vha lingedza u ita uri na vhaṅwe vha litshe ngoho. Vha amba mafhungo a si avhuḓi na mazwifhi nga ha Ṱhanzi dza Yehova kha zwirathisi zwa mafhungo na kha inthanethe. Fhedzi vhathu vha re na mbilu dzavhuḓi a vha tendi zwenezwi zwi tshi ita uri vha si shumele Yehova. Nṱhani hazwo, vha a zwi ḓivha uri Bivhili yo dzula yo amba uri zwenezwi zwi ḓo itea.—Mat. 24:24; 2 Pet. 2:18-22.

20. Ndi mini zwine zwa nga ri thusa uri ri si fhurwe nga vhe vha ṱutshela ngoho? (2 Timotheo 4:4, 5)

²⁰ Ndi mini zwine zwa nga ri thusa uri ri si xelelwe nga lutendo? Ri tea u khwaṱhisa lutendo lwashu nga u guda Bivhili tshifhinga tshoṱhe, u dzula ri tshi rabela na nga u dzula ro farakanea kha mushumo we Yehova a ri ṋea wone. (Vhalani 2 Timotheo 4:4, 5.) Arali ri na lutendo, a ri nga ḓo tshuwa musi ri tshi pfa mafhungo a si avhuḓi nga ha Ṱhanzi dza Yehova. (Yes. 28:16) U funa Yehova, Ipfi ḽawe na vhahashu zwi ḓo ri thusa uri ri si tendele vhaṅwe vhe vha ṱutshela ngoho vha tshi ita uri ri litshe u shumela Yehova.

21. Ri nga vha na vhungoho ha mini naho vhunzhi ha vhathu vha sa ṱanganedzi mulaedza washu ṋamusi?

²¹ Tshifhingani tsha Yesu, vhunzhi ha vhathu a vho ngo mu tenda. Fhedzi ho vha na vhanzhi vhe vha mu tenda. Kha vhenevho vhathu ho vha hu na muraḓo muthihi wa khothe ya Vhayuda ya Sanihedrini na “vhotshifhe vhanzhi.” (Mish. 6:7; Mat. 27:57-60; Marko 15:43) Na ṋamusi hu na vhathu vhanzhi vhane vha khetha u vha vhatevheli vha Yesu. Ndi ngani? Ndi ngauri vha a ḓivha na u funa ngoho i re Maṅwaloni. Ipfi ḽa Mudzimu ḽi ri: “Vhane vha funa mulayo wau vha na mulalo munzhi; a hu na tshithu na tshithihi tshine tsha nga vha khukhula.”—Ps. 119:165.