THERO I GUDWAHO 22
Nyeletshedzo Ya Vhuṱali Ine Ya Nga Ri Thusa
“Yehova ndi ene ane a ṋea vhuṱali.”—MIR. 2:6.
LUIMBO 89 Ipfani, Itani, Ni Tondwe
MANWELEDZO *
1. Ndi ngani roṱhe ri tshi ṱoḓa vhuṱali vhu bvaho kha Mudzimu? (Mirero 4:7)
ARALI no no vhuya na tea u ita phetho ya ndeme, ni nga vha no rabela uri Mudzimu a ni ṋee vhuṱali ngauri no vha ni tshi zwi ḓivha uri ni a vhu ṱoḓa. (Yak. 1:5) Khosi Salomo o ri: “Vhuṱali ndi tshone tshithu tsha ndeme vhukuma.” (Vhalani Mirero 4:7.) Zwi tou vha khagala uri Salomo o vha a sa khou amba nga ha vhuṱali ha vhathu. O vha a tshi khou amba nga ha vhuṱali vhune ha bva kha Yehova. (Mir. 2:6) Fhedzi naa vhuṱali vhu bvaho kha Mudzimu vhu nga ri thusa u sedzana na thaidzo dzine ra vha nadzo ṋamusi? Ee, vhu nga ri thusa. Ino thero i ḓo ri sumbedza uri nga nḓila-ḓe.
2. Ndi zwifhio zwine zwa nga ri thusa uri ri ṱalifhe?
2 Zwiṅwe zwine zwa nga ri thusa u ṱalifha ndi u guda na u shumisa zwo ambiwaho nga vhanna vhavhili vhe vha vha vho ṱalifha vhukuma. Ri ḓo thoma nga u amba nga ha Salomo. Bivhili i amba uri Mudzimu o “ṋea Salomo vhuṱali na ṱhalukanyo khulu.” (1 Dzikh. 4:29) Ri ḓo amba na nga ha Yesu, we ha vha hu si na muthu we a vhuya a tshila a re na vhuṱali vhu fanaho na hawe. (Mat. 12:42) Bivhili yo porofita nga ha Yesu uri: “Muya wa Yehova u ḓo dzula khae, muya wa vhuṱali na wa u pfesesa.”—Yes. 11:2.
3. Ri ḓo amba nga ha mini kha ino thero?
3 Mudzimu o ṋea Salomo na Yesu vhuṱali vhunzhi, ndi ngazwo vho kona u ri ṋea nyeletshedzo dzavhuḓi nga ha zwithu zwine zwa ri kwama. Kha ino thero, ri ḓo amba nga ha zwithu zwiraru: Nḓila ine ra tea u dzhia ngayo tshelede, nḓila ine ra tea u dzhia ngayo mushumo na nḓila ine ra tea u ḓidzhia ngayo.
NḒILA INE RA TEA U DZHIA NGAYO TSHELEDE
4. Salomo na Yesu vho vha vho fhambana hani?
4 Salomo o vha o pfuma nga maanḓa nahone o vha a tshi dzula fhethu havhuḓi ha vhunzhili-nzhili. (1 Dzikh. 10:7, 14, 15) Yesu ene o vha e si na zwinzhi nahone e si na nnḓu. (Mat. 8:20) Fhedzi vhuvhili havho vho vha vha tshi dzhia tshelede na thundu nga nḓila yo teaho ngauri vho vha vhe na vhuṱali vhu bvaho kha Yehova.
5. Salomo o vha a tshi dzhia hani tshelede?
5 Salomo o amba uri tshelede i a “tsireledza.” (Muh. 7:12) Musi ri na tshelede, ri a kona u renga zwine ra zwi ṱoḓa na zwiṅwe zwa zwithu zwine ra zwi tama. Fhedzi naho Salomo o vha o pfuma vhukuma, o vha a tshi zwi ḓivha uri hu na zwithu zwa ndeme u fhira tshelede. Sa tsumbo, o ṅwala uri: “Dzina ḽavhuḓi [kana “bvumo ḽavhuḓi,” ṱms.] ḽi a nangiwa nṱhani ha lupfumo luhulu.” (Mir. 22:1) Salomo o dovha a amba uri vhathu vhane vha funa tshelede a vha fushei nga zwine vha vha nazwo. (Muh. 5:10, 12) Nahone o ri sevha uri ri songo vhona u nga tshelede ndi yone ya ndemesa, sa izwi i tshi nga ngalangala nga u bonya ha iṱo.—Mir. 23:4, 5.
Naa nḓila ine ra dzhia ngayo tshelede na thundu i ita uri u shumela Yehova zwi si vhe zwa ndeme vhutshiloni hashu? (Sedzani dziphara 6-7) *
6. Yesu o vha a tshi dzhia hani tshelede na thundu? (Mateo 6:31-33)
6 Yesu o vha a tshi dzhia tshelede na thundu nga nḓila yo teaho. O vha a tshi takalela u ḽa na u nwa. (Luka 19:2, 6, 7) Kha vhuṱolo hawe ha u thoma, o ita waini i fhiraho dzoṱhe. (Yoh. 2:10, 11) Nahone nga ḓuvha ḽe a fa ngaḽo, o vha o ambara tshiambaro tshi ḓuraho vhukuma. (Yoh. 19:23, 24) Fhedzi Yesu ho ngo tendela tshelede na thundu zwi tshi vhesa zwone zwa ndeme vhutshiloni hawe. O vhudza vhatevheli vhawe u ri: “A hu na ane a nga shumela vhaṋe vhavhili . . . Ni nga si kone u shumela Mudzimu na Lupfumo.” (Mat. 6:24) Yesu o funza uri arali ra ṱoḓa Muvhuso u thoma, Yehova u ḓo ita uri ri vhe na zwine ra zwi ṱoḓa.—Vhalani Mateo 6:31-33.
7. Muṅwe wahashu o vhuyelwa hani nga u dzhia tshelede nga nḓila yo teaho?
7 Vhahashu vhanzhi vho vhuyelwa nge vha shumisa nyeletshedzo ya vhuṱali i bvaho kha Yehova i ambaho nga ha tshelede. Kha ri ambe nga ha tsumbo ya wahashu a songo vhingaho ane a pfi Daniel. U ri: “Musi ndi kha ḓi vha muṱuku, ndo ita phetho ya uri u shumela Yehova zwi vhe zwone zwa ndemesa vhutshiloni hanga.” Nge Daniel a si ṱoḓe zwithu zwinzhi, o kona u shumela Yehova nga nḓila nnzhi dzo fhambanaho. O dovha a ri: “A thi vhuyi nda ḓisola nge nda ita yeneyo phetho. Ndi ngoho uri ndo vha ndi tshi nga vha ndo pfuma arali ndo ita uri tshelede i vhe ya ndeme vhutshiloni hanga. Fhedzi ndo vha ndi sa ḓo vha na khonani dzavhuḓi dzine nda vha nadzo zwino. Arali ndi pandamedze tshelede, ndo vha ndi sa ḓo takala u fana na nḓila ye nda takala ngayo zwino. Yehova o ita uri ndi takale u fhira nḓila ye tshelede ya vha i tshi ḓo ntakadza ngayo.” Zwi tou vha khagala uri musi ri tshi livhisa ṱhogomelo kha u shumela Yehova, nṱhani ha u pandamedza tshelede, ri a vhuyelwa.
NḒILA INE RA TEA U DZHIA NGAYO MUSHUMO
8. Ri zwi ḓivha hani uri Salomo o vha a tshi dzhia mushumo nga nḓila yo teaho? (Muhuweleli 5:18, 19)
8 Salomo o ri u shuma nga maanḓa zwi ita uri muthu a takale. O ri zwenezwi ndi “tshifhiwa tsha Mudzimu.” (Vhalani Muhuweleli 5:18, 19.) O ri: “U shuma nga maanḓa kha mishumo yoṱhe zwi a vhuyedza.” (Mir. 14:23) Salomo o vha a tshi zwi ḓivha uri zwenezwi ndi ngoho. O vha e mushumi wa biko. O fhaṱa dzinnḓu, a lima masimu a minḓirivhe, a lima ngade, a ita na mativha a maḓi. O ḓifhaṱela na miḓi. (1 Dzikh. 9:19; Muh. 2:4-6) Zwenezwo zwo vha zwi songo leluwa, fhedzi zwi tou pfala uri zwo ita uri a takale. Fhedzi Salomo o vha a tshi zwi ḓivha uri o vha a tshi tea u ita zwo engedzeaho uri a wane dakalo ḽa vhukuma. O dovha a ita na zwithu zwinzhi tshumeloni ya Yehova. Sa tsumbo, o ranga phanḓa mushumo wa u fhaṱa thembele yavhuḓi ye Yehova a vha a tshi ḓo gwadamelwa khayo nahone wonoyo mushumo wo dzhia miṅwaha ya sumbe. (1 Dzikh. 6:38; 9:1) Musi Salomo o no ita zwithu zwinzhi zwo fhambanaho, o zwi ṱhogomela uri tshithu tsha ndeme tshine muthu a nga tshi ita ndi u shumela Yehova. O ri: “Magumo a mafhungo oṱhe e wa a pfa, ndi haya: Ofha Mudzimu wa ngoho, u dzule u tshi tevhedza ndaela dzawe.”—Muh. 12:13.
9. Yesu o ita hani uri mushumo wa u vhaḓa u si vhe wone wa ndeme khae?
9 Yesu o vha e mushumi wa biko. Musi a tshi kha ḓi vha muṱuku, o vha e muvhaḓi. (Marko 6:3) Zwi tou pfala uri vhabebi vhawe vho vha vha tshi livhuwa nḓila ye a vha a tshi vha thusa ngayo u itela u ṱhogomela wonoyo muṱa muhulwane. Yesu o vha e si na tshivhi. Zwi tou pfala uri o vha e masithesele kha mushumo wawe, nga zwenezwo, vhunzhi ha vhathu vha nga vha vho vha vha tshi ṱoḓa zwithu zwe a zwi vhaḓa. Zwi tou pfala uri Yesu o vha a tshi funa mushumo wawe. Fhedzi naho o vha e mushumi wa biko, o vha a tshi ita vhungoho ha uri u a ḓiṋea tshifhinga tsha u shumela Yehova. (Yoh. 7:15) Tshifhingani tsha musi a tshi vho huwelela tshifhinga tshoṱhe, o funza vhathetshelesi vhawe uri: “Ni songo shumela zwiḽiwa zwine zwa sina, shumelani zwiḽiwa zwi sa sini zwine zwa ḓo ni ṋea vhutshilo vhu sa fheli.” (Yoh. 6:27) Nahone musi Yesu a tshi khou funza e thavhani, o ri: “Kuvhanganyani lupfumo ngei ṱaḓulu.”—Mat. 6:20.
Ri nga linganyisela hani kha mushumo une ra vha nawo na zwine ra zwi itela Yehova? (Sedzani dziphara 10-11) *
10. Ndi thaidzo ifhio ine vhaṅwe vha vha nayo nga nṱhani ha u vha vhashumi vha biko?
10 Musi ri tshi shumisa nyeletshedzo ya Yehova ya vhuṱali, zwi ḓo ri thusa uri ri dzhie mushumo nga nḓila yo teaho. Sa Vhakriste ri funzwa u ‘shuma nga maanḓa, mishumo yavhuḓi.’ (Vhaef. 4:28) Kanzhi vhatholi vhashu vha a zwi vhona uri ri a fhulufhedzea na uri ri vhashumi vha biko nahone vha nga ri vhudza uri vha dzhiela nṱha mushumo une ra u ita. Zwenezwi zwi nga ita uri ri shume tshifhinga tsho engedzeaho ngauri ri khou ṱoḓa uri vhatholi vhashu vha ambe zwithu zwavhuḓi nga ha Ṱhanzi dza Yehova. Arali ra ita zwenezwo, zwi nga ita uri ri si tsha vha na tshifhinga tsho eḓanaho tsha u vha na miṱa yashu na tsha u shumela Yehova. Nga zwenezwo, ri tea u ita tshanduko uri ri kone u vha na tshifhinga tsho engedzeaho tsha u ita zwithu zwa ndeme u thoma.
11. Muṅwe wahashu o guda mini nga ha u dzhia mushumo nga nḓila yo teaho?
11 Muṅwe wahashu wa tshinnani ane a kha ḓi vha muswa ane a pfi William, o ḓivhonela nga awe uri ndi zwa ndeme u vha na mavhonele o teaho nga ha mushumo. William o amba zwi tevhelaho nga ha muṅwe muhulwane wa tshivhidzo we a vha o tholwa ngae tshifhingani tsho fhiraho, o ri: “[Onoyu wahashu] ndi tsumbo yavhuḓi ngauri u dzhia mushumo nga nḓila yo teaho. Ndi mushumi wa biko nahone u na vhushaka havhuḓi na vhane vha renga khae ngauri u ita mushumo wavhuḓi. Fhedzi musi a tshi tshaisa, u a litsha mushumo, a ya hayani uri a kone u vha na muṱa wawe na u vha na tshifhinga tsha u shumela Yehova. Nahone onoyo wahashu ndi muṅwe wa vhathu vhane nda vha ḓivha vhane vha dzula vho takala.” *
NḒILA INE RA TEA U ḒIDZHIA NGAYO
12. Salomo o sumbedza hani uri o vha a tshi ḓidzhia nga nḓila yo teaho, fhedzi ha itea mini nga murahu?
12 Salomo o vha a tshi ḓidzhia nga nḓila yavhuḓi musi a tshi kha ḓi shumela Yehova nga u fhulufhedzea. Musi a tshi kha ḓi vha muswa, o vha a tshi zwi ḓivha uri hu na zwiṅwe zwithu zwine a si kone u zwi ita nahone o vha a tshi humbela Yehova uri a mu thuse. (1 Dzikh. 3:7-9) Musi a tshi kha ḓi bva u vha khosi, o vha a tshi zwi ḓivha uri u ḓihudza zwi na khombo. O ri: “U ḓikukumusa hu ita uri muthu a we, muya wa u ḓihudza u ita uri muthu a khukhulwe.” (Mir. 16:18) Zwi ṱungufhadzaho ndi uri nga murahu Salomo ho ngo shumisa nyeletshedzo yawe. Nga u ya ha tshifhinga musi a tshi khou vhusa, o thoma u ḓikukumusa a si tsha tevhedza milayo ya Mudzimu. Sa tsumbo, mulayo wo vha wo amba uri khosi ya Muhevheru yo vha i songo tea u “ḓivhingela vhafumakadzi vhanzhi uri mbilu yawe i si pambuwe.” (Dot. 17:17) Salomo ho ngo tevhedza wonoyo mulayo, o vhinga vhafumakadzi vha 700 na vhafumakadzi vha 300 vha vhuimo ha fhasi nahone vhunzhi ha vhenevha vhafumakadzi vho vha vha sa shumeli Yehova. (1 Dzikh. 11:1-3) Khamusi Salomo o vha a tshi humbula uri zwenezwi ndi maḓi maṱuku. Fhedzi zwo fhedzisela zwo mu kela maṱari nge a si thetshelese Yehova.—1 Dzikh. 11:9-13.
13. Ri guda mini kha nḓila ye Yesu a vha a tshi ḓiṱukufhadza ngayo?
13 Yesu o vha a tshi ḓidzhia nga nḓila yo teaho nahone a tshi ḓiṱukufhadza. Musi a sa athu u ḓa kha ḽifhasi, hu na zwithu zwinzhi zwi mangadzaho zwe a zwi ita musi a tshi khou shumela Yehova. Yesu ndi ene we a shumiswa “u sika zwoṱhe zwi re ṱaḓulu na kha ḽifhasi.” (Vhakol. 1:16) Musi a tshi khou lovhedzwa, o humbula nga ha zwithu zwe a zwi ita musi e na Khotsi awe ṱaḓulu. (Mat. 3:16; Yoh. 17:5) Fhedzi zwenezwo a zwo ngo ita uri a ḓikukumuse. O vha a sa ḓiiti wa khwine kha vhaṅwe. O vhudza vhafunziwa vhawe uri ho ngo ḓa kha ḽifhasi “u shumelwa, fhedzi o ḓa u shumela vhaṅwe na u ṋekedza vhutshilo hawe sa tshirengululi a tshi itela vhanzhi.” (Mat. 20:28) O dovha a amba uri ha koni u ita tshithu nga eṱhe, u ḓitika nga Khotsi. (Yoh. 5:19) Yesu o vha a tshi ḓiṱukufhadza vhukuma. O ri vhetshela tsumbo yavhuḓi vhukuma.
14. Yesu o funza mini nga ha u vha na mavhonele o teaho nga ha riṋe vhaṋe?
14 Yesu o funza vhatevheli vhawe uri vha ḓidzhie nga nḓila yo teaho. O vhuya a vha vhudza uri: “Mavhudzi oṱhe a re ṱhohoni dzaṋu o vhaliwa.” (Mat. 10:30) Zwenezwo zwi nga ri khuthadza, zwihuluhulu arali ri si na mavhonele avhuḓi nga ha riṋe vhaṋe. Zwenezwi zwi sumbedza uri Khotsi ashu wa ṱaḓulu u na ndavha na riṋe na uri ri vha ndeme khae. Arali Yehova o tenda ri tshi mu shumela nahone a tshi ri dzhia ri tshi fanelea u wana vhutshilo vhu sa fheli shangoni ḽawe ḽiswa, a ro ngo tea u zwi timatima.
Hu nga itea mini arali ra livhisa ṱhogomelo kha riṋe vhaṋe? (Sedzani phara 15) *
15. (a) Tshiṅwe Tshiingamo tsho ri ri tea u ḓidzhia hani? (b) Samusi zwo sumbedzwa kha zwifanyiso zwi re kha siaṱari 24, ri nga xelelwa nga mini arali ra livhisesa ṱhogomelo kha riṋe vhaṋe?
15 Miṅwaha i ṱoḓaho u vha 15 yo fhiraho, tshiṅwe Tshiingamo tsho amba uri ri tea u ḓidzhia nga nḓila yo teaho, tsho ri: “Vhukuma, a ri ṱoḓi u ḓidzhiela nṱha lune zwa nga ita uri ri ḓikukumuse nahone a ri ḓidzhieli fhasi lune zwa nga ita uri ri ḓipfe ri si tshithu. Nṱhani hazwo, tshipikwa tshashu tshi fanela u vha tsha u ṱahulela mavhonele o teaho nga ha riṋe vhaṋe, mavhonele a u ṱhogomela zwine ra zwi kona u katela na vhushayanungo hashu. Muṅwe mufumakadzi wa Mukriste o zwi vhea nga heyi nḓila: ‘A thi muvhi nahone a thi muthu o khetheaho vhukuma. Ndi na pfaneleo dzavhuḓi na dzine dzi sa vhe dzavhuḓi u fana na muthu muṅwe na muṅwe.’” * Ro zwi vhona uri ndi zwa ndeme u ḓidzhia nga nḓila yo teaho.
16. Ndi ngani Yehova a tshi ri ṋea nyeletshedzo ya vhuṱali?
16 Yehova u ri ṋea nyeletshedzo ya vhuṱali a tshi shumisa Ipfi ḽawe. U a ri funa nahone u ṱoḓa ri tshi takala. (Yes. 48:17, 18) Arali ra dzula ri tshi ita zwine zwa takadza Yehova, zwi ḓo ita uri ri dzule ro takala nahone ri ḓo vha ro ita phetho ya khwinesa. Zwenezwi zwi ḓo ita uri ri si ṱangane na thaidzo dzine vhathu vhane vha livhisa ṱhogomelo kha tshelede, mushumo kana vhone vhaṋe vha vha nadzo. U nga ri muṅwe na muṅwe washu a nga ḓiimisela u ṱalifha na u takadza mbilu ya Yehova.—Mir. 23:15.
LUIMBO 94 Ri Livhuwa Ipfi Ḽa Mudzimu
^ Salomo na Yesu vho vha vho ṱalifha nga maanḓa. Yehova ndi ene o vha ṋeaho honoho vhuṱali. Kha ino thero, ri ḓo vhona zwine ra nga zwi guda kha zwe Salomo na Yesu vha zwi amba nga ha nḓila ine ra tea u dzhia ngayo tshelede, mushumo wa u ḓitshidza na nḓila ine ra tea u ḓidzhia ngayo. Ri ḓo dovha ra vhona uri vhaṅwe vhahashu vho vhuyelwa hani nga u shumisa nyeletshedzo i re Bivhilini nga vhuṱali kha zwenezwo zwithu zwiraru.
^ Vhalani thero “How to Enjoy Hard Work” kha Tshiingamo tsha 1 February 2015 tsha Tshiisimane.
^ Vhalani thero “Bivhili I Nga Ni Thusa U Wana Dakalo” kha Tshiingamo tsha 1 August 2005.
^ ṰHALUSO YA TSHIFANYISO: John na Tom ndi vhahashu vhane vha kha ḓi vha vhaswa, vha re kha tshivhidzo tshithihi. John u fhedza tshifhinga tshinzhi a tshi khou ṱhogomela goloi yawe. Tom u shumisa goloi yawe u itela u ṱuwa na vhaṅwe tsimuni na pfunzoni.
^ ṰHALUSO YA TSHIFANYISO: John u khou shuma awara dzo engedzeaho. U khou ṱoḓa u takadza mutholi wawe. Nga zwenezwo, musi mutholi wawe a tshi mu humbela uri a shume awara dzo engedzeaho, u a tenda. Nga eneo madekwana, Tom ane a vha mushumeli tshivhidzoni, o ṱuwa na muṅwe muhulwane u itela u ṱuṱuwedza wahashu. Tom o vha o no vhudza mutholi wawe uri a nga si kone u shuma nga maṅwe madekwana ngauri u vha a tshi khou shumela Yehova nga zwenezwo zwifhinga.
^ ṰHALUSO YA TSHIFANYISO: John o livhisa ṱhogomelo kha ene muṋe. Tom u dzhia u shumela Yehova hu zwone zwithu zwa ndeme vhutshiloni hawe. Zwi ita uri a wane khonani ntswa musi a tshi khou lugisa Holo ya Guvhangano.
