1-2. (a) Ndi ngani vhathu vhane vha kha ḓi bva u vhingana vha tshi tea u fhulufhela Yehova? (Phisalema 37:3, 4) (b) Ndi zwifhio zwine ra ḓo zwi haseledza kha ino thero?

NAA ni khou ṱoḓa u dzhenela mbingano kana a si kale no vhingana? Arali zwo ralo, zwi tou pfala uri no sedza phanḓa kha u ḓiphiṋa na muthu ane na mu funesa. Naho zwo ralo, nga zwiṅwe zwifhinga hu a ita hu tshi vha na dzithaidzo mbinganoni nahone hu na phetho dza ndeme dzine na tea u dzi ita. Nḓila ine na sedzana ngayo na thaidzo na phetho dzine na dzi dzhia, zwi ḓo kwama nḓila ine na ḓo takala ngayo sa vhavhingani lwa tshifhinga tshilapfu. Arali na ḓitika nga Yehova, ni ḓo ita phetho dza vhuṱali, mbingano yaṋu i ḓo khwaṱha nahone na takala. Arali na sa tevhedza vhulivhisi ha Mudzimu, ni ḓo sedzana na thaidzo nahone zwi ḓo ita uri mbingano yaṋu i si takadze.—Vhalani Phisalema 37:3, 4.

² Naho yeneyi thero yo livhisa ṱhogomelo kha vhathu vhane vha kha ḓi tou bva u vhingana, i amba nga ha thaidzo dzine vhavhingani vhoṱhe vha nga sedzana nadzo. I ḓo ri thusa u vhona zwine ra nga zwi guda kha tsumbo dza vhanna na vhafumakadzi vha fhulufhedzeaho vha zwifhingani zwa Bivhili. Dzenedzi tsumbo dzi bvaho Bivhilini dzi ri gudisa zwithu zwine ra nga zwi shumisa vhutshiloni hashu na mbinganoni dzashu. Ri ḓo dovha ra vhona uri ndi zwifhio zwine ra nga zwi guda kha tsumbo dza vhaṅwe vhavhingani vha tshifhingani tshashu.

3-4. Ndi thaidzo dzifhio dzine vhathu vhane vha kha ḓi tou bva u vhingana vha nga sedzana nadzo?

³ Vhaṅwe vhathu vha nga ṱuṱuwedza vhathu vhane vha kha ḓi tou bva u vhingana u tshila nga nḓila ine vhathu vhanzhi vha tshila ngayo ṋamusi. Sa tsumbo, vhabebi na maṅwe mashaka vha nga itela vhavhingani mutsiko wa uri vha tea u ṱavhanya u vha na vhana. Kana dzikhonani na mashaka a tsini vha nga ṱuṱuwedza vhathu vhane vha kha ḓi bva u vhingana uri vha renge nnḓu na thundu nnzhi zwine zwa ḓo ita uri vha kone u tshila zwavhuḓi.

⁴ Arali vhavhingani vha sa ṱhogomela, vha nga ita phetho dzine dza ḓo vha dzhenisa zwikolodoni. Nga zwenezwo, vhoṱhe munna na mufumakadzi vha nga tea u shuma awara nnzhi u itela u badela zwenezwo zwikolodo. Mushumo wavho u nga ita uri vha sa tsha wana tshifhinga tsha u ḓigudisa Bivhili, u ita vhurabeli ha muṱa na u ya tsimuni. Vha nga kha ḓi pfukwa nga miṅwe miṱangano vha tshi khou shuma tshifhinga tsho engedzeaho u itela u wana tshelede yo engedzeaho kana uri vha si xelelwe nga mishumo yavho. Zwenezwo zwi nga ita uri vha pfukiwe nga zwibuli zwi takadzaho zwa u shumela Yehova nga ho engedzeaho.

5. Ndi zwifhio zwine ra zwi guda kha tsumbo ya Vho Klaus na Vho Marisa?

⁵ Hu na tsumbo nnzhi dzine dza sumbedza uri u vha na thundu nnzhi a zwi iti uri ri takale. Kha ri vhone zwe Vho Klaus na Vho Marisa vha zwi guda nga ha enea mafhungo. * Musi vha tshi vhingana, vhoṱhe vho vha vha tshi shuma uri vha kone u vha na tshelede na thundu nnzhi. Fhedzi vho vha vha songo takala. Vho Klaus vho ri: “Ro vha ri na zwinzhi u fhira zwine ra zwi ṱoḓa, fhedzi ro vha ri si na zwipikwa zwa u shumela Yehova nga ho engedzeaho. Zwavhuḓivhuḓi, vhutshilo hashu ho vha ho ṱanganana nahone vhu tshi tsikeledza.” Khamusi na inwi no no zwi ṱhogomela uri u livhisa ṱhogomelo kha u vha na thundu nnzhi a zwo ngo ita uri ni takale. Arali zwo ralo, ni songo kulea nungo. U sedza tsumbo dzavhuḓi dza vhaṅwe zwi nga ni thusa u ita tshanduko dzi ṱoḓeaho. Kha ri thome nga u vhona zwine vhanna vha nga zwi guda kha tsumbo ya Khosi Yehoshafati.

6. U tendelana na nyeletshedzo i re kha Mirero 3:5, 6, Khosi Yehoshafati o kunda hani thaidzo khulwane ye a vha o sedzana nayo?

⁶ Vhanna, naa nga zwiṅwe zwifhinga ni a kulea nungo musi no sedza vhuḓifhinduleli vhune na vha naho? Arali zwo ralo, hu na zwine na nga zwi guda kha tsumbo ya Khosi Yehoshafati. Samusi o vha e khosi, Yehoshafati o vha e na vhuḓifhinduleli ha u tsireledza lushaka lwoṱhe. O ita mini u itela u khunyeledza honovhu vhuḓifhinduleli ha ndeme? Yehoshafati o ita zwoṱhe zwine a nga kona u itela u tsireledza lushaka. O fhaṱa mbondo dza u tsireledza miḓi ya Yuda nahone a vha na mmbi khulu i re na maswole a fhiraho 1 160 000. (2 Koron. 17:12-19)  Nga murahu ha zwenezwo, Yehoshafati o sedzana na thaidzo khulwane. Mmbi khulu ya Vhaamoni, Vhamoaba na vhanna vha dzinguni ḽa thavhani dza Seiri vho shushedza Yehoshafati, muṱa wawe na vhathu vhawe. (2 Koron. 20:1, 2) Yehoshafati o ita mini? O humbela Yehova uri a mu thuse na u mu ṋea maanḓa. Zwe a ita zwi tshimbidzana na nyeletshedzo ya vhuṱali i re kha Mirero 3:5, 6. (Vhalani.) Thabelo ya u ḓiṱukufhadza ya Yehoshafati i re kha 2 Koronika 20:5-12 i sumbedza uri o vha a tshi fhulufhela Yehova nga maanḓa. Yehova o fhindula hani thabelo ya Yehoshafati?

7. Yehova o fhindula hani thabelo ya Yehoshafati?

⁷ Yehova o fhindula Yehoshafati a tshi shumisa Mulevi a vhidzwaho Yahasiele. Yehova o ri: “Khwaṱhani, ni ime ni vhone Yehova a tshi ni tshidza.” (2 Koron. 20:13-17) Yeneyo a si nḓila yo ḓoweleaho ya u lwa nndwa. Naho zwo ralo, honoho vhulivhisi ho ngo vhu ṋewa nga muthu zwawe, fhedzi o vhu ṋewa nga Yehova. Nge a vha a tshi fhulufhela Yehova, Yehoshafati o ita zwe Yehova a amba. Musi Yehoshafati na vhathu vhawe vha tshi ya u ṱangana na maswina, o vhea vhaimbi vha si na zwihali phanḓa ha mmbi yawe, nṱhani ha maswole a re na tshenzhelo nndwani. Yehova o ita zwe a fhulufhedzisa Yehoshafati; Yehova o kunda maswina awe.—2 Koron. 20:18-23.

8. Vhanna vha nga guda mini kha tsumbo ya Yehoshafati?

⁸ Vhanna, hu na zwine na nga zwi guda kha tsumbo ya Yehoshafati. Ni na vhuḓifhinduleli ha u tsireledza muṱa waṋu, nga zwenezwo, ni shuma nga maanḓa u itela u tsireledza na u ṱhogomela muṱa waṋu. Musi ni tshi ṱangana na thaidzo, ni nga vhona u nga ni nga kona u kunda dzenedzo thaidzo nga inwi muṋe. Fhedzi ni songo ḓitika nga nungo dzaṋu. Nṱhani hazwo, musi ni noṱhe, ni nga rabela Yehova uri a ni thuse. Zwiṅwe hafhu, rabelani zwi tshi bva mbiluni ni na mufumakadzi waṋu. Ṱoḓani thuso kha Yehova nga u guda Bivhili na khandiso dzo thewaho Bivhilini nahone ni shumise vhulivhisi vhune na vhu wana. Vhaṅwe vha nga kha ḓi sa tendelana na inwi nga nṱhani ha phetho dzine na dzi dzhia dzo ḓisendekaho nga zwe na zwi wana Bivhilini nahone vha nga kha ḓi ni vhudza uri ni tshiḓahela. Vha nga kha ḓi amba uri tshelede na zwithu zwine ya nga kona u zwi renga ndi zwone zwine zwa nga tsireledza muṱa waṋu khwine. Fhedzi ni songo hangwa tsumbo ya Yehoshafati. O fhulufhela Yehova nahone o zwi sumbedza nga zwine a ita. Yehova ho ngo laṱa onoyu munna a fhulufhedzeaho nahone na inwi ha nga ni laṱi. (Ps. 37:28; Vhahev. 13:5) Ndi zwifhio zwiṅwe zwine vhavhingani vha nga zwi ita u itela u vha na vhutshilo vhu takadzaho?

9. Ri nga amba mini nga ha muporofita Yesaya na mufumakadzi wawe?

⁹ Tshithu tsha ndeme vhukuma kha muporofita Yesaya na mufumakadzi wawe ho vha hu u shumela Yehova. Yesaya o vha e muporofita nahone na mufumakadzi wawe a nga vha o vha e na mishumo ine ya itwa nga vhaporofita, samusi a tshi vhidzwa “muporofita wa mufumakadzi.” (Yes. 8:1-4) Yesaya na mufumakadzi wawe vho ita uri u shumela Yehova zwi ḓe u thoma vhutshiloni havho. Ndi tsumbo yavhuḓi lungafhani ye vha i vhetshela vhavhingani ṋamusi.

10. U guda vhuporofita vhu re Bivhilini zwi nga thusa hani vhavhingani uri vha ḓiimisele u shumela Yehova nga nḓila dzoṱhe dzine vha nga kona?

¹⁰ Vhavhingani ṋamusi vha nga edzisa Yesaya na mufumakadzi wawe nga u ita zwoṱhe zwine vha nga kona tshumeloni ya Yehova. Vha nga khwaṱhisa lutendo lwavho kha Yehova nga u guda vhoṱhe vhuporofita vhu re Bivhilini na u  vhona nḓila ine ha itea ngayo. * (Tito 1:2) Vha nga humbula nga ha zwine vha nga zwi ita u itela u thusa u ḓadzisa vhuṅwe ha vhuporofita vhu re Bivhilini. Sa tsumbo, vha nga thusa u ḓadzisa vhuporofita ha Yesu vhu ambaho nga ha uri mafhungo maḓifha a ḓo ḓivhadzwa ḽifhasini ḽoṱhe musi vhufhelo vhu sa athu u ḓa. (Mat. 24:14) Musi vhavhingani vha tshi tenda nga ho fhelelaho uri vhuporofita vhu re Bivhilini vhu khou ḓadzea, zwi ḓo ita uri vha ḓiimisele u shumela Yehova nga nḓila dzoṱhe dzine vha nga kona.

11. Ndi mini zwe Prisila na Akwila vha kona u zwi ita nahone vho thuswa nga mini?

¹¹ Vhavhingani vhane vha kha ḓi vha vhaswa vha nga guda kha tsumbo ya Prisila na Akwila, vhavhingani vha Vhayuda vhe vha vha vha tshi dzula ḓoroboni ya Roma. Vho pfa mafhungo maḓifha nga ha Yesu nahone vha vha Vhakriste. Zwi tou pfala uri vho vha vho fushea nga vhutshilo havho. Musi vha songo zwi lavhelela, vhutshilo havho ho mbo ḓi shanduka musi Muvhusi Klaudio a tshi laedza uri Vhayuda vhoṱhe vha ṱuwe kha ḽa Roma. Kha ri vhone uri zwenezwo zwo vha zwi tshi ḓo kwama hani Akwila na Prisila. Vho tea u pfuluwa fhethu hune vha hu ḓivha vha wana haya huswa na u thoma bindu ḽavho ḽa u ita madennde fhethu huswa. Naa u shanduka ha zwiimo nga yeneyi nḓila zwo ita uri vha litshe u ita zwoṱhe zwine vha nga kona u itela u shumela Yehova? Ni nga vha ni tshi ḓivha phindulo. Vhe hayani havho huswa ngei Korinta, Akwila na Prisila vho thusa tshivhidzo tsha henefho tsini nahone vha shuma na muapostola Paulo vha tshi khwaṱhisa vhahavho. Nga murahu, vho pfulutshela kha dziṅwe ḓorobo he ha vha hu na ṱhoḓea ya vhahuweleli. (Mish. 18:18-21; Vharoma 16:3-5) Vho vha vha tshi dzula vho farakanea nahone vho takala.

12. Ndi ngani vhavhingani vha tshi tea u ḓivhetshela zwipikwa tshumeloni ya Yehova?

¹² Vhavhingani ṋamusi vha nga edzisa tsumbo ya Prisila na Akwila nga u ita zwoṱhe zwine vha nga kona u itela u shumela Yehova. Tshifhinga tshavhuḓi tsha u amba nga ha zwipikwa zwavho ndi tsha musi vha sa athu u vhingana. Musi vhavhingani vha tshi ḓivhetshela zwipikwa  tshumeloni ya Yehova na u shuma nga maanḓa u itela u swikelela zwenezwo zwipikwa, vha vha na zwibuli zwa u vhona Yehova a tshi vha thusa vhutshiloni havho. (Muh. 4:9, 12) Kha ri vhone tsumbo ya Vho Russell na Vho Elizabeth. Vho Russell vho ri: “Musi ri sa athu u vhingana, ro amba nga ha nḓila ine ra ṱoḓa u shumela ngayo Yehova.” Vho Elizabeth vho ri: “Ro amba nga hazwo u itela uri musi ri tshi vho ita phetho, hu si vhe na tshine tsha ri thivhela u swikelela zwenezwo zwipikwa.” Vhuimo ha Vho Russell na Vho Elizabeth ho vha tendela u pfulutshela Micronesia u thusa hu re na ṱhoḓea ya vhahuweleli.

13. U ya nga Phisalema 28:7, hu ḓo vha na mvelelo dzifhio arali ra fhulufhela Yehova?

¹³ Vhavhingani vhanzhi vha edzisa tsumbo ya Vho Russell na Vho Elizabeth nga u iledza u ḓidzhenisa kha zwithu zwinzhi u itela u fhedza tshifhinga tshavho kha u huwelela na u funza mafhungo maḓifha. Musi vhavhingani vha tshi ḓivhetshela zwipikwa zwa u ita zwoṱhe zwine vha nga kona u itela u shumela Yehova na u shuma vhoṱhe u itela u swikelela zwenezwo zwipikwa, hu vha na mvelelo dzavhuḓi. Vha ḓo vhona nḓila ine Yehova a vha ṱhogomela ngayo, vha mu fhulufhela nga ho engedzeaho nahone vha takala.—Vhalani Phisalema 28:7.

14. Muapostola Petro na mufumakadzi wawe vho sumbedza hani uri vha fhulufhela zwo fhulufhedziswaho kha Mateo 6:25, 31-34?

¹⁴ Vhavhingani vha nga guda kha tsumbo ya muapostola Petro na mufumakadzi wawe. Nga murahu ha miṅwedzi i ṱoḓaho u vha rathi u ya kha ṅwaha musi muapostola Petro o ṱangana na Yesu, o tea u ita phetho ya ndeme. Petro o vha a tshi rea khovhe u itela u ṱhogomela muṱa wawe. Musi Yesu a tshi ramba Petro uri a mu tevhele, Petro o tea u humbula nga ha mufumakadzi wawe musi a tshi ita yeneyo phetho. (Luka 5:1-11) Petro o ita phetho ya u ya u huwelela na Yesu. O ita phetho ya vhuṱali. Nahone ri na zwiitisi zwi pfalaho zwa u tenda uri mufumakadzi wawe o tikedza phetho yawe. Bivhili i sumbedza uri musi Yesu o no vuswa, Petro na mufumakadzi wawe vho tshimbila vhoṱhe nga tshiṅwe tshifhinga. (1 Vhakor. 9:5) Ngauri o vha e mufumakadzi wavhuḓi wa Mukriste, a zwi timatimisi uri Petro o amba o vhofholowa musi a tshi ṋea vhulivhisi vhanna na vhafumakadzi vha Vhakriste. (1 Pet. 3:1-7) Zwi tou pfala uri Petro na mufumakadzi wawe vho vha vha tshi fhulufhela zwe Yehova a fhulufhedzisa musi a tshi ri u ḓo vha ṱhogomela arali vha vhea Muvhuso u thoma.—Vhalani Mateo 6:25, 31-34.

15. Ndi zwifhio zwine ra zwi guda kha tshenzhelo ya Vho Tiago na Vho Esther?

¹⁵ Arali no no fhedza miṅwahanyana no vhingana, ni nga ita mini uri ni bvele phanḓa ni tshi shumela Yehova nga ho engedzeaho? Iṅwe nḓila ine na nga zwi ita ngayo ndi nga u guda kha tsumbo dza vhaṅwe vhavhingani. Sa tsumbo, ni nga vhala dzithero dzi re na tshiṱoho “Vho Ḓikumedza Nga U Ḓifunela.” Thero dzi fanaho na dzenedzi dzo thusa vhavhingani vha bvaho Brazil, Vho Tiago na Vho Esther uri vha ṱoḓe u shumela Yehova hune ha vha na ṱhoḓea. Vho Tiago vho ri: “Musi ri tshi vhala nga ha nḓila ye Yehova a thusa ngayo vhashumeli vhawe tshifhingani tshashu, zwo ita uri na riṋe ri ṱoḓe u thetshelesa nyeletshedzo ya Yehova na u thusiwa ngae.” Vho mbo ḓi pfulutshela Paraguay, hune vha khou thusa kha tsimu ine ha ambiwa Tshiportuguese u bva nga 2014. Vho Esther vho ri: “Luṅwalo lune ra lu funesa ndi Vhaefesa 3:20. Ro vhona enea maipfi a tshi ḓadzea lunzhi-lunzhi musi ri tshi khou shumela Yehova.” Kha honovhu vhurifhi ho ṅwalelwaho Vhaefesa, Paulo o fhulufhedzisa uri Yehova u ḓo ri ṋea zwi fhiraho  zwe ra zwi humbela. Zwenezwo zwo no itea lunzhi.

16. Vhavhingani vhane vha kha ḓi vha vhaswa vha nga ṱoḓa thuso kha nnyi musi vha tshi ṱoḓa u ḓivhetshela zwipikwa?

¹⁶ Ṋamusi, vhavhingani vhane vha kha ḓi vha vhaswa vha nga vhuyelwa nga tsumbo dza vhaṅwe vhe vha guda u ḓitika nga Yehova. Vhaṅwe vhavhingani vha nga vha vho fhedza miṅwaha minzhi vhe kha tshumelo ya tshifhinga tshoṱhe. Vha humbeleni thuso arali ni tshi khou humbula nga ha zwipikwa zwine na ṱoḓa u ḓivhetshela zwone. Yeneyi ndi iṅwe nḓila ya u sumbedza uri ni a fhulufhela Yehova. (Mir. 22:17, 19) Na vhahulwane vha nga thusa vhavhingani vhane vha kha ḓi vha vhaswa u ḓivhetshela na u swikelela zwipikwa zwavho tshumeloni ya Yehova.

17. Ndi mini zwo iteaho kha Vho Klaus na Vho Marisa nahone ndi zwifhio zwine riṋe ra nga zwi guda?

¹⁷ Nga zwiṅwe zwifhinga, ri nga vha ri tshi khou ṱoḓa u shumela Yehova nga iṅwe nḓila, fhedzi Yehova a tshi khou ṱoḓa ri tshi mu shumela nga iṅwe nḓila. Zwenezwi ndi zwe zwa itea kha Vho Klaus na Vho Marisa vhe ra amba nga havho afho nṱha. Musi vho no fhedza miṅwaha miraru vho vhingana, vho pfuluwa hayani havho vha ya u thusa kha mushumo wa u fhaṱa davhini ḽa Finland. Naho zwo ralo, vho wanulusa uri vho vha vha tshi ḓo tendelwa u dzula henefho lwa miṅwedzi ya rathi fhedzi. U thomani vho ḓipfa vho kulea nungo. Fhedzi nga u ṱavhanya nga murahu ha zwenezwo, vho rambiwa uri vha ye u guda Tshiarabu nahone zwino vha khou shuma vho ḓitakalela kha tsimu ya Tshiarabu kha ḽiṅwe shango. Musi Vho Marisa vha tshi humbula nga ha zwe zwa itea, vho ri: “Ndo vha ndi tshi ofha u ita zwithu zwe nda vha ndi sa athu u vhuya nda zwi ita nahone ndo vha ndi tshi khou tea u fhulufhela Yehova nga ho fhelelaho. Fhedzi ndo vhona nḓila ye Yehova a ḓi bvela ngayo phanḓa a tshi ri thusa nga nḓila dzi songo lavhelelwaho. Nga murahu ha u tshenzhela zwenezwi, ndi na lutendo lwo khwaṱhaho kha Yehova.” Samusi yeneyi tsumbo i tshi zwi sumbedza, ni nga vha na vhungoho ha uri Yehova u ḓo ni lambedza arali na mu fhulufhela nga ho fhelelaho.

18. Ndi zwifhio zwine vhavhingani vha nga zwi ita u itela u dzula vha tshi fhulufhela Yehova?

¹⁸ Mbingano ndi tshifhiwa tshi bvaho ha Yehova. (Mat. 19:5, 6) U ṱoḓa vhavhingani vha tshi takalela tshenetshi tshifhiwa. (Mir. 5:18) Vhavhingani vhane vha kha ḓi vha vhaswa, ṱolisisani zwine na khou ita nga vhutshilo haṋu. Naa ni khou ita zwoṱhe zwine na nga kona u itela u sumbedza Yehova uri ni a livhuwa zwifhiwa zwe a ni ṋea zwone? Ambani na Yehova nga thabelo. Ṱoḓani vhulivhisi Ipfini ḽawe vhune ha nga ni thusa kha vhuimo haṋu. Nga murahu, ni tevhedze nyeletshedzo ine Yehova a ḓo ni ṋea yone. Ni nga vha na vhungoho ha uri ni ḓo takala arali na ita uri u shumela Yehova zwi ḓe u thoma vhutshiloni haṋu.