1. Zwi amba mini u dzula wo dzivhuluwa? (2 Timotheo 4:5)

 MUSI hu tshi vha na zwithu zwine zwa ri dina, zwi nga konḓa uri ri bvele phanḓa ri tshi fhulufhedzea kha Yehova na ndangulo yawe. Ri nga ita mini uri zwenezwo zwi si itee? Ri tea u dzula ro dzivhuluwa, ra dzula ro fhaṱuwa, ra ima ro khwaṱha lutendoni. (Vhalani 2 Timotheo 4:5.) U dzula ro dzivhuluwa zwi amba u humbula nga nḓila yo teaho na u vhona zwithu nga nḓila ine Yehova a zwi vhona ngayo. Musi ri tshi ita zwenezwo, a ri nga tendeli nḓila ine ra khou ḓipfa ngayo i tshi ṱuṱuwedza zwine ra zwi humbula.

2. Ri ḓo amba nga ha mini kha ino thero?

² Kha thero yo fhiraho, ro amba nga ha thaidzo tharu dzine ra nga sedzana nadzo dzine dzi si bve ngomu tshivhidzoni. Kha ino thero, ri ḓo amba nga ha thaidzo tharu dzine dza vha hone tshivhidzoni dzine ra nga sedzana nadzo dzine dza nga ita uri zwi konḓe uri ri fhulufhedzee kha Yehova. Thaidzo ya u thoma, ndi musi ri tshi fariwa nga nḓila i si yavhuḓi nga wahashu. Ya vhuvhili, ndi musi ri tshi kaidzwa. Ya vhuraru, ndi musi ri tshi wana zwi tshi ri konḓela u ṱanganedza tshanduko yo itwaho ndanguloni. Ri nga dzula hani ro dzivhuluwa nahone ri tshi fhulufhedzea kha Yehova na ndangulo yawe musi ri tshi sedzana na dzenedzi thaidzo?

3. Hu nga itea mini arali ra ḓipfa u nga ro khakhelwa nga wahashu?

³ Naa no no vhuya na fariwa nga nḓila i si yavhuḓi nga muṅwe wahaṋu, khamusi ane a vha na ndugelo? Ni nga wana uri onoyo wahashu o vha a sa khou ṱoḓa u ni vhaisa nga khole. (Vharoma  3:23; Yak. 3:2) Naho zwo ralo, zwe a zwi ita zwi nga vha zwo ni vhaisa vhukuma. Zwa ita uri ni si vhuye na dzi bonya na vhusiku. Ni nga vha no ḓipfa ni tshi vho timatima arali yeneyi i ndangulo ya Yehova zwa vhukuma. Fhedzi yeneyo ndi nḓila ine Saṱhane a khou ṱoḓa ri tshi ḓipfa ngayo. (2 Vhakor. 2:11) U humbula nga yeneyo nḓila zwi nga ita uri ri litshe u shumela Yehova na u litsha ndangulo yawe. Arali ra pfa u nga hu na wahashu we a si ri fare nga nḓila yavhuḓi, ri nga dzula hani ro dzivhuluwa nahone ra iledza u ḓipfa nga nḓila ine Saṱhane a khou ṱoḓa ri tshi ḓipfa ngayo?

4. Yosefa o dzula hani o dzivhuluwa musi a tshi fariwa nga nḓila i si yavhuḓi nahone ri guda mini kha tsumbo yawe? (Genesi 50:19-21)

⁴ Ni songo sinyuwa. Musi Yosefa a tshee muswa, vhakomana vhawe vho mu fara nga nḓila i si yavhuḓi. Vho vha vha tshi mu vhenga nahone vhaṅwe vha tshi ṱoḓa na u mu vhulaya. (Gen. 37:4, 18-22) Nga u ya ha tshifhinga, vho fheleledza vho mu rengisela vhupulini. Nga nṱhani ha zwenezwo, o sedzana na thaidzo lwa miṅwaha i ṱoḓaho u vha 13. Yosefa o vha a tshi nga dzula a ḓivhudzisa arali Yehova a tshi mu funa zwa vhukuma. Kana a ḓivhudzisa arali Yehova o mu laṱa nga tshifhinga tshine a khou ṱoḓesa thuso ngatsho. Fhedzi Yosefa ho ngo sinyuwa. Nṱhani hazwo o bvela phanḓa o dzivhuluwa na u dzika. Naho o ḓiwana e kha vhuimo he a vha a tshi nga kona u ḓilifhedzela, ho ngo ita nga u ralo, nṱhani hazwo o sumbedza uri u funa vhakomana vhawe nahone a vha hangwela. (Gen. 45:4, 5) Zwo thusaho Yosefa uri a kone u ita zwenezwo, ndi uri o vha a tshi humbula nga nḓila yo teaho. Nṱhani ha u livhisa ṱhogomelo kha thaidzo dzawe, o humbulesa nga ha uri ndi mini zwine zwa ḓo takadza Yehova. (Vhalani Genesi 50:19-21.) Ri guda mini? Arali na fariwa nga nḓila i si yavhuḓi, ni songo sinyutshela Yehova kana na pfa u nga o ni laṱa. Nṱhani hazwo, ni humbule nga ha nḓila ine a khou ni thusa ngayo uri ni konḓelele. Nahone musi vhaṅwe vha tshi ni fara nga nḓila i si yavhuḓi, tendelani lufuno lu tshi ni thusa uri ni si livhise ṱhogomelo kha vhushayanungo havho.—1 Pet. 4:8.

5. Miqueas o dzula hani o dzivhuluwa musi a tshi pfa u nga ho ngo fariwa zwavhuḓi?

⁵ Kha ri ambe nga ha tsumbo ya wahashu ane a vha muhulwane wa tshivhidzo wa ngei Amerika Tshipembe ane a pfi Miqueas. b O amba uri ho vhuya ha vha na tshifhinga tshe a pfa u nga o fariwa nga nḓila i si yavhuḓi nga vhahashu vhe vha vha vhe na ndugelo. O ri: “Ndo vha ndi sa athu u vhuya nda tsikeledzea nga yeneyo nḓila. Ndo vha ndi tshi khou vhilaela. Dzo vha dzi sa fari na vhusiku nahone ndo vha ndi tshi lila ngauri ndo vha ndi tshi pfa u nga a hu na zwine nda nga ita.” Fhedzi Miqueas o dzula o dzivhuluwa nahone a ita vhuḓidini uri a lange maḓipfele awe. O vha a tshi dzula a tshi rabela, a tshi humbela Yehova uri a mu ṋee muya mukhethwa na nungo dza uri a konḓelele. O ita ṱhoḓisiso kha khandiso dzashu u itela u wana mafhungo ane a ḓo mu thusa. Ri guda mini? Arali na ḓipfa ni songo farwa zwavhuḓi nga wahaṋu, dzikani nahone ni songo tendela nḓila ine na khou ḓipfa ngayo i tshi ni langa. A ni ḓivhi uri ndi mini zwo itaho uri onoyo wahashu a ambe kana uri a ite zwithu nga nḓila ye a zwi ita ngayo. Humbelani Yehova nga thabelo uri a ni thuse uri ni vhone zwithu nga nḓila ine onoyo wahashu a zwi vhona ngayo. U ita nga u ralo zwi ḓo ni thusa uri ni vhone uri wahaṋu ho ngo ni vhaisa nga khole nahone zwa ni thusa na uri ni mu hangwele. (Mir. 19:11) Ivhani na vhungoho ha uri Yehova u a vhona zwine zwa khou itea na uri u ḓo ni ṋea nungo dza u konḓelela.—2 Koron. 16:9; Muh. 5:8.

6. Ndi ngani zwi zwa ndeme uri musi ri tshi kaidziwa, ri zwi dzhie sa nḓila ine Yehova a vha a khou ri sumbedza ngayo lufuno? (Vhahevheru 12:5, 6, 11)

⁶ U kaidziwa zwi a vhavha. Fhedzi arali ra humbula nga ha nḓila ine u kaidziwa zwa vhavha ngayo, ri nga thoma u pfa u nga zwo vha zwi songo tea uri ri kaidziwe nahone ra pfa u nga a ro ngo kaidziwa zwavhuḓi. Zwenezwo zwi nga ita uri ri si tsha vhona mbuno ya ndeme nga maanḓa ya uri Yehova u ri kaidza ngauri u a ri funa. (Vhalani Vhahevheru 12:5, 6, 11.) Nahone arali ra livhisesa ṱhogomelo kha nḓila ine u kaidzwa zwa ita uri ri ḓipfe ngayo, ri vha ri tshi khou vulela Saṱhane tshibuli tsha u ri ṱhasela. Ha ṱoḓi ri tshi tenda u kaidziwa nahone u khou ṱoḓa uri ri fheleledze ro litsha u shumela Yehova na u litsha ndangulo yawe. Arali no kaidziwa, ni nga dzula hani no dzivhuluwa?

7. (a) Samusi zwo sumbedzwa kha tshifanyiso, Petro o shumiswa hani nga Yehova musi o no tenda u kaidziwa? (b) Ri guda mini kha tsumbo ya Petro?

⁷ Tendani u kaidziwa nahone ni ite tshanduko dzine dza ṱoḓea. Petro o kaidziwa lunzhi nga Yesu phanḓa ha vhaṅwe vhaapostola. (Marko 8:33; Luka 22:31-34) Zwenezwo zwi tea u vha zwo mu dzhenisela maṱo vhukuma. Fhedzi Petro ho ngo litsha u vha mutevheli wa Yesu. O tenda u kaidziwa nahone a lugisa vhukhakhi hawe. Nga nṱhani ha zwenezwo, Yehova o lambedza Petro nge a fhulufhedzea nahone a mu ṋea vhuḓifhinduleli ho engedzeaho tshivhidzoni. (Yoh. 21:15-17; Mish. 10:24-33; 1 Pet. 1:1) Ri nga guda mini kha tsumbo ya Petro? Musi ri tshi kaidziwa, a ro ngo tea u livhisa ṱhogomelo kha uri zwi ita uri ri shone, fhedzi ri tea u tenda u khakhululwa nahone ra ita tshanduko. Arali ra ita zwenezwo, riṋe na vhaṅwe ri ḓo vhuyelwa. Yehova u ḓo kona u ri shumisa nga ho engedzeaho nahone ra kona u shumisana zwavhuḓi na vhahashu.

8-9. Bernardo o ḓipfa hani musi a tshi kha ḓi tou bva u kaidziwa, fhedzi ndi mini zwo mu thusaho uri a khakhulule mavhonele awe?

⁸ Kha ri ambe nga wahashu Bernardo wa ngei Mozambique. O litshisiwa u shuma sa muhulwane. O ḓipfa hani u thomani? U ri: “Ndo pfa ndo sinyuwa, a tho ngo zwi takalela uri ndo kaidziwa.” O vha a khou vhilaela nga ha uri vhathu vha tshivhidzoni vho vha vha tshi ḓo ri mini. U ri: “Zwo ndzhiela miṅwedzinyana uri ndi vhe na mavhonele o teaho nga ha u kaidziwa na uri ndi dovhe ndi fhulufhele Yehova na ndangulo yawe.” Ndi mini zwo thusaho Bernardo uri a vhe na mavhonele o teaho?

 ⁹ Bernardo o khakhulula mavhonele awe. U ri: “Musi ndi tshee muhulwane wa tshivhidzo, ndo vha ndi tshi shumisa Vhahevheru 12:7 u itela u thusa vhaṅwe uri vha vhe na mavhonele o teaho nga ha u kaidziwa nga Yehova. Ndo ḓivhudzisa uri: ‘Ndi nnyi ane a khou tea u shumisa lwonolu luṅwalo?’ Ndi vhashumeli vha Yehova vhoṱhe, u katela na nṋe.” Bernardo o ita zwo engedzeaho u itela uri a dovhe a fhulufhele Yehova na ndangulo yawe. O thoma u fhedza tshifhinga tshinzhi a tshi khou vhala Bivhili nahone a tshi khou elekanya nga hayo. Naho o vha a tshi kha ḓi vha na thaidzo ya uri vhahawe vha mu dzhia hani, o khetha u shuma navho tsimuni nahone a shela mulenzhe musi e miṱanganoni. Nga u ya ha tshifhinga, Bernardo o mbo ḓi dovha a vheiwa sa muhulwane. Arali na inwi no kaidziwa u fana na Bernardo, ni songo humbulesa nga ha ṱhoni dze na vha nadzo musi ni tshi kaidziwa, tendani u kaidziwa nahone ni ite tshanduko dzine dza ṱoḓea. c (Mir. 8:33; 22:4) Arali na ita nga u ralo, ni nga vha na vhungoho ha uri Yehova u ḓo ni lambedza nge na fhulufhedzea khae na ndangulo yawe.

10. Ndi ifhio tshanduko ine ya nga vha yo linga u fhulufhedzea ha vhaṅwe vhanna vha Vhaisiraele?

¹⁰ Tshanduko dzine dza nga itwa ndanguloni dzi nga linga u fhulufhedzea hashu. Nahone arali ra sa tou ṱhogomela, dzi nga ri litshisa na u shumela Yehova. Sa tsumbo, humbulani nga ha nḓila ye zwithu zwa shanduka ngayo tshifhingani tsha Vhaisiraele. Musi Yehova a sa athu u vha ṋea mulayo, ṱhoho dza miṱa ho vha hu vhone vhane vha ita zwe nga murahu zwa itwa nga vhotshifhe. Vho vha vha tshi fhaṱela miṱa yavho dziaḽeṱare nahone hu vhone vhane vha ṋekedza zwiṱhavhelo. (Gen. 8:20, 21; 12:7; 26:25; 35:1, 6, 7; Yobo 1:5) Fhedzi musi ho no vha na Mulayo, ṱhoho dza miṱa dzo mbo ḓi xelelwa nga yeneyo ndugelo. Yehova o khetha vhotshifhe kha muṱa wa Aroni uri hu vhe vhone vhane vha ṋekedza zwiṱhavhelo. U bva nga tshenetsho tshifhinga, arali ha wanala ṱhoho ya muṱa ane a si vhe muḓuhulu wa Aroni a tshi khou ita mushumo wa tshifhe, o vha a tshi nga vhulawa. d (Lev. 17:3-6, 8, 9) Kani khamusi ndi zwone zwo itaho uri Kora, Dathani, Abiramu na vharangaphanḓa vha 250 vha lwisane na Mushe na Aroni? (Num. 16:1-3) A ri na vhuṱanzi. Fhedzi zwine ra zwi ḓivha ndi uri Kora na vhenevhaḽa vhanna a vho ngo fhulufhedzea kha Yehova. Arali ndangulo ya ita tshanduko ine ya linga u fhulufhedzea haṋu, ni nga ita mini?

11. Ri guda mini kha tsumbo dza vhaṅwe Vhakehati?

¹¹ Tikedzani tshanduko dzine dza itwa nga ndangulo nga mbilu yaṋu yoṱhe. Vhakehati vho vha vha vhe na mushumo wo khetheaho musi vhe sogani. Tshifhinga tshoṱhe musi Vhaisiraele vha tshi pfuluwa, vhaṅwe Vhakehati vho vha vha tshi shuma u hwala mbulungelo ya mulanga. (Num. 3:29, 31; 10:33; Yosh. 3:2-4) Vho vha vhe na ndugelo yavhuḓi nga maanḓa! Fhedzi ho ḓa he zwithu zwa shanduka musi Vhaisiraele vha tshi vho dzula Shangoni Ḽo Fhulufhedziswaho. Mbulungelo yo vha i si tsha tea u pfuluswa tshifhinga tshoṱhe. Nga tshifhinga tsha musi Salomo e khosi, vhaṅwe Vhakehati vho ṋewa mushumo wa u imba, wa u linda khoro na wa u ṱhogomela maḓulu. (1 Koron. 6:31-33; 26:1, 24) A hu na hune ra vhala ra pfa hu tshi pfi Vhakehati vho gungula nga nṱhani ha uri vho vha vhe na mushumo wo khetheaho tshifhingani tsho fhiraho. Ri guda mini? Tikedzani  tshanduko dziṅwe na dziṅwe dzine dza nga itiwa ndanguloni nga mbilu yaṋu yoṱhe na dzine dza kwama mushumo une inwi na khou u ita. Itani mushumo muṅwe na muṅwe une na ṋewa no ḓitakalela. Dzulani ni tshi humbula uri mushumo une na u ita, a si wone une wa amba uri ni wa ndeme u swika gai kha Yehova. Kha Yehova u thetshelesa haṋu ndi ha ndeme u fhira mushumo une na nga u ita.—1 Sam. 15:22.

12. Zaina o ḓipfa hani musi a tshi humbelwa uri a ye u shuma tsimuni?

¹² Kha ri ambe nga ha tsumbo ya wahashu ane a pfi Zaina, ane a bva Vhubvaḓuvha-kati we a ṋewa mushumo muswa. Nga murahu ha musi o fhedza miṅwaha i fhiraho 23 a tshi khou shuma Bethele, o mbo ḓi ṋewa mushumo muswa tsimuni. U ri: “Musi ndi tshi vhudzwa eneo mafhungo, ndo vha ndi songo zwi lavhelela. Ndo pfa ndi si muthu wa tshithu nahone ndo vha ndi tshi khou ḓivhudzisa uri ndo khakha zwi tshi ḓa ngafhi.” Zwi ṱungufhadzaho ndi uri vhaṅwe tshivhidzoni vho ṋaṋisa vhuṱungu hawe nga u mu vhudza uri: “Ngavhe no ita zwithu nga nḓila ye na vha ni tshi tea u zwi ita ngayo no vha ni tshi ḓo vha ni kha ḓi shuma Bethele.” Zwenezwo zwo vha zwi tshi kula nungo Zaina lwe nga zwiṅwe zwifhinga a vha a tshi lila vhusiku vhuṅwe na vhuṅwe. Fhedzi o ri: “Ndo ḓivhudza uri thi nga timatimi ndangulo ya Yehova na uri Yehova u a mpfuna.” Zaina o kona hani u dzula o dzivhuluwa?

13. Zaina o ita hani uri a khakhulule mavhonele awe?

¹³ Zaina o kona u khakhulula mavhonele awe. Nga nḓila ḓe? O ṱoḓa khandiso dze dza vha dzi tshi khou amba nga ha thaidzo dze a vha a khou sedzana nadzo. Thero ya Tshiingamo ine ya ri “Ni Nga Sedzana Na U Nyabwa!” ya ḽa 1 February 2001 yo mu thusa nga maanḓa. Yeneyi thero yo amba nga ha nḓila ye Marko muṅwali wa Bivhili a nga vha o ḓipfa ngayo musi a tshi ṋewa mushumo muswa. Zaina o ri: “Tsumbo ya Marko ndi yone ye ya nthusa u lwisana na u kulea nungo.” Zaina ho ngo ṱutshela kule na khonani dzawe. Ho ngo ḓifhambanya na vhaṅwe vhathu nahone ho ngo ḓipfela vhuṱungu. O kona u ṱhogomela uri phetho iṅwe na iṅwe ine ya itwa ndanguloni ya Yehova i vha yo livhiswa nga muya mukhethwa na uri vhane vha khou ranga phanḓa vha na ndavha nae. O dovha a zwi vhona uri tshipikwa tshihulwane tsha ndangulo ya Yehova ndi u ita mushumo wa Yehova.

14. Ndi ifhio tshanduko ye Vho Vlado vha kundelwa u i ṱanganedza nahone vho thuswa nga mini?

¹⁴ Vho Vlado vha re na miṅwaha ya 73 vhane vha dzula ngei Slovenia vha re muhulwane wa  tshivhidzo, vho wana zwi tshi vha konḓela u zwi ṱanganedza musi tshivhidzo tshavho tshi tshi ṱanganyiswa na tshiṅwe nahone Holo yavho ya valiwa. Vha ri: “Ndo vha ndi sa zwi pfesesi uri ndi ngani ho valiwa holo ya u naka nga u rali. Zwo mmbavha ngauri ro vha ri kha ḓi tou bva u lugisa yeneyo holo. Ndi muvhaḓi nahone ndo thusa kha u ita iṅwe ya fanitshara. Yeneyo tshanduko yo vha i songo leluwa na luthihi, zwihuluhulu kha riṋe vho no vhaho vhaaluwa.” Ndi mini zwo vha thusaho uri vha kone u tevhela honoho vhulivhisi nga mbilu yoṱhe? Vha ri: “Musi ri tshi ṱanganedza tshanduko dzo itwaho nga ndangulo ya Yehova ri wana phaṱhutshedzo nnzhi. Hedzi tshanduko dzi khou ri lugiselela tshanduko dzine ra kha ḓi ḓo dzi vhona tshifhingani tshi ḓaho.” Naa zwi khou ni konḓela u ṱanganedza uri tshivhidzo tshaṋu tsho ṱanganyiswa na tshiṅwe kana uri no ṋewa mushumo muswa? Arali zwo ralo, ḓivhani uri Yehova u a ni pfesesa. Musi ni tshi tikedza tshanduko dzo raliho, na bvela phanḓa ni tshi fhulufhedzea kha Yehova na ndangulo yawe ine a khou i shumisa, ni ḓo fhaṱutshedzwa zwihulu.—Ps. 18:25.

15. Ri nga bvela hani phanḓa ro dzivhuluwa musi ri tshi sedzana na thaidzo tshivhidzoni?

¹⁵ Samusi ḽino shango ḽo no vha tsini-tsini na u fhela, ri nga lavhelela thaidzo dzine dza ḓo bva tshivhidzoni. Dzenedzo thaidzo dzi nga ita uri zwi konḓe u fhulufhedzea kha Yehova. Ndi ngazwo ri tshi tea u dzula ro dzivhuluwa. Arali na farwa nga nḓila i si yavhuḓi nga wahashu, ni songo sinyuwa. Arali na kaidzwa, ni songo livhisesa ṱhogomelo kha uri zwi ḓisa ṱhoni, fhedzi tendani u kaidziwa nahone ni ite tshanduko dzine dza ṱoḓea. Nahone musi ndangulo ya Yehova i tshi ita tshanduko dzine dza kwama na inwi, dzi ṱanganedzeni nahone ni thetshelese vhulivhisi.

16. Ni nga ita mini uri ni dzule ni tshi fhulufhela Yehova na ndangulo yawe?

¹⁶ Naho zwa nga konḓa, ni nga kona u bvela phanḓa ni tshi fhulufhedzea kha Yehova na ndangulo yawe. Fhedzi zwenezwo zwi ḓo konadzea fhedzi arali ni tshi dzula no dzivhuluwa. U ri ni dzivhuluwe ni tea u dzula no dzika, ni tshi humbula nga nḓila yo teaho nahone ni tshi vhona zwithu nga nḓila ine Yehova a zwi vhona ngayo. Ḓiimiseleni u guda nga ha tsumbo dza vhathu vha re Bivhilini vho sedzanaho na thaidzo dzine na inwi na khou sedzana nadzo nahone ni elekanye nga ha tsumbo dzavho, ni humbele na Yehova uri a ni thuse. Nahone ni songo ḓisendedza kule na tshivhidzo. Ndi hone Saṱhane a sa ḓo kona u ni ita uri ni litshe Yehova kana ndangulo yawe.—Yak. 4:7.