1. Ndi ngani Yehova a tshi ṱoḓa ri tshi guda kha vhaaluwa?

 ROṰHE ri a ṱoḓa nyeletshedzo ine ya nga ri thusa u ita phetho dzavhuḓi. Ri nga wana yeneyo nyeletshedzo kha vhahulwane vha tshivhidzo na kha vhahashu vha re na tshenzhelo. Arali ri tshi khou eletshedzwa nga vhahashu vhane vha vha vhahulwane kha riṋe, a ro ngo tea u humbula uri nyeletshedzo yavho a i tsha shuma kha riṋe ṋamusi. Yehova u ṱoḓa ri tshi guda kha vhaaluwa. Vho tshila tshifhinga tshilapfu, nga zwenezwo vha na nḓivho, tshenzhelo na vhuṱali.​—Yobo 12:12.

2. Ri ḓo amba nga ha mini kha ino thero?

² Zwifhingani zwa Bivhili, Yehova o shumisa vhaaluwa vha fhulufhedzeaho u itela u ṱuṱuwedza na u livhisa vhathu vhawe. Sa tsumbo, humbulani nga ha Mushe, Davida na muapostola Yohane. Vho tshila nga zwifhinga zwi sa fani nahone vhuimo havho ho vha vhu sa fani. Musi vhe tsini na u fa, vho eletshedza vhathu vhe vha vha vha kha ḓi vha vhaswa. Vhenevha vhanna vha vhalala, vho amba uri ndi zwa ndeme u thetshelesa Yehova. Yehova o ita uri zwe vha zwi amba zwi ṅwaliwe Bivhilini uri na riṋe ri gude khazwo. Hu sa londwi uri ri kha ḓi vha vhaswa kana ro no vha vhalala, ri nga vhuyelwa nga u vusulusa zwe vha zwi amba. (Vharoma 15:4; 2 Tim. 3:16) Kha ino thero ri ḓo haseledza zwiṅwe zwa zwithu zwe vha zwi amba musi vha sa athu fa nahone ra vhona uri ri nga guda mini khazwo.

“U ḒO ITA URI U LALAME”

3. Mushe o shumela Yehova na Vhaisiraele nga nḓila dzifhio?

³ Mushe o shumela Yehova nga mbilu yawe yoṱhe vhutshilo hawe hoṱhe. O vha e muporofita, muhaṱuli, murangaphanḓa nahone o ṅwala dziṅwe dza bugu dza Bivhili. Mushe o guda zwithu zwinzhi  kha zwe a zwi tshenzhela. O ranga phanḓa Vhaisiraele musi vha tshi bva vhupulini ngei Egipita nahone o vhona musi Yehova a tshi ita vhuṱolo vhunzhi. Yehova o mu shumisa uri a ṅwale bugu ṱhanu dza u thoma dza Bivhili, o ṅwala na Phisalema 90, khamusi na Phisalema 91. A nga kha ḓi vha o ṅwala na bugu ya Yobo.

4. Mushe o ṱuṱuwedza vhonnyi nahone ndi ngani?

⁴ Musi Mushe e na miṅwaha ya 120 a sa athu fa, o vhidza Vhaisiraele u itela u vha humbudza nga ha zwithu zwoṱhe zwe Yehova a vha itela zwone. Vhaṅwe vha Vhaisiraele vho vhona vhuṅwe ha vhuṱolo he Yehova a vhu ita musi vha tshi kha ḓi vha vhaswa na nḓila ye Yehova a kaidza ngayo Vhaegipita. (Ek. 7:3, 4) Vho vhona musi Yehova a tshi fhandekanya lwanzhe lutswuku vha fhira ho oma. Vho vhona na musi Yehova a tshi fhelisa Farao na mmbi yawe yoṱhe. (Ek. 14:29-31) Musi vhe sogani, Yehova o vha tsireledza na u vha ṱhogomela. (Dot. 8:3, 4) Vhaisiraele vho vha vha tshi tou vha tsini-tsini na u dzhena shangoni ḽiswa, ndi ngazwo Mushe o vha a tshi khou ṱoḓa u vha ṱuṱuwedza musi a sa athu fa. a

5. Maipfi e Mushe a a amba musi a sa athu fa kha Dotoronomio 30:19, 20 o khwaṱhisedza hani Vhaisiraele?

⁵ Mushe o ri mini? (Vhalani Dotoronomio 30:19, 20.) O humbudza Vhaisiraele uri vho vha vha tshi ḓo vha na vhumatshelo havhuḓi. Yehova o vha a tshi ḓo vha fhaṱutshedza vha tshila lwa tshifhinga tshilapfu shangoni ḽe a vha fhulufhedzisa uri u ḓo vha ṋea ḽone. Nahone ḽeneḽo shango ḽo vha ḽi ḽavhuḓi, ḽi na zwimela zwinzhi. Mushe o ḽi ṱalusa nga heyi nḓila, o ri ḽeneḽo shango ḽi na ‘miḓi mihulu yavhuḓi ye vha si i fhaṱe, nnḓu dzo ḓalaho nga zwithu zwavhuḓi zwo fhambanaho zwe vha si zwi shumele, zwisima zwe vha si zwi bwe na masimu a minḓirivhe na a miri ya miṱwari ye vha si i ṱavhe.’​—Dot. 6:10, 11.

6. Ndi ngani Mudzimu o tendela dziṅwe tshaka dzi tshi kunda Vhaisiraele?

⁶ Mushe o dovha a tsivhudza Vhaisiraele. U itela uri vha bvele phanḓa vha tshi khou dzula shangoni ḽavho ḽavhuḓi, vho vha vha tshi tea u thetshelesa milayo ya Yehova. Mushe o vha ṱuṱuwedza uri vha ‘nange vhutshilo’ nga u thetshelesa Yehova na nga u “mu nambatela.” Fhedzi Vhaisiraele a vho ngo thetshelesa Yehova. Nga zwenezwo, Yehova a tendela Vhaasuri vha tshi vha kunda nahone nga murahu a tendela Vhababele vha tshi vha kunda na u vha isa vhuthubwani.​—2 Dzikh. 17:6-8, 13, 14; 2 Koron. 36:15-17, 20.

7. Ri nga guda mini kha maipfi a Mushe? (Sedzani tshifanyiso.)

⁷ Ri guda mini? U thetshelesa zwi ḓo ri tshidza. U fana na Vhaisiraele vhe vha vha vhe tsini-tsini na u dzhena Shangoni Ḽo Fhulufhedziswaho, na riṋe ri tou vha tsini-tsini na u dzhena shangoni ḽiswa ḽe Mudzimu a ri fhulufhedzisa ḽone. Hu si kale ḽifhasi ḽi ḓo dovha ḽa vha pharadiso. (Yes. 35:1; Luka 23:43) Saṱhane na madimoni awe vha ḓo vha vhe si tsheeho. (Nzumb. 20:2, 3) Vhurereli ha mazwifhi vhu ḓo vha ho fheliswa. (Nzumb. 17:16) Mivhuso ine ya tsikeledza vhathu na yone i ḓo vha yo fheliswa. (Nzumb. 19:19, 20) Yehova ha nga tendeli muthu na muthihi a tshi vusa dzikhakhathi Pharadisoni. (Ps. 37:10, 11) Vhathu vhoṱhe vhane vha ḓo vha vhe Pharadisoni vha ḓo vha vha tshi thetshelesa milayo ya Yehova, nga nṱhani ha zwenezwo hu ḓo vha hu na mulalo. Vhoṱhe vha ḓo vha vha tshi funana nahone vha tshi fhulufhelana. (Yes. 11:9) Ro lavhelela nga maṱo matswuku u vhona tshenetsho tshifhinga tshi tshi swika. Zwiṅwe hafhu, arali ra thetshelesa Yehova, ri ḓo bvela phanḓa ri tshi khou tshila kha yeneyo pharadiso lwa tshoṱhe.​—Ps. 37:29; Yoh. 3:16.

8. U humbula nga ha vhutshilo vhu sa fheli he ra fhulufhedziswa hone zwo thusa hani muṅwe wahashu wa murumiwa? (Yuda 20, 21)

⁸ Arali ra bvela phanḓa ri tshi humbulisisa nga  ha vhutshilo vhu sa fheli he Yehova a ri fhulufhedzisa hone, zwi nga ri thusa uri ri mu thetshelese hu sa londwi thaidzo dzine ra nga vha ri tshi khou sedzana nadzo. (Vhalani Yuda 20, 21.) U humbula nga ha zwe Yehova a ri fhulufhedzisa zwone, zwi nga ri thusa uri ri vhe na nungo dza u lwisana na vhushayanungo hashu. Muṅwe wahashu we a fhedza miṅwaha minzhi e murumiwa fhano Afrika o amba uri o vha a tshi dzula a tshi lwisana na vhushayanungo he a vha e naho, ha u ita zwine Mudzimu a si zwi takalele. U ri: “Ndo zwi vhona uri arali nda sa thetshelesa Yehova, ndi nga si tsha fanelea u tshila tshoṱhe Pharadisoni. Zwenezwo zwo nthusa uri ndi bvele phanḓa ndi tshi lwisana na thaidzo ye nda vha ndi nayo na uri ndi dzule ndi tshi rabela kha Yehova nga hayo. Yehova o nthusa uri ndi mu shumele ndi na luvalo lwo kunaho.”

“NDI HONE U TSHI ḒO BVELELA”

9. Ndi milingo ifhio ye Davida a ṱangana nayo vhutshiloni hawe?

⁹ Davida o vha e khosi i fhulufhedzeaho. O vha a tshi dovha a vha ramuzika, murendi, swole na muporofita. O sedzana na milingo minzhi. Lwa miṅwaha minzhi, o vha a tshi khou shavha Khosi Saulo we a vha tshi khou lingedza u mu vhulaya. Musi o no vha khosi, o tea u shavha musi ṅwana wawe Abesalomo a tshi lingedza u dzhavhula vhuhosi. Hu sa londwi milingo yoṱhe ye a sedzana nayo na vhukhakhi hoṱhe he a vhu ita, Davida o dzula a tshi fhulufhedzea kha Yehova u swika a tshi fa. Yehova o amba uri Davida ‘o vha a tshi takadza mbilu yawe.’ Zwi tou pfala uri zwe Davida a zwi amba zwi nga ri vhuyedza.​—Mish. 13:22; 1 Dzikh. 15:5.

10. Ndi ngani Davida o eletshedza murwa wawe Salomo musi a sa athu vha khosi?

¹⁰ Humbulani nga ha zwe Davida a zwi vhudza murwa wawe Salomo we a vha a tshi khou ḓo vha khosi nga murahu hawe. Salomo o vha o khethiwa nga Yehova uri a mu fhaṱele thembele na u ṱuṱuwedza vhathu uri vha bvele phanḓa vha tshi rabela Mudzimu. (1 Koron. 22:5) Wonoyu wo vha u tshi ḓo vha mushumo muhulu nahone Salomo o vha a tshi ḓo ṱoḓa thuso ya Yehova u itela u ranga phanḓa lushaka lwa Vhaisiraele. Davida o mu vhudza mini? Kha ri vhone.

11. U ya nga 1 Dzikhosi 2:2, 3, Davida o ṋea Salomo nyeletshedzo ifhio nahone ho itea mini kha Salomo musi a tshi ita zwe Davida a mu vhudza? (Sedzani tshifanyiso.)

¹¹ Davida o ri mini? (Vhalani 1 Dzikhosi 2:2, 3.) O vhudza murwa wawe uri arali a thetshelesa Yehova, o vha a tshi ḓo vha khosi yavhuḓi nahone Yehova o vha a tshi ḓo mu fhaṱutshedza. Lwa miṅwaha minzhi Yehova o fhaṱutshedza Salomo nga zwithu zwinzhi zwavhuḓi nahone a mu thusa nga nḓila nnzhi. (1 Koron. 29:23-25) Salomo o fhaṱa thembele khulwane yavhuḓi nahone o vha na ndugelo ya u ṅwala dziṅwe dza bugu dza Bivhili. O vha a tshi ḓivhelwa vhuṱali hawe na lupfumo lwawe. (1 Dzikh. 4:34) Fhedzi samusi Davida o zwi sumbedza, u bvelela ha Salomo zwo vha zwi tshi ḓo ḓitika nga uri a thetshelesa Yehova. Zwi ṱungufhadzaho ndi uri musi Salomo a tshi vho aluwa, o thoma u gwadamela miṅwe midzimu.  Yehova ho ngo vhuya a zwi takalela nahone o mbo ḓi litsha u ṋea Salomo vhuṱali ha u vhusa vhathu nga nḓila yavhuḓi.​—1 Dzikh. 11:9, 10; 12:4.

12. Ri nga guda mini kha maipfi a Davida?

¹² Ri guda mini? U thetshelesa zwi ḓo ita uri Yehova a ri fhaṱutshedze na u ri thusa. (Ps. 1:1-3) Ndi ngoho uri Yehova ho ngo fhulufhedzisa u ri ṋea lupfumo na bvumo ḽe Salomo a vha e naḽo. Fhedzi arali ra thetshelesa Mudzimu, u ḓo ri ṋea vhuṱali vhune ha ḓo ri thusa u ita phetho dzavhuḓi. (Mir. 2:6, 7; Yak. 1:5) Nyeletshedzo ya Yehova i nga ri thusa musi ri tshi khou ita phetho dzi kwamaho mafhungo a ngaho a mushumo, tshikolo, tshelede na zwine ra ḓimvumvusa ngazwo. Arali ra shumisa vhulivhisi ha Yehova, ri ḓo tsireledza vhushaka hashu nae nahone ri ḓo wana vhutshilo vhu sa fheli. (Mir. 2:10, 11) Zwiṅwe hafhu, ri ḓo vha na khonani dzavhuḓi nnzhi. Nahone miṱa yashu i ḓo takala.

13. Ndi mini zwo thusaho Carmen uri a khwinise vhutshilo hawe?

¹³ Carmen ane a dzula ngei Mozambique o vha a tshi vhona u nga pfunzo ya yunivesithi ndi yone ine ya ḓo ita uri a bvelele vhutshiloni. Nga zwenezwo, o ya yunivesithi nahone a gudela zwa u ola pulane dza zwifhaṱo. U ri: “Ndo vha ndi tshi funa zwe nda vha ndi tshi khou zwi guda. Fhedzi zwo vha zwi tshi ḽa tshifhinga na nungo dzanga. Ndo vha ndi tshi ya tshikoloni u bva nga 7:30 nga matsheloni u swika nga 6:00 nga madekwana. Zwo vha zwi tshi konḓa u ya miṱanganoni nahone vhushaka hanga na Yehova ho vha vhu tshi khou tshinyala nga zwiṱuku nga zwiṱuku. Ndo ṱhogomela uri ndo vha ndi tshi khou lingedza u shumela vhaṋe vhavhili.” (Mat. 6:24) Carmen o rabela nga ha vhuimo hawe nahone a ita ṱhoḓisiso a tshi shumisa khandiso dzashu. O dovha a ri: “Ndo wana nyeletshedzo yavhuḓi kha vhahulwane vha tshivhidzo na kha mme anga, nda ita phetho ya u litsha yunivesithi nda ya nda dzhenela tshumelo ya tshifhinga tshoṱhe. Zwenezwi zwo nthusa uri ndi ite phetho dzavhuḓi vhutshiloni hanga nahone a thi vhuyi nda ḓisola.”

14. Mbuno khulwane ya zwe Mushe na Davida vha zwi amba ndi ifhio?

¹⁴ Mushe na Davida vho vha vha tshi funa Yehova nahone vho vha vha tshi zwi ḓivha uri ndi zwa ndeme u mu thetshelesa. Kha maipfi avho a u fhedzisela vho ṱuṱuwedza vhaṅwe uri vha tevhedze tsumbo dzavho na uri vha dzule vha tshi fhulufhedzea kha Yehova. Vhuvhili havho vho tsivhudza vhaṅwe uri arali vha sa fhulufhedzea kha Yehova, Yehova o vha a si tsha ḓo vha khonani  yavho nahone o vha a sa ḓo bvela phanḓa a tshi vha fhaṱutshedza. Zwe vha zwi amba zwi kha ḓi shuma na kha riṋe na ṋamusi. Nga murahu ha miṅwaha ya maḓana, muṅwe mushumeli wa Yehova na ene o ṱalutshedza uri ndi zwa ndeme uri ri dzule ri tshi fhulufhedzea kha Yehova.

‘A HU NA ZWI NTAKADZAHO U FHIRA HEZWI’

15. Ndi mini zwe muapostola Yohane a zwi tshenzhela vhutshiloni hawe?

¹⁵ Yohane o vha e khonani ya tsini ya Yesu nahone o vha e muapostola wawe. (Mat. 10:2; Yoh. 19:26) O fhedza tshifhinga tshinzhi e na Yesu vha tshi khou huwelela, o vhona Yesu a tshi khou ita vhuṱolo vhunzhi. O dzula a tshi fhulufhedzea kha Yesu na zwifhingani zwi konḓaho. Yohane o vhona musi Yesu a tshi vhulawa, a dovha a mu vhona musi o no vuswa. O vhona musi tshivhidzo tsha Vhukriste tshi tshi aluwa nahone o tshila tshifhinga tshilapfu a vhona mafhungo maḓifha a tshi “ḓivhadzwa vhathu vhoṱhe shangoni ḽoṱhe.”​—Vhakol. 1:23.

16. Ndi vhonnyi vhe vha vhuyelwa nga marifhi e Yohane a a ṅwala?

¹⁶ Musi Yohane e tsini na u fa, o ṋewa ndugelo ya u ṅwala dziṅwe bugu dza Bivhili. O ṅwala bugu i takadzaho ya Nzumbululo. (Nzumb. 1:1) Yohane o ṅwala na bugu ya evangeli i vhidzwaho nga dzina ḽawe. O dovha a ṅwala na marifhi mararu ane a vha Yohane ya u thoma, Yohane ya vhuvhili na Yohane ya vhuraru. Musi a tshi ṅwala vhurifhi hawe ha vhuraru, o vha a tshi khou ṅwalela muṅwe Mukriste a fhulufhedzeaho ane a pfi Gayo, we Yohane a vha a tshi mu funa sa ṅwana wawe. (3 Yoh. 1) Nga tshenetsho tshifhinga, hu nga vha ho vha hu na Vhakriste vhanzhi vhe Yohane a vha a tshi vha funa sa vhana vhawe. Zwe onoyu munna we a vha o no vha mulala a zwi ṅwala zwo ṱuṱuwedza vhatevheli vhanzhi vha Yesu u vhuya u swika na ṋamusi.

17. U ya nga 3 Yohane 4, ndi mini zwine zwa ḓisa dakalo ḽihulu?

¹⁷ Yohane o ṅwala u ri mini? (Vhalani 3 Yohane 4.) Kha bugu ya Yohane ya vhuraru, Yohane o amba uri zwi a mu takadza u vhona vhahawe vha tshi thetshelesa Mudzimu. Nga tshenetsho tshifhinga, ho vha hu na vhathu vhe vha vha vha tshi khou funza mazwifhi na u vusa dzikhakhathi tshivhidzoni. Naho zwo ralo, ho vha hu na vhaṅwe vhe vha bvela phanḓa “vha tshi tshimbila ngohoni.” Vho thetshelesa Yehova nahone vho vha vha tshi khou “tshimbila u tendelana na milayo yawe.” (2 Yoh. 4, 6) Vhenevha Vhakriste vha fhulufhedzeaho vho ita uri Yehova na Yohane vha takale.​—Mir. 27:11.

18. Ri nga guda mini kha maipfi a Yohane?

¹⁸ Ri guda mini? Musi ri tshi dzula ri tshi fhulufhedzea kha Yehova, zwi ḓo ita uri ri takale  nahone ri ḓo ita uri vhaṅwe na vhone vha takale. (1 Yoh. 5:3) Sa tsumbo, u ḓivha uri ri khou ita uri Yehova a takale zwi a ri takadza. Yehova u a takala musi a tshi vhona ri tshi iledza u ita vhuvhi na musi ri tshi thetshelesa milayo yawe. (Mir. 23:15) Vharuṅwa na vhone vha a takala. (Luka 15:10) Ri a dovha ra takala musi ri tshi vhona vhahashu vha tshi bvela phanḓa vha tshi khou fhulufhedzea, naho vha tshi khou tovholwa kana u lingiwa u ita zwo khakheaho. (2 Vhathes. 1:4) Nahone musi ḽino shango ḽi tshi fheliswa, ri ḓo takala nga u ḓivha uri ro dzula ri tshi fhulufhedzea kha Yehova naho ri tshi khou tshila kha shango ḽa Saṱhane.

19. Muṅwe wahashu ane a pfi Rachel o ri mini nga ha u gudisa vhaṅwe ngoho? (Sedzani tshifanyiso.)

¹⁹ Tshiṅwe tshine tsha ri takadzesa, ndi u funza vhaṅwe nga ha Yehova. Rachel ane a dzula Dominican Republic, u zwi dzhia zwi ndugelo khulwane u funza vhaṅwe nga ha Yehova. O no ḓi thusa vhathu vhanzhi u vha vhagwadameli vha Yehova. O ri: “A thi na maipfi a u ṱalusa nḓila ine nda takala ngayo musi ndi tshi vhona vhane nda vha gudisa vha tshi thoma u funa Yehova, u ḓitika ngae na u ita tshanduko vhutshiloni havho u itela u mu takadza. Dakalo ḽine nda ḽi pfa ḽi vha ḽi ḽihulu u fhira zwithu zwoṱhe zwine nda ḓidzima u itela u vha gudisa.”

VHUYELWANI NGA MAIPFI A U FHEDZISELA A VHANNA VHA FHULUFHEDZEAHO

20. Ri fana hani na Mushe, Davida na Yohane?

²⁰ Mushe, Davida na Yohane vho tshila kale vhukuma. Nḓila ye vha vha vha tshi tshila ngayo a i fani na nḓila ine ra tshila ngayo ṋamusi. Fhedzi hu na zwinzhi zwine zwa fana vhukati havho na riṋe. Vho vha vha tshi gwadamela Mudzimu wa ngoho ane na riṋe ra mu gwadamela. Nahone u fana navho, ri rabela kha Yehova na u ḓitika ngae uri a ri thuse na u ri livhisa. Zwiṅwe hafhu, na riṋe ri na vhungoho ha uri Yehova u fhaṱutshedza vhane vha mu thetshelesa.

21. Yehova u ḓo ri fhaṱutshedza hani arali ra tevhedza nyeletshedzo ya Mushe, Davida na Yohane?

²¹ Kha ri thetshelese nyeletshedzo dza vhenevho vhanna nahone ri tevhedze milayo ya Yehova. Musi ri tshi ita nga u ralo, Yehova u ḓo ri fhaṱutshedza na u ri thusa. Ri ḓo ‘lalama,’ ra tshila tshoṱhe. (Dot. 30:20) Ri ḓo dovha ra takadzwa nga u ḓivha uri ri khou thetshelesa Khotsi ashu wa ṱaḓulu, ane a ḓo ri lambedza nga nḓila i fhiraho ye ra lavhelela yone.​—Vhaef. 3:20.