Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

THERO I GUDWAHO 47

LUIMBO 103 Vhalisa​—Zwifhiwa Zwa Vhathu

Vhahashu Vha Tshinnani, Naa No Ḓivhetshela Tshipikwa Tsha U Vha Muhulwane Wa Tshivhidzo?

Vhahashu Vha Tshinnani, Naa No Ḓivhetshela Tshipikwa Tsha U Vha Muhulwane Wa Tshivhidzo?

“Munna ane a ṱoḓa u vha mulavhelesi, o tama mushumo wavhuḓi.”​—1 TIM. 3:1.

ZWINE RA ḒO ZWI GUDA

Kha ino thero, ri ḓo haseledza nga ha zwithu zwine Bivhili ya amba uri zwi a ṱoḓea uri wahashu a kone u fanelea u shuma sa muhulwane.

1-2. Ndi mushumo ufhio “wavhuḓi” une vhahulwane vha u ita?

 ARALI no no fhedza tshifhinga ni tshi khou shuma sa mushumeli, ni nga vha no no guda zwithu zwinzhi zwine zwa nga ita uri ni fanelee u shuma sa muhulwane. Naa ni nga takalela u ita “mushumo wavhuḓi” une vhahulwane vha u ita?​—1 Tim. 3:1.

2 Ndi mushumo ufhio une vhahulwane vha u ita? Vha ranga phanḓa kha mushumo wa u huwelela, vha ita mushumo wa vhulisa na wa u funza na u thusa vhahashu tshivhidzoni uri vha vhe na lutendo lwo khwaṱhaho kha Yehova nga zwine vha zwi amba na nga tsumbo yavho. Ndi ngazwo Bivhili i tshi amba uri vhahulwane ndi “zwifhiwa.”​—Vhaef. 4:8.

3. Wahashu a nga fanelea hani u vha muhulwane? (1 Timotheo 3:1-7; Tito 1:5-9)

3 Ni nga ita mini uri ni fanelee u vha muhulwane? U fanelea u vha muhulwane a zwi fani na musi ni tshi khou ṱoḓa mushumo, ngauri kanzhi musi ni tshi khou ṱoḓa mushumo vha sedza arali ni na vhutsila kha mushumo une na khou u ṱoḓa. Fhedzi arali ni tshi khou ṱoḓa u vha muhulwane, a ni tei u vha ni na vhutsila ha u huwelela na u funza fhedzi. Ni tea u vha ni tshi fanelea u ya nga zwine zwa ambiwa nga 1 Timotheo 3:1-7 na Tito 1:5-9. (Vhalani.) Kha ino thero, ri ḓo haseledza zwiṅwe zwa zwithu zwine zwa ambiwa kha eneo maṅwalo. Ri ḓo haseledza na nga ha uri wahashu a nga vha hani na dzina ḽavhuḓi, uri a nga vha hani ṱhoho ya muṱa yavhuḓi na uri a nga thuswa nga mini uri a takalele u shumela vhahawe tshivhidzoni.

NI FANELA U VHA MUTHU A RE NA DZINA ḼAVHUḒI

4. Zwi amba mini u vha muthu “a sa solei”?

4 Uri ni fanelee u vha muhulwane ni fanela u vha muthu “a sa solei.” Zwenezwi zwi amba uri ni tea u vha na dzina ḽavhuḓi tshivhidzoni nga nṱhani ha nḓila yavhuḓi ine na ḓifara ngayo nahone hu songo vha na muthu ane a vha na zwiitisi zwi pfalaho zwa u ni sasaladza. Zwiṅwe hafhu, ni fanela u vha muthu ane a “ambiwa zwavhuḓi nga vhane vha si vhe vhatendi.” Vhathu vhane vha si vhe vhatendi vha nga sasaladza Vhakriste nga nṱhani ha zwine vha zwi tenda, fhedzi a vho ngo fanela u vha na tshiitisi tshi pfalaho tsha u sasaladza u fhulufhedzea haṋu kana nḓila ine na ḓifara ngayo. (Dan. 6:4, 5) Ḓivhudziseni uri: ‘Naa ndi na dzina ḽavhuḓi tshivhidzoni na kha vhathu vhane vha si vhe vhatendi?’

5. Ni sumbedza hani uri ni muthu ane a ‘funa zwivhuya’?

5 Arali ni muthu ane a ‘funa zwivhuya,’ ni ḓo livhisa ṱhogomelo kha zwithu zwavhuḓi zwine vhaṅwe vha zwi ita nahone na sumbedza nḓila ine na livhuwa ngayo mushumo wavho. Ni ḓo takalela u itela vhaṅwe vhathu zwithu zwavhuḓi, u katela na zwithu zwine vhaṅwe vha si lavhelele uri ni zwi ite. (1 Vhathes. 2:8) Ndi ngani zwi zwa ndeme uri muhulwane a vhe e muthu ane a ‘funa zwivhuya’? Ndi ngauri muhulwane u fhedza tshifhinga tshinzhi a tshi khou ita mushumo wa vhulisa na miṅwe mishumo ine a vha nayo tshivhidzoni. (1 Pet. 5:1-3) Naho a tshi vha e na mushumo munzhi, u shumela vhaṅwe zwi ita uri a takale.​—Mish. 20:35.

6. Ndi nḓila dzifhio dzine na nga sumbedza ngadzo uri ni muthu ane a ‘ṱanganedza’ vhaeni? (Vhahevheru 13:2, 16; sedzani tshifanyiso.)

6 Ni sumbedza uri ni muthu ane a ‘ṱanganedza’ vhaeni musi ni tshi itela vhaṅwe zwithu zwavhuḓi u katela na vhathu vhane vha sa tou vha khonani dzaṋu nga u tou ralo. (1 Pet. 4:9) Iṅwe ṱhalusamaipfi ya Bivhili i amba uri muthu ane a ṱanganedza vhaeni ndi muthu ane a sumbedza vhathu vhoṱhe vhuthu, u katela na vhathu vhane a si vha ḓivhe nahone u a ita na u vha ramba muḓini wawe. Ḓivhudziseni uri: ‘Naa ndi ḓivhelwa u vha muthu ane a ṱanganedza vhaeni?’ (Vhalani Vhahevheru 13:2, 16.) Muthu ane a ṱanganedza vhaeni u sumbedza vhathu vhoṱhe vhuthu. Sa tsumbo, u sumbedza vhuthu vhathu vhane vha shaya, vhathu vhane vha vha vho ḓa u dala tshivhidzoni tsha hawe u itela u ṋekedza nyambo na vhahashu vhane vha ṱuṱuwedza tshivhidzo u fana na vhalavhelesi.​—Gen. 18:2-8; Mir. 3:27; Luka 14:13, 14; Mish. 16:15; Vharoma 12:13.

Vhavhingani vha ramba mulavhelesi wa ḽiisela na mufumakadzi wawe uri vha ḓe vha dzule navho muḓini wavho (Sedzani phara 6)


7. Muhulwane u sumbedza hani uri ha “funi tshelede”?

7 Ni tea u vha muthu “a sa funi tshelede.” Zwenezwi zwi amba uri a no ngo tea u livhisa ṱhogomelo kha u wana tshelede nnzhi kana u vha na thundu nnzhi. Hu sa londwi uri no pfuma kana ni a shaya, ni tea u ita vhungoho ha uri u shumela Yehova zwi vhe zwone zwa ndemesa vhutshiloni haṋu. (Mat. 6:33) Ni shumisa tshifhinga tshaṋu, nungo dzaṋu na zwithu zwine na vha nazwo u itela u gwadamela Yehova, u ṱhogomela muṱa waṋu na u ita mishumo ine na vha nayo tshivhidzoni. (Mat. 6:24; 1 Yoh. 2:15-17) Ḓivhudziseni uri: ‘Tshelede ndi i dzhia hani? Naa ndo fushea nga zwithu zwiṱuku zwine nda vha nazwo? Kana ndo livhisa ṱhogomelo kha u ita tshelede na u vha na thundu nnzhi?’​—1 Tim. 6:6, 17-19.

8. Zwi amba mini u vha muthu ane a “linganyisela” na ane a ‘ḓifara’?

8 Ni tea u vha ni “tshi linganyisela” nahone ni tshi kona ‘u ḓifara.’ Sa tsumbo, a no ngo tea u ḽesa kana u nwesa nahone ni tea u khetha zwiambaro na zwitaela zwa mavhudzi zwine zwa ṱhonifhea, na u ita phetho dzavhuḓi musi zwi tshi ḓa kha nḓila ine na ḓimvumvusa ngayo. A no ngo tea u vha muthu ane a tevhedza matshilele a vhathu vha sa shumeli Yehova. (Luka 21:34; Yak. 4:4) Ni tea u vha muthu ane a dzula o dzika na musi vhaṅwe vha tshi ni levhela. Ni songo vha ni “tshidakwa” kana ni tshi ḓivhelwa u nwesa halwa naho ni tshi nwa ni si kambiwe. Ḓivhudziseni uri: ‘Naa nḓila ine nda tshila ngayo i a sumbedza uri ndi a linganyisela na uri ndi a kona u ḓifara?’

9. Zwi amba mini u vha muthu ‘o tshaho muhumbuloni’ na o ‘dzudzanyeaho’?

9 Muthu ‘o tshaho muhumbuloni’ u thoma a humbulisisa nga ha zwine Bivhili ya zwi amba kha vhuimo vhuṅwe na vhuṅwe. Ni tea u humbulisisa nga ha vhulivhisi vhu re Bivhilini na u vhona uri vhu shuma hani kha vhuimo vhune na vha khaho. Zwenezwo zwi ita uri ni pfesese zwithu khwine na uri ni ite phetho dza vhuṱali. A ni fhufhi murumba u sa athu lila. Nṱhani hazwo, musi ni tshi dzhia phetho ni thoma na lwela u pfesesa mafhungo oṱhe nga vhuḓalo. (Mir. 18:13) Zwenezwo zwi ita uri ni ite phetho dza vhuṱali dzine dza tshimbidzana na zwine Mudzimu a zwi funa. Arali ni muthu o ‘dzudzanyeaho,’ ni ita zwithu nga tshifhinga. Ni ḓivhelwa u vha muthu ane vhaṅwe vha nga ḓitika ngae na ane a tevhedza vhulivhisi musi vhahulwane vha tshi ni ṋea mushumo. Zwithu zwoṱhe zwe ra zwi haseledza u swika zwino zwi ḓo ni thusa uri ni vhe na dzina ḽavhuḓi. Zwazwino kha ri haseledze nga ha zwithu zwine Bivhili ya amba uri zwi nga ita uri ni vhe ṱhoho ya muṱa yavhuḓi.

IVHANI ṰHOHO YA MUṰA YAVHUḒI

10. Munna u ‘langa hani vha muṱa wawe nga nḓila yavhuḓi’?

10 Arali no vhinga nahone ni tshi khou ṱoḓa u vha muhulwane, muṱa waṋu u tea u vha u tshi ḓivhelwa zwithu zwavhuḓi uri ni kone u fanelea u vha muhulwane wa tshivhidzo. Nga zwenezwo ni tea u vha ‘ni tshi kona u langa vha muṱa waṋu nga nḓila yavhuḓi.’ Zwenezwi zwi amba uri ni tea u ṱhogomela vha muṱa waṋu nga nḓila ya lufuno na u ita phetho dzavhuḓi dzine dza ḓo vha vhuyedza. Ni nga ranga phanḓa kha vhurabeli ha muṱa, u ita vhungoho ha uri vha muṱa waṋu vha a ya miṱanganoni na u vha thusa uri vha ite zwine vha nga kona kha mushumo wa u huwelela. Ndi ngani zwenezwi zwi zwa ndeme? Muapostola Paulo o amba uri: “Arali [munna] a sa koni u langa vha muṱa wawe, a nga ṱhogomela hani tshivhidzo tsha Mudzimu?”​—1 Tim. 3:5.

11-12. Nḓila ine vhana vha ḓifara ngayo i nga kwama hani khotsi ane a khou ṱoḓa u vha muhulwane? (Sedzani tshifanyiso.)

11 Arali ni na vhana vhane na kha ḓi vha ṱhogomela, ni fanela u ita vhungoho ha uri “vha vhe vhane vha ḓiṱukufhadza, vha sa dzhieli zwithu fhasi.” Ni tea u vha funza na u vha gudisa nga nḓila ya lufuno. Ndi ngoho uri ni ṱoḓa uri vhana vhaṋu vha takale na uri vha tambe sa vhaṅwe vhana, fhedzi ni tea u vha gudisa u thetshelesa, uri vha ṱhonifhe vhaṅwe na uri vha vhe na mikhwa. Ni tea u dovha na ita zwoṱhe zwine na nga kona u itela u thusa vhana vhaṋu uri vha vhe na vhushaka havhuḓi na Yehova, uri vha tshile vha tshi tevhedza vhulivhisi vhu re Bivhilini na uri vha ite mvelaphanḓa u vhuya u swika vha tshi lovhedziwa.

12 Vhana vha muhulwane vha tea u vha “vhatendi, vha sa ḓivhelwi u ḓifara nga nḓila i songo kunaho kana u vha mashandukwa.” Arali ṅwana ane a vha mutendi ane a kha ḓi ṱhogomelwa nga khotsi awe a ita tshivhi tshihulwane, zwenezwo zwi nga kwama hani khotsi awe? Vhahulwane vha ḓo tea u ṱolisisa u itela u vhona arali khotsi a tshi kha ḓi fanelea u shuma sa mushumeli kana sa muhulwane. Arali khotsi a songo gudisa, u laya na u kaidza ṅwana wawe, zwenezwo zwi nga ita uri a sa fanelee u vhewa sa muhulwane.​—Vhalani thero ine ya ri “Khotsi Na Muhulwane​—U Ḓadzisa Enea Masia” kha Tshiingamo tsha 15 October 1996, dziphara 6-7.

Vhokhotsi vha tea u gudisa vhana vhavho nga ha Yehova na uri vha ite mishumo tshivhidzoni (Sedzani phara 11)


THUSANI VHAHAṊU TSHIVHIDZONI

13. Ni nga sumbedza hani uri ni muthu ane a “humbulela” na ane a si vhe na “swili”?

13 Vhahashu vhane vha tshila nga nḓila ine Bivhili ya amba uri Vhakriste vha tea u tshila ngayo, ndi vha ndeme tshivhidzoni. Muthu ane a “humbulela” u ita uri hu vhe na mulalo. Zwiṅwe hafhu, wahashu ane a humbulela u a thetshelesa musi vhaṅwe vha tshi amba na u lingedza u pfesesa nḓila ine vha khou ḓipfa ngayo. Sa tsumbo, arali ho farwa muṱangano wa vhahulwane nahone vhunzhi havho vha tendelana u ita phetho ine ya tshimbidzana na vhulivhisi ha Bivhili, naa ni ḓo tikedza phetho ye vha i ita naho no vha ni tshi nga takalela uri zwithu zwi itwe nga iṅwe nḓila? Muhulwane ho ngo tea u vha na “swili.” Zwenezwi zwi amba uri ha nga kombetshedzi vhaṅwe u ita zwine a zwi funa. U fanela u thetshelesa zwine vhaṅwe vha zwi amba. (Gen. 13:8, 9; Mir. 15:22) U fanela u vha e muthu “a sa iti zwa dzinndwa” nahone a songo vha “a tshi ṱavhanya u sinyuwa.” Zwenezwi zwi amba uri u fanela u vha muthu ane a ṱhonifha vhaṅwe, ane a iledza zwa u ṱaṱa khani na ane a sumbedza vhathu vhoṱhe vhuthu. U fanela u shuma nga maanḓa uri a vhe na mulalo na vhaṅwe na kha zwiimo zwi konḓaho. (Yak. 3:17, 18) U amba nga vhuthu na vhaṅwe vhathu, u katela na vhane vha hanedza zwine ra zwi tenda. Nahone zwenezwo zwi thusa vhenevho vhathu uri vha dzike.​—Vhahaṱ. 8:1-3; Mir. 20:3; 25:15; Mat. 5:23, 24.

14. Hu vha hu tshi khou ambiwa u pfi mini musi hu tshi pfi wahashu ane a fanelea u vha muhulwane ho ngo fanela u “vha a tshi kha ḓi bva u vha mutendi” na uri u fanela uri a “fhulufhedzee”?

14 Wahashu ane a fanelea u vha muhulwane “a songo vha a tshi kha ḓi bva u vha mutendi.” Naho zwi sa ṱoḓei uri ni vhe no lovhedzwa lwa miṅwaha minzhi-minzhi, ni fanela u vha ni Mukriste o vhibvaho uri ni kone u fanelea u vhewa sa muhulwane. Musi ni sa athu vhewa sa muhulwane, ni tea u sumbedza uri ni a ḓiṱukufhadza na uri no ḓiimisela u lindela tshifhinga tsha uri Yehova a ni ṋee miṅwe mishumo yo engedzeaho u fana na Yesu. (Mat. 20:23; Vhafil. 2:5-8) Ni nga sumbedza uri ni a ‘fhulufhedzea’ nga u tevhela vhulivhisi ha Yehova na nga u tevhela vhulivhisi vhune ra ṋewa nga ndangulo yawe.​—1 Tim. 4:15.

15. Naa muhulwane u tea u vha tshiambi makone? Ṱalutshedzani.

15 Bivhili i amba uri vhalavhelesi vha fanela u vha vha “tshi kona u funza.” Naa zwenezwi zwi amba uri mulavhelesi u fanela u vha tshiambi makone musi a tshi ṋea nyambo? Hai. A si vhahulwane vhoṱhe vhane vha vha zwiambi makone. Naho zwo ralo, musi vha tshi huwelela na u ita nyendo dza vhulisa vha tea u kona u shumisa Bivhili u itela u funza na u ṱuṱuwedza vhahavho. (Vhambedzani 1 Vhakorinta 12:28, 29 na Vhaefesa 4:11.) Naho zwi sa ṱoḓei uri ni vhe tshiambi makone, ni tea u shuma nga maanḓa uri ni khwinise vhutsila haṋu ha u funza. Zwenezwo ni nga zwi ita hani?

16. Ndi mini zwine zwa nga ni thusa uri ni vhe mugudisi makone? (Sedzani tshifanyiso.)

16 Muhulwane u tea u ‘farelela nga ho khwaṱhaho ipfi ḽa Mudzimu ḽi fhulufhedzeaho.’ U ri ni vhe mugudisi wavhuḓi, ni tea u ita vhungoho ha uri zwine na zwi amba musi ni tshi gudisa na u eletshedza vhahaṋu zwi tshimbidzana na zwine zwa bva Bivhilini. U ri ni kone u ita zwenezwo, ni tea u guda Bivhili na khandiso dzashu dzo thewaho Bivhilini. (Mir. 15:28; 16:23) Musi ni tshi khou guda, livhisani ṱhogomelo kha uri khandiso dzashu dzi ṱalutshedza hani Maṅwalo a re Bivhilini uri ni kone u a shumisa nga nḓila yo teaho. Nahone ni lingedze nga hune na nga kona uri ni swikelele mbilu dza vhane vha ḓo vha vho ni thetshelesa. U itela u khwinisa nḓila ine na funza ngayo, ni nga humbela vhahulwane vha re na tshenzhelo uri vha ni thuse u vhona uri ni nga khwinisa ngafhi. (1 Tim. 5:17) Vhahulwane vha tea u ‘kona u ṱuṱuwedza’ vhahavho, fhedzi nga zwiṅwe zwifhinga zwi ḓo ṱoḓea uri vha ‘kaidze.’ Musi vha tshi ita zwenezwo, vha tea u zwi ita nga vhuthu. Arali ni muthu ane a vha na vhuthu na lufuno nahone ni tshi ita vhungoho ha uri zwine na zwi funza zwi tshimbidzana na zwine zwa bva Ipfini ḽa Mudzimu, ni ḓo vha mugudisi makone ngauri ni ḓo vha ni tshi khou edzisa Yesu, Mufunzi Muhulwane.​—Mat. 11:28-30; 2 Tim. 2:24.

Mushumeli u khou guda nḓila ya u ṱuṱuwedza vhahawe a tshi shumisa Bivhili kha muhulwane a re na tshenzhelo. Onoyo mushumeli u ita nḓowe-nḓowe ya nyambo yawe o ima phanḓa ha tshivhoni (Sedzani phara 16)


BVELANI PHANḒA NA U SHUMELA KHA U VHA MUHULWANE

17. (a) Ndi mini zwine zwa nga thusa vhashumeli uri vha bvele phanḓa na u shumela kha u vha vhahulwane? (b) Ndi mini zwine vhahulwane vha tea u zwi humbula musi vha tshi khou ṱolisisa arali wahashu a tshi fanelea u vhewa sa muhulwane? (Sedzani bogisi “ Sumbedzani Uri Ni A Humbulela Musi Ni Tshi Khou Ṱolisisa Arali Wahashu A Tshi Fanelea U Vhewa Sa Muhulwane.”)

17 Vhaṅwe vhashumeli vha vhona u nga vha nga si vhuye vha kona u fanelea u vha vhahulwane. Fhedzi ni humbule uri Yehova na ndangulo yawe a vha lavheleli uri ni kone u ita zwenezwi zwithu zwoṱhe zwe ra haseledza nga hazwo kokotolo. (1 Pet. 2:21) Nahone Yehova u shumisa muya wawe mukhethwa u itela u ni thusa uri ni fanelee. (Vhafil. 2:13) Naa hu na zwine na nga takalela u khwinisa khazwo? Rabelani kha Yehova nga hazwo. Itani ṱhoḓisiso nahone ni humbele muṅwe wa vhahulwane uri a ni thuse u vhona uri ni nga khwinisa hani.

18. Ndi mini zwine vhashumeli vhoṱhe vha ṱuṱuwedzwa u zwi ita?

18 Ngavhe vhahashu vhoṱhe vha tshinnani, u katela na vhahashu vhane vha khou shuma sa vhahulwane, vha tshi bvela phanḓa vha tshi tevhedza zwoṱhe zwe ra haseledza nga hazwo kha heyi thero. (Vhafil. 3:16) Naa ni khou shuma sa mushumeli? Ḓivhetsheleni tshipikwa tsha u ita zwo engedzeaho u itela u thusa vhahaṋu. Humbelani Yehova uri a ni gudise uri ni kone u ita zwo engedzeaho tshumeloni yawe na tshivhidzoni. (Yes. 64:8) Ngavhe Yehova a tshi ni fhaṱutshedza musi ni tshi khou ita vhuḓidini ha uri ni fanelee u shuma sa muhulwane.

LUIMBO 101 U Shuma Roṱhe Nga Vhuthihi